Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động kinh doanh xổ số kiến thiết đã phát triển mạnh mẽ tại nhiều quốc gia phát triển và đang ngày càng mở rộng tại Việt Nam. Tại khu vực miền Trung, Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên xổ số kiến thiết Quảng Bình (Công ty XSKT Quảng Bình) là một doanh nghiệp nhà nước với vai trò phát hành các loại vé xổ số kiến thiết nhằm đáp ứng nhu cầu giải trí lành mạnh, tạo việc làm và đóng góp nguồn thu ngân sách cho địa phương. Tuy nhiên, Công ty đang đối mặt với nhiều thách thức như thị trường bán vé nội tỉnh thấp nhất khu vực (khoảng 40 triệu đồng/ngày, chiếm 0,35% thị trường miền Trung), lịch mở thưởng bất lợi và tiềm lực tài chính hạn chế.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của Công ty trong giai đoạn 2015-2017, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh đến năm 2022. Phạm vi nghiên cứu bao gồm hoạt động kinh doanh xổ số tại Công ty XSKT Quảng Bình và thị trường xổ số kiến thiết khu vực miền Trung. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp Công ty nâng cao doanh số, tăng thị phần, bảo toàn và phát triển vốn, đồng thời hoàn thành các nhiệm vụ do Nhà nước giao phó.

Theo báo cáo năm 2017, doanh thu của Công ty đạt trên 160 tỷ đồng, nộp ngân sách 41,2 tỷ đồng, tăng trưởng gấp 7 lần so với năm 2004. Tuy nhiên, tỷ lệ tiêu thụ vé chỉ dao động từ 13-15%, thấp hơn nhiều so với mức 50% theo quy định để đảm bảo lợi nhuận. Do đó, việc nâng cao năng lực cạnh tranh là yêu cầu cấp thiết để Công ty phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Cạnh tranh được hiểu là hoạt động ganh đua giữa các doanh nghiệp nhằm giành thị phần và lợi nhuận tối đa. Theo Michael Porter, cạnh tranh là giành lấy thị phần thông qua lợi thế cạnh tranh bền vững. Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là khả năng tạo ra lợi thế vượt trội về sản phẩm, dịch vụ, quản lý và marketing để chiếm lĩnh thị trường.

Khung lý thuyết còn bao gồm phân tích môi trường vĩ mô và vi mô tác động đến năng lực cạnh tranh, trong đó môi trường vĩ mô gồm các yếu tố kinh tế, chính trị, pháp luật, văn hóa xã hội và công nghệ; môi trường vi mô gồm nhà cung cấp, khách hàng, đối thủ cạnh tranh và sản phẩm thay thế. Phân tích SWOT được sử dụng để xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của Công ty XSKT Quảng Bình.

Các khái niệm chính bao gồm: năng lực cạnh tranh cấp quốc gia, cấp ngành và cấp doanh nghiệp; thị phần; lợi thế cạnh tranh; chiến lược marketing và phân phối; quản lý nguồn nhân lực; ứng dụng công nghệ thông tin trong kinh doanh.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ các báo cáo của Khối xổ số kiến thiết miền Trung, báo cáo tài chính và hoạt động của Công ty XSKT Quảng Bình giai đoạn 2015-2017, cùng các tài liệu pháp luật liên quan. Phương pháp nghiên cứu bao gồm:

  • Phân tích thống kê mô tả: Sử dụng số liệu doanh thu, thị phần, chi phí và lợi nhuận qua các năm để mô tả thực trạng.
  • Phương pháp so sánh: So sánh số liệu giữa các năm và giữa các công ty cùng khu vực để đánh giá sự biến động và vị thế cạnh tranh.
  • Phân tích SWOT: Xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của Công ty dựa trên các yếu tố nội bộ và môi trường bên ngoài.
  • Phương pháp chuyên gia: Thu thập ý kiến từ các chuyên gia trong ngành xổ số và quản lý doanh nghiệp để đánh giá và đề xuất giải pháp.
  • Khảo cứu tài liệu: Tham khảo các luận văn, sách vở và nghiên cứu liên quan để bổ sung cơ sở lý luận và thực tiễn.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ số liệu kinh doanh và nhân sự của Công ty trong giai đoạn 2015-2017, cùng số liệu so sánh với các công ty xổ số kiến thiết trong khu vực miền Trung. Phương pháp chọn mẫu là toàn bộ dữ liệu thứ cấp có sẵn và các ý kiến chuyên gia có kinh nghiệm lâu năm trong ngành.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Doanh thu và thị phần tăng trưởng chậm: Doanh thu của Công ty XSKT Quảng Bình năm 2017 đạt 167 tỷ đồng, tăng 7,5% so với năm 2015 nhưng giảm nhẹ 0,3% so với năm 2016. Thị phần tăng từ 22% năm 2015 lên 24,3% năm 2017, cho thấy sự cải thiện nhưng vẫn thấp so với các công ty cùng khu vực. Ví dụ, Công ty XSKT Khánh Hòa có doanh thu 679 tỷ đồng, gấp hơn 4 lần Công ty Quảng Bình.

  2. Tỷ lệ tiêu thụ vé thấp: Tỷ lệ tiêu thụ vé xổ số truyền thống của Công ty dao động từ 13-15%, thấp hơn nhiều so với mức 50% theo quy định để đảm bảo lợi nhuận. Điều này dẫn đến rủi ro lỗ tiềm ẩn do chi phí trả thưởng cao.

  3. Nguồn lực tài chính hạn chế: Vốn điều lệ được phê duyệt là 30 tỷ đồng nhưng thực tế chỉ được cấp 25 tỷ đồng, ảnh hưởng đến khả năng đầu tư đổi mới công nghệ và mở rộng thị trường. Chi phí quản lý doanh nghiệp tăng 13,3% từ năm 2015 đến 2017, trong khi lợi nhuận trước thuế chỉ tăng 12,6%.

  4. Nguồn nhân lực có trình độ nhưng chưa đồng đều: Công ty có 80 cán bộ nhân viên, trong đó 44% có trình độ đại học, nhưng chỉ 1% có trình độ sau đại học. So sánh với các công ty cùng ngày quay số mở thưởng, số lượng và trình độ nhân lực của Công ty Quảng Bình tương đối thấp.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân doanh thu và thị phần tăng trưởng chậm là do lịch mở thưởng bất lợi, thị trường nội tỉnh nhỏ và cạnh tranh gay gắt với các công ty xổ số khác trong khu vực. Tỷ lệ tiêu thụ vé thấp phản ánh sự hạn chế trong mạng lưới phân phối và chính sách marketing chưa hiệu quả. Hạn chế về vốn và công nghệ khiến Công ty khó áp dụng các giải pháp hiện đại để nâng cao năng lực cạnh tranh.

So với các nghiên cứu trong ngành, kết quả này phù hợp với xu hướng cạnh tranh khốc liệt trong lĩnh vực xổ số kiến thiết tại Việt Nam, nơi các công ty có thị phần lớn thường có lợi thế về lịch mở thưởng và nguồn lực tài chính mạnh. Việc ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế cũng là điểm chung của nhiều công ty xổ số trong khu vực.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu và thị phần qua các năm, bảng so sánh tỷ lệ tiêu thụ vé và chi phí quản lý doanh nghiệp, giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và điểm yếu của Công ty.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường phát triển mạng lưới phân phối: Mở rộng đại lý cấp 1, cấp 2 và điểm bán lẻ tại các vùng nông thôn, vùng sâu nhằm tăng tỷ lệ tiêu thụ vé nội tỉnh. Mục tiêu tăng tỷ lệ tiêu thụ vé lên trên 30% trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban Kế hoạch - Phát hành phối hợp với các văn phòng đại diện.

  2. Đổi mới chính sách marketing và xây dựng thương hiệu: Tăng cường hoạt động quảng bá, tổ chức các chương trình khuyến mãi, chăm sóc khách hàng để nâng cao nhận diện thương hiệu vé xổ số Quảng Bình. Mục tiêu nâng cao thị phần thêm 5% trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Kế hoạch - Phát hành và Phòng Tổ chức - Hành chính.

  3. Nâng cao năng lực tài chính và đầu tư công nghệ: Đề xuất chủ sở hữu tăng vốn điều lệ lên tối thiểu 50 tỷ đồng để đầu tư phần mềm quản lý hiện đại, thiết bị công nghệ thông tin mới. Mục tiêu hoàn thành trong 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc phối hợp với Phòng Tài chính - Kế toán.

  4. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Tổ chức đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng quản lý cho cán bộ nhân viên, đặc biệt là đội ngũ lãnh đạo và nhân viên kinh doanh. Mục tiêu tăng tỷ lệ cán bộ có trình độ đại học trở lên lên 60% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Tổ chức - Hành chính.

  5. Tối ưu hóa lịch mở thưởng và phối hợp với Bộ Tài chính: Đề xuất điều chỉnh lịch mở thưởng để giảm cạnh tranh trực tiếp với các công ty có thị phần lớn, tạo điều kiện thuận lợi cho Công ty tăng doanh số. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Công ty XSKT Quảng Bình: Nhận diện điểm mạnh, điểm yếu và các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.

  2. Các doanh nghiệp xổ số kiến thiết trong khu vực miền Trung: Tham khảo kinh nghiệm và phân tích so sánh để điều chỉnh chính sách kinh doanh, nâng cao hiệu quả hoạt động.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực xổ số và giải trí có thưởng: Hiểu rõ thực trạng và thách thức của doanh nghiệp để xây dựng chính sách hỗ trợ, điều chỉnh cơ chế thị trường chung.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, marketing và tài chính: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực cạnh tranh trong ngành xổ số, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực cạnh tranh của Công ty XSKT Quảng Bình hiện nay ra sao?
    Công ty có thị phần tăng từ 22% lên 24,3% trong giai đoạn 2015-2017, doanh thu đạt 167 tỷ đồng năm 2017, nhưng tỷ lệ tiêu thụ vé chỉ khoảng 13-15%, thấp hơn nhiều so với mức 50% để đảm bảo lợi nhuận.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến năng lực cạnh tranh của Công ty?
    Bao gồm lịch mở thưởng bất lợi, thị trường nội tỉnh nhỏ, nguồn lực tài chính hạn chế, công nghệ lạc hậu và chính sách marketing chưa hiệu quả.

  3. Công ty đã áp dụng những giải pháp gì để nâng cao năng lực cạnh tranh?
    Công ty đã chuyển đổi loại vé 6 số sang 5 số để tăng sức hấp dẫn, tiết kiệm chi phí quản lý, đồng thời duy trì mạng lưới đại lý ổn định và tăng cường đào tạo nhân sự.

  4. Làm thế nào để tăng tỷ lệ tiêu thụ vé xổ số?
    Mở rộng mạng lưới phân phối đến các vùng nông thôn, tăng cường marketing, đa dạng hóa sản phẩm và cải thiện dịch vụ khách hàng là các giải pháp hiệu quả.

  5. Vai trò của công nghệ thông tin trong nâng cao năng lực cạnh tranh là gì?
    Ứng dụng công nghệ giúp quản lý hiệu quả hơn, nâng cao chất lượng dịch vụ, giảm chi phí vận hành và tạo lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ.

Kết luận

  • Công ty XSKT Quảng Bình đã đạt được sự tăng trưởng doanh thu và thị phần trong giai đoạn 2015-2017, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế về tỷ lệ tiêu thụ vé và năng lực tài chính.
  • Các yếu tố như lịch mở thưởng, nguồn lực tài chính, công nghệ và chính sách marketing là những điểm cần cải thiện để nâng cao năng lực cạnh tranh.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể bao gồm phát triển mạng lưới phân phối, đổi mới marketing, tăng vốn đầu tư công nghệ và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc hoạch định chiến lược phát triển bền vững của Công ty đến năm 2022.
  • Khuyến nghị Ban lãnh đạo Công ty và các cơ quan quản lý nhà nước phối hợp triển khai các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh và đóng góp tích cực cho ngân sách địa phương.

Để tiếp tục phát triển, Công ty cần hành động ngay từ bây giờ trong việc đổi mới quản lý, mở rộng thị trường và nâng cao chất lượng sản phẩm, đồng thời tăng cường hợp tác với các bên liên quan. Hành động quyết liệt sẽ giúp Công ty giữ vững vị thế và phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.