I. Tổng Quan Về Chương Trình Nông Thôn Mới Tại Phú Thọ
Việt Nam là một nước nông nghiệp, với hơn 70% dân số là nông dân. Đảng và Nhà nước luôn coi trọng các vấn đề liên quan đến nông dân, nông nghiệp và nông thôn. Sản xuất nông nghiệp gắn liền với quá trình phát triển của dân tộc và ngày càng khẳng định vị thế của mình trong sự phát triển của đất nước. Đến nay, tuy quá trình đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ nhưng vẫn còn hơn 60% số lao động làm việc ở vùng nông thôn. Thu nhập hộ nông dân hiện chỉ bằng 1/3 so với dân cư khu vực thành thị trong khi đó nông nghiệp nông thôn đóng góp lớn cho nền kinh tế quốc dân với 20% GDP, trên 25% giá trị kim ngạch xuất khẩu. Nhờ những thành tựu đó, nông nghiệp nông thôn không chỉ góp phần quan trọng vào việc ổn định chính trị - xã hội nông thôn và nâng cao đời sống nông dân trên phạm vi cả nước, mà còn tạo ra nhiều hơn nữa những tiền đề vật chất cần thiết, góp phần tích cực vào sự đẩy nhanh tăng trưởng kinh tế và đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong những năm qua. Thực tiễn xây dựng, bảo vệ Tổ quốc cũng như quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước theo định hướng Xã hội Chủ nghĩa đều khẳng định tầm vóc chiến lược của vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
1.1. Khái niệm về Nông Thôn Mới và Xây Dựng Nông Thôn Mới
Nông thôn mới khác với nông thôn truyền thống ở một số điểm đó là quy hoạch, định hướng và chiến lược phát triển. Mục tiêu của nông thôn mới thể hiện trong bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới bao hàm tổng thể các chỉ tiêu kinh tế xã hội cần đạt được trong một khoảng thời gian nhất định, trong đó gắn phát triển nông thôn với đô thị theo quy hoạch, xã hội nông thôn dân chủ, ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc. Môi trường sinh thái được bảo vệ, an ninh trật tự được giữ vững, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao. Như vậy, nông thôn mới là nông thôn có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại, cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, xã hội dân chủ, ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc, đời sống vật chất, tinh thần được nâng cao, môi trường sinh thái được bảo vệ, an ninh trật tự được giữ vững.
1.2. Vai trò của Chương trình Mục tiêu Quốc gia Nông Thôn Mới
Xây dựng nông thôn mới là cuộc cách mạng và cuộc vận động lớn để cộng đồng dân cư ở nông thôn đồng lòng xây dựng thôn, xã, gia đình của mình khang trang, sạch đẹp; phát triển sản xuất toàn diện (nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ); có nếp sống văn hóa, môi trường và an ninh nông thôn được đảm bảo; thu nhập, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng cao. Xây dựng nông thôn mới là sự nghiệp cách mạng của toàn Đảng, toàn dân, của cả hệ thống chính trị. Nông thôn mới không chỉ là vấn đề kinh tế - xã hội, mà là vấn đề kinh tế - chính trị tổng hợp. Xây dựng nông thôn mới giúp cho nông dân có niềm tin, trở nên tích cực, chăm chỉ, đoàn kết giúp đỡ nhau xây dựng nông thôn phát triển giàu đẹp, dân chủ, văn minh.
II. Thực Trạng Triển Khai Nông Thôn Mới Tại Tỉnh Phú Thọ
Phú Thọ là một tỉnh thuộc vùng trung du miền núi Bắc Bộ. Theo định hướng phát triển kinh tế xã hội của tỉnh đến năm 2020 sẽ cơ bản trở thành tỉnh công nghiệp do vậy đòi hỏi toàn tỉnh nói chung và khu vực nông thôn nói riêng phải có bước phát triển vượt bậc về mọi mặt kinh tế - xã hội, đặc biệt cần giải quyết và tháo gỡ các vấn đề cơ bản về nông nghiệp – nông thôn và nông dân, hướng đến một sự phát triển bền vững. Trong những năm qua, Phú Thọ đã đẩy mạnh các chương trình phát triển kinh tế - xã hội nông thôn như chương trình bê tông hóa kênh mương, làm đường nhựa và đường bê tông, xây dựng trường học, trạm y tế và các thiết chế văn hóa, thể dục thể thao đạt chuẩn quốc gia, chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, cây trồng vật nuôi, phát triển làng nghề. Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng kết quả đạt được vẫn còn khiêm tốn, cơ sở hạ tầng còn nhiều bất cập, chưa tương xứng với tiềm năng của tỉnh.
2.1. Đánh giá kết quả đạt được trong giai đoạn 2010 2020
Triển khai thực hiện Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16/4/2009 và “Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới” tại Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 06/4/2010 của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Phú Thọ đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ như phương thức thực hiện còn lúng túng, hiệu quả thực hiện chương trình mục tiêu còn chưa cao, quy hoạch phát triển chưa đồng bộ, việc huy động và sử dụng các nguồn lực còn nhiều hạn chế.
2.2. Những khó khăn và thách thức trong quá trình thực hiện
Vì sao các hình thức tổ chức sản xuất ở nông thôn đổi mới chậm, chưa đủ sức phát triển mạnh sản xuất hàng hóa, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn còn yếu kém, năng lực thích ứng, đối phó với thiên tai thấp? Mặc dù đã đầu tư xây dựng nông thôn mới theo chương trình song đời sống vật chất và tinh thần của cư dân nông thôn còn thấp, công nghiệp, dịch vụ nông thôn phát triển chậm, chưa thúc đẩy mạnh mẽ chuyển dịch cơ cấu kinh tế và lao động ở nông thôn. Tại sao việc huy động các nguồn lực vào việc xây dựng nông thôn mới còn nhiều hạn chế, hiệu quả thực hiện chương trình còn chưa cao?
III. Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Chương Trình Nông Thôn Mới Phú Thọ
Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn, khắc phục những tồn tại, hạn chế đồng thời để triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới, chúng tôi đã chọn đề tài nghiên cứu: “Nâng cao hiệu quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2010-2020” làm luận văn tốt nghiệp. Kết quả nghiên cứu của Luận văn này sẽ góp phần tư vấn, giúp đỡ Ban điều phối và chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới tỉnh Phú Thọ đồng thời tham mưu cho các cơ quan Đảng, Chính quyền tỉnh Phú Thọ chỉ đạo, tổ chức thực hiện tốt Chương trình mục tiêu này.
3.1. Đề xuất các chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp bền vững
Trên cơ sở đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và một số mô hình nông thôn mới của tỉnh thời gian qua từ đó đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm thúc đẩy quá trình xây dựng nông thôn mới ở địa phương đồng thời nâng cao hiệu quả thực hiện chương trình thời gian tới. Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về mô hình nông thôn mới và xây dựng nông thôn mới ở nước ta hiện nay.
3.2. Tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng nông thôn
Đánh giá thực trạng mô hình nông thôn mới và quá trình xây dựng nông thôn mới của tỉnh thời gian qua. Phân tích nguyên nhân và các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình xây dựng nông thôn mới ở địa bàn nghiên cứu. Đề xuất định hướng và các giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh từ nay đến năm 2020.
3.3. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho nông thôn
Đối tượng nghiên cứu là mô hình nông thôn mới, những hoạt động trong khuôn khổ Chương trình mục tiêu của các chủ thể tham gia quá trình xây dựng nông thôn mới bao gồm các hộ nông dân, các cấp chính quyền, ban chỉ đạo chương trình và các doanh nghiệp. Về nội dung: Đề tài tập trung chủ yếu vào nghiên cứu hiệu quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Phú Thọ thời gian qua.
IV. Ứng Dụng Công Nghệ Cao Trong Nông Nghiệp Tại Phú Thọ
Luận văn sẽ sử dụng các phương pháp nghiên cứu cơ bản sau đây: Phương pháp phân tích tổng hợp: Phân tích những mặt mạnh, mặt hạn chế của Chương trình mục tiêu tổng quát xây dựng nông thôn mới từ tiêu chí nông thôn mới cho đến các hoạt động của các cấp, các ngành. Phân tích chi tiết các kết quả đạt được cũng như những hạn chế của Chương trình xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Phú Thọ, làm rõ nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại.
4.1. Thúc đẩy chuyển đổi số trong sản xuất nông nghiệp
Phương pháp thống kê cơ sở dữ liệu thứ cấp: Thu thập các dữ liệu, số liệu liên quan đến phạm vi và đối tượng nghiên cứu của đề tài như các Báo cáo kết quả thực hiện chương trình giai đoạn vừa qua từ Trung ương đến địa phương, số liệu của các Sở, ngành liên quan. Sắp xếp và xử lý số liệu theo hướng nghiên cứu của đề tài.
4.2. Xây dựng hệ thống thông tin quản lý nông nghiệp thông minh
Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế: Trên cơ sở các phiếu điều tra, tác giả xuống cơ sở là các xã và phỏng vấn trực tiếp người dân cũng như lãnh đạo một số cơ quan ban ngành, thực hiện lấy mẫu để tổng hợp và khái quát hóa. Phương pháp nghiên cứu các mô hình: Xem xét, đánh giá các mô hình khác nhau trên các địa bàn khác nhau. Xem xét, đánh giá các mô hình khác nhau trên cùng địa bàn nghiên cứu.
V. Phát Triển Du Lịch Nông Thôn Gắn Với Nông Thôn Mới Phú Thọ
Đề tài sẽ chỉ ra được những nguyên nhân chủ yếu tác động đến hiệu quả thực hiện của Chương trình mục tiêu đang được triển khai trên địa bàn toàn tỉnh. Đề tài đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.
5.1. Xây dựng các sản phẩm du lịch đặc trưng vùng nông thôn
Phương pháp so sánh: So sánh số liệu, so sánh cách làm, so sánh các chỉ tiêu, các tiêu chí đạt được để rút ra bài học kinh nghiệm đồng thời để đưa ra một số đánh giá, kết luận. Phương pháp chuyên gia: Tham vấn các ý kiến về chuyên môn của các cá nhân chuyên gia hoặc tập thể các chuyên gia bằng tọa đàm, hội thảo để từ đó lựa chọn những ý kiến tối ưu của họ nhằm phục vụ cho công tác nghiên cứu.
5.2. Kết nối du lịch nông thôn với các điểm du lịch khác
Xử lý số liệu bằng phần mềm máy tính: Tổng hợp và xử lý số liệu bằng phần mềm Excel. Những đóng góp của luận văn: Đề tài sẽ chỉ ra được những nguyên nhân chủ yếu tác động đến hiệu quả thực hiện của Chương trình mục tiêu đang được triển khai trên địa bàn toàn tỉnh.
VI. Chính Sách Hỗ Trợ Phát Triển Nông Thôn Mới Tại Phú Thọ
Đề tài đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được chia làm 3 chương với nội dung chính như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về xây dựng nông thôn mới Chương này nêu ra một số khái niệm cơ bản, khái quát tình hình xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam và một số nước trên thế giới.
6.1. Rà soát và điều chỉnh các chính sách hiện hành
Chương 2: Thực trạng xây dựng nông thôn mới tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2010 - 2013 Chương này nêu và phân tích thực trạng xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2010-2013, chỉ ra nguyên nhân của những tồn tại và hạn chế. Chương 3: Dự báo xu hướng phát triển, mục tiêu và các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Phú Thọ đến năm 2020
6.2. Xây dựng cơ chế khuyến khích đầu tư vào nông thôn
Chương này đưa ra một số dự báo các yếu tố ảnh hưởng, xu hướng phát triển nông thôn mới. Xác lập mục tiêu, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đến năm 2020.
