Tổng quan nghiên cứu

Thành phố Hồ Chí Minh (TP. HCM) là trung tâm kinh tế, giao thương lớn của Việt Nam, đồng thời là điểm đến hấp dẫn với lượng khách du lịch nội địa và quốc tế ngày càng tăng. Theo báo cáo sơ kết giai đoạn 2015-2019 của khu du lịch Văn Thánh, dịch vụ ẩm thực tại các nhà hàng trong khu du lịch này đóng góp quan trọng vào doanh thu và trải nghiệm của du khách. Tuy nhiên, sau đại dịch Covid-19, nguồn nhân lực phục vụ trong ngành ẩm thực tại các khu du lịch TP. HCM bị thiếu hụt nghiêm trọng, dẫn đến giảm chất lượng dịch vụ, ảnh hưởng đến sức hút của điểm đến. Mục tiêu nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ ẩm thực của nhà hàng trong các khu du lịch tại TP. HCM, với trọng tâm là khu du lịch Văn Thánh, trong giai đoạn từ 2018 đến 2023. Nghiên cứu tập trung phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ ẩm thực, từ cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực, sản phẩm ẩm thực, hoạt động xúc tiến đến nhà cung cấp. Việc nâng cao chất lượng dịch vụ ẩm thực không chỉ góp phần tăng lượng khách du lịch mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, đồng thời đáp ứng các mục tiêu phát triển du lịch thông minh của TP. HCM và Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên mô hình SERVQUAL của Parasuraman và cộng sự (1988) để đánh giá chất lượng dịch vụ ẩm thực, tập trung vào năm yếu tố chính: tin cậy, hữu hình, khả năng đáp ứng, sự đảm bảo và sự đồng cảm. Ngoài ra, nghiên cứu kế thừa các mô hình nghiên cứu trong và ngoài nước về các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ du lịch, đặc biệt là dịch vụ ẩm thực trong khu du lịch. Năm nhân tố chính được xác định gồm: cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất, nguồn nhân lực phục vụ, sản phẩm ẩm thực, hoạt động xúc tiến dịch vụ ẩm thực và nhà cung cấp. Các khái niệm chuyên ngành như vệ sinh an toàn thực phẩm (VSAT), chuỗi cung ứng dịch vụ du lịch, và quản lý điểm đến cũng được áp dụng để làm rõ các yếu tố tác động. Khung lý thuyết này giúp hệ thống hóa các nhân tố ảnh hưởng và làm cơ sở xây dựng bảng câu hỏi khảo sát.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo, văn bản pháp luật như Quyết định số 201/QĐ-TTg (2013), Nghị quyết số 08-NQ/TW (2017), Quyết định số 147/QĐ-TTg (2020), các bài báo khoa học và tài liệu chuyên ngành. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát 268 phiếu hợp lệ (198 khách hàng và 70 nhân viên phục vụ) tại khu du lịch Văn Thánh từ tháng 9/2022 đến tháng 3/2023. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo đại diện cho các nhóm đối tượng liên quan. Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS với các kỹ thuật như phân tích tương quan Pearson, hồi quy đa biến và kiểm định Cronbach’s Alpha để đánh giá độ tin cậy thang đo. Ngoài ra, phỏng vấn chuyên gia đầu ngành (20 người) và quan sát thực địa được thực hiện để bổ sung thông tin định tính, kiểm chứng và làm rõ các vấn đề nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất: 86% nhân viên đồng ý rằng trang thiết bị hiện đại và cảnh quan hấp dẫn là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ ẩm thực. Giao thông thuận tiện được đánh giá cao với 83% đồng thuận, tuy nhiên vẫn còn tồn tại tình trạng kẹt xe và thiếu bãi đỗ xe phù hợp.

  2. Nguồn nhân lực phục vụ: 87% nhân viên cho rằng thái độ vui vẻ, hòa nhã và phục vụ chuyên nghiệp là nhân tố quyết định. Tuy nhiên, do thiếu hụt nhân lực sau dịch, 75% ý kiến cho biết việc đào tạo chưa được thực hiện đầy đủ, ảnh hưởng đến chất lượng phục vụ.

  3. Sản phẩm ẩm thực: 80% đồng ý rằng thực đơn đa dạng, nguyên liệu tươi sạch và trang trí món ăn thẩm mỹ góp phần nâng cao trải nghiệm khách hàng. Giá cả phù hợp cũng được đánh giá cao với 83% đồng thuận.

  4. Hoạt động xúc tiến dịch vụ ẩm thực: Các chương trình khuyến mãi và truyền thông được đánh giá tích cực với 85% và 77% đồng thuận, tuy nhiên việc cập nhật thông tin đến khách hàng còn hạn chế (chỉ 58% đồng ý).

  5. Nhà cung cấp: Việc lựa chọn nhà cung cấp uy tín, giá cả hợp lý và nguồn nguyên liệu ổn định được 77% nhân viên đánh giá là yếu tố quan trọng. Mùa cao điểm và thấp điểm ảnh hưởng đến chi phí và chất lượng nguyên liệu.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực là hai yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng dịch vụ ẩm thực tại khu du lịch Văn Thánh. Tình trạng kẹt xe và thiếu bãi đỗ xe làm giảm trải nghiệm khách, tương tự như các nghiên cứu tại khu du lịch Suối Tiên và Đầm Sen. Thiếu hụt nhân lực và đào tạo chưa bài bản sau đại dịch là nguyên nhân chính khiến chất lượng phục vụ giảm sút, phù hợp với nhận định của ngành du lịch TP. HCM về nguồn nhân lực yếu kém. Sản phẩm ẩm thực đa dạng, tươi ngon là điểm mạnh, nhưng cần cải thiện về mặt trang trí và giá cả để tăng sức cạnh tranh. Hoạt động xúc tiến và truyền thông chưa đồng bộ, chưa tận dụng hiệu quả các kênh trực tuyến, trong khi thương mại điện tử du lịch đang phát triển nhanh tại Việt Nam. Việc lựa chọn nhà cung cấp ổn định và uy tín giúp đảm bảo chất lượng nguyên liệu, giảm thiểu rủi ro trong mùa vụ. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ đồng thuận của nhân viên với từng nhân tố, hoặc bảng tổng hợp điểm trung bình các biến quan sát.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Cải thiện cơ sở hạ tầng giao thông và bãi đỗ xe: Đầu tư nâng cấp đường nội bộ, mở rộng bãi đỗ xe phù hợp với lượng khách dự kiến, đảm bảo giao thông thông suốt. Thời gian thực hiện: 12-18 tháng. Chủ thể: Ban quản lý khu du lịch phối hợp với UBND quận.

  2. Tăng cường đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: Xây dựng chương trình đào tạo bài bản cho nhân viên phục vụ, chú trọng kỹ năng giao tiếp, kiến thức món ăn và quy trình phục vụ chuẩn. Thời gian: liên tục, ưu tiên 6 tháng đầu. Chủ thể: Ban quản lý khu du lịch, các trung tâm đào tạo nghề.

  3. Đa dạng hóa sản phẩm ẩm thực và nâng cao chất lượng: Cập nhật thực đơn theo xu hướng ẩm thực hiện đại, kết hợp món ăn truyền thống, đảm bảo nguyên liệu tươi sạch và trang trí hấp dẫn. Thời gian: 6-12 tháng. Chủ thể: Bộ phận bếp, quản lý nhà hàng.

  4. Tăng cường hoạt động xúc tiến và truyền thông: Sử dụng đa kênh truyền thông, đặc biệt là mạng xã hội và thương mại điện tử để quảng bá dịch vụ ẩm thực, cập nhật thông tin kịp thời đến khách hàng. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Bộ phận marketing, ban quản lý khu du lịch.

  5. Xây dựng mối quan hệ bền vững với nhà cung cấp: Lựa chọn nhà cung cấp uy tín, đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định, giá cả hợp lý, có kế hoạch dự phòng cho mùa cao điểm và thấp điểm. Thời gian: 3-6 tháng. Chủ thể: Bộ phận mua hàng, quản lý nhà hàng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Quản lý và ban giám đốc các khu du lịch tại TP. HCM: Nghiên cứu giúp hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ ẩm thực, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.

  2. Nhà quản lý nhà hàng và bộ phận phục vụ ẩm thực: Áp dụng các giải pháp nâng cao chất lượng phục vụ, cải thiện quy trình làm việc và đào tạo nhân viên.

  3. Chuyên gia và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực du lịch và dịch vụ ẩm thực: Tham khảo mô hình nghiên cứu và kết quả phân tích để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch và phát triển kinh tế địa phương: Sử dụng luận văn làm cơ sở khoa học để xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển dịch vụ ẩm thực trong khu du lịch.

Câu hỏi thường gặp

  1. Những nhân tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng dịch vụ ẩm thực trong khu du lịch?
    Cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực, sản phẩm ẩm thực, hoạt động xúc tiến và nhà cung cấp là năm nhân tố chính. Trong đó, cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực có ảnh hưởng lớn nhất, chiếm trên 85% mức độ đồng thuận từ nhân viên.

  2. Làm thế nào để cải thiện nguồn nhân lực phục vụ trong nhà hàng khu du lịch?
    Tăng cường đào tạo bài bản, xây dựng quy trình chuẩn (SOP), tuyển dụng nhân viên có ngoại hình và thái độ phù hợp, đồng thời tổ chức huấn luyện liên tục để nâng cao kỹ năng chuyên môn và giao tiếp.

  3. Hoạt động xúc tiến dịch vụ ẩm thực nên được thực hiện như thế nào để hiệu quả?
    Sử dụng đa kênh truyền thông, đặc biệt là mạng xã hội và thương mại điện tử, kết hợp các chương trình khuyến mãi, sự kiện ẩm thực để thu hút khách hàng và cập nhật thông tin kịp thời.

  4. Tại sao việc lựa chọn nhà cung cấp lại quan trọng đối với chất lượng dịch vụ ẩm thực?
    Nhà cung cấp uy tín đảm bảo nguyên liệu tươi sạch, giá cả hợp lý và ổn định, giúp duy trì chất lượng món ăn và giảm thiểu rủi ro trong mùa vụ, từ đó nâng cao trải nghiệm khách hàng.

  5. Các khu du lịch khác tại TP. HCM có thể áp dụng mô hình nghiên cứu này không?
    Có thể áp dụng với điều chỉnh phù hợp theo đặc thù từng khu du lịch. Mô hình cung cấp khung lý thuyết và các nhân tố cơ bản để đánh giá và nâng cao chất lượng dịch vụ ẩm thực.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định năm nhân tố chính ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ ẩm thực tại khu du lịch Văn Thánh gồm: cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực, sản phẩm ẩm thực, hoạt động xúc tiến và nhà cung cấp.
  • Cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực là hai yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất, cần ưu tiên cải thiện để nâng cao chất lượng dịch vụ.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào nâng cấp hạ tầng, đào tạo nhân lực, đa dạng hóa sản phẩm, tăng cường xúc tiến và quản lý nhà cung cấp.
  • Mô hình nghiên cứu có thể ứng dụng rộng rãi cho các khu du lịch khác tại TP. HCM và các địa phương có điều kiện tương tự.
  • Đề nghị các bên liên quan phối hợp thực hiện các giải pháp trong vòng 1-2 năm để đạt hiệu quả nâng cao chất lượng dịch vụ ẩm thực, góp phần phát triển du lịch bền vững.

Quý độc giả và các nhà quản lý được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút khách du lịch trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh.