I. Tổng Quan Về Dạy Học Ký Xướng Âm Tại Đại Học Hạ Long
Tại các cơ sở đào tạo âm nhạc chuyên nghiệp ở Việt Nam, việc dạy học môn Ký - Xướng âm là điều cần thiết và bắt buộc. Môn học này xuất hiện trong các bậc học khác nhau như trung cấp, cao đẳng và đại học âm nhạc. Mặc dù những đòi hỏi về trình độ Ký - Xướng âm của mỗi bậc học, mỗi trường có sự khác biệt nhất định nhưng hiện nay các trường đều có những cố gắng đổi mới nhằm nâng cao chất lượng bộ môn này. Việc dạy học môn Ký - Xướng âm tại hệ CĐSP âm nhạc tại Trường Đại học Hạ Long chủ yếu được thực hiện trong sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành luyện tập. Để có thể trở thành những giáo viên dạy học Ký - Xướng âm, các sinh viên cần đi sâu nghiên cứu và tìm hiểu sâu về cơ sở lý luận của chuyên ngành này. Theo PGS.TS Trịnh Hoài Thu, "Xướng âm là việc mã hóa những nốt nhạc thành âm thanh với âm sắc giọng người".
1.1. Khái Niệm Cơ Bản Về Ký Xướng Âm Cần Nắm Vững
Trước khi đi vào tìm hiểu vai trò và thực trạng của việc dạy học Ký - Xướng âm cho sinh viên trường Đại học Hạ Long, cần làm sáng tỏ các khái niệm, thuật ngữ liên quan. Để dạy học có chất lượng môn Ký - Xướng âm hệ CĐSP âm nhạc tại Trường Đại học Hạ Long, người dạy không chỉ cần có những kỹ năng trong đọc và ghi nhạc mà còn cần phải hiểu biết một cách khái quát về cơ sở lý luận cũng như những vấn đề về thuật ngữ hay quá trình phát triển của bộ môn này ở trong và ngoài nước. Ký âm là ghi âm bằng nốt và dấu nhạc, còn Xướng âm là đọc tên các nốt nhạc theo đúng độ cao, độ dài.
1.2. Tầm Quan Trọng Của Ký Xướng Âm Trong Đào Tạo Âm Nhạc
Ký xướng âm đóng vai trò then chốt trong việc phát triển năng lực âm nhạc cho sinh viên. Nó không chỉ giúp sinh viên đọc và hiểu bản nhạc mà còn rèn luyện khả năng nghe, cảm thụ và tái tạo âm thanh. Đây là nền tảng vững chắc để sinh viên tiếp thu các môn học chuyên ngành khác như hòa âm, phối khí, sáng tác. Việc nắm vững kỹ năng ký xướng âm giúp sinh viên tự tin hơn trong quá trình giảng dạy và biểu diễn âm nhạc sau này. Ký xướng âm là một môn học bắt buộc trong chương trình đào tạo âm nhạc chuyên nghiệp.
II. Thực Trạng Dạy Và Học Ký Xướng Âm Tại Đại Học Hạ Long
Thực tế, bộ môn Ký-Xướng âm tại bậc Cao đẳng Sư phạm Trường Đại học Hạ Long đã sử dụng các giáo trình của các cơ sở đào tạo âm nhạc lớn như Trường ĐHSPNTTW và có sự tham khảo các giáo trình của HVÂNQGVN. Mặc dù vậy, các biện pháp giảng dạy của giảng viên đã có những cố gắng nhất định nhưng vẫn chưa đạt được hiệu quả cao, sinh viên vẫn chưa ý thức được tầm quan trọng của môn học. Ký- Xướng âm là một bộ môn đòi hỏi sự nỗ lực luyện tập rất lớn của người học, nó phục vụ trực tiếp cho việc dạy các môn học khác như học hát, tập đọc nhạc tại các trường phổ thông sau khi các em sinh viên tốt nghiệp.
2.1. Giáo Trình Và Phương Pháp Dạy Ký Xướng Âm Hiện Tại
Hiện tại, Trường Đại học Hạ Long đang sử dụng giáo trình ký xướng âm tham khảo từ các trường đại học sư phạm nghệ thuật khác. Tuy nhiên, giáo trình này có thể chưa hoàn toàn phù hợp với trình độ và đặc điểm của sinh viên trường. Phương pháp giảng dạy chủ yếu vẫn là truyền thống, tập trung vào lý thuyết và luyện tập kỹ năng đọc nhạc cơ bản. Việc ứng dụng công nghệ trong dạy học ký xướng âm còn hạn chế, chưa tạo được sự hứng thú và tương tác cao cho sinh viên.
2.2. Đánh Giá Khả Năng Tiếp Thu Ký Xướng Âm Của Sinh Viên
Khả năng tiếp thu ký xướng âm của sinh viên Đại học Hạ Long còn nhiều hạn chế. Sinh viên gặp khó khăn trong việc đọc đúng cao độ, trường độ, tiết tấu và thể hiện sắc thái âm nhạc. Kỹ năng nghe và ghi âm còn yếu. Nguyên nhân có thể do sinh viên chưa có đủ thời gian luyện tập, phương pháp học chưa hiệu quả hoặc chưa được trang bị đầy đủ kiến thức nền tảng về lý thuyết âm nhạc. Cần có những giải pháp nâng cao hiệu quả dạy học ký xướng âm để cải thiện tình trạng này.
2.3. Những Khó Khăn Trong Dạy Và Học Ký Xướng Âm
Giảng viên gặp khó khăn trong việc truyền đạt kiến thức và tạo hứng thú cho sinh viên. Thiếu trang thiết bị và tài liệu hỗ trợ giảng dạy. Sinh viên thiếu động lực học tập và chưa nhận thức được tầm quan trọng của ký xướng âm đối với sự nghiệp sau này. Việc đánh giá chất lượng dạy học môn ký xướng âm còn chưa thực sự khách quan và toàn diện. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa giảng viên và sinh viên để vượt qua những khó khăn này.
III. Cách Đổi Mới Phương Pháp Dạy Ký Xướng Âm Hiệu Quả Nhất
Để nâng cao chất lượng dạy học môn Ký - Xướng âm, cần có những giải pháp đồng bộ từ việc đổi mới chương trình, giáo trình đến phương pháp giảng dạy và đánh giá. Cần chú trọng phát triển kỹ năng ký xướng âm cho sinh viên sư phạm âm nhạc để đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới. Việc ứng dụng công nghệ trong dạy học ký xướng âm cũng là một xu hướng tất yếu.
3.1. Xây Dựng Giáo Trình Ký Xướng Âm Phù Hợp Với Sinh Viên
Cần xây dựng giáo trình ký xướng âm riêng, phù hợp với trình độ và đặc điểm của sinh viên Đại học Hạ Long. Giáo trình cần được biên soạn theo hướng tích hợp lý thuyết và thực hành, chú trọng phát triển kỹ năng nghe, đọc, ghi âm và biểu diễn âm nhạc. Nội dung giáo trình cần được cập nhật thường xuyên, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn giảng dạy và biểu diễn âm nhạc. Giáo trình cần có tính sư phạm cao, dễ hiểu, dễ tiếp thu và tạo hứng thú cho sinh viên.
3.2. Áp Dụng Phương Pháp Dạy Học Tích Cực Lấy Sinh Viên Làm Trung Tâm
Cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, lấy sinh viên làm trung tâm như dạy học theo dự án, dạy học theo nhóm, dạy học nêu vấn đề. Giảng viên cần tạo điều kiện cho sinh viên chủ động tham gia vào quá trình học tập, phát huy tính sáng tạo và khả năng tự học. Cần tăng cường tương tác giữa giảng viên và sinh viên, tạo môi trường học tập thân thiện, cởi mở và khuyến khích sinh viên đặt câu hỏi, thảo luận và chia sẻ kinh nghiệm.
3.3. Tăng Cường Ứng Dụng Công Nghệ Trong Dạy Học Ký Xướng Âm
Cần tăng cường ứng dụng công nghệ trong dạy học ký xướng âm như sử dụng phần mềm luyện tai nghe nhạc, phần mềm soạn nhạc, phần mềm phân tích âm thanh. Sử dụng các công cụ trực tuyến để tạo bài tập, kiểm tra và đánh giá kết quả học tập của sinh viên. Sử dụng các video, audio để minh họa và làm phong phú nội dung bài giảng. Tạo môi trường học tập trực tuyến để sinh viên có thể học tập mọi lúc, mọi nơi.
IV. Bí Quyết Rèn Luyện Kỹ Năng Ký Xướng Âm Cho Sinh Viên
Để nâng cao kỹ năng ký xướng âm cho sinh viên, cần có sự nỗ lực từ cả giảng viên và sinh viên. Giảng viên cần tạo động lực và hướng dẫn sinh viên phương pháp học tập hiệu quả. Sinh viên cần chủ động luyện tập, tìm tòi và khám phá kiến thức. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa giảng viên và sinh viên để đạt được kết quả tốt nhất.
4.1. Luyện Tập Thường Xuyên Và Có Hệ Thống
Sinh viên cần luyện tập ký xướng âm thường xuyên và có hệ thống. Bắt đầu từ những bài tập đơn giản, sau đó tăng dần độ khó. Luyện tập kỹ năng đọc nhạc, nghe nhạc, ghi âm và biểu diễn âm nhạc. Sử dụng các tài liệu tham khảo và công cụ hỗ trợ luyện tập. Tìm kiếm sự giúp đỡ từ giảng viên và bạn bè khi gặp khó khăn.
4.2. Phát Triển Tai Nghe Nhạc Và Khả Năng Cảm Thụ Âm Nhạc
Sinh viên cần phát triển tai nghe nhạc và khả năng cảm thụ âm nhạc. Nghe nhiều thể loại nhạc khác nhau, phân tích cấu trúc và giai điệu của bản nhạc. Tham gia các hoạt động âm nhạc như hát, chơi nhạc cụ, biểu diễn. Tìm hiểu về lịch sử ký xướng âm và các trường phái ký xướng âm khác nhau. Đọc sách và tài liệu về lý thuyết âm nhạc.
4.3. Xây Dựng Môi Trường Học Tập Âm Nhạc Tích Cực
Sinh viên cần xây dựng môi trường học tập âm nhạc tích cực. Tham gia các câu lạc bộ âm nhạc, nhóm nhạc, dàn hợp xướng. Giao lưu, học hỏi kinh nghiệm từ các bạn bè và giảng viên. Tham gia các buổi biểu diễn âm nhạc, hội thảo, workshop. Tạo không gian âm nhạc riêng để thư giãn và sáng tạo.
V. Ứng Dụng Thực Tế Và Kết Quả Nghiên Cứu Về Ký Xướng Âm
Việc áp dụng các phương pháp và giải pháp trên vào thực tế giảng dạy sẽ mang lại những kết quả tích cực. Sinh viên sẽ có kỹ năng ký xướng âm tốt hơn, tự tin hơn trong quá trình giảng dạy và biểu diễn âm nhạc. Chất lượng đào tạo âm nhạc tại trường sẽ được nâng cao.
5.1. Thực Nghiệm Sư Phạm Và Đánh Giá Hiệu Quả
Thực hiện thực nghiệm sư phạm để đánh giá hiệu quả của các phương pháp và giải pháp đã đề xuất. So sánh kết quả học tập của sinh viên trước và sau khi áp dụng các phương pháp mới. Thu thập ý kiến phản hồi từ sinh viên và giảng viên để điều chỉnh và hoàn thiện phương pháp giảng dạy.
5.2. Chia Sẻ Kinh Nghiệm Dạy Và Học Ký Xướng Âm
Chia sẻ kinh nghiệm dạy và học ký xướng âm với các đồng nghiệp và sinh viên. Tổ chức các buổi hội thảo, workshop để trao đổi kiến thức và kỹ năng. Viết bài báo, báo cáo khoa học để công bố kết quả nghiên cứu.
VI. Kết Luận Và Tương Lai Của Dạy Học Ký Xướng Âm
Dạy học ký xướng âm là một quá trình liên tục đổi mới và phát triển. Cần có sự đầu tư và quan tâm đúng mức để nâng cao chất lượng đào tạo âm nhạc. Với sự nỗ lực của cả giảng viên và sinh viên, ký xướng âm sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của âm nhạc Việt Nam.
6.1. Tổng Kết Các Giải Pháp Nâng Cao Chất Lượng
Tổng kết các giải pháp đã đề xuất để nâng cao chất lượng dạy học ký xướng âm. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đổi mới chương trình, giáo trình, phương pháp giảng dạy và đánh giá. Khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới trong dạy và học ký xướng âm.
6.2. Hướng Phát Triển Của Ký Xướng Âm Trong Tương Lai
Dự đoán hướng phát triển của ký xướng âm trong tương lai. Ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông vào dạy và học ký xướng âm. Phát triển các phương pháp dạy học ký xướng âm trực tuyến. Tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực ký xướng âm.
