Tổng quan nghiên cứu

Công tác dân vận là một nhiệm vụ chiến lược quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của Việt Nam, nhằm tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân. Đặc biệt, công tác dân vận của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (Đoàn TNCS Hồ Chí Minh) giữ vai trò trung tâm trong việc tập hợp, giáo dục và vận động thanh niên tham gia các phong trào cách mạng, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định, với dân số trên 215.000 người và gần 25.000 thanh niên trong độ tuổi từ 16 đến 30, là địa bàn có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế, văn hóa và xã hội, đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức cho công tác dân vận của Đoàn Thanh niên.

Nghiên cứu tập trung đánh giá thực trạng công tác dân vận của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tại thị xã Hoài Nhơn trong giai đoạn 2017-2022, phân tích những thuận lợi, khó khăn, hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng công tác dân vận trong giai đoạn 2023-2025, với tầm nhìn đến năm 2030. Mục tiêu nghiên cứu nhằm xây dựng luận cứ khoa học làm cơ sở cho việc đổi mới phương thức, nâng cao hiệu quả vận động thanh niên, góp phần thực hiện thắng lợi các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước tại địa phương. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy vai trò xung kích của thanh niên, đồng thời hỗ trợ công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ Đoàn và nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức Đoàn tại thị xã Hoài Nhơn.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác dân vận, nhấn mạnh vai trò của nhân dân trong sự nghiệp cách mạng và sự cần thiết của việc vận động toàn dân tham gia thực hiện các nhiệm vụ chính trị. Công tác dân vận được hiểu là hoạt động tập hợp, vận động, đoàn kết nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng nhằm thực hiện các chủ trương, chính sách của Nhà nước.

Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết công tác dân vận của Hồ Chí Minh: Nhấn mạnh chiều rộng và chiều sâu của dân vận, trong đó dân vận không chỉ là tuyên truyền mà còn phải dựa trên hành động cụ thể, hiểu rõ tâm tư, nguyện vọng của từng đối tượng để vận động hiệu quả.

  2. Mô hình tổ chức và hoạt động của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh: Đoàn là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên, có hệ thống tổ chức từ Trung ương đến cơ sở, với vai trò là lực lượng xung kích, nòng cốt trong công tác dân vận thanh niên.

Các khái niệm chính bao gồm: công tác dân vận, chủ thể và đối tượng công tác dân vận, nội dung và phương thức thực hiện công tác dân vận của Đoàn Thanh niên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa phân tích lý luận và khảo sát thực tiễn. Dữ liệu được thu thập từ các nguồn chính thức của thị xã Hoài Nhơn, báo cáo của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, các cuộc khảo sát xã hội học và phỏng vấn cán bộ, đoàn viên thanh niên tại địa phương trong giai đoạn 2017-2022.

Cỡ mẫu khảo sát gồm gần 500 cán bộ Đoàn chủ chốt và đoàn viên thanh niên thuộc 36 cơ sở Đoàn trên địa bàn thị xã. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có phân tầng nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm thanh niên khác nhau (nông thôn, công nhân, học sinh, lực lượng vũ trang).

Phân tích dữ liệu sử dụng các kỹ thuật thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm và phân tích định tính để làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến công tác dân vận. Quá trình nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 1/2023 đến tháng 9/2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu tổ chức và đội ngũ cán bộ Đoàn được kiện toàn, nâng cao chất lượng: Thị xã Hoài Nhơn có 36 cơ sở Đoàn với gần 500 cán bộ chủ chốt, trong đó 100% ủy viên Ban Chấp hành Thị đoàn là đảng viên, 92,6% có trình độ đại học trở lên, 6,1% có trình độ thạc sĩ. Đội ngũ cán bộ có độ tuổi bình quân dưới 29 tuổi, năng động và có trình độ lý luận chính trị đạt chuẩn.

  2. Công tác tuyên truyền và vận động được đổi mới, hiệu quả tăng lên: Tỷ lệ đoàn viên thanh niên tham gia sinh hoạt Đoàn đạt 75%, tăng 15% so với năm 2020. Các hoạt động tuyên truyền đa dạng, sử dụng mạng xã hội, video ngắn và các hình thức trực quan thu hút đông đảo thanh niên tham gia. Bộ phận “một cửa” của thị xã đã tiếp nhận hơn 102.000 hồ sơ trong giai đoạn 2018-2022, với tỷ lệ trả kết quả đúng hạn đạt trên 90%.

  3. Phong trào thanh niên xung kích, tình nguyện phát triển mạnh mẽ: Thanh niên Hoài Nhơn tích cực tham gia các hoạt động chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính, xây dựng đời sống văn hóa, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế địa phương. Đã thành lập 17 tổ công nghệ số Thanh niên với 136 thành viên, tổ chức hơn 325 lượt hoạt động tuyên truyền về dịch vụ công trực tuyến trong năm 2023.

  4. Những hạn chế và khó khăn còn tồn tại: Một bộ phận cán bộ Đoàn còn non trẻ, thiếu kinh nghiệm, chưa sâu sát với thực tiễn và chưa phát huy hết vai trò trong công tác dân vận. Nội dung tuyên truyền đôi khi còn mang tính một chiều, chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu đa dạng của thanh niên. Ngoài ra, sự tác động của mặt trái cơ chế thị trường và sự bùng nổ thông tin cũng gây khó khăn trong việc vận động thanh niên.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy công tác dân vận của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tại thị xã Hoài Nhơn đã có nhiều chuyển biến tích cực, đặc biệt trong việc kiện toàn tổ chức, nâng cao chất lượng cán bộ và đổi mới phương thức tuyên truyền. Việc ứng dụng công nghệ số và cải cách thủ tục hành chính đã tạo điều kiện thuận lợi cho thanh niên tham gia các hoạt động xã hội, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành chính trị học về công tác dân vận, kết quả này phù hợp với xu hướng đổi mới phương thức vận động thanh niên, tăng cường vai trò của công nghệ thông tin trong công tác dân vận hiện đại. Tuy nhiên, những hạn chế về chất lượng cán bộ và nội dung tuyên truyền cho thấy cần có sự đầu tư hơn nữa vào đào tạo, bồi dưỡng và đổi mới nội dung phù hợp với tâm lý, nhu cầu của thanh niên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cơ cấu cán bộ Đoàn theo trình độ học vấn, biểu đồ tỷ lệ tham gia sinh hoạt Đoàn qua các năm, và bảng tổng hợp các hoạt động chuyển đổi số và cải cách hành chính do Đoàn tổ chức. Những biểu đồ này sẽ minh họa rõ nét sự phát triển và những điểm cần cải thiện trong công tác dân vận.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cán bộ Đoàn về công tác dân vận: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng dân vận, kỹ năng giao tiếp và xử lý tình huống cho cán bộ Đoàn các cấp. Mục tiêu nâng cao năng lực chuyên môn và phẩm chất đạo đức, đảm bảo 100% cán bộ chủ chốt được đào tạo trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban Thường vụ Thị đoàn phối hợp với các cơ sở đào tạo.

  2. Đổi mới phương thức tuyên truyền, vận động thanh niên: Tăng cường sử dụng các nền tảng số, mạng xã hội, video tương tác và các hình thức truyền thông đa phương tiện để tiếp cận thanh niên hiệu quả hơn. Phát triển nội dung tuyên truyền đa dạng, phù hợp với từng nhóm đối tượng thanh niên. Thời gian thực hiện: 2023-2025. Chủ thể: Ban Tuyên giáo Thị đoàn và các cơ sở Đoàn.

  3. Tăng cường phối hợp giữa Đoàn Thanh niên với Đảng bộ, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể: Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ trong công tác dân vận, giám sát và phản biện xã hội, đảm bảo quyền lợi và nguyện vọng của thanh niên được phản ánh kịp thời. Thời gian: triển khai ngay từ năm 2023. Chủ thể: Ban Thường vụ Thị đoàn, UBND thị xã, Mặt trận Tổ quốc.

  4. Đổi mới tác phong, lề lối làm việc của cán bộ Đoàn: Thực hiện các chương trình rèn luyện, nâng cao tinh thần trách nhiệm, gần dân, hiểu dân, phục vụ nhân dân. Tổ chức các đợt kiểm tra, đánh giá và khen thưởng kịp thời nhằm khích lệ cán bộ Đoàn gương mẫu. Thời gian: 2023-2025. Chủ thể: Ban Thường vụ Thị đoàn.

  5. Phát triển đội ngũ cán bộ làm công tác dân vận trẻ, năng động, sáng tạo: Thu hút, bồi dưỡng và giữ chân cán bộ trẻ có năng lực, tạo điều kiện phát triển nghề nghiệp và môi trường làm việc chuyên nghiệp. Mục tiêu tăng tỷ lệ cán bộ trẻ có trình độ đại học trở lên lên trên 95% trong 3 năm tới. Chủ thể: Ban Tổ chức Thị đoàn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ Đoàn các cấp: Nghiên cứu giúp nâng cao nhận thức, kỹ năng và phương pháp tổ chức công tác dân vận, từ đó nâng cao hiệu quả vận động thanh niên tại địa phương.

  2. Lãnh đạo Đảng ủy, UBND thị xã và các ban ngành liên quan: Tham khảo để xây dựng chính sách, phối hợp hiệu quả với Đoàn Thanh niên trong công tác dân vận và phát triển thanh niên.

  3. Nhà nghiên cứu và giảng viên chuyên ngành Chính trị học, Xã hội học: Tài liệu tham khảo bổ ích về công tác dân vận, vận động thanh niên trong bối cảnh địa phương cụ thể, góp phần phát triển lý luận và thực tiễn.

  4. Đoàn viên, thanh niên và các tổ chức thanh niên: Hiểu rõ vai trò, trách nhiệm và các phương thức tham gia công tác dân vận, từ đó tích cực đóng góp vào các phong trào, hoạt động của Đoàn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Công tác dân vận của Đoàn Thanh niên có vai trò gì trong phát triển địa phương?
    Công tác dân vận giúp tập hợp, giáo dục và vận động thanh niên tham gia các phong trào phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ an ninh quốc phòng, góp phần xây dựng địa phương vững mạnh. Ví dụ, tại Hoài Nhơn, thanh niên tham gia tích cực trong chuyển đổi số và cải cách hành chính, tạo động lực phát triển.

  2. Những khó khăn chính trong công tác dân vận của Đoàn Thanh niên hiện nay là gì?
    Khó khăn gồm đội ngũ cán bộ còn non trẻ, thiếu kinh nghiệm, nội dung tuyên truyền chưa đa dạng, tác động tiêu cực của cơ chế thị trường và thông tin sai lệch trên mạng xã hội. Điều này ảnh hưởng đến hiệu quả vận động thanh niên.

  3. Làm thế nào để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ Đoàn?
    Cần tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng dân vận, nâng cao trình độ lý luận chính trị và chuyên môn, đồng thời xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, tạo điều kiện phát triển nghề nghiệp cho cán bộ trẻ.

  4. Phương thức tuyên truyền nào hiệu quả nhất trong công tác dân vận hiện nay?
    Sử dụng đa dạng các hình thức truyền thông, đặc biệt là mạng xã hội, video tương tác, infographic và các hoạt động trực tiếp để thu hút thanh niên, phù hợp với tâm lý và nhu cầu của từng nhóm đối tượng.

  5. Làm sao để tăng cường phối hợp giữa Đoàn Thanh niên với các tổ chức chính trị - xã hội khác?
    Thiết lập cơ chế phối hợp rõ ràng, tổ chức các hoạt động chung, giám sát và phản biện xã hội, đồng thời chia sẻ thông tin và nguồn lực để cùng thực hiện hiệu quả công tác dân vận và phát triển thanh niên.

Kết luận

  • Công tác dân vận của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tại thị xã Hoài Nhơn đã có nhiều chuyển biến tích cực về tổ chức, đội ngũ cán bộ và phương thức vận động thanh niên.
  • Việc ứng dụng công nghệ số và cải cách thủ tục hành chính góp phần nâng cao hiệu quả công tác dân vận và thu hút thanh niên tham gia.
  • Những hạn chế về chất lượng cán bộ và nội dung tuyên truyền cần được khắc phục thông qua đào tạo và đổi mới phương thức.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao nhận thức, đổi mới phương thức, tăng cường phối hợp và phát triển đội ngũ cán bộ Đoàn.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các cấp bộ Đoàn và các tổ chức liên quan trong việc nâng cao hiệu quả công tác dân vận, góp phần phát triển bền vững địa phương.

Tiếp theo, cần triển khai các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2023-2025, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp. Các cấp bộ Đoàn và cơ quan quản lý địa phương được khuyến nghị áp dụng kết quả nghiên cứu nhằm phát huy tối đa vai trò của thanh niên trong sự nghiệp phát triển đất nước.

Hãy hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng công tác dân vận, phát huy sức mạnh tuổi trẻ xây dựng quê hương Hoài Nhơn ngày càng giàu đẹp, văn minh!