Mô hình tổ chức chính quyền xã nông thôn Việt Nam: Thực trạng và giải pháp

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

5. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết khoa học

6. Những đóng góp mới của luận án

7. Ý nghĩa của luận án

8. Kết cấu của luận án

1. CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

1.1. Các công trình nghiên cứu về mô hình tổ chức chính quyền nhà nước

1.2. Các công trình nghiên cứu về mô hình tổ chức chính quyền địa phương

1.3. Các công trình nghiên cứu về mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn

1.4. Đánh giá công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án

1.5. Kết luận Chương 1

2. CHƯƠNG 2. CƠ SỞ KHOA HỌC HOÀN THIỆN MÔ HÌNH TỔ CHỨC CHÍNH QUYỀN XÃ Ở NÔNG THÔN

2.1. Mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn

2.1.1. Những khái niệm cơ bản

2.1.1.1. Khái niệm nông thôn

2.1.1.2. Khái niệm tổ chức

2.1.1.3. Khái niệm địa phương

2.1.1.4. Khái niệm chính quyền địa phương

2.1.1.5. Khái niệm chính quyền xã

2.1.2. Khái niệm mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn

2.1.3. Các yếu tố cấu thành mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn

2.1.3.1. Vị trí, tính chất của chính quyền xã

2.1.3.2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền xã

2.1.3.3. Cơ cấu tổ chức của chính quyền xã

2.1.3.4. Mối quan hệ giữa chính quyền xã với các cơ quan, tổ chức liên quan

2.1.3.5. Các điều kiện bảo đảm hoạt động của chính quyền xã

2.2. Hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn

2.2.1. Khái niệm hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn

2.2.2. Sự cần thiết hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn Việt Nam

2.2.2.1. Hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền xã đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội ở nông thôn Việt Nam

2.2.2.2. Hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền xã đáp ứng nhu cầu đổi mới hệ thống chính trị và xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN

2.2.2.3. Nhu cầu hoàn thiện pháp luật về chính quyền cơ sở

2.2.2.4. Nhu cầu cải cách hành chính nhằm xây dựng nền công vụ chuyên nghiệp, hiện đại, minh bạch, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ nhân dân, phục vụ xã hội

2.2.2.5. Xu hướng phi tập trung và tự quản địa phương

2.3. Những yếu tố ảnh hưởng tới hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn Việt Nam

2.3.1. Yếu tố chính trị - pháp lý

2.3.2. Yếu tố kinh tế và sự phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn

2.3.3. Yếu tố lịch sử

2.3.4. Yếu tố văn hóa xã hội

2.3.5. Yếu tố địa lý, lãnh thổ

2.3.6. Yếu tố nguồn nhân lực

2.3.7. Những yếu tố khác

2.4. Mô hình tổ chức chính quyền cơ sở tại một số quốc gia trên thế giới và bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam

2.4.1. Mô hình tổ chức chính quyền cơ sở tại một số quốc gia trên thế giới

2.4.2. Bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam qua nghiên cứu mô hình tổ chức chính quyền cơ sở tại một số quốc gia trên thế giới

2.5. Kết luận Chương 2

3. CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG MÔ HÌNH TỔ CHỨC CHÍNH QUYỀN XÃ Ở NÔNG THÔN VIỆT NAM

3.1. Mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn giai đoạn 1945 – 2013

3.1.1. Mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn giai đoạn 1945 – 1960

3.1.2. Mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn giai đoạn 1960 – 1980

3.1.3. Mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn giai đoạn 1980 – 1992

3.1.4. Mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn giai đoạn 1992 – 2013

3.2. Mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn giai đoạn từ 2013 tới nay

3.2.1. Vị trí, tính chất của chính quyền xã

3.2.2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền xã

3.2.3. Cơ cấu tổ chức chính quyền xã

3.2.4. Mối quan hệ giữa chính quyền xã với các cơ quan, tổ chức liên quan

3.2.5. Các điều kiện bảo đảm hoạt động của chính quyền xã

3.3. Đánh giá mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn Việt Nam

3.3.1. Những kết quả đạt được

3.3.2. Những hạn chế, bất cập

3.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập

3.4. Kết luận Chương 3

4. CHƯƠNG 4. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN MÔ HÌNH TỔ CHỨC CHÍNH QUYỀN XÃ Ở NÔNG THÔN VIỆT NAM HIỆN NAY

4.1. Quan điểm hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn Việt Nam hiện nay

4.1.1. Hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền xã phải đồng bộ với quá trình xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng

4.1.2. Hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền xã hướng đến xây dựng mô hình chính quyền tự quản địa phương

4.1.3. Tổ chức chính quyền xã đa dạng phù hợp với đặc thù từng địa phương

4.1.4. Vận dụng lý thuyết khoa học tổ chức và khoa học quản trị để hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ nhân dân và xã hội

4.2. Một số giải pháp hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn Việt Nam hiện nay

4.2.1. Xác định đúng vị trí, tính chất của chính quyền xã trong hệ thống chính quyền nhà nước

4.2.2. Xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền xã

4.2.3. Xây dựng bộ máy chính quyền xã phù hợp đặc thù địa phương

4.2.4. Xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức xã chuyên nghiệp, trách nhiệm và tận tâm

4.2.5. Hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền xã gắn với tiếp tục đổi mới hệ thống chính trị ở cơ sở

4.2.6. Thực hiện sáp nhập các xã, các thôn không đủ tiêu chuẩn theo quy định thành các xã, các thôn có quy mô, diện tích phù hợp

4.2.7. Bảo đảm các điều kiện hoạt động của chính quyền xã

4.2.8. Sửa đổi, bổ sung thể chế về chính quyền địa phương, xây dựng luật về chính quyền cơ sở

4.3. Kết luận Chương 4

DANH MỤC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN TỚI LUẬN ÁN CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về mô hình tổ chức chính quyền xã nông thôn Việt Nam

Mô hình tổ chức chính quyền địa phương ở nông thôn Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện quyền lực nhà nước. Chính quyền xã là cấp chính quyền gần gũi nhất với người dân, có trách nhiệm thực hiện các chính sách và chương trình phát triển nông thôn. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy mô hình này còn nhiều hạn chế, như sự cồng kềnh trong cơ cấu tổ chức và thiếu tính linh hoạt trong việc đáp ứng nhu cầu của người dân. Theo Nghị quyết số 18-NQ/TW, cần phải rà soát và hoàn thiện mô hình tổ chức này để nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền xã.

1.1. Tính cấp thiết của việc hoàn thiện mô hình tổ chức

Việc hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền xã là cần thiết để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội ở nông thôn. Chính sách nông nghiệp và phát triển nông thôn hiện nay đòi hỏi một mô hình tổ chức có khả năng thích ứng với sự thay đổi của môi trường kinh tế và xã hội. Sự phát triển của cơ sở hạ tầng và nhu cầu của người dân ngày càng cao, đòi hỏi chính quyền xã phải có khả năng quản lý và điều hành hiệu quả hơn. Việc nghiên cứu và đề xuất các giải pháp hoàn thiện mô hình tổ chức này sẽ góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ công và sự hài lòng của người dân.

II. Thực trạng mô hình tổ chức chính quyền xã

Mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển từ năm 1945 đến nay. Trong giai đoạn 1992-2013, mô hình này đã có những thay đổi nhất định, tuy nhiên vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề như thách thức trong quản lý và cơ cấu tổ chức chưa hợp lý. Chính quyền xã hiện nay vẫn còn dập khuôn, thiếu sự linh hoạt trong việc điều chỉnh theo đặc thù của từng địa phương. Các nghiên cứu cho thấy rằng, mặc dù có nhiều quy định mới về chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn, nhưng thực tế vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của người dân và tình hình phát triển kinh tế - xã hội.

2.1. Những hạn chế trong mô hình tổ chức hiện tại

Mô hình tổ chức chính quyền xã hiện tại còn nhiều hạn chế, như sự thiếu đồng bộ trong cơ cấu tổ chức và quyền lợi người dân. Nhiều xã vẫn hoạt động theo cách truyền thống, không có sự đổi mới trong phương thức quản lý. Điều này dẫn đến tình trạng quản lý nông thôn không hiệu quả, không đáp ứng được nhu cầu phát triển của cộng đồng. Hơn nữa, sự phân cấp và hợp tác xã chưa được thực hiện một cách đồng bộ, gây khó khăn trong việc triển khai các chính sách phát triển nông thôn.

III. Giải pháp hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền xã

Để hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền xã, cần phải thực hiện một số giải pháp cụ thể. Đầu tiên, cần xác định rõ vai trò của chính quyền trong việc phát triển nông thôn và nâng cao chất lượng dịch vụ công. Thứ hai, cần xây dựng một cơ cấu tổ chức gọn nhẹ, linh hoạt, phù hợp với đặc thù của từng địa phương. Cuối cùng, cần tăng cường đào tạo cán bộ và nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức xã để đáp ứng yêu cầu công việc ngày càng cao.

3.1. Đề xuất mô hình tổ chức mới

Mô hình tổ chức chính quyền xã mới cần phải được thiết kế theo hướng tinh gọn, hiệu quả và phù hợp với thực tiễn địa phương. Cần có sự phân định rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của từng bộ phận trong chính quyền xã. Đồng thời, cần khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong quá trình ra quyết định, từ đó nâng cao tính dân chủ và trách nhiệm của chính quyền đối với người dân.

Luận án về mô hình tổ chức chính quyền xã ở nông thôn Việt Nam hiện nay