Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế khu vực và thế giới, ngành du lịch Việt Nam đã trở thành một trong những động lực quan trọng thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tăng trưởng kinh tế quốc gia. Với nguồn tài nguyên du lịch phong phú, đa dạng về tự nhiên và nhân văn, Việt Nam ngày càng thu hút sự quan tâm của du khách trong và ngoài nước. Đặc biệt, vùng Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) với diện tích 40.548 km² sở hữu hệ sinh thái đa dạng, nhiều khu dự trữ sinh quyển, vườn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên có tính đa dạng sinh học cao, cùng khí hậu mát mẻ và sản vật phong phú, đã trở thành điểm đến hấp dẫn trong chiến lược phát triển du lịch quốc gia.

Theo số liệu từ Tổng cục Du lịch Việt Nam, trong giai đoạn 2006-2015, lượng khách du lịch đến ĐBSCL tăng trung bình 11% mỗi năm, trong đó khách quốc tế tăng gần 8,5% và khách nội địa tăng gần 12% mỗi năm. Năm 2015, vùng đón hơn 12 triệu lượt khách, trong đó có hơn 1,8 triệu lượt khách quốc tế, chiếm 8,27% lượng khách quốc tế đến Việt Nam. Đến năm 2019, tổng lượt khách đạt 47 triệu lượt, doanh thu ước đạt 30.000 tỷ đồng, cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của ngành du lịch vùng này.

Tuy nhiên, du lịch ĐBSCL vẫn còn nhiều hạn chế như sự trùng lặp trong phát triển tour tuyến, sản phẩm du lịch đơn điệu, cơ sở hạ tầng chưa tương xứng, nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu, và quản lý nhà nước còn yếu kém. Công tác quảng bá du lịch trên báo địa phương, mặc dù đã đạt được những kết quả quan trọng, vẫn còn tồn tại hạn chế về nội dung, hình thức và hiệu quả. Do đó, nghiên cứu về vấn đề quảng bá du lịch ĐBSCL trên các báo địa phương nhằm nâng cao chất lượng thông tin quảng bá, góp phần phát triển du lịch bền vững là rất cần thiết.

Mục tiêu nghiên cứu là khảo sát, đánh giá thực trạng quảng bá du lịch ĐBSCL trên báo địa phương, chỉ ra ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng quảng bá. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào nội dung và hình thức quảng bá trên Báo Cần Thơ, Đồng Tháp và An Giang trong giai đoạn 2018-2019. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ phát triển du lịch vùng ĐBSCL, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng và các cấp quản lý về vai trò của công tác quảng bá du lịch.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về du lịch và truyền thông, bao gồm:

  • Lý thuyết du lịch: Du lịch được hiểu là hoạt động đi khỏi nơi cư trú thường xuyên trong thời gian không quá một năm nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, nghỉ dưỡng, giải trí, tìm hiểu tài nguyên du lịch hoặc kết hợp mục đích hợp pháp khác (Luật Du lịch 2017). Du lịch là ngành kinh tế tổng hợp, có tính liên ngành, liên vùng, mang đậm bản sắc văn hóa và có tính xã hội hóa cao.

  • Lý thuyết quảng bá và truyền thông: Quảng bá là hoạt động phổ biến rộng rãi thông tin về một đối tượng nhằm thu hút sự chú ý và tạo nhu cầu tiêu dùng. Trong bối cảnh du lịch, quảng bá du lịch là công tác giới thiệu rộng rãi các điểm đến, sản phẩm dịch vụ du lịch đến du khách tiềm năng, đồng thời định hình thương hiệu du lịch.

  • Lý thuyết về báo chí địa phương: Báo địa phương là cơ quan ngôn luận của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương, đóng vai trò cầu nối thông tin giữa các cấp lãnh đạo và công chúng. Báo địa phương có chức năng quan trọng trong việc định hướng dư luận, quảng bá các giá trị văn hóa, kinh tế, xã hội, trong đó có du lịch.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: báo đảng địa phương, báo in, báo điện tử, quảng bá du lịch, sản phẩm du lịch, thị trường du lịch, và tiêu chí đánh giá chất lượng thông tin quảng bá.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng nhằm đánh giá thực trạng quảng bá du lịch ĐBSCL trên báo địa phương. Cụ thể:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập dữ liệu từ các bài viết, tin tức, phóng sự ảnh, video clip quảng bá du lịch trên Báo Cần Thơ, Đồng Tháp và An Giang trong giai đoạn 2018-2019. Ngoài ra, dữ liệu được bổ sung từ các văn bản pháp luật, nghị quyết, đề án phát triển du lịch vùng ĐBSCL và các báo cáo ngành du lịch.

  • Phương pháp phân tích nội dung: Phân tích các tin bài quảng bá du lịch trên báo địa phương để đánh giá nội dung, hình thức, tính thời sự, khách quan, hấp dẫn và hiệu quả truyền thông.

  • Phương pháp thống kê: Thống kê số lượng tin bài, ảnh, phóng sự ảnh, video clip quảng bá du lịch trên các báo khảo sát nhằm đánh giá mức độ đầu tư và hiệu quả quảng bá.

  • Phương pháp phỏng vấn sâu: Thực hiện phỏng vấn Ban Biên tập, trưởng, phó phòng nghiệp vụ, biên tập viên, phóng viên các báo để làm rõ các vấn đề liên quan đến công tác quảng bá du lịch.

  • Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Khảo sát 398 người tại TP Cần Thơ, tỉnh Đồng Tháp và An Giang, bao gồm cán bộ, công chức, học sinh, sinh viên, doanh nghiệp ngành du lịch và các đối tượng khác, nhằm đánh giá sự hài lòng của công chúng đối với công tác quảng bá du lịch trên báo địa phương.

  • Phương pháp so sánh đối chiếu: So sánh các kết quả quảng bá giữa các báo địa phương để tìm ra điểm mạnh, điểm yếu và sự khác biệt trong công tác quảng bá.

  • Phương pháp quan sát trực tiếp và tổng hợp: Quan sát các hoạt động quảng bá, hội nghị, hội thảo liên quan đến du lịch ĐBSCL và tham khảo ý kiến chuyên gia để làm sáng tỏ vấn đề.

Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2018-2019, phù hợp với các số liệu và hoạt động quảng bá du lịch trên báo địa phương trong thời gian này.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mức độ quảng bá du lịch trên báo địa phương tăng mạnh
    Báo Cần Thơ đăng tải khoảng 1.199 tin, bài, phóng sự ảnh về du lịch trong hai năm 2018-2019, trong đó riêng năm 2019 có 680 tin và hơn 255 bài. Báo Đồng Tháp có khoảng 538 tin, bài, phóng sự ảnh trong cùng giai đoạn, còn Báo An Giang thực hiện khoảng 1.559 tin, bài, phóng sự ảnh. Số lượng bài viết và hình ảnh quảng bá du lịch tăng trung bình 15-20% so với giai đoạn trước đó, cho thấy sự đầu tư ngày càng bài bản và chuyên nghiệp.

  2. Nội dung quảng bá đa dạng, tập trung vào vẻ đẹp tự nhiên và văn hóa ẩm thực
    Các báo địa phương tập trung quảng bá vẻ đẹp thiên nhiên đặc trưng của ĐBSCL như rừng tràm Trà Sư, chợ nổi Cái Răng, các khu di tích lịch sử, lễ hội truyền thống và văn hóa đa dân tộc. Văn hóa ẩm thực cũng được khai thác sâu với hàng trăm bài viết giới thiệu các món ăn đặc sản như bánh xèo, cá lóc nướng trui, bánh canh Vĩnh Trung, chè sen Đồng Tháp. Ví dụ, Báo Cần Thơ đăng khoảng 95 bài và 350 tin về văn hóa ẩm thực trong hai năm 2018-2019.

  3. Hình thức quảng bá đa phương tiện, hấp dẫn và hiện đại
    Báo điện tử các địa phương đã phát triển mạnh mẽ với các chuyên mục cố định, phóng sự ảnh, video clip chuyên sâu về du lịch. Ví dụ, Báo điện tử Cần Thơ đăng tải 547 tin, 70 bài, 30 phóng sự ảnh và 10 video clip trong năm 2019. Các bài viết có tít ngắn gọn, hấp dẫn, sapo thu hút, hình ảnh sắc nét, bố cục rõ ràng, góp phần tăng sức lan tỏa thông tin.

  4. Công tác quảng bá chính sách phát triển du lịch được chú trọng
    Báo địa phương tích cực truyền tải các chủ trương, nghị quyết, đề án phát triển du lịch như Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị, Đề án phát triển du lịch ĐBSCL đến năm 2020, các chương trình hành động của địa phương. Qua đó, nâng cao nhận thức của cộng đồng và doanh nghiệp về vai trò của du lịch trong phát triển kinh tế - xã hội.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy công tác quảng bá du lịch trên báo địa phương vùng ĐBSCL đã có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao nhận thức của người dân và các cấp quản lý về tiềm năng du lịch vùng. Sự đa dạng về nội dung và hình thức quảng bá giúp thu hút sự quan tâm của du khách trong và ngoài nước, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển các sản phẩm du lịch đặc thù.

So với các nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào khía cạnh kinh tế và phát triển sản phẩm du lịch, nghiên cứu này đi sâu vào vai trò của báo chí địa phương trong quảng bá du lịch, một yếu tố quan trọng nhưng ít được khai thác. Việc sử dụng đa dạng thể loại báo chí và ứng dụng công nghệ thông tin trong quảng bá đã nâng cao hiệu quả truyền thông.

Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại hạn chế như sự trùng lặp trong phát triển tour tuyến, sản phẩm du lịch đơn điệu, cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu, và quản lý nhà nước còn yếu kém. Công tác quảng bá đôi khi chưa phản ánh đầy đủ các vấn đề tồn tại, chưa khai thác hết tiềm năng văn hóa và thiên nhiên đặc sắc của vùng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện số lượng tin bài quảng bá theo năm và theo từng báo, bảng so sánh các chủ đề quảng bá chính, cũng như biểu đồ đánh giá mức độ hài lòng của công chúng với công tác quảng bá trên báo địa phương.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đa dạng hóa sản phẩm và tour tuyến du lịch
    Các cơ quan quản lý và doanh nghiệp du lịch cần phối hợp xây dựng các sản phẩm du lịch đặc thù, tránh trùng lặp, nâng cao tính hấp dẫn và trải nghiệm cho du khách. Thời gian thực hiện: 2023-2025.

  2. Nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác quảng bá trên báo địa phương
    Ban Biên tập các báo cần đầu tư phát triển nội dung chuyên sâu, đa dạng thể loại báo chí, ứng dụng công nghệ số và mạng xã hội để tăng cường tương tác với công chúng. Thời gian thực hiện: 2023-2024.

  3. Phát triển nguồn nhân lực chuyên nghiệp cho ngành du lịch
    Các địa phương cần phối hợp với các trường đào tạo, tổ chức các khóa bồi dưỡng nâng cao kỹ năng phục vụ, hướng dẫn viên, quản lý du lịch nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển. Thời gian thực hiện: 2023-2026.

  4. Cải thiện cơ sở hạ tầng và dịch vụ du lịch
    Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, giao thông, dịch vụ lưu trú, an ninh trật tự để tạo môi trường du lịch thân thiện, an toàn và tiện nghi. Thời gian thực hiện: 2023-2027.

  5. Tăng cường liên kết vùng và hợp tác quốc tế trong phát triển du lịch
    Xây dựng các chương trình liên kết giữa các tỉnh trong vùng và với các trung tâm du lịch quốc tế để mở rộng thị trường, thu hút khách quốc tế. Thời gian thực hiện: 2023-2025.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quản lý và hoạch định chính sách du lịch
    Luận văn cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chiến lược quảng bá du lịch hiệu quả, góp phần phát triển ngành du lịch vùng ĐBSCL bền vững.

  2. Ban Biên tập, phóng viên các báo địa phương
    Giúp nâng cao nhận thức về vai trò và phương pháp quảng bá du lịch, từ đó cải tiến nội dung, hình thức và hiệu quả truyền thông.

  3. Doanh nghiệp và nhà đầu tư trong ngành du lịch
    Cung cấp thông tin về tiềm năng, xu hướng phát triển du lịch vùng ĐBSCL, giúp định hướng đầu tư và phát triển sản phẩm phù hợp.

  4. Học viên, nghiên cứu sinh chuyên ngành báo chí, du lịch và truyền thông
    Là tài liệu tham khảo quý giá về mối quan hệ giữa báo chí địa phương và phát triển du lịch, cũng như phương pháp nghiên cứu thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao quảng bá du lịch trên báo địa phương lại quan trọng đối với ĐBSCL?
    Báo địa phương là kênh truyền thông gần gũi, có khả năng định hướng dư luận và truyền tải thông tin nhanh chóng, giúp nâng cao nhận thức cộng đồng và quảng bá hình ảnh du lịch đặc trưng của vùng.

  2. Các báo địa phương đã sử dụng những hình thức quảng bá nào?
    Các báo sử dụng đa dạng thể loại như tin, bài, phóng sự ảnh, video clip, chuyên mục cố định trên báo in và báo điện tử, đồng thời tận dụng mạng xã hội để tăng cường tương tác.

  3. Những nội dung quảng bá nào được ưu tiên trên báo địa phương?
    Quảng bá vẻ đẹp tự nhiên, văn hóa ẩm thực đặc sắc, các lễ hội truyền thống, chính sách phát triển du lịch và các sự kiện xúc tiến du lịch là những nội dung trọng tâm.

  4. Công chúng đánh giá thế nào về chất lượng quảng bá du lịch trên báo địa phương?
    Khảo sát cho thấy đa số công chúng hài lòng với tính thời sự, khách quan và hấp dẫn của các tin bài, tuy nhiên vẫn mong muốn cải tiến về hình thức và đa dạng nội dung hơn.

  5. Những thách thức lớn nhất trong công tác quảng bá du lịch ĐBSCL là gì?
    Bao gồm sự trùng lặp sản phẩm du lịch, hạn chế về cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực chưa đáp ứng, quản lý nhà nước còn yếu và quảng bá chưa khai thác hết tiềm năng văn hóa, thiên nhiên.

Kết luận

  • Du lịch ĐBSCL có tiềm năng lớn với sự tăng trưởng khách du lịch trung bình 11%/năm và doanh thu tăng 23,6% trong giai đoạn 2006-2015, đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội vùng.
  • Báo địa phương đóng vai trò then chốt trong công tác quảng bá du lịch, với nội dung phong phú, hình thức đa dạng, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng và quảng bá hình ảnh du lịch đặc trưng.
  • Nghiên cứu đã chỉ ra những hạn chế trong quảng bá du lịch như trùng lặp sản phẩm, cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, nguồn nhân lực yếu và quản lý nhà nước còn bất cập.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng quảng bá, phát triển sản phẩm du lịch đặc thù, cải thiện cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực, tăng cường liên kết vùng và hợp tác quốc tế.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho các nhà quản lý, báo chí, doanh nghiệp và học viên trong việc phát triển du lịch ĐBSCL bền vững, hướng tới mục tiêu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của vùng.

Call-to-action: Các cơ quan, tổ chức và cá nhân liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, cập nhật thông tin để nâng cao hiệu quả quảng bá du lịch ĐBSCL trong thời gian tới.