Tổng quan nghiên cứu

Du lịch được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam, đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội. Theo Quyết định 44/QĐ-TTg ngày 09/01/2019 của Thủ tướng Chính phủ, hoạt động truyền thông về du lịch được đẩy mạnh nhằm quảng bá hình ảnh, văn hóa, con người Việt Nam, góp phần xây dựng thương hiệu du lịch quốc gia. Tỉnh Cà Mau, với tiềm năng du lịch sinh thái đặc sắc như rừng tràm, rừng đước, Vườn quốc gia Mũi Cà Mau và U Minh Hạ, được UNESCO công nhận là Khu Dự trữ sinh quyển thế giới, đang hướng tới phát triển du lịch bền vững và nâng cao sức cạnh tranh trên bản đồ du lịch quốc tế. Năm 2019, tổng lượt khách du lịch đến Cà Mau đạt gần 2 triệu lượt, trong đó khách quốc tế chỉ hơn 28 nghìn lượt, thấp hơn nhiều so với các tỉnh trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL).

Báo chí địa phương đóng vai trò quan trọng trong truyền thông chính sách phát triển du lịch, tuy nhiên, hoạt động truyền thông chính sách trên báo chí Cà Mau còn nhiều hạn chế, chủ yếu tập trung vào định hướng chỉ đạo, xúc tiến quảng bá và liên kết vùng mà chưa phản ánh sâu sắc tình hình thực tiễn. Luận văn tập trung khảo sát truyền thông chính sách phát triển du lịch trên báo chí Cà Mau và Đài Phát thanh - Truyền hình (PT-TH) Cà Mau năm 2019 nhằm đánh giá thực trạng, thành công và hạn chế, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng truyền thông chính sách du lịch địa phương.

Nghiên cứu có phạm vi khảo sát trên hai cơ quan báo chí chính của tỉnh trong năm 2019, với mục tiêu góp phần nâng cao nhận thức xã hội, thúc đẩy sự đồng thuận và hiệu quả thực thi chính sách phát triển du lịch tại Cà Mau, đồng thời tạo cơ sở lý luận và thực tiễn cho các cơ quan quản lý và truyền thông địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên ba lý thuyết chính: lý thuyết truyền thông, lý thuyết báo chí học và lý thuyết quảng bá hình ảnh, thương hiệu.

  • Lý thuyết truyền thông: Truyền thông là quá trình trao đổi thông tin nhằm thay đổi nhận thức, thái độ và hành vi của công chúng. Truyền thông chính sách là việc chuyển tải thông điệp, cơ chế, chính sách của Nhà nước đến người dân để tạo sự hiểu biết, đồng thuận và tham gia thực thi chính sách.

  • Lý thuyết báo chí học: Báo chí là công cụ truyền tải thông tin nhanh chóng, có sức lan tỏa rộng, đồng thời thực hiện chức năng giám sát, phản biện xã hội. Báo chí địa phương là diễn đàn của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương, có vai trò quan trọng trong truyền thông chính sách phát triển du lịch.

  • Lý thuyết quảng bá hình ảnh, thương hiệu: Quảng bá du lịch không chỉ là giới thiệu sản phẩm mà còn xây dựng hình ảnh, thương hiệu điểm đến nhằm thu hút khách du lịch và tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.

Các khái niệm chính bao gồm: chính sách phát triển du lịch, truyền thông chính sách, truyền thông chính sách phát triển du lịch và báo chí địa phương. Chính sách phát triển du lịch là hệ thống các chủ trương và hành động nhằm thúc đẩy phát triển du lịch nhanh và bền vững. Truyền thông chính sách phát triển du lịch là quá trình truyền tải các chủ trương, chính sách này đến công chúng để tạo sự đồng thuận và tham gia thực thi.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng với các bước chính:

  • Nghiên cứu tài liệu thứ cấp: Thu thập, hệ thống hóa các văn bản pháp luật, nghị quyết, báo cáo tổng kết của các cơ quan quản lý nhà nước, các công trình nghiên cứu liên quan đến truyền thông chính sách và phát triển du lịch tại Việt Nam và Cà Mau.

  • Phỏng vấn sâu: Thực hiện phỏng vấn lãnh đạo các cơ quan báo chí, doanh nghiệp du lịch và nhà báo chuyên về lĩnh vực du lịch nhằm thu thập ý kiến về chất lượng và hiệu quả truyền thông chính sách phát triển du lịch tại địa phương.

  • Khảo sát thực trạng truyền thông: Thu thập và phân tích các tin, bài, chuyên mục, chuyên đề liên quan đến chính sách phát triển du lịch trên Báo Cà Mau và Đài PT-TH Cà Mau trong năm 2019. Cỡ mẫu khảo sát gồm toàn bộ các ấn phẩm, chương trình phát sóng liên quan đến du lịch trong năm.

  • Phân tích - tổng hợp: Sử dụng phương pháp so sánh, phân loại, đối chiếu để đánh giá ưu điểm, hạn chế và hiệu quả truyền thông chính sách phát triển du lịch trên báo chí địa phương.

Timeline nghiên cứu tập trung trong năm 2019, phù hợp với các sự kiện và hoạt động truyền thông chính sách phát triển du lịch tại Cà Mau.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tần suất truyền thông chính sách phát triển du lịch trên báo chí Cà Mau: Năm 2019, Báo Cà Mau đăng tải hơn 140 tin, bài về du lịch trên báo in, trong đó khoảng 99 bài liên quan trực tiếp đến chính sách phát triển du lịch. Báo Cà Mau Online có khoảng 120 tin, bài về du lịch, chủ yếu là bản sao từ báo in. Đài PT-TH Cà Mau thực hiện hơn 180 đề tài truyền thông về du lịch, trong đó hơn 100 đề tài liên quan đến chính sách phát triển du lịch.

  2. Tập trung truyền thông vào các sự kiện trọng điểm: Trong hai tháng 11 và 12/2019, nhân sự kiện “Tuần Văn hóa – Du lịch Mũi Cà Mau năm 2019”, báo Cà Mau và Đài PT-TH Cà Mau tăng cường truyền thông với hơn 40 tin, bài, chương trình truyền hình, chiếm hơn 28% tổng số tin, bài về du lịch trong năm. Tần suất xuất hiện tin, bài tăng gấp nhiều lần so với thời gian trước đó.

  3. Nội dung truyền thông chủ yếu tập trung vào xúc tiến, quảng bá và định hướng chỉ đạo: Các bài viết, chương trình truyền hình chủ yếu phản ánh các chủ trương, chính sách phát triển du lịch, quảng bá điểm đến, giới thiệu sản phẩm du lịch và liên kết vùng. Tuy nhiên, truyền thông về chính sách phát triển du lịch còn hạn chế về chiều sâu, chưa phản ánh đầy đủ các khía cạnh thực tiễn và chưa tạo được sự tương tác hiệu quả với công chúng.

  4. Phương tiện truyền thông đa dạng nhưng chưa đồng bộ: Báo in, báo điện tử, truyền hình và mạng xã hội đều được sử dụng nhưng chưa có sự phối hợp chặt chẽ để tạo hiệu quả lan tỏa tối ưu. Ví dụ, nhiều tin, bài trên báo in không được đăng tải trên báo điện tử, chương trình truyền hình có thời lượng hạn chế và chưa khai thác triệt để các nền tảng số.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy báo chí Cà Mau đã thực hiện tốt vai trò truyền thông chính sách phát triển du lịch, đặc biệt trong các sự kiện lớn như “Tuần Văn hóa – Du lịch Mũi Cà Mau năm 2019”. Việc tăng cường truyền thông trong các thời điểm sự kiện giúp nâng cao nhận thức xã hội và thu hút khách du lịch. Tuy nhiên, sự tập trung chủ yếu vào quảng bá và xúc tiến mà thiếu chiều sâu phân tích chính sách làm giảm hiệu quả truyền thông chính sách.

So sánh với các nghiên cứu trong nước, tình trạng này tương tự như nhiều địa phương khác, nơi truyền thông chính sách còn mang tính hình thức, chưa phát huy hết vai trò giám sát, phản biện và tương tác với công chúng. Việc chưa khai thác hiệu quả các kênh truyền thông số và mạng xã hội cũng là hạn chế chung trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tần suất xuất hiện tin, bài trên các loại hình báo chí và bảng phân loại nội dung truyền thông để minh họa rõ hơn về sự phân bổ và trọng tâm truyền thông. Bảng so sánh tần suất truyền thông trong các tháng có sự kiện và không có sự kiện cũng giúp làm nổi bật vai trò của các chiến dịch truyền thông trọng điểm.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là làm rõ vai trò và hạn chế của truyền thông chính sách phát triển du lịch trên báo chí địa phương, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả truyền thông, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch bền vững tại Cà Mau.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực cho đội ngũ làm báo về truyền thông chính sách du lịch
    Chủ thể thực hiện: Ban Biên tập Báo Cà Mau, Đài PT-TH Cà Mau
    Mục tiêu: Nâng cao kỹ năng phân tích, phản biện và sáng tạo nội dung truyền thông chính sách
    Thời gian: Triển khai trong 12 tháng tới

  2. Phát triển và đồng bộ hóa các kênh truyền thông đa phương tiện
    Chủ thể thực hiện: Các cơ quan báo chí phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Cà Mau
    Mục tiêu: Tăng cường sự phối hợp giữa báo in, báo điện tử, truyền hình và mạng xã hội để mở rộng phạm vi tiếp cận và tương tác với công chúng
    Thời gian: Xây dựng kế hoạch và triển khai trong 6 tháng

  3. Xây dựng các chuyên đề, loạt bài sâu sắc về chính sách phát triển du lịch
    Chủ thể thực hiện: Phòng Biên tập Báo Cà Mau, Ban Chuyên môn Đài PT-TH Cà Mau
    Mục tiêu: Phân tích, đánh giá chính sách, phản ánh thực tiễn và tạo diễn đàn đối thoại giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân
    Thời gian: Thực hiện liên tục, ưu tiên trong các quý tiếp theo

  4. Tăng cường tương tác, phản hồi từ công chúng trong truyền thông chính sách
    Chủ thể thực hiện: Các cơ quan báo chí phối hợp với các tổ chức xã hội, cộng đồng địa phương
    Mục tiêu: Thu thập ý kiến, góp ý của người dân để hoàn thiện chính sách và nâng cao hiệu quả truyền thông
    Thời gian: Thiết lập kênh phản hồi trong 3 tháng và duy trì thường xuyên

  5. Ứng dụng công nghệ số và dữ liệu lớn trong truyền thông chính sách phát triển du lịch
    Chủ thể thực hiện: Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với các cơ quan báo chí
    Mục tiêu: Tối ưu hóa việc phân phối thông tin, cá nhân hóa nội dung truyền thông phù hợp với từng nhóm đối tượng công chúng
    Thời gian: Nghiên cứu và triển khai thử nghiệm trong 12 tháng

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quản lý và hoạch định chính sách du lịch
    Lợi ích: Hiểu rõ vai trò và hiệu quả truyền thông chính sách trên báo chí địa phương, từ đó xây dựng chiến lược truyền thông phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả thực thi chính sách.

  2. Cơ quan báo chí và truyền thông địa phương
    Lợi ích: Nắm bắt thực trạng, hạn chế và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng truyền thông chính sách phát triển du lịch, phát triển nội dung chuyên sâu và đa dạng.

  3. Doanh nghiệp du lịch và các tổ chức liên quan
    Lợi ích: Hiểu rõ cách thức truyền thông chính sách ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh, từ đó phối hợp hiệu quả với báo chí trong các hoạt động quảng bá và xúc tiến du lịch.

  4. Học viên, nghiên cứu sinh và giảng viên ngành Báo chí, Truyền thông và Du lịch
    Lợi ích: Tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết và thực tiễn truyền thông chính sách phát triển du lịch, giúp nâng cao kiến thức và kỹ năng nghiên cứu, giảng dạy.

Câu hỏi thường gặp

  1. Truyền thông chính sách phát triển du lịch là gì?
    Truyền thông chính sách phát triển du lịch là quá trình chuyển tải các chủ trương, chính sách của Nhà nước về phát triển du lịch đến công chúng nhằm tạo sự hiểu biết, đồng thuận và tham gia thực thi chính sách. Ví dụ, truyền thông về các chính sách ưu đãi đầu tư du lịch giúp thu hút nhà đầu tư.

  2. Vai trò của báo chí địa phương trong truyền thông chính sách du lịch như thế nào?
    Báo chí địa phương là kênh thông tin chính thức, phản ánh kịp thời các chủ trương, chính sách, đồng thời giám sát, phản biện và tạo diễn đàn đối thoại giữa chính quyền và người dân. Báo Cà Mau đã thực hiện hơn 99 bài viết về chính sách du lịch trong năm 2019, góp phần nâng cao nhận thức xã hội.

  3. Những hạn chế hiện nay trong truyền thông chính sách phát triển du lịch trên báo chí Cà Mau là gì?
    Hạn chế gồm nội dung truyền thông còn nông, thiếu chiều sâu phân tích chính sách, chưa khai thác hiệu quả các kênh truyền thông số, và thiếu sự tương tác, phản hồi từ công chúng. Điều này làm giảm hiệu quả lan tỏa và đồng thuận xã hội.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả truyền thông chính sách phát triển du lịch?
    Cần đào tạo nâng cao năng lực đội ngũ làm báo, phát triển đa kênh truyền thông đồng bộ, xây dựng chuyên đề sâu sắc, tăng cường tương tác với công chúng và ứng dụng công nghệ số. Ví dụ, sử dụng mạng xã hội để thu hút và phản hồi ý kiến người dân.

  5. Tại sao truyền thông chính sách phát triển du lịch lại quan trọng đối với tỉnh Cà Mau?
    Cà Mau có tiềm năng du lịch sinh thái lớn nhưng lượng khách còn thấp. Truyền thông chính sách giúp nâng cao nhận thức, thu hút đầu tư, quảng bá điểm đến và tạo sự đồng thuận xã hội, góp phần phát triển du lịch bền vững và nâng cao vị thế trên bản đồ du lịch quốc gia.

Kết luận

  • Truyền thông chính sách phát triển du lịch trên báo chí Cà Mau năm 2019 đã đạt được nhiều kết quả tích cực, đặc biệt trong các sự kiện trọng điểm như “Tuần Văn hóa – Du lịch Mũi Cà Mau”.
  • Nội dung truyền thông chủ yếu tập trung vào xúc tiến, quảng bá và định hướng chỉ đạo, còn hạn chế về chiều sâu phân tích chính sách và tương tác với công chúng.
  • Báo Cà Mau và Đài PT-TH Cà Mau đã sử dụng đa dạng các kênh truyền thông nhưng chưa đồng bộ và khai thác hiệu quả các nền tảng số.
  • Luận văn đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực đội ngũ làm báo, phát triển đa kênh truyền thông, xây dựng chuyên đề sâu sắc, tăng cường tương tác và ứng dụng công nghệ số.
  • Nghiên cứu góp phần làm rõ vai trò của truyền thông chính sách phát triển du lịch trên báo chí địa phương, tạo cơ sở cho các bước phát triển tiếp theo nhằm nâng cao hiệu quả truyền thông và phát triển du lịch bền vững tại Cà Mau.

Call-to-action: Các cơ quan báo chí, quản lý du lịch và doanh nghiệp tại Cà Mau cần phối hợp chặt chẽ, triển khai các giải pháp đề xuất để nâng cao chất lượng truyền thông chính sách, góp phần đưa du lịch Cà Mau phát triển mạnh mẽ, bền vững trong thời gian tới.