## Tổng quan nghiên cứu

Tỉnh Lào Cai, với diện tích 6.364,03 km² và dân số khoảng 705.628 người năm 2018, là một tỉnh biên giới vùng cao có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế - xã hội nhưng cũng đối mặt với nhiều khó khăn về địa hình, cơ sở hạ tầng và nguồn lực tài chính. Trong giai đoạn 2016-2018, Hội đồng nhân dân (HĐND) tỉnh Lào Cai giữ vai trò then chốt trong việc quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công nhằm đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn vốn ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, thực tế cho thấy năng lực quyết định và giám sát của HĐND tỉnh còn nhiều hạn chế, dẫn đến việc đầu tư công chưa đạt hiệu quả tối ưu, gây lãng phí nguồn lực.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung hệ thống hóa cơ sở lý luận về quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công của HĐND tỉnh, phân tích thực trạng năng lực của HĐND Lào Cai trong giai đoạn 2016-2018, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động này. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trên địa bàn tỉnh Lào Cai, trong khoảng thời gian từ 2016 đến 2018, với trọng tâm là hoạt động quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm.

Nghiên cứu có ý nghĩa khoa học trong việc làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực của HĐND tỉnh, đồng thời cung cấp cơ sở thực tiễn cho việc hoàn thiện chính sách và nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư công. Về mặt thực tiễn, luận văn là tài liệu tham khảo quan trọng cho các cơ quan quản lý và đại biểu HĐND tỉnh trong việc nâng cao chất lượng quyết định và giám sát, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

---

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý nhà nước, quản lý đầu tư công và giám sát hoạt động của cơ quan dân cử, bao gồm:

- **Lý thuyết về quản lý đầu tư công**: Định nghĩa đầu tư công theo Luật Đầu tư công 2019, nhấn mạnh vai trò của kế hoạch đầu tư công trong việc phân bổ nguồn lực và đảm bảo hiệu quả đầu tư.
- **Lý thuyết về chức năng quyết định và giám sát của HĐND**: Dựa trên Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015 và Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND 2015, làm rõ quyền hạn và trách nhiệm của HĐND trong việc quyết định kế hoạch đầu tư công và giám sát việc thực hiện.
- **Khái niệm về năng lực đại biểu HĐND**: Bao gồm kỹ năng tiếp xúc cử tri, thẩm tra, phân tích thông tin, chất vấn và giám sát.
- **Mô hình ma trận SWOT**: Được sử dụng để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong hoạt động quyết định và giám sát của HĐND tỉnh Lào Cai.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu**: Kết hợp số liệu thứ cấp từ các văn bản pháp luật, nghị quyết, báo cáo của HĐND, UBND tỉnh Lào Cai và các sở ngành liên quan; số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát 186 phiếu điều tra (56 đại biểu HĐND và 130 cán bộ chuyên môn) và thảo luận nhóm với các cán bộ liên quan.
- **Phương pháp phân tích**: Sử dụng thống kê mô tả, phân tích so sánh, phân tích tình huống và ma trận SWOT để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.
- **Timeline nghiên cứu**: Thu thập dữ liệu từ tháng 2 đến tháng 4 năm 2019, phân tích và tổng hợp trong năm 2019.

---

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Thực trạng quyết định kế hoạch đầu tư công**: Trong giai đoạn 2016-2018, HĐND tỉnh Lào Cai đã tiếp nhận và thẩm tra 17 tờ trình và 4 báo cáo liên quan đến kế hoạch đầu tư công. Tuy nhiên, việc thẩm tra còn mang tính hình thức, chất lượng báo cáo thẩm tra chưa cao, dẫn đến một số dự án đầu tư chưa thực sự cần thiết, đầu tư dàn trải. Số lượng văn bản trao đổi thỏa thuận của Thường trực HĐND về kế hoạch đầu tư công hàng năm dao động từ 4 đến 7 văn bản mỗi năm.
   
2. **Hoạt động giám sát kế hoạch đầu tư công còn hạn chế**: Số lượng cuộc giám sát chuyên đề về đầu tư công còn ít, chưa có nhiều kiến nghị mạnh mẽ đối với các dự án đầu tư không hiệu quả. Ý kiến phản biện của đại biểu HĐND trong các kỳ họp còn hạn chế, phần lớn đồng thuận với các tờ trình của UBND tỉnh.

3. **Năng lực đại biểu HĐND còn yếu**: Khoảng 64% đại biểu được khảo sát đánh giá kỹ năng thẩm tra, giám sát và phân tích thông tin ở mức trung bình hoặc yếu. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công.

4. **Ảnh hưởng của các nhân tố khách quan và chủ quan**: Các văn bản pháp luật, tổ chức bộ máy, điều kiện vật chất, kinh phí và sự phối hợp giữa các cơ quan là những nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của HĐND. Tuy nhiên, sự thiếu đồng bộ và hạn chế về nguồn lực đã làm giảm hiệu quả hoạt động.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên là do năng lực chuyên môn của đại biểu HĐND, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính ngân sách còn hạn chế, dẫn đến việc thẩm tra và phản biện chưa sâu sắc. So sánh với các tỉnh như Vĩnh Phúc, Yên Bái và Tuyên Quang, nơi hoạt động thẩm tra và giám sát được tổ chức bài bản, có sự tham gia tích cực của đại biểu và chuyên gia, Lào Cai còn nhiều điểm cần cải thiện.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện số lượng tờ trình, báo cáo được thẩm tra hàng năm, tỷ lệ đánh giá kỹ năng đại biểu và số lượng cuộc giám sát chuyên đề để minh họa rõ hơn về thực trạng.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là làm rõ những điểm yếu trong hoạt động của HĐND tỉnh Lào Cai, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực quyết định và giám sát, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn đầu tư công, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

---

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Nâng cao năng lực chuyên môn cho đại biểu HĐND**: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng thẩm tra, giám sát, phân tích tài chính ngân sách cho đại biểu, nhằm nâng tỷ lệ đại biểu có kỹ năng tốt lên ít nhất 70% trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban Tổ chức Tỉnh ủy phối hợp với Văn phòng HĐND tỉnh.

2. **Hoàn thiện mô hình tổ chức và phân công nhiệm vụ**: Rà soát, điều chỉnh cơ cấu tổ chức của HĐND tỉnh, tăng số lượng đại biểu chuyên trách và bộ phận giúp việc chuyên môn để đảm bảo hiệu quả công tác thẩm tra và giám sát. Thời gian thực hiện trong năm 2020-2021.

3. **Tăng cường thu thập và đa dạng hóa nguồn thông tin**: Xây dựng hệ thống thu thập thông tin từ nhiều nguồn như tiếp xúc cử tri, tham vấn nhân dân, báo chí và chuyên gia để phục vụ cho hoạt động quyết định và giám sát. Chủ thể: Thường trực HĐND và các Ban chuyên môn.

4. **Đổi mới hình thức và nội dung giám sát**: Áp dụng các hình thức giám sát trực tiếp, điều trần, khảo sát thực tế kết hợp với giám sát qua báo cáo để nâng cao tính khách quan và hiệu quả. Thời gian triển khai từ năm 2020.

5. **Đảm bảo kinh phí và điều kiện vật chất**: Tăng cường nguồn kinh phí hỗ trợ hoạt động thẩm tra, giám sát và đào tạo đại biểu; trang bị đầy đủ thiết bị phục vụ công tác nghiên cứu, khảo sát. Chủ thể: UBND tỉnh và Văn phòng HĐND tỉnh.

---

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. **Đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp**: Nâng cao nhận thức và kỹ năng trong việc tham gia quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động đại biểu.

2. **Cán bộ, công chức các cơ quan tham mưu, giúp việc HĐND**: Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo để cải tiến công tác tham mưu, nâng cao chất lượng báo cáo thẩm tra và giám sát.

3. **Lãnh đạo UBND và các sở ngành liên quan**: Hiểu rõ vai trò, trách nhiệm của HĐND trong quản lý đầu tư công, từ đó phối hợp hiệu quả trong việc xây dựng và thực hiện kế hoạch đầu tư.

4. **Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, chính sách công**: Tài liệu tham khảo quý giá về thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực quyết định, giám sát trong quản lý đầu tư công tại địa phương.

---

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao năng lực đại biểu HĐND lại ảnh hưởng lớn đến hiệu quả quyết định kế hoạch đầu tư công?**  
Năng lực đại biểu quyết định khả năng phân tích, thẩm tra và phản biện các tờ trình, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng quyết định và giám sát. Ví dụ, đại biểu có kỹ năng tốt sẽ phát hiện các dự án không hiệu quả để đề xuất điều chỉnh.

2. **Hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Lào Cai hiện nay gặp những khó khăn gì?**  
Hoạt động giám sát còn hạn chế về số lượng và chất lượng, thiếu các kiến nghị mạnh mẽ, do thiếu nguồn lực, kinh phí và kỹ năng của đại biểu. Một số cuộc giám sát chưa đi sâu vào thực tế dự án.

3. **Luật Đầu tư công 2019 quy định gì về vai trò của HĐND trong kế hoạch đầu tư công?**  
Luật quy định HĐND tỉnh có quyền quyết định kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm, giám sát việc thực hiện các dự án đầu tư công trên địa bàn, đảm bảo sử dụng vốn hiệu quả.

4. **Các giải pháp nâng cao năng lực quyết định và giám sát của HĐND tỉnh Lào Cai là gì?**  
Bao gồm đào tạo nâng cao kỹ năng đại biểu, hoàn thiện tổ chức bộ máy, đa dạng hóa nguồn thông tin, đổi mới hình thức giám sát và đảm bảo kinh phí, điều kiện vật chất.

5. **Làm thế nào để tăng cường sự phối hợp giữa HĐND và UBND trong quản lý đầu tư công?**  
Cần xây dựng cơ chế phối hợp rõ ràng, tăng cường trao đổi thông tin, tổ chức các cuộc họp định kỳ và giám sát chung để đảm bảo kế hoạch đầu tư được thực hiện hiệu quả.

---

## Kết luận

- Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trò quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công của HĐND tỉnh Lào Cai.  
- Phân tích thực trạng giai đoạn 2016-2018 cho thấy năng lực đại biểu và chất lượng hoạt động thẩm tra, giám sát còn nhiều hạn chế.  
- Đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực đại biểu, hoàn thiện tổ chức, đổi mới hình thức giám sát và đảm bảo điều kiện vật chất.  
- Nghiên cứu góp phần nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư công, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Lào Cai.  
- Khuyến nghị triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2020-2022, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng nghiên cứu.

Các cơ quan chức năng và đại biểu HĐND tỉnh cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất để nâng cao năng lực quyết định và giám sát kế hoạch đầu tư công, đảm bảo nguồn vốn được sử dụng hiệu quả, góp phần phát triển bền vững địa phương.