Hình Thành Kỹ Năng Sử Dụng Bản Đồ Trong Dạy Học Địa Lí Lớp 11 Trung Học Phổ Thông

• Tác giả: Hoàng Thị Loan
• Người hướng dẫn: Ts. Đỗ Vũ Sơn
• Trường học: Trường Đại Học Sư Phạm - Đại Học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Lí Luận Và PPDH Môn Địa Lí
• Đề tài: Hình Thành Kĩ Năng Sử Dụng Bản Đồ Trong Dạy Học Địa Lí Lớp 11 Trung Học Phổ Thông
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC HÌNH
• DANH MỤC BẢNG
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lí do chọn đề tài
• 0.2. Mục đích nghiên cứu
• 0.3. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.4. Phạm vi nghiên cứu
• 0.5. Tổng quan các vấn đề nghiên cứu
• 0.6. Các quan điểm nghiên cứu
• 0.7. Phương pháp nghiên cứu
• 0.8. Cấu trúc luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC HÌNH THÀNH KĨ NĂNG SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ LỚP 11
• 1.1. Một số vấn đề trong dạy học địa lí
• 1.2. Bản đồ giáo khoa
• 1.3. Cơ sở thực tiễn. Phân tích chương trình Địa lí lớp 11 THPT
• 1.4. Tâm sinh lí học sinh lớp 11 tác động đến quá trình dạy học địa lí
• 1.5. Thực trạng và định hướng rèn luyện kĩ năng bản đồ cho học sinh
• 2. CHƯƠNG 2: RÈN LUYỆN KĨ NĂNG SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ LỚP 11 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
• 2.1. Mục đích rèn luyện kĩ năng sử dụng bản đồ trong dạy học địa lí lớp 11
• 2.2. Những yêu cầu về việc sử dụng bản đồ trong dạy học địa lí lớp 11
• 2.2.1. Yêu cầu đối với giáo viên
• 2.2.2. Yêu cầu đối với học sinh
• 2.3. Hình thức rèn luyện kĩ năng sử dụng bản đồ trong dạy học địa lí lớp 11
• 2.4. Rèn luyện một số kĩ năng sử dụng bản đồ cần thiết trong quá trình dạy học địa lí 11
• 2.4.1. Kĩ năng đọc bản đồ
• 2.4.2. Mô tả địa phương bằng bản đồ
• 2.4.3. Kĩ năng xác định vị trí đối tượng
• 2.4.4. Kĩ năng đo đạc bản đồ
• 2.4.5. Kĩ năng suy giải bản đồ
• 2.4.6. Kĩ năng so sánh, đánh giá bản đồ
• 2.4.7. Kĩ năng vẽ lát cắt địa hình
• 2.4.8. Kĩ năng sử dụng bản đồ ngoài thực địa
• 2.5. Hệ thống bản đồ lớp 11 và kĩ năng sử dụng tương ứng
• 2.5.1. Hệ thống bản đồ sử dụng trong dạy học địa lí 11
• 2.5.2. Kĩ năng sử dụng bản đồ tương ứng
• 2.6. Xây dựng một số giáo án dạy học địa lí 11 nhằm hình thành và tăng cường kĩ năng sử dụng bản đồ cho học sinh
• 2.6.1. Giáo án 2: Dạy học thực hành
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.1. Mục đích thực nghiệm
• 3.2. Nguyên tắc thực nghiệm
• 3.3. Nhiệm vụ thực nghiệm
• 3.4. Phương pháp thực nghiệm
• 3.5. Nội dung thực nghiệm
• 3.6. Giáo án thực nghiệm
• 3.7. Tiến trình thực nghiệm
• 3.8. Đánh giá kết quả thực nghiệm
• 3.8.1. Về mặt định lượng
• 3.8.2. Kết quả định tính
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHẦN PHỤ LỤC

I. Tổng quan về Kỹ Năng Sử Dụng Bản Đồ Trong Dạy Học Địa Lí

Kỹ năng sử dụng bản đồ là một phần quan trọng trong dạy học địa lí lớp 11. Bản đồ không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn là phương tiện giúp học sinh hiểu rõ hơn về các khái niệm địa lí. Việc hình thành kỹ năng này giúp học sinh phát triển tư duy không gian và khả năng phân tích thông tin địa lí. Theo nghiên cứu của Hoàng Thị Loan (2016), việc sử dụng bản đồ trong dạy học địa lí có thể nâng cao hiệu quả học tập và tạo hứng thú cho học sinh.

1.1. Khái niệm về Kỹ Năng Đọc Bản Đồ

Kỹ năng đọc bản đồ bao gồm khả năng hiểu và phân tích các thông tin được thể hiện trên bản đồ. Học sinh cần nắm vững các ký hiệu, tỷ lệ và các yếu tố địa lý để có thể sử dụng bản đồ một cách hiệu quả.

1.2. Tầm Quan Trọng Của Bản Đồ Trong Dạy Học

Bản đồ giúp học sinh hình dung rõ hơn về không gian địa lý, từ đó phát triển khả năng tư duy và phân tích. Việc sử dụng bản đồ trong dạy học còn giúp học sinh kết nối lý thuyết với thực tiễn.

II. Vấn Đề Trong Việc Sử Dụng Bản Đồ Trong Dạy Học Địa Lí

Mặc dù bản đồ có vai trò quan trọng, nhưng việc sử dụng chúng trong dạy học địa lí hiện nay vẫn gặp nhiều khó khăn. Nhiều giáo viên chưa khai thác hết tiềm năng của bản đồ, dẫn đến việc học sinh không phát huy được kỹ năng cần thiết. Theo nghiên cứu, nhiều giáo viên chỉ sử dụng bản đồ như một công cụ minh họa, không tạo điều kiện cho học sinh thực hành và trải nghiệm.

2.1. Thách Thức Trong Việc Đào Tạo Giáo Viên

Giáo viên cần được đào tạo bài bản về cách sử dụng bản đồ trong giảng dạy. Việc thiếu kiến thức và kỹ năng sẽ ảnh hưởng đến chất lượng dạy học.

2.2. Khó Khăn Trong Việc Tiếp Cận Tài Liệu

Nhiều giáo viên gặp khó khăn trong việc tìm kiếm tài liệu và bản đồ phù hợp cho giảng dạy. Điều này làm giảm hiệu quả của việc sử dụng bản đồ trong lớp học.

III. Phương Pháp Rèn Luyện Kỹ Năng Sử Dụng Bản Đồ Hiệu Quả

Để nâng cao kỹ năng sử dụng bản đồ cho học sinh, cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực. Việc kết hợp giữa lý thuyết và thực hành sẽ giúp học sinh hiểu rõ hơn về cách sử dụng bản đồ. Các hoạt động như thực hành ngoài trời, phân tích bản đồ thực tế sẽ tạo cơ hội cho học sinh trải nghiệm và rèn luyện kỹ năng.

3.1. Thực Hành Sử Dụng Bản Đồ Ngoài Trời

Thực hành ngoài trời giúp học sinh áp dụng kiến thức vào thực tế. Học sinh có thể sử dụng bản đồ để xác định vị trí và mô tả các đặc điểm địa lý của khu vực.

3.2. Tổ Chức Các Hoạt Động Nhóm

Hoạt động nhóm khuyến khích học sinh trao đổi và thảo luận về các thông tin trên bản đồ. Điều này giúp phát triển kỹ năng làm việc nhóm và tư duy phản biện.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Của Kỹ Năng Sử Dụng Bản Đồ Trong Dạy Học

Kỹ năng sử dụng bản đồ không chỉ giúp học sinh trong học tập mà còn trong cuộc sống hàng ngày. Học sinh có thể áp dụng kỹ năng này để định hướng, lập kế hoạch du lịch hoặc nghiên cứu các vấn đề địa lý trong xã hội. Việc sử dụng bản đồ trong dạy học còn giúp học sinh phát triển tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề.

4.1. Kết Quả Nghiên Cứu Về Ứng Dụng Bản Đồ

Nghiên cứu cho thấy học sinh có kỹ năng sử dụng bản đồ tốt thường có kết quả học tập cao hơn. Việc áp dụng bản đồ trong dạy học giúp học sinh hiểu sâu hơn về các khái niệm địa lý.

4.2. Tác Động Đến Tư Duy Địa Lí Của Học Sinh

Kỹ năng sử dụng bản đồ giúp học sinh phát triển tư duy địa lý, từ đó có khả năng phân tích và đánh giá các vấn đề địa lý một cách chính xác hơn.

V. Kết Luận Về Tương Lai Của Kỹ Năng Sử Dụng Bản Đồ Trong Dạy Học

Kỹ năng sử dụng bản đồ sẽ ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh toàn cầu hóa và phát triển công nghệ. Việc tích hợp công nghệ vào dạy học địa lý sẽ mở ra nhiều cơ hội mới cho học sinh. Cần có sự đầu tư và cải cách trong phương pháp dạy học để nâng cao hiệu quả sử dụng bản đồ trong giáo dục.

5.1. Định Hướng Phát Triển Kỹ Năng Sử Dụng Bản Đồ

Cần xây dựng chương trình đào tạo giáo viên phù hợp để nâng cao kỹ năng sử dụng bản đồ. Việc này sẽ giúp giáo viên tự tin hơn trong việc giảng dạy.

5.2. Tương Lai Của Bản Đồ Trong Giáo Dục

Bản đồ sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong giáo dục địa lý. Việc áp dụng công nghệ mới sẽ giúp học sinh tiếp cận thông tin một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn.