Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử và dịch vụ logistics tại Việt Nam, nhu cầu về nhân viên giao hàng (NVGH) chuyên nghiệp ngày càng tăng cao. Theo thống kê, Công ty TNHH Tiki Now Smart Logistics hiện có khoảng 950 NVGH, chiếm gần 40% tổng số nhân viên khối vận hành và 30% tổng nhân sự toàn công ty. Nhu cầu đào tạo NVGH nhằm nâng cao kỹ năng, kiến thức và thái độ làm việc là cấp thiết để đáp ứng yêu cầu giao hàng nhanh chóng, chính xác và chuyên nghiệp trong môi trường cạnh tranh gay gắt. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác đào tạo NVGH tại Công ty TNHH Tiki Now Smart Logistics, tập trung vào các hoạt động xác định nhu cầu đào tạo, xây dựng kế hoạch, triển khai và đánh giá đào tạo trong giai đoạn 2017-2021, với định hướng phát triển đến năm 2025. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động vận chuyển, góp phần tăng năng suất lao động, giảm chi phí và nâng cao chất lượng dịch vụ giao hàng, từ đó gia tăng sự hài lòng của khách hàng và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về đào tạo nhân lực trong doanh nghiệp, đặc biệt tập trung vào đào tạo nhân viên giao hàng. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết xác định nhu cầu đào tạo của Raymond A. Noe (2012), nhấn mạnh quá trình thu thập và phân tích thông tin về mục tiêu doanh nghiệp, người lao động và mục tiêu cá nhân để xác định đối tượng, nội dung và phương pháp đào tạo phù hợp nhằm cải thiện hiệu quả công việc.

  2. Mô hình quy trình đào tạo nhân lực bao gồm bốn bước: xác định nhu cầu đào tạo, xây dựng kế hoạch đào tạo, triển khai đào tạo và đánh giá kết quả đào tạo. Mô hình này giúp doanh nghiệp tổ chức công tác đào tạo một cách bài bản, khoa học và hiệu quả.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: nhân lực doanh nghiệp, nhân viên giao hàng, đào tạo nhân viên giao hàng, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng sắp xếp lộ trình, kỹ năng kiểm tra hàng hóa, kỹ năng tìm đường và kỹ năng lái xe. Ngoài ra, các yếu tố ảnh hưởng đến đào tạo NVGH được phân tích từ hai nhóm: yếu tố bên trong doanh nghiệp (mục tiêu chiến lược, phân tích công việc, quan điểm lãnh đạo, năng lực chuyên viên đào tạo) và yếu tố bên ngoài (đặc điểm ngành chuyển phát nhanh, điều kiện kinh tế, áp lực cạnh tranh).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập tài liệu và khảo sát thực tế tại Công ty TNHH Tiki Now Smart Logistics.

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu nhân sự, kết quả kinh doanh, kế hoạch đào tạo, đánh giá chất lượng đào tạo từ phòng Hành chính nhân sự và phòng Kế toán công ty; tài liệu chuyên ngành, sách báo, các nghiên cứu liên quan trong và ngoài nước.

  • Phương pháp khảo sát: Sử dụng bảng hỏi trắc nghiệm gửi qua email đến NVGH tại công ty. Với tổng số 950 NVGH, cỡ mẫu tối thiểu theo công thức Yamane là 281 người, tác giả phát 330 phiếu, thu về 314 phiếu, trong đó 300 phiếu hợp lệ được sử dụng để phân tích.

  • Phân tích dữ liệu: Thống kê mô tả các đặc điểm nhân sự, phân tích sự thay đổi trong hoạt động đào tạo qua các năm 2017-2021, đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng. Phương pháp tổng hợp được dùng để rút ra kết luận chung và đề xuất giải pháp.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và khảo sát dữ liệu từ tháng 1 đến tháng 4 năm 2022, phân tích và hoàn thiện luận văn trong năm 2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng nhân sự và NVGH: Tổng số nhân sự công ty tăng 63% từ năm 2019 đến 2021, trong đó NVGH tăng từ 590 lên 950 người, tương đương tăng 61%. Tỷ lệ NVGH nam chiếm khoảng 85%, độ tuổi trung bình 26,5 tuổi, phần lớn là lao động trẻ, năng động.

  2. Thực trạng đào tạo NVGH: Công ty đã triển khai các khóa đào tạo tập trung vào kỹ năng giao tiếp, sắp xếp lộ trình, kiểm tra hàng hóa và sử dụng ứng dụng giao hàng. Tuy nhiên, việc xác định nhu cầu đào tạo còn chưa đồng bộ, kế hoạch đào tạo chưa dài hạn và chưa có đánh giá hiệu quả đào tạo toàn diện. Khoảng 70% NVGH đánh giá nội dung đào tạo phù hợp, nhưng chỉ 55% cho rằng phương pháp đào tạo đáp ứng tốt nhu cầu thực tế.

  3. Yếu tố ảnh hưởng đến đào tạo: Mục tiêu chiến lược của công ty tập trung vào dịch vụ giao hàng nhanh 2-4h, đòi hỏi NVGH phải có kỹ năng chuyên môn cao. Năng lực chuyên viên đào tạo còn hạn chế về nghiệp vụ sư phạm, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo. Áp lực cạnh tranh từ các doanh nghiệp chuyển phát khác buộc công ty phải nâng cao chất lượng đào tạo để giữ chân nhân viên.

  4. Hiệu quả đào tạo: Sau đào tạo, tỷ lệ đơn hàng giao thành công tăng khoảng 15%, đơn hàng bị hoàn trả giảm 10%, năng suất giao hàng trung bình của NVGH tăng 12%. Tuy nhiên, tỷ lệ hàng hóa bị hư hỏng giảm chưa đáng kể, chỉ khoảng 3%, cho thấy cần cải thiện kỹ năng kiểm tra và bảo quản hàng hóa.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy công tác đào tạo NVGH tại Công ty TNHH Tiki Now Smart Logistics đã có những bước tiến tích cực, góp phần nâng cao hiệu quả vận hành và chất lượng dịch vụ. Việc tăng trưởng nhân sự nhanh chóng đặt ra thách thức lớn trong việc duy trì chất lượng đào tạo đồng đều. So với một số doanh nghiệp chuyển phát khác, công ty đã chú trọng đào tạo thực tế và đánh giá kết quả dựa trên hiệu suất công việc, tuy nhiên vẫn còn hạn chế về kế hoạch đào tạo dài hạn và năng lực chuyên viên đào tạo.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng nhân sự, bảng so sánh tỷ lệ đánh giá hài lòng về nội dung và phương pháp đào tạo, biểu đồ thể hiện sự thay đổi các chỉ số hiệu quả sau đào tạo như tỷ lệ giao hàng thành công, đơn hàng hoàn trả và hàng hóa hư hỏng. Những hạn chế này phản ánh nhu cầu cải tiến quy trình đào tạo, nâng cao kỹ năng giảng viên và áp dụng công nghệ đào tạo hiện đại hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện quy trình xác định nhu cầu đào tạo: Áp dụng hệ thống phân tích nhu cầu đào tạo bài bản, kết hợp phân tích công việc và đánh giá năng lực NVGH định kỳ để xác định chính xác đối tượng và nội dung đào tạo. Thời gian thực hiện: quý 3 năm 2023. Chủ thể: Phòng HCNS phối hợp với quản lý các trạm giao nhận.

  2. Xây dựng kế hoạch đào tạo dài hạn và linh hoạt: Thiết kế kế hoạch đào tạo theo năm, bao gồm đào tạo hội nhập, đào tạo nâng cao kỹ năng và đào tạo cập nhật công nghệ mới. Kế hoạch cần linh hoạt điều chỉnh theo tình hình thực tế và phản hồi từ NVGH. Thời gian: triển khai từ quý 4 năm 2023. Chủ thể: Ban Giám đốc và phòng HCNS.

  3. Nâng cao năng lực chuyên viên đào tạo và giảng viên nội bộ: Tổ chức các khóa đào tạo nghiệp vụ sư phạm, kỹ năng truyền đạt cho đội ngũ giảng viên nội bộ và chuyên viên đào tạo. Thời gian: trong năm 2023. Chủ thể: Phòng HCNS phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên nghiệp.

  4. Ứng dụng công nghệ đào tạo hiện đại: Phát triển phần mềm đào tạo trực tuyến, xây dựng các tình huống thực tế mô phỏng để tăng tính tương tác và hiệu quả học tập. Thời gian: nghiên cứu và triển khai thử nghiệm trong năm 2024. Chủ thể: Phòng IT phối hợp phòng HCNS.

  5. Tăng cường đánh giá và phản hồi sau đào tạo: Thiết lập hệ thống đánh giá đa chiều (giảng viên, quản lý, NVGH) và theo dõi hiệu quả công việc sau đào tạo để điều chỉnh chương trình phù hợp. Thời gian: áp dụng từ quý 1 năm 2024. Chủ thể: Phòng HCNS và quản lý trực tiếp các trạm giao nhận.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp logistics: Giúp hiểu rõ tầm quan trọng của đào tạo NVGH, từ đó xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực phù hợp, nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Phòng Hành chính nhân sự và đào tạo: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để thiết kế, triển khai và đánh giá các chương trình đào tạo nhân viên giao hàng hiệu quả.

  3. Nhân viên giao hàng và đội ngũ giảng viên nội bộ: Nắm bắt các kỹ năng, kiến thức cần thiết và phương pháp đào tạo hiện đại, từ đó nâng cao năng lực cá nhân và chất lượng công việc.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị nhân sự, logistics: Là tài liệu tham khảo quý giá về nghiên cứu đào tạo nhân lực trong lĩnh vực logistics, đặc biệt là đào tạo nhân viên giao hàng tại doanh nghiệp Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao đào tạo nhân viên giao hàng lại quan trọng đối với doanh nghiệp logistics?
    Đào tạo giúp NVGH nâng cao kỹ năng, kiến thức và thái độ làm việc, từ đó tăng hiệu quả giao hàng, giảm sai sót và nâng cao sự hài lòng của khách hàng. Ví dụ, sau đào tạo, tỷ lệ giao hàng thành công tại TikiNow tăng 15%.

  2. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả đào tạo nhân viên giao hàng?
    Bao gồm mục tiêu chiến lược doanh nghiệp, năng lực chuyên viên đào tạo, phương pháp đào tạo, nội dung phù hợp và sự đánh giá sau đào tạo. Năng lực giảng viên nội bộ yếu kém có thể làm giảm hiệu quả đào tạo.

  3. Phương pháp đào tạo nào phù hợp nhất cho nhân viên giao hàng?
    Phương pháp đào tạo tại nơi làm việc kết hợp kèm cặp, chỉ dẫn và đào tạo qua tình huống thực tế được đánh giá cao vì giúp NVGH học tập trực tiếp, thực hành và thích nghi nhanh với công việc.

  4. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả đào tạo nhân viên giao hàng?
    Đánh giá qua nhiều nguồn: phản hồi của giảng viên, quản lý và học viên; theo dõi các chỉ số công việc như tỷ lệ giao hàng thành công, đơn hàng hoàn trả, năng suất và thái độ làm việc sau đào tạo.

  5. Doanh nghiệp có thể áp dụng công nghệ nào để nâng cao chất lượng đào tạo?
    Có thể sử dụng phần mềm đào tạo trực tuyến, ứng dụng mô phỏng tình huống thực tế, hệ thống quản lý học tập (LMS) để tăng tính tương tác, tiết kiệm chi phí và thời gian đào tạo.

Kết luận

  • Đào tạo nhân viên giao hàng là yếu tố then chốt nâng cao chất lượng dịch vụ và năng lực cạnh tranh của Công ty TNHH Tiki Now Smart Logistics.
  • Nghiên cứu đã phân tích thực trạng đào tạo, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp hoàn thiện quy trình đào tạo NVGH.
  • Các giải pháp tập trung vào xác định nhu cầu đào tạo chính xác, xây dựng kế hoạch dài hạn, nâng cao năng lực giảng viên và ứng dụng công nghệ đào tạo hiện đại.
  • Thực hiện các đề xuất này sẽ giúp công ty nâng cao hiệu quả đào tạo, tăng năng suất lao động và giảm chi phí vận hành trong giai đoạn 2023-2025.
  • Khuyến khích các doanh nghiệp logistics khác tham khảo và áp dụng mô hình đào tạo bài bản để phát triển nguồn nhân lực bền vững.

Hãy bắt đầu cải tiến công tác đào tạo nhân viên giao hàng ngay hôm nay để nâng cao chất lượng dịch vụ và giữ vững vị thế trên thị trường logistics đầy cạnh tranh!