I. Tổng Quan Chính Sách Hỗ Trợ Doanh Nghiệp Hà Tĩnh 2024
Các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội của Hà Tĩnh. Nghị quyết Đại hội Đảng đã chỉ rõ khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển sản xuất công nghiệp, chú trọng các DNVVN. Với sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, số lượng DNVVN ở nước ta tăng lên nhanh chóng và ghi nhận nhiều thành tựu. Theo Tổng cục Thống kê, hiện cả nước có khoảng trên 500 nghìn DNVVN, chiếm 97,5% tổng số doanh nghiệp đang hoạt động. Hàng năm, các DNVVN đóng góp khoảng 40% GDP, thu hút 51% lực lượng lao động của cả nước và đóng góp gần 30% tổng thu ngân sách nhà nước. Điều này cho thấy các DNVVN có vai trò rất quan trọng đối với nền kinh tế của nước ta. Do đó, ưu tiên phát triển DNVVN là một yêu cầu cần thiết và khách quan đối với nền kinh tế đất nước.
1.1. Vai trò của DNVVN trong nền kinh tế Hà Tĩnh
Hà Tĩnh là địa phương duyên hải Miền Trung, khu vực kinh tế Bắc Trung Bộ. Hà Tĩnh có vị trí địa lý thuận lợi, tài nguyên phong phú và nguồn nhân lực dồi dào với dân số gần 1,3 triệu người trong đó có 66% dân số trong độ tuổi lao động. Từ lợi thế đó, Hà Tĩnh có tiềm năng để phát triển các DNVVN. Thời gian qua, các doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn tỉnh đã phát triển không ngừng, thu hút nhiều lao động trong và ngoài tỉnh, thúc đẩy các ngành kinh tế khác phát triển và góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh theo hướng hiện đại và hợp lý.
1.2. Thực trạng phát triển DNVVN tại Hà Tĩnh hiện nay
So với những điều kiện và những lợi thế sẵn có, tình hình phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Hà Tĩnh trong thời gian qua còn một số hạn chế: số lượng các doanh nghiệp còn ít, và chủ yếu có quy mô nhỏ, trình độ công nghệ còn lạc hậu, sức cạnh tranh yếu, ít vốn; yếu kém trong việc tiếp cận thông tin và các dịch vụ hỗ trợ kinh doanh, năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý còn nhiều hạn chế… Mặc dù, đã có những chính sách hỗ trợ cho DNVVN ở cả cấp trung ương và địa phương nhưng sự bất cập trong hệ thống chính sách cũng như quá trình tổ chức triển khai thực hiện chính sách ở Hà Tĩnh còn phần nào hạn chế.
II. Cách Tiếp Cận Chính Sách Hỗ Trợ Khởi Nghiệp Hà Tĩnh
Để tạo ra được những chính sách hỗ trợ hiệu quả cũng như hoàn thiện những chính sách hiện có để vừa phát huy được những điểm mạnh của DNVVN vừa khắc phục được điểm yếu của DNVVN ở địa phương Hà Tĩnh, đưa doanh nghiệp ở Hà Tĩnh ngày một nâng cao vị thế không những ở tầm quốc gia mà còn hội nhập tầm quốc tế. Để góp phần hình thành luận cứ khoa học cho việc tạo môi trường chính sách vĩ mô thuận lợi nhằm thúc đẩy phát triển DNVVN, được sự giúp đỡ của thầy giáo TS Nguyễn Quốc Việt Khoa Kinh tế phát triển, Trường đại học kinh tế Đại học Quốc Gia Hà Nội, tôi đã thực hiện nghiên cứu đề tài "Chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Hà Tĩnh".
2.1. Nghiên cứu về chính sách hỗ trợ DNVVN ở Hà Tĩnh
Nghiên cứu này nhằm trả lời một số câu hỏi sau: Những lý luận về DNVVN và tại sao cần thiết hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ? Thực trạng về chính sách hỗ trợ DNVVN ở Hà Tĩnh hiện nay như thế nào? Những điểm thành công và những hạn chế trong nội dung chính sách ban hành và quá trình thực thi chính sách là gì? Cần làm gì để tăng cường hiệu quả của công tác hỗ trợ DNVVN trên địa bàn tỉnh? Các giải đáp cho những câu hỏi trên sẽ là kết quả hữu ích, có giá trị tham khảo trong quá trình nghiên cứu và hoạch định chính sách hỗ trợ phát triển DNVVN trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh nói riêng và DNVVN cả nước nói chung.
2.2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến hỗ trợ DNVVN
Liên quan đến vấn đề hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, đã có nhiều nghiên cứu của các tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước. Các nghiên cứu về chính sách hỗ trợ DNVVN ở tầm quốc gia tương đối đa dạng, có thể kể đến “Định hướng chiến lược và chính sách phát triển Doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam đến năm 2010” của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Dự án US/VIE/95/007 "Hỗ trợ các doanh nghiệp công nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam" (UNIDO, 2007) đã xây dựng các nội dung, chương trình hỗ trợ cho các DNVVN.
III. Hướng Dẫn Thủ Tục Hỗ Trợ Doanh Nghiệp Vừa và Nhỏ Hà Tĩnh
Một số công trình được xuất bản thành sách về phạm trù này như: Chính sách phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam (Nguyễn Cúc, 1997, NXB Chính trị quốc gia) đã nghiên cứu thực trạng một số chính sách hỗ trợ DNVVN ở Việt Nam (hỗ trợ tài chính, thuế,…) từ đó chỉ ra một số hạn chế trong việc áp dụng và thực thi các chính sách này, đưa ra giải pháp để phát triển DNVVN trong thời gian tới. Nghiên cứu của Trịnh Thị Mai Hoa, 2008, “Vấn đề huy động vốn của các Doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam” theo hướng tiếp cận một chính sách cụ thể.
3.1. Vai trò của nhà nước trong hỗ trợ DNVVN
Tác giả đề cập đến những vấn đề huy động vốn của Việt Nam và những con đường huy động vốn mang tính thị trường. Trên cơ sở đó khẳng định vai trò của nhà nước trong việc rà soát các thủ tục hành chính, cơ chế, chính sách để tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động tốt hơn. Bên cạnh các công trình trên, có một số nghiên cứu độc lập, tập tìm hiểu đặc điểm, vai trò, thực trạng phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam, từ đó đưa ra các giải pháp, chính sách hỗ trợ khối doanh nghiệp này.
3.2. Giải pháp phát triển DNVVN tại Việt Nam
Phát triển Doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế (Phạm Văn Hồng, 2006); Doanh nghiệp vừa và nhỏ trong quá trình CNH, HĐH ở Việt Nam hiện nay (Lê Việt Đông, 2007); Giải pháp phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam (Vũ Thị Thanh Phương, 2008); Phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ: Kinh nghiệm nước ngoài và phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam (Vương Nhỏ, Hoàng Thu Hà, 2001, NXB Thống kê); Giải pháp phát triển Doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam (Nguyễn Đình Hương, 2002, NXB Chính trị Quốc gia).
IV. Ưu Đãi Doanh Nghiệp Vừa và Nhỏ Tại Hà Tĩnh Phân Tích
Xét ở quy mô nghiên cứu trong phạm vi tại tỉnh Hà Tĩnh, một số nghiên cứu thực hiện đã tiến hành xem xét, đánh giá một số chính sách hỗ trợ DNVVN ở địa bàn Hà Tĩnh: Tiếp cận vốn kinh tế của các DNVVN ở Hà Tĩnh (Trần Xuân Giáp, (2010)). Nghiên cứu này nghiên cứu các hình thức, hành vi huy động, nguồn gốc của vốn kinh tế có trong DNVVN Hà Tĩnh, và phân tích để thấy rõ vai trò, rủi ro vốn kinh tế trong doanh nghiệp Việt Nam, nhất là DNVVN.
4.1. Tiếp cận vốn kinh tế cho DNVVN ở Hà Tĩnh
Qua việc tìm hiểu và phân tích tình hình để đưa ra những dự báo về xu hướng tiếp cận và phát triển của doanh nghiệp, tác giả đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường vốn kinh tế làm nền tảng cũng như cơ sở để các doanh nghiệp đưa ra định hướng phát triển. Một nghiên cứu gần đây của Đặng Thị Cẩm Hà (2014): “Phát triển nguồn nhân lực cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở tỉnh Hà Tĩnh” đã đánh giá thực trạng phát triển nguồn nhân lực trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng phát triển nguồn nhân lực cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2020.
4.2. Hạn chế trong nghiên cứu chính sách hỗ trợ DNVVN
Mặc dù các nghiên cứu về hỗ trợ DNVVN tương đối đa dạng, tuy nhiên các nghiên cứu chính sách về hỗ trợ DNVVN trên địa bàn Hà Tĩnh lại tương đối ít và còn nhiều giới hạn. Các nghiên cứu cho tới nay mới chỉ khai thác những khía cạnh chính sách cụ thể mà chưa có cái nhìn toàn diện và đánh giá tổng thể về hệ thống chính sách hỗ trợ DNVVN ở địa bàn tỉnh, cũng như cung cấp các khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả của quá trình hoạch định cũng như thực thi chính sách phát triển DNVVN ở địa phương.
V. Sở Kế Hoạch Đầu Tư Hà Tĩnh Chính Sách Khuyến Khích
Chính vì vậy đề tài thực hiện nghiên cứu “Chính sách hỗ trợ Doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Hà Tĩnh” sẽ là một đóng góp có giá trị, bù đắp cho những thiếu sót trên. Nghiên cứu nhằm mục đích xem xét, đánh giá các nhóm chính sách hỗ trợ của trung ương và địa phương đối với các Doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh trong giai đoạn từ năm 2007 đến nay, bao gồm: các chính sách trợ giúp doanh nghiệp tiếp cận các nguồn lực phát triển như hỗ trợ về tài chính, công nghệ, nguồn nhân lực, thị trường và các chính sách tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp về hành lang pháp lý.
5.1. Mục tiêu của chính sách hỗ trợ DNVVN
Trên cơ sở xem xét các chính sách này, nghiên cứu chỉ ra những vấn đề hạn chế trong ban hành và thực thi các chính sách áp dụng cho các DNVVN của Hà Tĩnh, từ đó đưa ra một số khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả hỗ trợ các DNVVN trên địa bàn tỉnh trong bối cảnh hiện nay. Nhiệm vụ nghiên cứu - Làm sáng tỏ một số vấn đề về lý luận về DNVVN và sự cần thiết hỗ trợ cho khối DNVVN - Đánh giá thực trạng phát triển của DNVVN trên địa bàn Hà Tĩnh cũng như vai trò và tầm quan trọng của các DNVVN đối với sự phát triển của Hà Tĩnh đồng thời nhận thức được những khó khăn, thách thức mà các DNVVN trên địa bàn.
5.2. Xem xét các chính sách hỗ trợ DNVVN tại Hà Tĩnh
Xem xét các chính sách hỗ trợ DNVVN trên địa bàn tỉnh theo hai nhóm: Chính sách do cấp trung ương ban hành (xem xét việc thực thi tại địa phương) và Chính sách do địa phương ban hành gồm: các chính sách trợ giúp doanh nghiệp tiếp cận các nguồn lực phát triển như hỗ trợ về tài chính, công nghệ, nguồn nhân lực, thị trường và các chính sách tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp về hành lang pháp lý. Trên cơ sở xem xét các chính sách này, nghiên cứu chỉ ra những vấn đề hạn chế trong ban hành và thực thi các chính sách.
VI. Ngân Sách Hỗ Trợ Doanh Nghiệp Hà Tĩnh Giải Pháp Hiệu Quả
Khuyến nghị một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực thi của các chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh trong bối cảnh hiện nay, qua đó thúc đẩy sự phát triển của nhóm doanh nghiệp này. Đề tài thực hiện nghiên cứu chính sách hỗ trợ DNVVN tại một địa bàn cụ thể, kết quả nghiên cứu sẽ có ý nghĩa thực tiễn đối với sự phát triển của những doanh nghiệp đang và sẽ sản xuất kinh doanh trên địa bàn tỉnh này. Đề tài kỳ vọng sẽ là một tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà nghiên cứu và hoạch định chính sách trong lĩnh vực hỗ trợ phát triển DNVVN.
6.1. Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả chính sách
Nghiên cứu cung cấp kết quả đánh giá việc thực thi và ban hành các chính sách hỗ trợ DNVVN trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh, tập trung vào các điểm hạn chế trong ban hành và thực thi từng nhóm chính sách (hỗ trợ tiếp cận tài chính, nguồn nhân lực, đổi mới công nghệ, hỗ trợ pháp lý…). Từ đó, trên cơ sở đánh giá những khó khăn và thách thức trong phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn Hà Tĩnh trong bối cảnh hiện tại, nghiên cứu đưa ra những khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện các chính sách.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu
Bằng việc nghiên cứu chính sách hỗ trợ DNVVN tại một địa bàn cụ thể, kết quả nghiên cứu sẽ có ý nghĩa thực tiễn đối với sự phát triển của những doanh nghiệp đang và sẽ sản xuất kinh doanh trên địa bàn tỉnh này. Đề tài kỳ vọng sẽ là một tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà nghiên cứu và hoạch định chính sách trong lĩnh vực hỗ trợ phát triển DNVVN.
