I. Tổng quan về doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nền kinh tế
Doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, chiếm tỷ lệ lớn trong tổng số doanh nghiệp hoạt động. Theo báo cáo của Cục Quản lý đăng ký kinh doanh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến năm 2016, DNNVV chiếm khoảng 96% tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam. DNNVV không chỉ tạo việc làm cho hơn 50% lao động xã hội mà còn đóng góp hơn 40% GDP cả nước. Tuy nhiên, DNNVV gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là thiếu vốn và khả năng cạnh tranh hạn chế. Việc tiếp cận nguồn vốn giá rẻ từ các tổ chức tín dụng vẫn còn nhiều rào cản. Nhận thức được tầm quan trọng của DNNVV, Ngân hàng Á Châu đã chú trọng mở rộng và nâng cao chất lượng cho vay đối với nhóm khách hàng này.
1.1. Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa
DNNVV được định nghĩa khác nhau tùy theo quốc gia. Tại Việt Nam, theo Luật Doanh nghiệp, DNNVV là các pháp nhân có số vốn không quá 10 tỷ đồng và số lao động thường xuyên không quá 300 người. Ở Mỹ, DNNVV được hiểu là doanh nghiệp có quyền sở hữu độc lập và không phải là thành phần nổi trội của một ngành công nghiệp. Theo Ngân hàng Thế giới, DNNVV được phân loại dựa trên số lượng lao động: doanh nghiệp siêu nhỏ (dưới 10 người), doanh nghiệp nhỏ (10-50 người) và doanh nghiệp vừa (50-300 người). Tóm lại, DNNVV là các cơ sở sản xuất kinh doanh có quy mô nhỏ, hoạt động vì mục đích lợi nhuận và tuân theo các tiêu chí về vốn, lao động, doanh thu.
1.2. Đặc điểm của doanh nghiệp nhỏ và vừa
DNNVV có quy mô nhỏ về vốn, lao động và doanh thu, dẫn đến nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh. Thiếu vốn là đặc điểm nổi bật, ảnh hưởng đến khả năng đầu tư trang thiết bị và công nghệ. DNNVV cũng có sức cạnh tranh thấp do chất lượng sản phẩm và mẫu mã chưa thu hút. Trình độ lao động và năng lực quản lý của DNNVV còn hạn chế, dẫn đến năng suất thấp và khó khăn trong việc tiếp cận vốn ngân hàng. Tuy nhiên, DNNVV lại rất năng động và nhạy bén với thị trường, đóng góp lớn vào sự phát triển kinh tế địa phương và chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
II. Hoạt động cho vay của Ngân hàng thương mại đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa
Hoạt động cho vay của Ngân hàng thương mại đối với DNNVV là một trong những hoạt động quan trọng, giúp hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp này phát triển. Theo Thông tư số 39/2016/TT-NHNN, cho vay là hình thức cấp tín dụng, trong đó ngân hàng giao cho khách hàng sử dụng một khoản tiền với mục đích và thời gian nhất định, theo nguyên tắc hoàn trả cả gốc và lãi. DNNVV là đối tượng khách hàng tiềm năng của ngân hàng, đặc biệt là Ngân hàng Á Châu, do số lượng lớn và nhu cầu vốn cao. Tuy nhiên, DNNVV thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận tín dụng so với các doanh nghiệp lớn.
2.1. Khái niệm và đặc điểm của hoạt động cho vay
Cho vay DNNVV là hình thức ngân hàng cung cấp một khoản tiền cho DNNVV sử dụng vào mục đích kinh doanh, với thời gian và điều kiện hoàn trả cụ thể. Đặc điểm của hoạt động cho vay đối với DNNVV là đối tượng vay thường có quy mô nhỏ, khả năng tài chính hạn chế và rủi ro cao hơn so với các doanh nghiệp lớn. Tuy nhiên, DNNVV lại có tiềm năng lớn về số lượng và nhu cầu vốn, tạo cơ hội cho ngân hàng mở rộng thị phần. Ngân hàng Á Châu đã nhận ra tiềm năng này và tập trung nâng cao chất lượng cho vay đối với DNNVV.
2.2. Các hình thức và quy trình cho vay
Ngân hàng Á Châu áp dụng nhiều hình thức cho vay đối với DNNVV, bao gồm cho vay ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Quy trình cho vay bao gồm các bước: tiếp nhận hồ sơ, thẩm định, phê duyệt và giải ngân. Để đảm bảo chất lượng cho vay, ngân hàng thực hiện đánh giá kỹ lưỡng về tình hình tài chính, khả năng trả nợ và rủi ro của DNNVV. Tuy nhiên, quy trình này đôi khi gây chậm trễ trong việc giải ngân, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của DNNVV. Đây là một trong những hạn chế cần được cải thiện để nâng cao chất lượng cho vay.
III. Thực trạng chất lượng cho vay tại Ngân hàng Á Châu chi nhánh Hà Nội
Ngân hàng Á Châu chi nhánh Hà Nội đã có nhiều nỗ lực trong việc nâng cao chất lượng cho vay đối với DNNVV. Tuy nhiên, thực tế cho thấy vẫn còn nhiều hạn chế. Theo số liệu giai đoạn 2014-2016, tỷ lệ nợ quá hạn và nợ xấu của DNNVV tại ngân hàng này vẫn ở mức cao. Nguyên nhân chính là do quy trình thẩm định và phê duyệt vay còn phức tạp, gây chậm trễ trong việc giải ngân. Bên cạnh đó, DNNVV thường thiếu tài sản đảm bảo, dẫn đến rủi ro cao cho ngân hàng. Để cải thiện tình hình, Ngân hàng Á Châu cần đẩy nhanh tiến độ phê duyệt và linh hoạt hơn trong chính sách khách hàng.
3.1. Kết quả đạt được
Trong giai đoạn 2014-2016, Ngân hàng Á Châu chi nhánh Hà Nội đã đạt được một số kết quả tích cực trong hoạt động cho vay đối với DNNVV. Tổng dư nợ cho vay DNNVV tăng trưởng ổn định, đóng góp đáng kể vào doanh thu của ngân hàng. Ngân hàng cũng đã triển khai nhiều sản phẩm cho vay phù hợp với nhu cầu của DNNVV, giúp thu hút thêm khách hàng. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ quá hạn và nợ xấu vẫn là vấn đề cần được quan tâm, đòi hỏi ngân hàng phải có biện pháp quản lý rủi ro hiệu quả hơn.
3.2. Hạn chế và nguyên nhân
Mặc dù đạt được một số kết quả, Ngân hàng Á Châu chi nhánh Hà Nội vẫn gặp nhiều hạn chế trong hoạt động cho vay đối với DNNVV. Quy trình thẩm định và phê duyệt vay còn phức tạp, gây chậm trễ trong việc giải ngân. DNNVV thường thiếu tài sản đảm bảo, dẫn đến rủi ro cao cho ngân hàng. Bên cạnh đó, trình độ chuyên môn của nhân viên ngân hàng còn hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng cho vay. Để khắc phục, ngân hàng cần đẩy nhanh tiến độ phê duyệt, linh hoạt hơn trong chính sách khách hàng và nâng cao trình độ nhân viên.
