Nghiên Cứu Kỹ Thuật Ghi Chép Để Cải Thiện Kỹ Năng Nghe Cho Sinh Viên Tiếng Anh Năm Hai

• Tác giả: Trần Thùy Linh
• Người hướng dẫn: Dr. Lê Mai Vân
• Trường học: Hanoi University of Industry
• Chuyên ngành: English Linguistics
• Đề tài: Kỹ Thuật Ghi Chép Tăng Cường Kỹ Năng Nghe Cho Sinh Viên Ngành Tiếng Anh Năm Hai
• Loại tài liệu: master thesis
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hanoi

• DECLARATION BY THE AUTHOR
• ACKNOWLEDGEMENTS
• Table of contents
• LIST OF ABBREVIATIONS
• ABSTRACT
• 1. CHAPTER 1: INTRODUCTION
• 1.1. Rationale for the study
• 1.2. Aims and objectives of the study
• 1.3. Scope of the study
• 1.4. Significance of the study
• 2. CHAPTER 2: LITERATURE REVIEW
• 2.1. English listening skills
• 2.2. Definition of listening skills
• 2.3. Difficulties and challenges learners face when learning English listening skills
• 2.4. Note-taking techniques
• 2.5. Definitions of note-taking techniques
• 2.6. Types of note-taking techniques
• 2.7. Role and challenges of note-taking techniques
• 2.8. Review of previous studies
• 3. CHAPTER 3: RESEARCH METHODOLOGY
• 3.1. Research setting and participants
• 3.2. Data collection instruments
• 3.3. Data collection procedures
• 3.4. Self-report surveys
• 3.5. Data analysis method
• 4. CHAPTER 4: FINDINGS & DISCUSSION
• 4.1. Benefits of note-taking techniques
• 4.2. Benefits of note-taking techniques via students’ perspectives
• 4.3. Benefits of note-taking techniques via teachers’ perspectives
• 4.4. Challenges of note-taking techniques
• 4.5. Challenges of note-taking techniques via students’ perspectives
• 4.6. Challenges of note-taking techniques via teachers’ perspectives
• 4.7. Limitations and suggestions for future research

I. Giới thiệu

Bài viết này nhằm mục đích khám phá kỹ thuật ghi chép nhằm tăng cường kỹ năng nghe cho sinh viên ngành tiếng Anh năm hai. Kỹ năng nghe được coi là một trong những kỹ năng quan trọng nhất trong việc học ngôn ngữ, không chỉ trong môi trường học thuật mà còn trong giao tiếp hàng ngày. Việc áp dụng kỹ thuật ghi chép giúp sinh viên không chỉ ghi lại thông tin mà còn cải thiện khả năng hiểu và nhớ nội dung nghe. Nghiên cứu này sẽ phân tích các phương pháp ghi chép hiệu quả và đánh giá sự nhận thức của giáo viên cũng như sinh viên về các kỹ thuật này.

1.1 Tầm quan trọng của kỹ năng nghe

Kỹ năng nghe không chỉ là một phần thiết yếu trong việc học ngôn ngữ mà còn là cầu nối giúp sinh viên có thể hiểu và giao tiếp hiệu quả. Theo nghiên cứu của Rost (1991), việc tiếp nhận thông tin thông qua kỹ năng nghe là điều kiện tiên quyết cho sự thành công trong học tập. Nhiều sinh viên gặp khó khăn trong việc hiểu các âm thanh và ngữ điệu mới, điều này dẫn đến việc họ không thể tham gia vào các hoạt động giao tiếp một cách hiệu quả.

II. Kỹ thuật ghi chép

Kỹ thuật ghi chép là một phương pháp hữu ích giúp sinh viên ghi lại những thông tin quan trọng trong quá trình nghe. Việc sử dụng kỹ thuật ghi chép có thể cải thiện khả năng nghe hiểu của sinh viên, giúp họ nhớ và phân tích thông tin tốt hơn. Nghiên cứu cho thấy rằng sinh viên có thể cải thiện điểm số của mình trong các bài kiểm tra nghe nếu họ áp dụng các kỹ thuật ghi chép hiệu quả. Các phương pháp như ghi chép theo ý chính, sơ đồ tư duy hay sử dụng biểu đồ có thể giúp sinh viên tổ chức thông tin một cách có hệ thống.

2.1 Các loại kỹ thuật ghi chép

Có nhiều loại kỹ thuật ghi chép khác nhau mà sinh viên có thể áp dụng trong các lớp học nghe. Một số phương pháp phổ biến bao gồm ghi chép theo dạng bullet points, sơ đồ tư duy và ghi chép theo các cụm từ chính. Mỗi phương pháp có những ưu điểm riêng, nhưng tất cả đều nhằm mục đích giúp sinh viên ghi lại thông tin một cách hiệu quả và dễ dàng hơn trong việc ôn tập sau này. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng kỹ thuật ghi chép phù hợp có thể làm tăng khả năng tập trung và giảm bớt sự phân tâm trong quá trình nghe.

III. Thách thức và giải pháp

Mặc dù kỹ thuật ghi chép mang lại nhiều lợi ích, sinh viên vẫn đối mặt với nhiều thách thức khi áp dụng trong lớp học. Một số sinh viên cảm thấy khó khăn trong việc ghi chép đồng thời với việc nghe, điều này có thể làm giảm khả năng nghe hiểu của họ. Để khắc phục vấn đề này, giáo viên cần cung cấp các hướng dẫn rõ ràng và thực hành thường xuyên về kỹ thuật ghi chép. Việc tổ chức các buổi thực hành ghi chép có thể giúp sinh viên làm quen với việc ghi chép hiệu quả hơn.

3.1 Giải pháp nâng cao kỹ năng nghe

Để cải thiện kỹ năng nghe, sinh viên cần được khuyến khích thực hành thường xuyên và áp dụng các kỹ thuật ghi chép trong các lớp học nghe. Việc sử dụng tài liệu học tập đa dạng như video, bài giảng trực tuyến và các hoạt động nhóm có thể tạo ra môi trường học tập tích cực và giúp sinh viên phát triển kỹ năng nghe một cách tự nhiên. Ngoài ra, giáo viên cũng nên thường xuyên đánh giá và điều chỉnh phương pháp giảng dạy của mình để phù hợp với nhu cầu của sinh viên.

IV. Kết luận

Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng kỹ thuật ghi chép là một công cụ quan trọng trong việc nâng cao kỹ năng nghe cho sinh viên ngành tiếng Anh năm hai. Việc áp dụng các kỹ thuật ghi chép không chỉ giúp sinh viên ghi nhớ thông tin tốt hơn mà còn cải thiện khả năng phân tích và hiểu biết của họ về nội dung nghe. Để đạt được hiệu quả tối ưu, cần có sự hợp tác giữa giáo viên và sinh viên trong việc phát triển và áp dụng các kỹ thuật ghi chép phù hợp.

4.1 Tương lai của nghiên cứu

Cần có thêm nhiều nghiên cứu về kỹ thuật ghi chép trong bối cảnh giáo dục đại học tại Việt Nam. Việc tìm hiểu sâu hơn về cách mà giáo viên và sinh viên nhận thức về kỹ thuật ghi chép có thể giúp cải thiện phương pháp giảng dạy và học tập, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục trong lĩnh vực ngôn ngữ.

Tổng quan nghiên cứu

Kỹ năng nghe đóng vai trò thiết yếu trong giao tiếp hàng ngày và là một trong bốn kỹ năng cơ bản của tiếng Anh. Theo báo cáo của ngành giáo dục, việc nâng cao kỹ năng nghe cho sinh viên chuyên ngành tiếng Anh tại các trường đại học Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là trong việc áp dụng các chiến lược nghe hiệu quả. Luận văn này tập trung nghiên cứu kỹ thuật ghi chú (note-taking) như một phương pháp hỗ trợ cải thiện kỹ năng nghe cho sinh viên năm hai chuyên ngành tiếng Anh tại Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội trong học kỳ đầu năm 2024. Mục tiêu chính của nghiên cứu là khám phá quan điểm của cả giảng viên và sinh viên về hiệu quả của kỹ thuật ghi chú trong các lớp học nghe, đồng thời xác định những khó khăn gặp phải trong quá trình áp dụng kỹ thuật này. Phạm vi nghiên cứu bao gồm 4 giảng viên EFL và 100 sinh viên năm hai chuyên ngành tiếng Anh, với trình độ tiếng Anh từ A2 đến B1, sử dụng giáo trình Skillful 2 Listening & Speaking. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học để cải tiến phương pháp giảng dạy kỹ năng nghe, góp phần nâng cao điểm số và sự tự tin của sinh viên trong các bài kiểm tra nghe, đồng thời thúc đẩy sự phát triển toàn diện năng lực ngoại ngữ.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết về kỹ năng nghe và lý thuyết về kỹ thuật ghi chú. Theo Buck (2001), kỹ năng nghe là quá trình chủ động xây dựng ý nghĩa từ âm thanh đầu vào, bao gồm cả kiến thức ngôn ngữ và phi ngôn ngữ. Anderson và Lynch (1988) nhấn mạnh vai trò tích cực của người nghe trong việc kết hợp thông tin mới với kiến thức sẵn có để hiểu nội dung. Về kỹ thuật ghi chú, Ozbay (2005) định nghĩa đây là quá trình nhận thức gồm các bước nghe, hiểu, phân tích, lựa chọn và ghi chép thông tin quan trọng. Các phương pháp ghi chú phổ biến như Cornell Method, mind mapping, và sử dụng ký hiệu tắt được áp dụng nhằm tối ưu hóa việc ghi nhớ và hiểu bài nghe. Các khái niệm chính bao gồm: kỹ năng nghe tích cực, ghi chú có cấu trúc, quá trình mã hóa thông tin, và vai trò của ghi chú trong việc hỗ trợ trí nhớ dài hạn.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp (Mixed Methods Research) kết hợp dữ liệu định lượng và định tính nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện về hiệu quả của kỹ thuật ghi chú. Dữ liệu định lượng được thu thập qua bảng khảo sát trực tuyến với 100 sinh viên năm hai chuyên ngành tiếng Anh, sử dụng thang đo Likert để đánh giá nhận thức và trải nghiệm về ghi chú trong lớp nghe. Dữ liệu định tính được thu thập qua phỏng vấn bán cấu trúc với 4 giảng viên EFL có kinh nghiệm từ 5 đến 10 năm, nhằm khai thác sâu hơn quan điểm và kinh nghiệm giảng dạy liên quan đến kỹ thuật ghi chú. Cỡ mẫu được chọn ngẫu nhiên từ các lớp 1A, 1B, 1C, 3A với trình độ tiếng Anh từ A2 đến B1, đảm bảo tính đại diện. Quá trình thu thập dữ liệu diễn ra trong học kỳ đầu năm 2024 tại Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội. Phân tích dữ liệu định lượng sử dụng phần mềm Microsoft Excel và Google Forms để xử lý và biểu diễn kết quả bằng biểu đồ, trong khi dữ liệu phỏng vấn được mã hóa và phân loại theo chủ đề để rút ra các nhận định chính.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hiệu quả của kỹ thuật ghi chú trong việc cải thiện khả năng ghi nhớ thông tin nghe: Khoảng 85% sinh viên cho biết kỹ thuật ghi chú giúp họ nhớ thông tin từ bài nghe tốt hơn, tăng khả năng trả lời câu hỏi lên 30% so với khi không ghi chú. Giảng viên cũng đồng thuận rằng ghi chú giúp sinh viên tập trung và tiếp thu nội dung hiệu quả hơn.

2. Tăng cường khả năng hiểu và phân tích thông tin: 78% sinh viên nhận thấy việc ghi chú giúp họ hiểu sâu hơn và phân tích thông tin từ bài nghe, đặc biệt trong các bài nghe phức tạp. Các giảng viên cho biết kỹ thuật ghi chú hỗ trợ sinh viên phát triển kỹ năng nghe phản xạ và tư duy phản biện.

3. Thách thức trong việc áp dụng kỹ thuật ghi chú: 65% sinh viên gặp khó khăn khi phải vừa nghe vừa ghi chú do tốc độ bài nghe nhanh và hạn chế về vốn từ vựng. Giảng viên cũng nhận định rằng việc thiếu kỹ năng ghi chú có cấu trúc và sự phân bổ thời gian hợp lý là nguyên nhân chính làm giảm hiệu quả của kỹ thuật này.

4. Sự khác biệt trong nhận thức giữa giảng viên và sinh viên: Mặc dù cả hai nhóm đều đánh giá cao lợi ích của ghi chú, nhưng giảng viên thường nhấn mạnh vai trò của việc hướng dẫn kỹ thuật ghi chú bài bản, trong khi nhiều sinh viên mong muốn có thêm các bài tập thực hành và hỗ trợ cụ thể hơn.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy kỹ thuật ghi chú đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao kỹ năng nghe của sinh viên, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về mối liên hệ giữa ghi chú và khả năng ghi nhớ, hiểu bài nghe. Biểu đồ thể hiện tỷ lệ sinh viên cảm nhận hiệu quả ghi chú và mức độ cải thiện điểm số nghe minh họa rõ nét sự tác động tích cực của kỹ thuật này. Nguyên nhân của những khó khăn trong áp dụng ghi chú được lý giải bởi tốc độ bài nghe nhanh và hạn chế về kỹ năng ghi chú có hệ thống, điều này tương đồng với các nghiên cứu về thách thức trong lớp học nghe. So sánh với các nghiên cứu quốc tế, việc sử dụng phương pháp ghi chú có cấu trúc như Cornell Method được khuyến nghị để tối ưu hóa hiệu quả. Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc cung cấp bằng chứng thực tiễn cho việc tích hợp kỹ thuật ghi chú vào chương trình giảng dạy nghe, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ tại các trường đại học Việt Nam.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tổ chức các khóa đào tạo kỹ thuật ghi chú cho sinh viên: Triển khai các buổi hướng dẫn kỹ thuật ghi chú bài bản, tập trung vào phương pháp Cornell và mind mapping, nhằm nâng cao kỹ năng ghi chú có cấu trúc trong vòng 1 học kỳ. Chủ thể thực hiện là phòng đào tạo và giảng viên bộ môn tiếng Anh.

2. Tăng cường thực hành ghi chú trong các bài nghe: Thiết kế các bài tập nghe kết hợp ghi chú có hướng dẫn cụ thể, giúp sinh viên làm quen với việc vừa nghe vừa ghi chú hiệu quả. Thời gian áp dụng từ học kỳ tiếp theo, do giảng viên trực tiếp triển khai.

3. Phát triển tài liệu hỗ trợ kỹ thuật ghi chú: Biên soạn tài liệu hướng dẫn chi tiết về các kỹ thuật ghi chú, kèm theo ví dụ minh họa và bài tập thực hành, phát hành dưới dạng sách điện tử hoặc tài liệu in. Thời gian hoàn thành trong 6 tháng, do nhóm nghiên cứu và giảng viên phối hợp thực hiện.

4. Áp dụng công nghệ hỗ trợ ghi chú: Khuyến khích sử dụng các ứng dụng ghi chú điện tử và phần mềm hỗ trợ học tập để tăng tính tương tác và hiệu quả ghi chú. Triển khai thí điểm trong 1 năm học, do phòng công nghệ thông tin và giảng viên phối hợp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giảng viên tiếng Anh tại các trường đại học: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để cải tiến phương pháp giảng dạy kỹ năng nghe, đặc biệt là tích hợp kỹ thuật ghi chú vào bài giảng.

2. Sinh viên chuyên ngành tiếng Anh: Giúp sinh viên hiểu rõ hơn về lợi ích và cách áp dụng hiệu quả các kỹ thuật ghi chú nhằm nâng cao khả năng nghe và ghi nhớ thông tin.

3. Nhà quản lý giáo dục và phòng đào tạo: Cung cấp dữ liệu và đề xuất để xây dựng chương trình đào tạo, tổ chức các khóa bồi dưỡng kỹ năng cho giảng viên và sinh viên.

4. Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực ngôn ngữ học ứng dụng: Là tài liệu tham khảo quý giá cho các nghiên cứu tiếp theo về kỹ thuật học tập và phát triển kỹ năng ngoại ngữ trong môi trường đại học.

Câu hỏi thường gặp

1. Kỹ thuật ghi chú có thực sự giúp cải thiện kỹ năng nghe không?
   Nghiên cứu cho thấy khoảng 85% sinh viên cảm nhận kỹ thuật ghi chú giúp họ nhớ và hiểu bài nghe tốt hơn, đồng thời cải thiện điểm số nghe lên đến 30%.

2. Sinh viên gặp khó khăn gì khi áp dụng kỹ thuật ghi chú?
   Khó khăn chính là tốc độ bài nghe nhanh và hạn chế về vốn từ vựng, khiến việc vừa nghe vừa ghi chú trở nên áp lực và dễ bị mất tập trung.

3. Giảng viên nên làm gì để hỗ trợ sinh viên trong việc ghi chú?
   Giảng viên cần tổ chức các buổi hướng dẫn kỹ thuật ghi chú có cấu trúc, cung cấp bài tập thực hành và phản hồi thường xuyên để nâng cao kỹ năng của sinh viên.

4. Có phương pháp ghi chú nào được khuyến nghị sử dụng?
   Phương pháp Cornell và mind mapping được đánh giá cao vì giúp tổ chức thông tin rõ ràng, dễ nhớ và thuận tiện cho việc ôn tập.

5. Công nghệ có thể hỗ trợ việc ghi chú như thế nào?
   Sử dụng ứng dụng ghi chú điện tử và phần mềm hỗ trợ học tập giúp sinh viên ghi chú nhanh, lưu trữ và truy cập dễ dàng, đồng thời tăng tính tương tác trong học tập.

Kết luận

• Kỹ thuật ghi chú là công cụ hiệu quả giúp nâng cao khả năng ghi nhớ và hiểu bài nghe cho sinh viên chuyên ngành tiếng Anh.
• Cả giảng viên và sinh viên đều đánh giá cao lợi ích của việc áp dụng kỹ thuật ghi chú trong lớp nghe.
• Những khó khăn chủ yếu liên quan đến tốc độ bài nghe và kỹ năng ghi chú chưa được đào tạo bài bản.
• Việc hướng dẫn kỹ thuật ghi chú có cấu trúc và tăng cường thực hành là cần thiết để tối ưu hóa hiệu quả học tập.
• Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm cải thiện phương pháp giảng dạy và hỗ trợ sinh viên, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ tại các trường đại học Việt Nam.

Hành động tiếp theo: Các giảng viên và nhà quản lý giáo dục nên áp dụng các đề xuất trong nghiên cứu để nâng cao hiệu quả giảng dạy kỹ năng nghe, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng về các kỹ thuật học tập hỗ trợ khác.