KÊ BIÊN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT, TÀI SẢN GẮN LIỀN VỚI ĐẤT THEO PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN SỰ TỪ THỰC TIỄN TẠI HUYỆN LỤC NAM, TỈNH BẮC GIANG

• Tác giả: Nguyễn Địch Binh
• Người hướng dẫn: PGS.TS Vũ Thị Duyên Thủy
• Trường học: Trường Đại học Mở Hà Nội
• Chuyên ngành: Luật Kinh Tế
• Đề tài: Kê Biên Quyền Sử Dụng Đất, Tài Sản Gắn Liền Với Đất Theo Pháp Luật Thi Hành Án Dân Sự Từ Thực Tiễn Tại Huyện Lục Nam, Tỉnh Bắc Giang
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sỹ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KÊ BIÊN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT, TÀI SẢN GẮN LIỀN VỚI ĐẤT THEO PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN SỰ
• 1.1. Khái niệm, đặc điểm của kê biên quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất
• 1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kê biên quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất
• 1.3. Các quy định của pháp luật hiện hành về kê biên quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất
• 1.4. Các quy định của pháp luật thi hành án dân sự về kê biên quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất tại Việt Nam
• 1.5. Kết luận Chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN KÊ BIÊN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT, TÀI SẢN GẮN LIỀN VỚI ĐẤT THEO PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN SỰ TẠI HUYỆN LỤC NAM, TỈNH BẮC GIANG
• 2.1. Tổng quan về đặc điểm kinh tế, xã hội của huyện Lục Nam và tổ chức, hoạt động của cơ quan Thi hành án dân sự huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang
• 2.2. Thực tiễn áp dụng pháp luật về kê biên quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất theo pháp luật thi hành án dân sự tại huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang
• 2.2.1. Những kết quả đạt được
• 2.2.2. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân
• 2.3. Kết luận Chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ KÊ BIÊN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT, TÀI SẢN GẮN LIỀN VỚI ĐẤT Ở VIỆT NAM NÓI CHUNG VÀ TẠI HUYỆN LỤC NAM, TỈNH BẮC GIANG NÓI RIÊNG
• 3.1. Định hướng hoàn thiện pháp luật về kê biên quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất và nâng cao hiệu quả thực hiện kê biên quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất
• 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật về kê biên quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất
• 3.3. Các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện kê biên quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất tại huyện Lục Nam tỉnh Bắc Giang
• 3.4. Kết luận Chương 3
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Kê Biên Đất Lục Nam Bắc Giang Thực Trạng Pháp Lý

Trong hệ thống thi hành án dân sự (THADS), kê biên quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất đóng vai trò then chốt. Đây là biện pháp mà Chấp hành viên sử dụng để đảm bảo nghĩa vụ trả tiền của người phải thi hành án, theo bản án, quyết định của Tòa án. Biện pháp này không chỉ đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật mà còn bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức và công dân. Kê biên quyền sử dụng đất (QSDĐ) và tài sản gắn liền với đất được xem là công cụ hữu hiệu, biện pháp cưỡng chế mạnh mẽ nhất được Chấp hành viên ưu tiên áp dụng khi thi hành nghĩa vụ trả tiền theo bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền. Quy định pháp luật về kê biên ngày càng chặt chẽ, đầy đủ hơn, đặc biệt trong Luật Thi hành án dân sự 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2014) và các văn bản hướng dẫn thi hành, nhằm tháo gỡ vướng mắc trong thực tiễn. Tuy nhiên, việc áp dụng biện pháp này đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa các ngành, các cấp. Nghiên cứu này tập trung vào thực tiễn tại huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang, nơi việc kê biên đất đai có những đặc thù riêng.

1.1. Khái niệm và bản chất pháp lý của Kê biên QSDĐ TSLGLVĐ

Từ điển tiếng Việt định nghĩa “Kê biên nghĩa là kê ra (danh mục tài sản có liên quan đến hành vi tội phạm) để chờ xử lý theo pháp luật”. Dưới góc độ pháp lý, kê biên tài sản là việc ghi lại từng tài sản, cấm việc tẩu tán, phá hủy, để đảm bảo cho việc xét xử và thi hành án. Tuy nhiên, chưa có văn bản nào quy định cụ thể khái niệm về kê biên tài sản mà kê biên tài sản chỉ được liệt kê là một trong những biện pháp cưỡng chế thi hành án dân sự (THADS) do Chấp hành viên (CHV) áp dụng. “Kê biên tài sản là một biện pháp cưỡng chế do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện nhằm bảo đảm cho việc thực hiện một nghĩa vụ tài sản đối với các cá nhân, tổ chức xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác”. Trong hoạt động THADS, kê biên tài sản được hiểu là một biện pháp cưỡng chế để đảm bảo việc thi hành nghĩa vụ trả tiền được quy định trong bản án, quyết định của Tòa án.

1.2. Quyền Sử Dụng Đất Tài sản đặc biệt trong Thi Hành Án

Quyền sử dụng đất là một loại tài sản đặc biệt, điều này xuất phát từ chế độ sở hữu đất đai hiện nay được quy định tại Hiến pháp 2013, Luật Đất đai 2013: “Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu”. Với tư cách là đại diện chủ sở hữu, Nhà nước mới có đầy đủ các quyền chiếm hữu, sử dụng và định đoạt đối với đất đai. Theo Điều 105 BLDS 2015, tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản. Như vậy, có thể hiểu quyền sử dụng đất là quyền tài sản và là một loại tài sản theo quy định của BLDS. Với tư cách là một loại tài sản, QSDĐ cũng sẽ là đối tượng của biện pháp kê biên tài sản trong THADS. Khoản 1 Điều 104 Luật Đất đai năm 2013 quy định về cấp Giấy chứng nhận đối với tài sản gắn liền với đất bao gồm nhà ở, công trình xây dựng khác, rừng sản xuất là rừng trồng và cây lâu năm.

II. Thách Thức Kê Biên Đất Tại Lục Nam Vướng Mắc Giải Pháp Nào

Việc kê biên QSDĐ và tài sản gắn liền với đất là một biện pháp cưỡng chế phức tạp, đòi hỏi Chấp hành viên phải có kỹ năng toàn diện. Mặt khác, việc áp dụng biện pháp cưỡng chế cần có sự phối hợp của nhiều bên liên quan. Thiếu một thành phần theo quy định có thể dẫn đến việc buổi kê biên bị dừng hoặc hoãn, gây tổn thất lớn về công sức, kinh tế cho các bên đương sự và Nhà nước. Nghiên cứu này xem xét các vướng mắc, sai sót thường gặp trong quá trình kê biên, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực thi. Bên cạnh đó, việc giải quyết các khiếu nại liên quan đến kê biên QSDĐ cũng là một vấn đề cần được quan tâm, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên.

2.1. Vướng mắc thường gặp trong quá trình kê biên tại Lục Nam

Trong quá trình THADS, các bên đương sự có quyền tự định đoạt, thoả thuận với nhau nhằm thực hiện các quyền, nghĩa vụ dân sự theo Bản án, Quyết định của Tòa án nhưng khi người phải thi hành án đã được giải thích, thuyết phục, mặc dù có điều kiện thi hành án mà tìm mọi cách trì hoãn, trốn tránh nghĩa vụ, không tự nguyện thi hành thì buộc cơ quan thi hành án phải tổ chức cưỡng chế để thi hành án. Kê biên QSDĐ, tài sản gắn liền với đất là một biện pháp cưỡng chế kê biên phức tạp đòi hỏi Chấp hành viên phụ trách hồ sơ thi hành án phải có kỹ năng toàn diện mới có thể thực hiện được công việc này.

2.2. Sai sót và khiếu nại trong kê biên Nguyên nhân và hậu quả

Việc định giá đất và tài sản gắn liền với đất chính xác là yếu tố quan trọng để đảm bảo tính công bằng trong quá trình đấu giá tài sản kê biên. Sai sót trong định giá có thể dẫn đến khiếu nại, tố cáo, thậm chí là hủy kết quả kê biên. Do đó, cần có quy trình thẩm định giá chặt chẽ, khách quan, đảm bảo quyền lợi của các bên. Việc công khai, minh bạch thông tin về kê biên QSDĐ và tài sản gắn liền với đất cũng góp phần hạn chế các khiếu nại phát sinh.

III. Quy Trình Hướng Dẫn Kê Biên QSDĐ TSLGLVĐ Chuẩn Pháp Lý

Một quy trình kê biên QSDĐ và tài sản gắn liền với đất chuẩn pháp lý là yếu tố then chốt để đảm bảo tính hợp pháp và hiệu quả của quá trình thi hành án. Quy trình này bao gồm nhiều bước, từ việc xác định căn cứ kê biên, thẩm quyền kê biên, đến việc thực hiện các thủ tục thông báo, niêm yết, định giá tài sản và tổ chức đấu giá. Việc tuân thủ đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật không chỉ bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan mà còn giảm thiểu rủi ro pháp lý phát sinh. Nghiên cứu này tập trung phân tích chi tiết từng bước trong quy trình kê biên, đồng thời chỉ ra những điểm cần lưu ý để tránh sai sót.

3.1. Căn cứ pháp lý và thẩm quyền kê biên QSDĐ theo Luật THADS

Việc xác định chính xác căn cứ kê biên là yếu tố tiên quyết để đảm bảo tính hợp pháp của quá trình kê biên. Theo Luật Thi hành án dân sự, việc kê biên chỉ được thực hiện khi có bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật và người phải thi hành án không tự nguyện thi hành. Thẩm quyền kê biên thuộc về Chấp hành viên, người có trách nhiệm thực hiện các thủ tục theo quy định của pháp luật. Việc xác định đúng thẩm quyền và căn cứ pháp lý giúp tránh tình trạng kê biên trái pháp luật, gây thiệt hại cho các bên liên quan.

3.2. Thủ tục kê biên Từ thông báo đến niêm yết công khai tại Lục Nam

Thủ tục kê biên bắt đầu bằng việc thông báo cho người phải thi hành án về quyết định kê biên. Sau đó, Chấp hành viên tiến hành lập biên bản kê biên, trong đó ghi rõ thông tin về tài sản, giá trị tài sản. Biên bản này phải được lập thành nhiều bản và giao cho các bên liên quan. Việc niêm yết kê biên công khai tại địa phương, trụ sở UBND xã, phường, thị trấn nơi có tài sản là một bước quan trọng để đảm bảo tính minh bạch và tạo điều kiện cho người dân biết thông tin về tài sản kê biên.

IV. Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Kê Biên Đất Đề Xuất Ứng Dụng

Để nâng cao hiệu quả kê biên QSDĐ và tài sản gắn liền với đất, cần có những giải pháp đồng bộ từ hoàn thiện pháp luật đến nâng cao năng lực thực thi. Các giải pháp này cần tập trung vào việc tháo gỡ các vướng mắc trong quy trình kê biên, tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng, và nâng cao nhận thức pháp luật cho người dân. Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình kê biên cũng góp phần tăng tính minh bạch, hiệu quả.

4.1. Hoàn thiện pháp luật về kê biên QSDĐ Kiến nghị sửa đổi bổ sung

Nghiên cứu chỉ ra một số bất cập trong các quy định hiện hành về kê biên QSDĐ, như quy định về định giá tài sản, xử lý tài sản chung, và bảo vệ quyền lợi của người thứ ba. Để khắc phục những bất cập này, cần có những kiến nghị sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật liên quan, đảm bảo tính rõ ràng, minh bạch, và khả thi.

4.2. Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan THADS và chính quyền địa phương

Sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan Thi hành án dân sự và chính quyền địa phương đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo thành công của quá trình kê biên QSDĐ. Chính quyền địa phương có trách nhiệm hỗ trợ cơ quan THADS trong việc xác minh thông tin về tài sản, đảm bảo an ninh trật tự trong quá trình kê biên, và giải quyết các tranh chấp phát sinh.

4.3. Nâng cao năng lực cho Chấp hành viên trong kê biên đất tại Lục Nam

Nghiên cứu chỉ ra một số bất cập trong các quy định hiện hành về kê biên QSDĐ, như quy định về định giá tài sản, xử lý tài sản chung, và bảo vệ quyền lợi của người thứ ba. Để khắc phục những bất cập này, cần có những kiến nghị sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật liên quan, đảm bảo tính rõ ràng, minh bạch, và khả thi.

V. Ứng Dụng Thực Tế Kết Quả Nghiên Cứu Kê Biên Đất tại Lục Nam

Nghiên cứu đã tiến hành khảo sát thực tế tại huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang, thu thập dữ liệu về các vụ việc kê biên QSDĐ và tài sản gắn liền với đất trong những năm gần đây. Dữ liệu này được phân tích để đánh giá hiệu quả của công tác kê biên, xác định những khó khăn, vướng mắc, và đề xuất các giải pháp phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Kết quả nghiên cứu cung cấp những thông tin hữu ích cho các cơ quan THADS, chính quyền địa phương, và các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực này.

5.1. Phân tích số liệu về kê biên QSDĐ tại Lục Nam Số lượng giá trị

Việc phân tích số liệu về số lượng vụ việc kê biên QSDĐ, giá trị tài sản kê biên, và thời gian giải quyết vụ việc giúp đánh giá hiệu quả của công tác kê biên tại Lục Nam. So sánh số liệu giữa các năm cũng cho thấy xu hướng thay đổi và những yếu tố ảnh hưởng đến công tác kê biên.

5.2. Đánh giá hiệu quả và khó khăn trong thực tiễn kê biên đất tại Lục Nam

Kết quả khảo sát cho thấy một số khó khăn thường gặp trong thực tiễn kê biên QSDĐ tại Lục Nam, như vướng mắc về thủ tục, tranh chấp về quyền sở hữu, và khó khăn trong việc định giá tài sản. Đánh giá hiệu quả của các biện pháp đã áp dụng để giải quyết những khó khăn này giúp đề xuất những giải pháp tối ưu.

VI. Tương Lai Hướng Phát Triển Nghiên Cứu Kê Biên Đất Lục Nam

Nghiên cứu về kê biên QSDĐ và tài sản gắn liền với đất tại Lục Nam, Bắc Giang cần được tiếp tục phát triển, tập trung vào việc nghiên cứu các giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai, và tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực thi hành án dân sự. Nghiên cứu cũng cần chú trọng đến việc đánh giá tác động của chính sách pháp luật đến công tác kê biên, và đề xuất các giải pháp để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan.

6.1. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và kê biên QSDĐ

Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý thông tin về QSDĐ và tài sản gắn liền với đất giúp tăng tính chính xác, minh bạch, và giảm thiểu rủi ro sai sót. Các hệ thống thông tin địa lý (GIS) và các phần mềm quản lý dữ liệu có thể được sử dụng để hỗ trợ quá trình kê biên.

6.2. Hợp tác quốc tế và kinh nghiệm kê biên đất từ các nước phát triển

Nghiên cứu kinh nghiệm kê biên QSDĐ từ các nước phát triển giúp học hỏi những phương pháp hay, cách làm hiệu quả, và tránh những sai sót đã từng xảy ra. Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực thi hành án dân sự cũng tạo điều kiện cho việc trao đổi thông tin, kinh nghiệm, và nâng cao năng lực cho cán bộ.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội ngày càng phức tạp, việc thi hành án dân sự (THADS) đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật và quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan. Theo báo cáo của Chi cục Thi hành án dân sự huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang, trong năm 2022, tổng số bản án, quyết định được thụ lý là 1.250 việc với tổng số tiền phải thi hành lên đến hàng nghìn tỷ đồng, phản ánh khối lượng công việc lớn và tính cấp thiết của công tác thi hành án tại địa phương. Đặc biệt, biện pháp kê biên quyền sử dụng đất (QSDĐ) và tài sản gắn liền với đất là một trong những biện pháp cưỡng chế phức tạp nhưng hiệu quả nhất nhằm đảm bảo thi hành các bản án, quyết định của Tòa án.

Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng và pháp luật thi hành án dân sự về kê biên QSDĐ, tài sản gắn liền với đất tại huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang trong giai đoạn gần đây. Mục tiêu chính là nhận diện những hạn chế, bất cập trong quy định pháp luật và thực tiễn áp dụng, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thi hành án. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các quy định pháp luật hiện hành, hoạt động của cơ quan thi hành án dân sự huyện Lục Nam, cũng như các vụ việc thực tiễn liên quan đến kê biên QSDĐ và tài sản gắn liền với đất.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần cải cách tư pháp, nâng cao hiệu quả công tác thi hành án dân sự, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức và cá nhân. Qua đó, giúp giảm thiểu các tranh chấp, khiếu kiện liên quan đến tài sản đất đai, góp phần ổn định xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết pháp lý cơ bản về thi hành án dân sự, đặc biệt là các quy định của Luật Thi hành án dân sự năm 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2014) và Luật Đất đai năm 2013. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

• Lý thuyết về biện pháp cưỡng chế thi hành án dân sự: Giải thích bản chất, vai trò và đặc điểm của biện pháp kê biên QSDĐ, tài sản gắn liền với đất trong quá trình thi hành án, nhấn mạnh tính quyền lực nhà nước và nguyên tắc pháp chế trong thi hành án.

• Lý thuyết về quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất: Phân tích đặc điểm pháp lý của QSDĐ là loại tài sản đặc biệt, thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu, đồng thời làm rõ phạm vi, đối tượng và các quy định liên quan đến tài sản gắn liền với đất.

Các khái niệm chính bao gồm: kê biên tài sản, quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất, biện pháp cưỡng chế thi hành án, thẩm quyền và trình tự thủ tục kê biên.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, cụ thể:

• Phương pháp phân tích - tổng hợp: Được sử dụng xuyên suốt để làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn về kê biên QSDĐ, tài sản gắn liền với đất.

• Phương pháp so sánh, thống kê: Thu thập và đối chiếu số liệu về hoạt động thi hành án tại huyện Lục Nam, so sánh với các quy định pháp luật và thực tiễn các địa phương khác nhằm đánh giá hiệu quả và tồn tại.

• Phương pháp khảo sát thực tế: Tiến hành khảo sát tại Chi cục Thi hành án dân sự huyện Lục Nam để thu thập số liệu, đánh giá thực trạng và khó khăn trong công tác kê biên.

• Phương pháp luận duy vật biện chứng và lịch sử: Áp dụng để phân tích các quy định pháp luật trong bối cảnh phát triển xã hội và lịch sử pháp luật Việt Nam.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các vụ việc thi hành án liên quan đến kê biên QSDĐ, tài sản gắn liền với đất tại huyện Lục Nam trong giai đoạn 2020-2023, với số liệu cụ thể như: năm 2022, tổng số việc thụ lý mới là 1.075 việc, tăng 16,84% so với năm trước; tổng số tiền thi hành án đạt trên 73 tỷ đồng. Phương pháp chọn mẫu dựa trên tiêu chí tính đại diện và tính thời sự của các vụ việc.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2020 đến giữa năm 2024, bao gồm giai đoạn thu thập số liệu, phân tích, đánh giá và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hiệu quả thi hành án qua kê biên QSDĐ, tài sản gắn liền với đất tại huyện Lục Nam còn hạn chế: Năm 2022, Chi cục Thi hành án dân sự huyện Lục Nam đã giải quyết 142.312 việc, trong đó có nhiều vụ việc liên quan đến kê biên QSDĐ. Tuy nhiên, tỷ lệ thi hành xong chỉ đạt khoảng 64,02% trong 6 tháng đầu năm 2023, cho thấy còn nhiều vụ việc tồn đọng.

2. Quy định pháp luật còn thiếu đồng bộ và chưa rõ ràng: Luật Thi hành án dân sự và các văn bản hướng dẫn có nhiều quy định phân tán về trình tự, thủ tục kê biên QSDĐ, tài sản gắn liền với đất, gây khó khăn cho Chấp hành viên trong áp dụng. Ví dụ, quy định về tách rời nhà ở và đất chưa có tiêu chí rõ ràng, dẫn đến tranh cãi trong thực tiễn.

3. Khó khăn trong xác định phần sở hữu tài sản chung: Việc xác định phần quyền sở hữu trong tài sản chung, đặc biệt là tài sản chung của vợ chồng hoặc hộ gia đình, còn nhiều vướng mắc do Chấp hành viên không có thẩm quyền phân chia tài sản mà phải chờ Tòa án giải quyết, làm kéo dài thời gian thi hành án.

4. Thiếu điều kiện vật chất và kỹ thuật hỗ trợ công tác kê biên: Hoạt động kê biên QSDĐ, tài sản gắn liền với đất đòi hỏi chi phí lớn về nhân lực, trang thiết bị và kinh phí, trong khi nguồn lực hiện tại của cơ quan thi hành án còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả thi hành.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ sự phức tạp của loại tài sản đặc biệt là QSDĐ và tài sản gắn liền với đất, đòi hỏi quy trình pháp lý chặt chẽ và sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan. So với một số địa phương khác, huyện Lục Nam có khối lượng vụ việc lớn do đặc điểm kinh tế - xã hội và tốc độ phát triển nhanh, dẫn đến áp lực lớn cho cơ quan thi hành án.

Việc quy định pháp luật chưa đồng bộ, thiếu rõ ràng về thẩm quyền và trình tự thủ tục kê biên khiến cho Chấp hành viên gặp khó khăn trong thực thi, dẫn đến kéo dài thời gian thi hành án và phát sinh khiếu nại. So sánh với các nghiên cứu trong ngành, tình trạng này là phổ biến nhưng mức độ ảnh hưởng tại Lục Nam tương đối nghiêm trọng do số lượng vụ việc lớn.

Ngoài ra, yếu tố con người như trình độ chuyên môn, ý thức tuân thủ pháp luật của người phải thi hành án cũng ảnh hưởng đến hiệu quả kê biên. Việc thiếu kinh phí và trang thiết bị hỗ trợ làm giảm khả năng tổ chức cưỡng chế kịp thời, chính xác.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ thi hành án thành công theo từng năm, bảng thống kê số vụ việc kê biên và số tiền thu hồi, giúp minh họa rõ nét hiệu quả và tồn tại trong công tác thi hành án tại huyện Lục Nam.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về kê biên QSDĐ, tài sản gắn liền với đất: Cần xây dựng và ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết, đồng bộ, tập trung quy định rõ ràng về thẩm quyền, trình tự thủ tục, tiêu chí tách rời tài sản gắn liền với đất, nhằm tạo thuận lợi cho Chấp hành viên trong việc áp dụng pháp luật. Thời gian thực hiện: 1-2 năm; Chủ thể: Bộ Tư pháp, Bộ Tài nguyên và Môi trường.

2. Nâng cao năng lực và trình độ chuyên môn cho Chấp hành viên: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về pháp luật thi hành án dân sự, kỹ năng kê biên tài sản đặc biệt, kỹ thuật định giá và xử lý tài sản. Thời gian: liên tục hàng năm; Chủ thể: Cục Thi hành án dân sự, Trường Đại học Luật.

3. Tăng cường đầu tư trang thiết bị, kinh phí cho công tác kê biên: Cơ quan thi hành án dân sự cần được trang bị đầy đủ phương tiện kỹ thuật, kinh phí để tổ chức cưỡng chế, định giá và bán đấu giá tài sản hiệu quả, giảm thiểu tổn thất tài sản và chi phí phát sinh. Thời gian: 1-3 năm; Chủ thể: Bộ Tư pháp, UBND tỉnh Bắc Giang.

4. Tuyên truyền, nâng cao ý thức pháp luật cho người phải thi hành án và cộng đồng: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về thi hành án dân sự, quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan nhằm tăng cường sự phối hợp, giảm thiểu tình trạng chống đối, trốn tránh thi hành án. Thời gian: liên tục; Chủ thể: Cơ quan Thi hành án dân sự, UBND cấp xã, các tổ chức xã hội.

5. Xây dựng cơ chế phối hợp liên ngành chặt chẽ: Thiết lập quy trình phối hợp giữa cơ quan thi hành án, Tòa án, cơ quan đăng ký đất đai, công an và các bên liên quan để xử lý nhanh chóng các vướng mắc về quyền sở hữu, tài sản chung, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong kê biên. Thời gian: 1 năm; Chủ thể: UBND tỉnh, các cơ quan liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ, Chấp hành viên cơ quan thi hành án dân sự: Nghiên cứu giúp nâng cao hiểu biết về pháp luật và thực tiễn kê biên QSDĐ, tài sản gắn liền với đất, từ đó áp dụng hiệu quả trong công tác thi hành án.

2. Luật sư, chuyên gia pháp lý và giảng viên luật: Tài liệu tham khảo để cập nhật kiến thức chuyên sâu về pháp luật thi hành án dân sự, phục vụ giảng dạy, nghiên cứu và tư vấn pháp luật.

3. Cơ quan quản lý nhà nước về đất đai và tư pháp: Hỗ trợ trong việc hoàn thiện chính sách, pháp luật và xây dựng quy trình phối hợp liên ngành nhằm nâng cao hiệu quả thi hành án.

4. Người phải thi hành án, người được thi hành án và cộng đồng dân cư: Giúp hiểu rõ quyền và nghĩa vụ trong quá trình thi hành án, từ đó tăng cường sự phối hợp, giảm thiểu tranh chấp và khiếu kiện.

Câu hỏi thường gặp

1. Kê biên quyền sử dụng đất là gì?
   Kê biên quyền sử dụng đất là biện pháp cưỡng chế thi hành án do Chấp hành viên thực hiện nhằm ghi nhận, tạm thời hạn chế quyền định đoạt tài sản của người phải thi hành án để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ theo bản án, quyết định của Tòa án.

2. Ai có thẩm quyền thực hiện kê biên QSDĐ?
   Chỉ có Chấp hành viên thuộc cơ quan thi hành án dân sự mới có thẩm quyền ra quyết định và tổ chức thực hiện kê biên QSDĐ, tài sản gắn liền với đất theo quy định của Luật Thi hành án dân sự.

3. Quy trình kê biên QSDĐ được thực hiện như thế nào?
   Quy trình gồm các bước: xác minh điều kiện thi hành án, lập kế hoạch cưỡng chế, ra quyết định kê biên, thông báo cho các bên liên quan, tiến hành kê biên, định giá tài sản, bán đấu giá và giao tài sản cho người trúng đấu giá hoặc người được thi hành án.

4. Có thể tách rời kê biên nhà ở và quyền sử dụng đất không?
   Theo quy định, khi kê biên nhà ở phải kê biên cả quyền sử dụng đất gắn liền với nhà ở, trừ trường hợp việc tách rời không làm giảm đáng kể giá trị tài sản. Tuy nhiên, pháp luật chưa có tiêu chí rõ ràng để đánh giá điều này, gây khó khăn trong thực tiễn.

5. Người phải thi hành án có thể tự nguyện trả nợ sau khi kê biên không?
   Có, người phải thi hành án có quyền tự nguyện thi hành án hoặc thỏa thuận với người được thi hành án để trả nợ, khi đó Chấp hành viên sẽ lập biên bản và có thể hủy bỏ quyết định kê biên nếu nghĩa vụ được thực hiện đầy đủ.

Kết luận

• Kê biên quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất là biện pháp cưỡng chế quan trọng, góp phần thi hành triệt để bản án, quyết định của Tòa án tại huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang.
• Thực tiễn thi hành án tại địa phương còn nhiều khó khăn do quy định pháp luật chưa đồng bộ, thiếu rõ ràng và điều kiện vật chất, kỹ thuật hạn chế.
• Luận văn đã phân tích sâu sắc các quy định pháp luật, thực trạng thi hành án và đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật, nâng cao năng lực cán bộ và tăng cường phối hợp liên ngành.
• Các giải pháp đề xuất hướng tới mục tiêu nâng cao tỷ lệ thi hành án thành công, giảm thiểu tồn đọng và tranh chấp liên quan đến kê biên QSDĐ, tài sản gắn liền với đất trong vòng 1-3 năm tới.
• Kêu gọi các cơ quan chức năng, nhà nghiên cứu và cộng đồng cùng chung tay thực hiện các giải pháp nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Quý độc giả và các cơ quan liên quan được khuyến khích tham khảo và áp dụng kết quả nghiên cứu này để nâng cao hiệu quả công tác thi hành án dân sự, đặc biệt trong lĩnh vực kê biên quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất.