Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự phát triển không ngừng của nền kinh tế Việt Nam, tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp ngày càng trở nên cấp thiết và quan trọng. Theo ước tính, trong giai đoạn 2017-2019, Công ty TNHH MTV Vipco Hạ Long đã trải qua nhiều biến động trong hoạt động kinh doanh, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh doanh dầu mỡ nhờn và dịch vụ đại lý hàng hải. Doanh thu từ lĩnh vực dầu mỡ nhờn có xu hướng giảm, trong khi dịch vụ đại lý hàng hải giữ được mức doanh thu tương đối ổn định, phản ánh sự chuyển dịch chiến lược kinh doanh của công ty.

Vấn đề nghiên cứu tập trung vào việc hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH MTV Vipco Hạ Long nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, đáp ứng yêu cầu pháp luật và thích ứng với sự thay đổi của môi trường kinh doanh. Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là hệ thống hóa lý luận về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp thương mại và dịch vụ, khảo sát thực trạng tổ chức công tác kế toán tại công ty, đồng thời đề xuất các giải pháp hoàn thiện phù hợp.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động kế toán tại Công ty TNHH MTV Vipco Hạ Long và các chi nhánh, văn phòng đại diện tại Nghi Sơn, Hải Phòng và Nghệ An trong giai đoạn 2017-2019. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp thông tin kế toán chính xác, kịp thời phục vụ quản lý, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật về kế toán tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp, bao gồm:

  • Lý thuyết tổ chức công tác kế toán: Tổ chức công tác kế toán là việc xây dựng hệ thống các yếu tố cấu thành như bộ máy kế toán, phương pháp hạch toán, chính sách tài chính và kế toán nhằm tối đa hóa chức năng của hệ thống kế toán trong doanh nghiệp.

  • Mô hình tổ chức bộ máy kế toán: Bao gồm ba hình thức chính là tổ chức bộ máy kế toán tập trung, phân tán và hỗn hợp, phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp.

  • Khái niệm về doanh nghiệp trách nhiệm hữu hạn nhà nước một thành viên (TNHH MTV): Doanh nghiệp do Nhà nước sở hữu toàn bộ vốn điều lệ, có mô hình quản lý đặc thù với các cơ quan như Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát và Ban giám đốc.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: đơn vị kế toán, tổ chức công tác kế toán, bộ máy kế toán, chứng từ kế toán, hệ thống tài khoản kế toán, báo cáo kế toán tài chính và quản trị, công tác kiểm tra kế toán.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu nghiên cứu bao gồm:

  • Dữ liệu thứ cấp: Số liệu kế toán, báo cáo tài chính, tài liệu nội bộ của Công ty TNHH MTV Vipco Hạ Long và các chi nhánh trong giai đoạn 2017-2019; các văn bản pháp luật liên quan như Luật Kế toán 2015, Nghị định 174/2016/NĐ-CP, Thông tư 200/2014/TT-BTC và Thông tư 133/2016/TT-BTC.

  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua quan sát trực tiếp quy trình nghiệp vụ kế toán tại công ty, phỏng vấn các cán bộ kế toán trưởng, kế toán viên, phòng nhân sự, phòng kinh doanh và phòng đại lý hàng hải.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp phi xác suất, tập trung vào các cán bộ chủ chốt trong bộ phận kế toán và các phòng ban liên quan nhằm đảm bảo thu thập thông tin chuyên sâu và thực tiễn.

Phương pháp phân tích dữ liệu sử dụng quy nạp, diễn dịch, so sánh đối chiếu để đánh giá thực trạng tổ chức công tác kế toán, xác định các hạn chế và nguyên nhân. Dữ liệu được tổng hợp thành bảng số liệu theo chiều dọc và ngang để mô tả hiện trạng công tác kế toán trong 3 năm nghiên cứu.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2017 đến 2019, tập trung khảo sát, phân tích và đề xuất giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại công ty.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tổ chức bộ máy kế toán tại công ty: Phòng kế toán trung tâm có đội ngũ nhân sự trình độ cao, trong đó kế toán trưởng có 18 năm kinh nghiệm, các nhân viên đều có bằng Thạc sĩ kế toán và trên 5 năm kinh nghiệm làm việc. Tuy nhiên, tại các chi nhánh và văn phòng đại diện, trình độ nhân sự kế toán thấp hơn, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác kế toán tại các đơn vị này.

  2. Ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán: Công ty đã áp dụng phần mềm kế toán hiện đại, giúp xử lý và cung cấp thông tin nhanh chóng. Tuy nhiên, việc phân quyền truy cập và bảo mật thông tin còn chưa đồng bộ, gây rủi ro về an toàn dữ liệu.

  3. Tổ chức thu nhận và xử lý chứng từ kế toán: Quy trình luân chuyển chứng từ được thiết lập rõ ràng, đảm bảo tính pháp lý và chính xác. Tuy nhiên, việc kiểm tra chứng từ tại một số chi nhánh chưa được thực hiện nghiêm túc, dẫn đến sai sót trong ghi chép sổ sách kế toán.

  4. Báo cáo kế toán và công tác kiểm tra: Báo cáo tài chính được lập đầy đủ, đúng thời hạn theo quy định. Công tác kiểm tra kế toán nội bộ được thực hiện định kỳ nhưng chưa có bộ phận kiểm tra chuyên trách, ảnh hưởng đến hiệu quả phát hiện và xử lý sai phạm.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên chủ yếu do sự phân bổ nguồn lực chưa đồng đều giữa trụ sở chính và các chi nhánh, cũng như nhận thức và trình độ chuyên môn của nhân viên kế toán tại các đơn vị trực thuộc còn hạn chế. So với các nghiên cứu trong ngành, kết quả này phù hợp với thực trạng chung của nhiều doanh nghiệp TNHH MTV tại Việt Nam, nơi mà việc đồng bộ hóa công tác kế toán giữa các đơn vị trực thuộc vẫn còn nhiều khó khăn.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin đã góp phần nâng cao năng suất lao động và giảm thiểu sai sót, tuy nhiên cần tăng cường các biện pháp bảo mật và đào tạo nhân viên sử dụng phần mềm hiệu quả hơn. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh tỷ lệ sai sót kế toán giữa các chi nhánh và trụ sở chính, cũng như bảng thống kê số lượng nhân viên kế toán theo trình độ chuyên môn tại từng đơn vị.

Ý nghĩa của nghiên cứu là giúp công ty nhận diện rõ các điểm yếu trong tổ chức công tác kế toán, từ đó có cơ sở để xây dựng các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao chất lượng thông tin kế toán, phục vụ tốt hơn cho công tác quản lý và ra quyết định.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán: Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn cho nhân viên kế toán tại các chi nhánh và văn phòng đại diện nhằm nâng cao trình độ và kỹ năng nghiệp vụ. Mục tiêu đạt tỷ lệ nhân viên kế toán có trình độ đại học trở lên trên 90% trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty phối hợp phòng nhân sự.

  2. Nâng cao ứng dụng công nghệ thông tin: Triển khai hệ thống phân quyền truy cập chặt chẽ, bảo mật dữ liệu kế toán và tổ chức các khóa đào tạo sử dụng phần mềm kế toán cho toàn bộ cán bộ kế toán trong 6 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Phòng công nghệ thông tin và phòng kế toán.

  3. Tăng cường công tác kiểm tra kế toán nội bộ: Thành lập bộ phận kiểm tra kế toán chuyên trách, thực hiện kiểm tra định kỳ và đột xuất nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các sai sót, đảm bảo tính chính xác và minh bạch của thông tin kế toán. Thời gian thực hiện trong vòng 9 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc và phòng kế toán.

  4. Hoàn thiện quy trình thu nhận và xử lý chứng từ kế toán: Xây dựng quy trình chuẩn hóa luân chuyển chứng từ kế toán giữa các đơn vị trực thuộc, đảm bảo kiểm tra chặt chẽ trước khi ghi sổ kế toán. Mục tiêu giảm tỷ lệ sai sót chứng từ xuống dưới 2% trong năm đầu tiên. Chủ thể thực hiện: Phòng kế toán và các chi nhánh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp TNHH MTV: Giúp nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán, từ đó xây dựng chiến lược quản lý tài chính hiệu quả.

  2. Phòng kế toán và tài chính doanh nghiệp: Cung cấp kiến thức về tổ chức bộ máy kế toán, quy trình xử lý chứng từ và báo cáo kế toán, hỗ trợ nâng cao năng lực chuyên môn.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành kế toán, quản trị kinh doanh: Là tài liệu tham khảo bổ ích về lý luận và thực tiễn tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp nhà nước một thành viên.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về kế toán và tài chính: Tham khảo để đánh giá thực trạng và đề xuất chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong việc hoàn thiện công tác kế toán.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao tổ chức công tác kế toán lại quan trọng đối với doanh nghiệp?
    Tổ chức công tác kế toán giúp doanh nghiệp thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời, phục vụ quản lý và ra quyết định hiệu quả. Ví dụ, công tác kế toán tốt giúp kiểm soát tài sản và nguồn vốn, giảm thiểu rủi ro tài chính.

  2. Các mô hình tổ chức bộ máy kế toán phổ biến là gì?
    Ba mô hình chính gồm: tập trung, phân tán và hỗn hợp. Mô hình tập trung phù hợp với doanh nghiệp quy mô nhỏ, phân tán phù hợp với doanh nghiệp có nhiều chi nhánh, còn hỗn hợp kết hợp ưu điểm của hai mô hình trên.

  3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán?
    Doanh nghiệp cần đầu tư phần mềm kế toán phù hợp, tổ chức đào tạo nhân viên sử dụng thành thạo, đồng thời thiết lập hệ thống phân quyền và bảo mật dữ liệu nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn thông tin.

  4. Công tác kiểm tra kế toán nội bộ có vai trò gì?
    Kiểm tra kế toán giúp phát hiện sai sót, gian lận, đảm bảo tính chính xác và minh bạch của thông tin kế toán, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và tuân thủ pháp luật.

  5. Làm thế nào để chuẩn hóa quy trình thu nhận và xử lý chứng từ kế toán?
    Doanh nghiệp cần xây dựng quy trình luân chuyển chứng từ rõ ràng, phân công trách nhiệm cụ thể, kiểm tra chứng từ kỹ lưỡng trước khi ghi sổ, đồng thời áp dụng công nghệ để tự động hóa và giảm thiểu sai sót.

Kết luận

  • Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH MTV Vipco Hạ Long là yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và đáp ứng yêu cầu pháp luật.
  • Nghiên cứu đã hệ thống hóa lý luận và khảo sát thực trạng công tác kế toán trong giai đoạn 2017-2019, chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân chủ yếu.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể về tổ chức bộ máy, ứng dụng công nghệ thông tin, công tác kiểm tra và quy trình xử lý chứng từ kế toán.
  • Kế hoạch thực hiện các giải pháp được đề ra với timeline rõ ràng, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.
  • Khuyến khích các doanh nghiệp TNHH MTV và các đơn vị liên quan tham khảo để áp dụng, góp phần nâng cao chất lượng công tác kế toán và quản lý doanh nghiệp.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng nhằm hoàn thiện hơn nữa công tác kế toán trong doanh nghiệp.