Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế hiện nay, cơ sở hạ tầng đóng vai trò nền tảng cho sự tăng trưởng bền vững của quốc gia. Theo ước tính, ngành xây dựng chiếm khoảng 6-8% GDP của Việt Nam, phản ánh tầm quan trọng của công tác quản lý thi công xây dựng công trình. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp xây dựng đang đối mặt với thách thức về quản lý thi công, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng, tiến độ và chi phí dự án. Đặc biệt, Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng 3-2, hoạt động chủ yếu tại tỉnh Bình Dương, đã trải qua giai đoạn phát triển với nhiều khó khăn trong công tác quản lý thi công từ năm 2013 đến 2016.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng công tác quản lý thi công xây dựng công trình tại Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng 3-2, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, đảm bảo tiến độ, chất lượng và tiết kiệm chi phí. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các dự án sử dụng vốn ngân sách Nhà nước do công ty thực hiện trong giai đoạn 2013-2016. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực quản lý thi công, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp xây dựng trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý dự án và quản lý thi công xây dựng công trình, trong đó nổi bật là mô hình quản lý dự án theo ba chức năng chính: kế hoạch, tổ chức và điều hành. Mô hình này nhấn mạnh sự kết hợp chặt chẽ giữa các yếu tố thời gian, chi phí và chất lượng để đạt được mục tiêu tổng thể của dự án. Ngoài ra, các khái niệm về quản lý chất lượng, quản lý tiến độ, quản lý khối lượng thi công, quản lý an toàn lao động và quản lý môi trường xây dựng cũng được áp dụng làm cơ sở lý luận.

Các phương pháp quản lý thi công được phân loại theo mục tiêu (quản lý tiến độ, chất lượng, an toàn, môi trường), tính chất đo lường (định tính, định lượng, tổng hợp) và chuyên ngành (hành chính, kinh tế, kỹ thuật, pháp luật). Luận văn cũng sử dụng các công cụ thống kê và biểu đồ như biểu đồ Parento, biểu đồ xương cá, sơ đồ mạng để phân tích nguyên nhân và kiểm soát chất lượng thi công.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh và thống kê dựa trên dữ liệu thứ cấp thu thập từ báo cáo tài chính, hồ sơ thi công, các văn bản quy phạm pháp luật liên quan và tài liệu quản lý của Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng 3-2. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm các dự án xây dựng sử dụng vốn ngân sách Nhà nước trong giai đoạn 2013-2016, với trọng tâm phân tích các công trình do Xí nghiệp xây lắp trực tiếp thi công.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp chọn mẫu phi xác suất, tập trung vào các dự án tiêu biểu có quy mô và tính chất đa dạng để phản ánh thực trạng quản lý thi công. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng các kỹ thuật thống kê mô tả, phân tích biểu đồ tiến độ, so sánh tỷ lệ hoàn thành khối lượng và chất lượng công trình. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2017 đến tháng 10/2017, bao gồm thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Quản lý chất lượng thi công còn nhiều hạn chế: Qua phân tích biểu đồ Parento, nguyên nhân chủ yếu gây ra lỗi chất lượng là do yếu tố con người chiếm 35%, vật liệu xây dựng chiếm 25%, máy móc thiết bị chiếm 20%. Tỷ lệ các lỗi chất lượng phổ biến tại các công trình do công ty thi công chiếm khoảng 15-20% tổng số hạng mục kiểm tra.

  2. Tiến độ thi công chưa được kiểm soát chặt chẽ: Sử dụng sơ đồ mạng tiến độ cho thấy có khoảng 30% các công việc nằm ngoài đường găng, dẫn đến trễ tiến độ tổng thể dự án. Một số công trình có thời gian thi công kéo dài hơn kế hoạch từ 10-15%, ảnh hưởng đến chi phí và uy tín công ty.

  3. Khối lượng thi công và quản lý vật tư chưa tối ưu: Qua đối chiếu khối lượng thi công thực tế với thiết kế được duyệt, có khoảng 8-10% khối lượng phát sinh chưa được xử lý kịp thời, gây khó khăn trong thanh toán và quyết toán. Việc quản lý vật tư còn lỏng lẻo, dẫn đến thất thoát và lãng phí.

  4. An toàn lao động và bảo vệ môi trường chưa được đảm bảo đầy đủ: Tỷ lệ vi phạm an toàn lao động trên công trường chiếm khoảng 5%, chủ yếu do thiếu trang bị bảo hộ và đào tạo chưa đầy đủ. Công tác bảo vệ môi trường xây dựng chưa được thực hiện nghiêm túc, gây ảnh hưởng đến cộng đồng xung quanh.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ mô hình quản lý thi công chưa phù hợp, trình độ kỹ thuật và ý thức của đội ngũ cán bộ công nhân viên còn hạn chế, cùng với sự biến động của giá nguyên vật liệu và điều kiện tự nhiên khó khăn tại địa phương. So với một số nghiên cứu trong ngành xây dựng, kết quả này tương đồng với thực trạng chung của nhiều doanh nghiệp xây dựng vừa và nhỏ tại Việt Nam.

Việc áp dụng các công cụ quản lý tiến độ như sơ đồ mạng và biểu đồ kiểm soát chất lượng chưa được phổ biến rộng rãi, dẫn đến khó khăn trong việc phát hiện và xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh. Ngoài ra, sự phối hợp giữa các phòng ban và đơn vị thi công còn thiếu đồng bộ, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý tổng thể.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ Parento để minh họa nguyên nhân lỗi chất lượng, sơ đồ mạng tiến độ để thể hiện các công việc trễ hạn, bảng so sánh khối lượng thi công thực tế và thiết kế, cũng như biểu đồ tỷ lệ vi phạm an toàn lao động theo năm.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực nhân sự: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý thi công, kỹ thuật thi công và an toàn lao động cho cán bộ kỹ thuật và công nhân. Mục tiêu nâng tỷ lệ nhân sự có chứng chỉ hành nghề đạt trên 90% trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự phối hợp với Phòng Kỹ thuật.

  2. Áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2015: Hoàn thiện quy trình kiểm soát chất lượng thi công, tăng cường giám sát và kiểm tra định kỳ. Mục tiêu giảm tỷ lệ lỗi chất lượng xuống dưới 10% trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý dự án và Phòng Kỹ thuật.

  3. Sử dụng công cụ quản lý tiến độ hiện đại: Triển khai phần mềm quản lý dự án và áp dụng sơ đồ mạng trong lập kế hoạch và kiểm soát tiến độ thi công. Mục tiêu hoàn thành đúng tiến độ trên 95% các công trình trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng Kế hoạch và Ban Giám đốc.

  4. Nâng cao công tác quản lý vật tư và an toàn lao động: Xây dựng quy chế quản lý vật tư chặt chẽ, đồng thời trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ và tổ chức huấn luyện an toàn thường xuyên. Mục tiêu giảm thiểu vi phạm an toàn lao động xuống dưới 2% trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng Thiết bị và Ban An toàn lao động.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo các doanh nghiệp xây dựng: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thi công và áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý dự án.

  2. Cán bộ quản lý dự án và kỹ sư hiện trường: Cung cấp kiến thức về các công cụ quản lý tiến độ, chất lượng và an toàn thi công, hỗ trợ công tác điều hành thực tế.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản lý xây dựng: Là tài liệu tham khảo bổ ích về lý thuyết và thực tiễn quản lý thi công xây dựng công trình tại doanh nghiệp Việt Nam.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng: Hỗ trợ đánh giá thực trạng và đề xuất chính sách, quy định phù hợp nhằm nâng cao chất lượng công trình xây dựng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý thi công xây dựng công trình là gì?
    Quản lý thi công là quá trình tổ chức, điều hành và kiểm soát các hoạt động thi công nhằm đảm bảo dự án hoàn thành đúng tiến độ, chất lượng và chi phí đã đề ra. Ví dụ, việc lập sơ đồ mạng giúp xác định các công việc quan trọng cần ưu tiên.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến công tác quản lý thi công?
    Bao gồm chính sách kinh tế vĩ mô, biến động giá nguyên vật liệu, điều kiện tự nhiên, năng lực doanh nghiệp và trình độ nhân sự. Ví dụ, giá thép xây dựng tăng từ 11.000 đồng/kg lên 16.000 đồng/kg trong một năm đã làm tăng chi phí thi công.

  3. Làm thế nào để kiểm soát tiến độ thi công hiệu quả?
    Sử dụng các công cụ như sơ đồ ngang, sơ đồ xiên và sơ đồ mạng để lập kế hoạch và theo dõi tiến độ, đồng thời tổ chức giám sát thường xuyên. Ví dụ, sơ đồ mạng giúp phát hiện các công việc trễ hạn để điều chỉnh kịp thời.

  4. Tại sao quản lý chất lượng thi công lại quan trọng?
    Chất lượng thi công ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền, an toàn và mỹ quan công trình, đồng thời giảm chi phí sửa chữa và nâng cao uy tín doanh nghiệp. Ví dụ, kiểm tra vật liệu đầu vào giúp đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật.

  5. Các biện pháp nâng cao an toàn lao động trong thi công là gì?
    Bao gồm đào tạo an toàn, trang bị bảo hộ đầy đủ, giám sát nghiêm ngặt và xử lý kịp thời các vi phạm. Ví dụ, công nhân phải có giấy chứng nhận an toàn lao động mới được phép làm việc tại công trường.

Kết luận

  • Công tác quản lý thi công xây dựng tại Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng 3-2 còn tồn tại nhiều hạn chế về chất lượng, tiến độ, khối lượng và an toàn lao động.
  • Nguyên nhân chủ yếu do mô hình quản lý chưa phù hợp, năng lực nhân sự và trình độ kỹ thuật còn hạn chế, cùng với biến động giá nguyên vật liệu và điều kiện thi công phức tạp.
  • Luận văn đã đề xuất các giải pháp cụ thể như nâng cao năng lực nhân sự, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO, sử dụng công cụ quản lý tiến độ hiện đại và tăng cường quản lý vật tư, an toàn lao động.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai đào tạo, hoàn thiện quy trình quản lý, áp dụng phần mềm quản lý dự án và giám sát chặt chẽ công tác an toàn.
  • Kêu gọi Ban lãnh đạo và các phòng ban liên quan phối hợp thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thi công, góp phần phát triển bền vững doanh nghiệp.