Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và toàn cầu hóa, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp ngày càng gay gắt, đòi hỏi các tổ chức phải nâng cao hiệu quả quản lý nguồn nhân lực để duy trì và phát triển bền vững. Công tác quản lý nhân lực không chỉ là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của doanh nghiệp mà còn là nhân tố trung tâm trong việc thích ứng với những biến động kinh tế - xã hội. Tại Việt Nam, đặc biệt trong các doanh nghiệp nhà nước, việc hoàn thiện công tác quản lý nhân lực càng trở nên cấp thiết nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và tính độc lập trong sản xuất kinh doanh.

Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhân lực tại Công ty TNHH Một thành viên Thoát nước Hải Phòng trong giai đoạn 2016-2021. Công ty là đơn vị công ích với hơn 565 cán bộ nhân viên, chịu trách nhiệm quản lý hệ thống thoát nước đô thị rộng lớn, có vai trò quan trọng trong an sinh xã hội của thành phố Hải Phòng. Qua phân tích số liệu về cơ cấu lao động, trình độ, độ tuổi, chính sách tiền lương, đào tạo và đánh giá nhân sự, luận văn nhằm mục tiêu đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhân lực, góp phần phát triển bền vững công ty trong giai đoạn 2021-2025.

Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn lớn khi cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoạch định chính sách nhân sự, đồng thời góp phần nâng cao năng suất lao động và chất lượng dịch vụ thoát nước tại Hải Phòng. Các chỉ số như tổng số lao động tăng từ 538 lên 567 người, thu nhập bình quân người lao động tăng từ 61 triệu đồng năm 2017 lên 70 triệu đồng năm 2021, cùng với sự biến động tích cực về doanh thu và lợi nhuận, phản ánh tiềm năng phát triển và nhu cầu quản lý nhân lực hiệu quả của công ty.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý nhân lực hiện đại, trong đó có:

  • Lý thuyết quản trị nguồn nhân lực chiến lược: Nhấn mạnh vai trò của quản lý nhân lực trong việc hỗ trợ mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp, bao gồm hoạch định nhân lực, tuyển dụng, đào tạo, đánh giá và đãi ngộ nhằm tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.

  • Mô hình quản lý nhân lực theo quy trình: Bao gồm các bước hoạch định nhân lực, phân tích công việc, tuyển dụng, đào tạo, đánh giá hiệu suất và chính sách lương thưởng, được áp dụng để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp tại công ty.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: nhân lực, quản lý nhân lực, hoạch định nhân lực, tuyển dụng, đào tạo, đánh giá hiệu quả công việc, lương bổng và đãi ngộ, quan hệ lao động, môi trường quản lý nhân lực (bao gồm môi trường bên trong và bên ngoài doanh nghiệp).

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Luận văn sử dụng dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo tài chính, hồ sơ nhân sự, tài liệu nội bộ của Công ty TNHH MTV Thoát nước Hải Phòng giai đoạn 2016-2021. Đồng thời, thu thập dữ liệu sơ cấp qua khảo sát xã hội học với 200 cán bộ công nhân viên nhằm đánh giá khách quan công tác quản lý nhân lực.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả để tổng hợp số liệu về cơ cấu lao động, trình độ, độ tuổi, thu nhập, năng suất lao động. Phân tích định tính được áp dụng để đánh giá các chính sách quản lý nhân lực, nhận diện hạn chế và nguyên nhân.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2016-2021, với việc thu thập và xử lý dữ liệu trong năm 2022, nhằm phản ánh thực trạng và đề xuất giải pháp phù hợp cho giai đoạn phát triển tiếp theo 2021-2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng nguồn nhân lực và cơ cấu lao động: Tổng số lao động tăng từ 538 người năm 2017 lên 567 người năm 2021, tương đương mức tăng 5,4%. Lao động trực tiếp chiếm 77% tổng số, trong đó công nhân kỹ thuật và thợ sửa chữa chiếm lần lượt 30,9% và 48,5%. Cơ cấu lao động theo độ tuổi tập trung chủ yếu ở nhóm 31-40 tuổi (41%), phù hợp với yêu cầu công việc đòi hỏi sức khỏe và kỹ năng thực tiễn.

  2. Trình độ chuyên môn: Lao động trực tiếp chủ yếu có trình độ cao đẳng và trung cấp (chiếm khoảng 87%), trong khi lao động gián tiếp có trình độ đại học trở lên chiếm tới 80%. Tỷ lệ lao động có trình độ trên đại học chỉ chiếm 2%, phản ánh đặc thù công việc cần kinh nghiệm và kỹ năng thực hành hơn là bằng cấp cao.

  3. Chính sách tiền lương và thu nhập: Tổng quỹ lương tăng từ 1.113 tỷ đồng năm 2017 lên 2.558 tỷ đồng năm 2021, tương đương mức tăng 130%. Thu nhập bình quân người lao động tăng từ 61 triệu đồng/năm lên 70 triệu đồng/năm, thể hiện nỗ lực cải thiện đời sống người lao động. Tuy nhiên, khảo sát cho thấy vẫn còn một số ý kiến chưa hài lòng về chính sách khen thưởng và đãi ngộ.

  4. Đào tạo và phát triển nhân lực: Công ty đã tổ chức đào tạo nâng cao kỹ năng cho nhân viên, trong đó có chương trình đào tạo tại Nhật Bản cho một số cán bộ. Tuy nhiên, tỷ lệ nhân sự được đào tạo bài bản còn hạn chế, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu đổi mới công nghệ và quản lý hiện đại.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy công tác quản lý nhân lực tại Công ty TNHH MTV Thoát nước Hải Phòng đã đạt được nhiều thành tựu như tăng trưởng nguồn nhân lực, cải thiện thu nhập và tổ chức đào tạo. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những hạn chế như cơ cấu lao động chưa tối ưu, chính sách đãi ngộ chưa đồng bộ, và công tác đào tạo chưa đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển.

Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ đặc thù ngành nghề công ích, yêu cầu cao về kỹ năng thực hành và sức khỏe, cùng với sự biến động của môi trường kinh tế - xã hội và chính sách nhà nước. So sánh với các nghiên cứu trong ngành quản lý nhân lực doanh nghiệp nhà nước cho thấy, việc duy trì ổn định lực lượng lao động và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là thách thức chung.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cơ cấu lao động theo độ tuổi và trình độ, bảng thống kê biến động quỹ lương và thu nhập bình quân, cũng như biểu đồ đánh giá mức độ hài lòng của người lao động về các chính sách quản lý nhân sự.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoạch định nhân lực chiến lược: Xây dựng kế hoạch nhân lực dài hạn phù hợp với định hướng phát triển công ty giai đoạn 2021-2025, tập trung vào việc cân đối cơ cấu lao động theo độ tuổi và trình độ, nhằm đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng cao và bền vững. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty phối hợp phòng Tổ chức - Nhân sự. Thời gian: 2022-2023.

  2. Cải tiến chính sách tiền lương và đãi ngộ: Rà soát, điều chỉnh chính sách lương thưởng để tăng tính cạnh tranh, khuyến khích người lao động gắn bó lâu dài, đồng thời minh bạch trong khen thưởng và phúc lợi. Chủ thể thực hiện: Phòng Tổ chức - Nhân sự và Ban Giám đốc. Thời gian: 2022-2024.

  3. Nâng cao chất lượng đào tạo và phát triển nhân lực: Mở rộng chương trình đào tạo chuyên môn, kỹ năng quản lý và công nghệ mới, tăng cường hợp tác đào tạo với các đối tác trong và ngoài nước, đặc biệt chú trọng đào tạo cán bộ trẻ và nhân sự chủ chốt. Chủ thể thực hiện: Phòng Đào tạo và Phát triển nguồn nhân lực. Thời gian: 2022-2025.

  4. Hiện đại hóa quản trị nhân sự: Áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhân sự, xây dựng hệ thống quản lý dữ liệu nhân sự điện tử, hỗ trợ đánh giá hiệu quả công việc và quy trình tuyển dụng, đào tạo. Chủ thể thực hiện: Phòng Công nghệ thông tin phối hợp Phòng Tổ chức - Nhân sự. Thời gian: 2023-2025.

  5. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp tích cực: Tăng cường truyền thông nội bộ, phát triển môi trường làm việc thân thiện, khuyến khích sáng tạo và tinh thần đồng đội, qua đó nâng cao sự hài lòng và gắn bó của người lao động. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo và phòng Hành chính. Thời gian: liên tục từ 2022.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp nhà nước: Nhận diện các vấn đề thực tiễn trong quản lý nhân lực, từ đó áp dụng các giải pháp phù hợp để nâng cao hiệu quả hoạt động và phát triển bền vững.

  2. Phòng Tổ chức - Nhân sự các doanh nghiệp công ích: Tham khảo quy trình, phương pháp quản lý nhân lực, chính sách tiền lương, đào tạo và đánh giá hiệu quả công việc để cải tiến công tác nhân sự.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý kinh tế, Quản trị nhân sự: Tài liệu tham khảo thực tiễn phong phú về quản lý nhân lực trong doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt trong lĩnh vực dịch vụ công ích.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về lao động và doanh nghiệp: Cung cấp thông tin về thực trạng và giải pháp quản lý nhân lực tại doanh nghiệp nhà nước, hỗ trợ xây dựng chính sách phát triển nguồn nhân lực phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao quản lý nhân lực lại quan trọng đối với doanh nghiệp công ích như Công ty Thoát nước Hải Phòng?
    Quản lý nhân lực giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động hiệu quả, đảm bảo cung cấp dịch vụ công ích chất lượng, đồng thời thích ứng với biến động thị trường và công nghệ. Ví dụ, công ty đã tăng thu nhập bình quân người lao động từ 61 triệu lên 70 triệu đồng/năm, góp phần giữ chân nhân tài.

  2. Cơ cấu lao động hiện tại của công ty có phù hợp với yêu cầu công việc không?
    Cơ cấu lao động chủ yếu là lao động trực tiếp chiếm 77%, tập trung ở nhóm tuổi 31-40 và trình độ cao đẳng, trung cấp, phù hợp với đặc thù công việc đòi hỏi kỹ năng thực hành và sức khỏe. Tuy nhiên, tỷ lệ lao động trình độ trên đại học còn thấp, cần cải thiện để đáp ứng yêu cầu phát triển.

  3. Chính sách tiền lương và đãi ngộ hiện nay có những điểm mạnh và hạn chế gì?
    Chính sách đã giúp tăng tổng quỹ lương và thu nhập bình quân, tạo động lực làm việc. Tuy nhiên, khảo sát cho thấy vẫn còn ý kiến chưa hài lòng về khen thưởng và phúc lợi, cần minh bạch và điều chỉnh để tăng tính cạnh tranh.

  4. Công tác đào tạo nhân lực được thực hiện như thế nào?
    Công ty tổ chức đào tạo nâng cao kỹ năng, có chương trình đào tạo tại Nhật Bản cho một số cán bộ. Tuy nhiên, tỷ lệ nhân sự được đào tạo bài bản còn hạn chế, chưa đáp ứng kịp thời yêu cầu đổi mới công nghệ và quản lý hiện đại.

  5. Các giải pháp đề xuất có thể được triển khai trong thời gian bao lâu?
    Các giải pháp được đề xuất có thể triển khai trong giai đoạn 2022-2025, với ưu tiên hoạch định nhân lực và cải tiến chính sách tiền lương trong 1-2 năm đầu, tiếp theo là nâng cao đào tạo và hiện đại hóa quản trị nhân sự.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và phân tích thực trạng quản lý nhân lực tại Công ty TNHH MTV Thoát nước Hải Phòng giai đoạn 2016-2021, làm rõ những thành tựu và hạn chế.

  • Nguồn nhân lực của công ty tăng trưởng ổn định, cơ cấu lao động phù hợp với đặc thù ngành nghề, thu nhập bình quân người lao động được cải thiện rõ rệt.

  • Công tác đào tạo và chính sách tiền lương còn nhiều điểm cần hoàn thiện để đáp ứng yêu cầu phát triển trong bối cảnh hội nhập và đổi mới công nghệ.

  • Đề xuất các giải pháp chiến lược về hoạch định nhân lực, cải tiến chính sách đãi ngộ, nâng cao đào tạo, hiện đại hóa quản trị và xây dựng văn hóa doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhân lực.

  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp để đảm bảo sự phát triển bền vững của công ty. Đề nghị Ban lãnh đạo công ty và các phòng ban liên quan phối hợp thực hiện ngay từ năm 2022.