I. Sự cần thiết nghiên cứu đề tài
Chính sách tiền lương là một phần quan trọng trong hệ thống chính sách kinh tế - xã hội của Việt Nam. Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến chính sách tiền lương và coi đây là một nội dung quan trọng trong công tác của mình. Điều này được thể hiện qua các Nghị quyết của Đảng, như Hội nghị lần thứ 7 BCHTW Đảng khóa VIII đã khẳng định: “tiền lương gắn liền với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước”. Chính vì vậy, việc nghiên cứu và hoàn thiện phương thức trả lương cho cán bộ viên chức trong các đơn vị sự nghiệp có thu là cần thiết. Đến nay, nhiều công trình nghiên cứu đã được thực hiện về chính sách, chế độ tiền lương, nhưng chưa có đề tài nào nghiên cứu chi tiết về phương thức trả lương cho cán bộ viên chức trong các đơn vị sự nghiệp có thu.
II. Mục đích đối tượng phạm vi và phương pháp nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu là đánh giá thực trạng phương thức trả lương cho cán bộ viên chức trong các đơn vị sự nghiệp có thu ở Việt Nam hiện nay. Trên cơ sở đó, tìm ra ưu nhược điểm của phương thức trả lương để kiến nghị những giải pháp hoàn thiện trong thời gian tới. Đối tượng nghiên cứu là cán bộ viên chức trong các đơn vị sự nghiệp có thu ở Việt Nam, tập trung vào các đơn vị thuộc ba ngành: giáo dục, y tế và nghiên cứu khoa học. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các đơn vị sự nghiệp có thu tại Việt Nam. Phương pháp nghiên cứu bao gồm phân tích hệ thống, lịch sử và logic, khảo sát, chuyên gia và thống kê.
III. Những vấn đề cơ bản về tiền lương đối với cán bộ viên chức trong các đơn vị sự nghiệp có thu
Tiền lương là giá trị của sức lao động, không chỉ bị chi phối bởi quy luật giá trị mà còn bị chi phối bởi quy luật cung cầu. Theo các nhà kinh tế học phương Tây, tiền lương là giá trị lao động và được coi là điểm then chốt trên thị trường lao động. Tiền lương không chỉ là sự bù đắp cho lao động mà còn là thu nhập của người lao động, giúp họ duy trì cuộc sống. Các chức năng cơ bản của tiền lương bao gồm: thể hiện giá trị lao động, duy trì và phát triển sức lao động, kích thích lao động và tạo điều kiện phát triển nguồn nhân lực. Tiền lương cũng thúc đẩy sự phân công lao động và có chức năng xã hội quan trọng trong việc hoàn thiện các mối quan hệ lao động.
IV. Phương thức trả lương
Phương thức trả lương là tổng hợp các biện pháp, thủ tục, hình thức để thực hiện việc trả lương cho người lao động. Trong thực tế, các đơn vị sự nghiệp có thu đã áp dụng ít nhất hai hình thức trả lương, đó là trả lương theo thời gian và trả lương theo kết quả thực hiện công việc. Trả lương theo thời gian là hình thức mà tiền lương của cán bộ viên chức nhận được phụ thuộc vào số đơn vị thời gian lao động. Trả lương theo kết quả thực hiện công việc là hình thức mà tiền lương của người lao động nhận được phụ thuộc vào khối lượng công việc đã hoàn thành và chất lượng công việc. Việc áp dụng các hình thức này cần tuân thủ theo các nguyên tắc, điều kiện chung do Nhà nước quy định để đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan.
V. Một số giải pháp hoàn thiện phương thức trả lương
Để hoàn thiện phương thức trả lương cho cán bộ viên chức trong các đơn vị sự nghiệp có thu, cần có những giải pháp cụ thể. Đầu tiên, cần hoàn thiện quy chế trả lương theo đánh giá năng suất, chất lượng và hiệu quả của từng viên chức. Thứ hai, cần tăng cường và phát triển đội ngũ cán bộ viên chức làm công tác lao động tiền lương trong các đơn vị sự nghiệp có thu của Nhà nước. Cuối cùng, cần có những kiến nghị với Nhà nước để hoàn thiện phương thức trả lương cho cán bộ viên chức trong các đơn vị sự nghiệp có thu ở Việt Nam, nhằm đảm bảo công bằng và hợp lý trong phân phối thu nhập.
