I. Tổng Quan Phân Tích Tài Chính Công Ty Cổ Phần Niêm Yết
Thị trường chứng khoán Việt Nam đang trải qua giai đoạn trầm lắng, niềm tin của nhà đầu tư suy giảm. Các doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc huy động vốn do thị trường giảm điểm và lãi suất cao. Tình trạng này phản ánh những yếu kém, bất cập của thị trường. Một trong những nguyên nhân quan trọng là thông tin tài chính công bố thiếu minh bạch, làm giảm lòng tin của công chúng và nhà đầu tư. Việc hiểu và sử dụng các chỉ số, phương pháp phân tích tài chính còn hạn chế, chủ yếu tập trung ở các nhà đầu tư chuyên nghiệp. Vận dụng các phương pháp phân tích tài chính để đầu tư là một sự cần thiết, giúp thị trường tài chính nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng phát triển chuyên nghiệp và ổn định. Chất lượng thông tin tài chính của các doanh nghiệp niêm yết là vấn đề thời sự ở hầu hết các quốc gia.
1.1. Bản Chất và Vai Trò của Phân Tích Tài Chính Doanh Nghiệp
Các chỉ tiêu phân tích tài chính là phương tiện thể hiện rõ ràng và hiệu quả nhất thực trạng của một thực thể kinh tế. Thị trường chứng khoán là kênh huy động vốn lớn nhất của các doanh nghiệp và toàn bộ nền kinh tế. Để thị trường chứng khoán có thể "bắt mạch" được nền kinh tế, bản thân nền kinh tế phải cung cấp những thông tin thiết thực. Để thị trường chứng khoán thực sự là "hàn thử biểu" và là kênh hỗ trợ đắc lực cho nền kinh tế, yêu cầu tất yếu đối với các thông tin kinh tế, tài chính phải được cung cấp đầy đủ, rõ ràng và trung thực, trong đó các chỉ số phân tích yếu tố quan trọng nhất.
1.2. Tầm Quan Trọng của Minh Bạch Thông Tin Tài Chính Niêm Yết
Ở các nền kinh tế phát triển, hệ thống chỉ tiêu tài chính là các con số biết nói, biết biểu cảm về thực trạng tài chính của các công ty. Mỗi đối tượng quan tâm, từ nhà làm chính sách, nhà đầu tư đến người lao động đều tìm thấy cái mình cần (hoặc được các chuyên gia tài chính chỉ cho cái mình nên biết) trong hệ thống chỉ tiêu này. Không chỉ dừng lại ở góc độ nghiên cứu, việc công bố thông tin trên thị trường chứng khoán cũng được các quốc gia qui định nghiêm ngặt. Tại thị trường chứng khoán Hồng Kông, London (LSE), Singapore, Nasdaq và Nyse (Mỹ), các công ty niêm yết buộc phải công bố các thông tin liên quan.
II. Thách Thức Trong Phân Tích Tài Chính Công Ty Niêm Yết VN
Số lượng công trình nghiên cứu liên quan đến thông tin công bố trên thị trường chứng khoán Việt Nam - trong đó có thông tin phân tích tài chính - không nhiều, chủ yếu mới dừng lại ở mức các thông tin chung (phản ánh trong các giáo trình, tài liệu giảng dạy, tài liệu tham khảo) hay những thông tin gắn với từng doanh nghiệp cụ thể (phản ánh trong một số luận văn thạc sĩ). Tính đến thời điểm hiện tại, có thể khẳng định ở Việt Nam chưa có một công trình nghiên cứu nào mang tính toàn diện, đầy đủ, chuyên sâu và giải quyết một cách đồng bộ các vấn đề về hệ thống thông tin phân tích tài chính công bố của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
2.1. Thiếu Nghiên Cứu Chuyên Sâu Về Phân Tích Tài Chính Niêm Yết
Phần lớn các công trình mới chỉ dừng lại ở một phần nhỏ thông tin như các nghiên cứu về báo cáo tài chính, về hiệu quả kinh doanh, về cơ cấu tài sản, nguồn vốn, về tình hình tài chính, . của các doanh nghiệp, trong đó có công ty niêm yết. Chính vì vậy, việc nghiên cứu nhằm hoàn thiện hệ thống thông tin phân tích tài chính công bố công khai của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam là một yêu cầu mang tính cấp bách, có ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn, thực sự cần thiết để giúp thị trường chứng khoán Việt Nam phát triển đúng hướng, đảm bảo tính công khai minh bạch của thị trường.
2.2. Thể Chế Tài Chính Chưa Đủ Mạnh Để Đảm Bảo Minh Bạch
Việt Nam là một nền kinh tế đang chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường. Thể chế nói chung và thể chế kế toán tài chính nói riêng chưa đủ mạnh để tạo lập một nền tài chính hiệu quả trên cơ sở thông tin xác thực và minh bạch. Số lượng doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán cũng chỉ mới nhiều lên trong một năm trở lại đây. Thông tin công bố, đặc biệt là các thông tin phân tích tài chính còn tương đối nghèo nàn, không thiết thực, mang nặng tính hình thức. Chính vì vậy, việc hoàn thiện hệ thống các chỉ tiêu phân tích tài chính ngay từ đầu sẽ giúp thị trường phát triển đúng hướng, tránh rủi ro cho các đối tượng có liên quan và nền kinh tế.
III. Phương Pháp Hoàn Thiện Chỉ Tiêu Phân Tích Tài Chính Niêm Yết
Để hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong các công ty cổ phần niêm yết, cần tiếp cận một cách khoa học và hệ thống. Cần làm rõ bản chất và chức năng của tài chính và phân tích tài chính doanh nghiệp, chỉ rõ nguyên tắc xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp, nêu rõ quan điểm về hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp và công ty cổ phần niêm yết trên thị trường chứng khoán. Trình bày và phân tích sâu sắc thực trạng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính áp dụng trong công ty cổ phần niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam theo quy định áp dụng và thực tế vận dụng tại các công ty.
3.1. Nghiên Cứu Bản Chất và Chức Năng của Phân Tích Tài Chính
Cần đánh giá thực trạng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính công khai trong công ty cổ phần niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Chỉ rõ quan điểm hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính công khai trong công ty cổ phần niêm yết ở thị trường chứng khoán Việt Nam. Đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính công khai trong công ty cổ phần niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam và điều kiện thực hiện giải pháp.
3.2. Xây Dựng Nguyên Tắc Xây Dựng Hệ Thống Chỉ Tiêu Phân Tích
Đối tượng nghiên cứu của luận án là các vấn đề lý luận và thực tiễn về hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính công bố công khai trong công ty cổ phần niêm yết cùng với quan điểm và giải pháp hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính công bố công khai của công ty cổ phần niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam nhằm bảo đảm tính công khai minh bạch của thông tin tài chính công bố, góp phần củng cố và lành mạnh hóa thị trường chứng khoán, đưa thị trường chứng khoán Việt Nam đi vào ổn định, đúng hướng và hội nhập.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Phân Tích Tài Chính Công Ty Niêm Yết
Phạm vi nghiên cứu của đề tài được giới hạn ở những chỉ tiêu phân tích tài chính trong các công ty cổ phần niêm yết phi tài chính đã được công bố công khai trên thị trường chứng khoán tập trung ở Việt Nam. Đây là những thông tin có độ tin cậy cao, đã được thẩm định, kiểm tra và được các công ty cổ phần niêm yết công bố theo quy định của pháp luật. Số liệu minh họa thực tế được lấy ở một số ngành điển hình như: bất động sản, dược phẩm, sản xuất và chế biến thực phẩm là những ngành đang thu hút sự đầu tư mạnh (bất động sản, dược phẩm) và ngành có lợi thế so sánh tuyệt đối cao của Việt Nam (sản xuất và chế biến thực phẩm).
4.1. Phân Tích Ngành Bất Động Sản Dược Phẩm và Thực Phẩm
Trong từng ngành, dựa vào qui mô vốn, vào thời gian tham gia thị trường chứng khoán và dựa vào tình hình công bố các thông tin phân tích tài chính nói riêng và các thông tin khác nói chung, luận án tiến hành khảo sát một số công ty mang tính đại diện. Đối với ngành bất động sản, luận án khảo sát một số công ty như: Công ty Cổ phần Vincom (mã chứng khoán VIC, vốn điều lệ 1.000 đ); Công ty Cổ phần Phát triển Nhà Thủ Đức (mã chứng khoán TDH, vốn điều lệ 378.000 đ); Công ty Cổ phần Phát triển Đô thị Kinh Bắc (mã chứng khoán KBC, vốn điều lệ 1.000); Công ty Cổ phần Phát triển Đô thị Từ Liêm (mã chứng khoán NTL, vốn điều lệ 164.000 đ), Công ty Cổ phần Phát triển Nhà Bà Rịa- Vũng Tàu (mã chứng khoán HDC, vốn điều lệ 81.000 đ), Công ty Cổ phần xây dựng số 3 (mã chứng khoán VC3, vốn điều lệ 70.
4.2. Phương Pháp Thu Thập và Xử Lý Dữ Liệu Phân Tích
Luận án được thực hiện dựa trên nền tảng cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, các nguyên lý của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quán triệt các quan điểm, định hướng phát triển của Đảng và Nhà nước về phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam. Đồng thời, luận án còn kết hợp sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học của phân tích kinh doanh, phân tổ thống kê, tư duy logic, xử lý hệ thống và các phương pháp toán học, phương pháp đối chiếu, phương pháp trình bày, đánh giá các vấn đề liên quan đến hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính của công ty cổ phần niêm yết.
V. Đề Xuất Giải Pháp Hoàn Thiện Phân Tích Tài Chính Niêm Yết
Để có căn cứ tin cậy cho việc thực hiện đề tài, luận án đã tiến hành thu thập các nguồn thông tin sau: Nguồn dữ liệu thứ cấp: Luận án sử dụng nguồn dữ liệu thu thập trực tiếp tại phòng (ban) kế hoạch tài chính, phòng (ban) kế hoạch thống kê, các báo cáo tài chính giữa niên độ, báo cáo kiểm toán, báo cáo ban kiểm soát, báo cáo của hội đồng quản trị, báo cáo của ban giám đốc, báo cáo tài chính năm (đã được kiểm toán), bản cáo bạch. Đồng thời, luận án còn sử dụng các thông tin tài chính công bố bất thường, các phân tích tài chính của công ty chứng khoán, các chuyên gia phân tích. Đây là nguồn thông tin chủ yếu phục vụ cho việc thực hiện luận án.
5.1. Sử Dụng Dữ Liệu Thứ Cấp và Sơ Cấp Trong Nghiên Cứu
Nguồn dữ liệu sơ cấp: Luận án tiến hành thu thập ý kiến từ các cá nhân thông qua phiếu điều tra. Đối tượng điều tra gồm: các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam và các chuyên gia có kinh nghiệm về tài chính, kế toán, kiểm toán, phân tích, tư vấn đầu tư. Kết quả nghiên cứu của luận án sẽ có những đóng góp khoa học sau: Về lý luận: Hệ thống hóa và đưa ra quan điểm đánh giá về hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính áp dụng trong các doanh nghiệp nói chung và các công ty cổ phần niêm yết nói riêng.
5.2. Đóng Góp Về Lý Luận và Thực Tiễn Cho Phân Tích Tài Chính
Những đánh giá này sẽ giúp các nhà nghiên cứu; các nhà khoa học tài chính; các cơ quan hành chính hoạch định chính sách, chế độ; giảng viên, sinh viên kinh tế…có nguồn tài liệu tham khảo hữu ích cho công việc của mình. Về phương diện thực tiễn: Trình bày, phân tích và đánh giá hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong các công ty cổ phần niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam theo quy định chung của hệ thống pháp luật cũng như sự vận dụng tại các công ty.
VI. Tương Lai Của Hệ Thống Phân Tích Tài Chính Công Ty VN
Từ đó đưa ra giải pháp để hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong công ty cổ phần niêm yết công bố công khai trên thị trường chứng khoán Việt Nam và các điều kiện để thực hiện giải pháp. Những giải pháp này không những giúp cho các nhà đầu tư có căn cứ tin cậy, khoa học để ra quyết định đầu tư; các nhà quản lý dễ dàng đánh giá được thực trạng tài chính, kết quả và hiệu quả kinh doanh của công ty mà còn góp phần quan trọng để lành mạnh hóa thị trường tài chính, điều chỉnh thị trường chứng khoán việt nam đi đúng hướng, đúng bản chất nhằm phát huy tính tích cực cũng như vai trò của thị trường ch...
6.1. Lợi Ích Của Việc Hoàn Thiện Hệ Thống Chỉ Tiêu Tài Chính
Việc hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính mang lại lợi ích cho nhiều đối tượng, từ nhà đầu tư đến nhà quản lý. Thông tin minh bạch và chính xác giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt, đồng thời giúp nhà quản lý đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp một cách toàn diện.
6.2. Hướng Đến Thị Trường Tài Chính Lành Mạnh và Bền Vững
Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính là một bước quan trọng để xây dựng một thị trường tài chính lành mạnh và bền vững. Điều này góp phần thu hút đầu tư, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế.
