Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngành xây lắp có tính chất công nghiệp đặc thù với vốn đầu tư lớn, khối lượng thi công công trình đồ sộ và thời gian thi công kéo dài, công tác kế toán đóng vai trò then chốt trong việc quản lý vốn đầu tư, kiểm soát chi phí và đảm bảo tiến độ thi công. Theo ước tính, các doanh nghiệp xây lắp hiện nay đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc quản lý chi phí và thông tin tài chính do đặc điểm sản xuất đơn chiếc, chi phí phức tạp và tính thời vụ của hoạt động thi công. Công ty Cổ phần Licogi13, một doanh nghiệp xây lắp có lịch sử phát triển lâu dài và quy mô lớn, cũng không tránh khỏi những hạn chế trong công tác kế toán như chứng từ chưa khoa học, báo cáo kế toán chồng chéo và thiếu kịp thời, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và ra quyết định.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng công tác kế toán tại Công ty Cổ phần Licogi13 trong giai đoạn 2012-2016, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao tính chính xác, kịp thời và hiệu quả của công tác kế toán. Nghiên cứu tập trung vào các mặt: quy trình kế toán, thực hiện kế toán các phần hành và báo cáo kế toán, nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý và chuẩn mực kế toán hiện hành. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời cho nhà quản trị, góp phần giảm thiểu thất thoát, lãng phí và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong ngành xây lắp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình kế toán doanh nghiệp xây lắp, trong đó có:

  • Lý thuyết kế toán tài chính: Nhấn mạnh vai trò của kế toán trong việc thu thập, xử lý và cung cấp thông tin tài chính chính xác, trung thực và kịp thời cho các đối tượng sử dụng bên trong và bên ngoài doanh nghiệp.
  • Lý thuyết kế toán quản trị: Tập trung vào việc cung cấp thông tin chi phí, giá thành sản phẩm xây lắp để hỗ trợ nhà quản trị trong việc ra quyết định, kiểm soát chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.
  • Mô hình hệ thống kế toán doanh nghiệp xây lắp: Bao gồm các khái niệm chính như chứng từ kế toán, tài khoản kế toán, sổ sách kế toán, báo cáo tài chính, kiểm tra và lưu trữ kế toán. Đặc biệt chú trọng đến tính đặc thù của sản phẩm xây lắp đơn chiếc, chi phí phức tạp và tính thời vụ trong thi công.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: chứng từ kế toán, hệ thống tài khoản kế toán, hình thức kế toán (Nhật ký - Sổ cái, Nhật ký chung, Chứng từ ghi sổ, Nhật ký - Chứng từ, kế toán trên máy vi tính), báo cáo tài chính, kiểm kê tài sản và kiểm tra kế toán.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp thu thập dữ liệu định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu kế toán, báo cáo tài chính, chứng từ kế toán của Công ty Cổ phần Licogi13 giai đoạn 2012-2016; tài liệu nội bộ và các văn bản pháp luật liên quan đến kế toán doanh nghiệp xây lắp.
  • Phương pháp thu thập: Quan sát thực tế, phỏng vấn cán bộ kế toán và quản lý công ty, tổng hợp và phân tích số liệu kế toán, so sánh với các chuẩn mực và quy định hiện hành.
  • Phương pháp phân tích: Phân tích thực trạng công tác kế toán qua các chỉ tiêu về tính chính xác, kịp thời, đầy đủ và rõ ràng của chứng từ, sổ sách và báo cáo; đánh giá tổ chức bộ máy kế toán; so sánh với các mô hình lý thuyết và thực tiễn ngành.
  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong khoảng thời gian từ 2012 đến 2016, đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện trong năm 2017.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ chứng từ, báo cáo kế toán và các bộ phận liên quan trong công ty, với phương pháp chọn mẫu toàn diện nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tổ chức bộ máy kế toán tập trung nhưng chưa tối ưu: Công ty áp dụng mô hình kế toán tập trung với các bộ phận kế toán chuyên trách như kế toán tổng hợp, kế toán thanh toán, kế toán tài sản cố định, kế toán tiền mặt. Tuy nhiên, việc phân công nhiệm vụ chưa rõ ràng dẫn đến chồng chéo và thiếu hiệu quả trong xử lý nghiệp vụ. Ví dụ, kế toán thanh toán kiêm nhiệm quản lý doanh thu và công nợ, gây áp lực công việc lớn.

  2. Chứng từ kế toán chưa khoa học và thiếu chặt chẽ: Việc lập, ký duyệt và lưu trữ chứng từ kế toán chưa tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật, dẫn đến sai sót và khó kiểm tra. Báo cáo kế toán có sự chồng chéo, rối rắm, nhiều sai sót và không kịp thời, ảnh hưởng đến việc cung cấp thông tin cho quản lý. Tỷ lệ sai sót trong báo cáo tài chính ước tính khoảng 8-10% trong giai đoạn nghiên cứu.

  3. Báo cáo kế toán chưa đáp ứng yêu cầu quản lý: Báo cáo tài chính và báo cáo quản trị chưa đầy đủ, thiếu tính kịp thời và chính xác, gây khó khăn cho việc ra quyết định của lãnh đạo công ty. So sánh với các doanh nghiệp xây lắp cùng ngành, Licogi13 có tỷ lệ báo cáo trễ hạn khoảng 15%, cao hơn mức trung bình ngành là 7%.

  4. Kiểm tra, kiểm kê và lưu trữ kế toán còn hạn chế: Công tác kiểm kê tài sản và kiểm tra kế toán chưa được thực hiện thường xuyên và nghiêm túc, dẫn đến chênh lệch số liệu giữa thực tế và sổ sách kế toán. Tỷ lệ chênh lệch tài sản kiểm kê so với sổ sách lên đến khoảng 5%, ảnh hưởng đến độ tin cậy của thông tin kế toán.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ đặc thù sản xuất xây lắp với sản phẩm đơn chiếc, chi phí phức tạp và tính thời vụ cao, đòi hỏi hệ thống kế toán phải linh hoạt và chính xác. Tuy nhiên, công tác kế toán tại Licogi13 chưa đáp ứng được yêu cầu này do tổ chức bộ máy chưa phù hợp, trình độ nhân viên kế toán còn hạn chế và quy trình chứng từ, báo cáo chưa được chuẩn hóa.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành xây lắp, kết quả này tương đồng với báo cáo của một số doanh nghiệp xây dựng khác, cho thấy vấn đề chung về công tác kế toán trong lĩnh vực này. Việc cải thiện công tác kế toán không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý chi phí, giảm thất thoát mà còn góp phần tăng cường minh bạch tài chính và uy tín doanh nghiệp trên thị trường.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ sai sót báo cáo theo năm, bảng so sánh thời gian lập báo cáo giữa Licogi13 và các doanh nghiệp cùng ngành, cũng như bảng chênh lệch tài sản kiểm kê so với sổ sách kế toán.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tổ chức lại bộ máy kế toán theo hướng chuyên môn hóa và phân công rõ ràng: Phân tách nhiệm vụ kế toán tổng hợp, kế toán thanh toán, kế toán tài sản cố định và kế toán công nợ để giảm tải công việc và nâng cao hiệu quả xử lý nghiệp vụ. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Ban lãnh đạo công ty phối hợp phòng nhân sự.

  2. Hoàn thiện quy trình lập, ký duyệt và lưu trữ chứng từ kế toán: Xây dựng quy trình chuẩn, áp dụng công nghệ thông tin để quản lý chứng từ điện tử, đảm bảo tính chính xác, hợp pháp và kịp thời. Thời gian thực hiện: 9 tháng; Chủ thể: Phòng tài chính kế toán phối hợp với phòng công nghệ thông tin.

  3. Nâng cao chất lượng báo cáo kế toán và tăng cường đào tạo nhân viên: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về chuẩn mực kế toán, kỹ năng lập báo cáo và phân tích tài chính cho đội ngũ kế toán. Thời gian thực hiện: 12 tháng; Chủ thể: Ban giám đốc và phòng đào tạo.

  4. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm kê và giám sát kế toán: Thiết lập kế hoạch kiểm kê định kỳ, kiểm tra nội bộ và áp dụng các biện pháp kiểm soát nội bộ chặt chẽ nhằm giảm thiểu sai sót và chênh lệch số liệu. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Ban kiểm soát và phòng tài chính kế toán.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp xây lắp: Nhận diện các điểm yếu trong công tác kế toán, từ đó đưa ra quyết định cải tổ bộ máy và quy trình kế toán nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính.

  2. Phòng tài chính kế toán các doanh nghiệp xây dựng: Áp dụng các giải pháp hoàn thiện quy trình chứng từ, báo cáo và kiểm tra kế toán để nâng cao chất lượng công tác kế toán.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành kế toán, quản trị kinh doanh: Tham khảo mô hình nghiên cứu thực tiễn, phương pháp phân tích và đề xuất giải pháp trong lĩnh vực kế toán doanh nghiệp xây lắp.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về kế toán và tài chính: Hiểu rõ thực trạng và khó khăn của doanh nghiệp xây lắp trong công tác kế toán để xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác kế toán tại doanh nghiệp xây lắp lại phức tạp hơn các ngành khác?
    Do đặc thù sản phẩm xây lắp là đơn chiếc, chi phí phức tạp và thi công mang tính thời vụ, nên việc theo dõi chi phí, tính giá thành và báo cáo tài chính đòi hỏi hệ thống kế toán phải linh hoạt và chính xác hơn.

  2. Các hình thức kế toán nào phù hợp với doanh nghiệp xây lắp như Licogi13?
    Hình thức kế toán Nhật ký - Chứng từ và kế toán trên máy vi tính được đánh giá phù hợp do tính chuyên môn hóa cao, giảm trùng lặp và nâng cao năng suất lao động.

  3. Làm thế nào để nâng cao tính chính xác của chứng từ kế toán?
    Cần xây dựng quy trình lập, ký duyệt và kiểm tra chứng từ chặt chẽ, áp dụng công nghệ quản lý chứng từ điện tử và đào tạo nhân viên kế toán về quy định pháp luật và kỹ năng nghiệp vụ.

  4. Tại sao báo cáo kế toán tại Licogi13 còn chậm và sai sót?
    Nguyên nhân chính là do tổ chức bộ máy kế toán chưa tối ưu, quy trình lập báo cáo chưa chuẩn hóa, nhân viên kế toán chưa được đào tạo đầy đủ và thiếu công cụ hỗ trợ hiện đại.

  5. Kiểm kê tài sản có vai trò gì trong công tác kế toán?
    Kiểm kê tài sản giúp xác nhận số lượng, chất lượng và giá trị tài sản thực tế, phát hiện chênh lệch với số liệu kế toán, từ đó đảm bảo tính trung thực và chính xác của thông tin tài chính.

Kết luận

  • Công tác kế toán tại Công ty Cổ phần Licogi13 còn nhiều hạn chế về tổ chức bộ máy, quy trình chứng từ và báo cáo kế toán, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý tài chính.
  • Đặc thù ngành xây lắp với sản phẩm đơn chiếc và chi phí phức tạp đòi hỏi hệ thống kế toán phải được hoàn thiện và chuyên môn hóa cao hơn.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào tổ chức lại bộ máy kế toán, hoàn thiện quy trình chứng từ, nâng cao chất lượng báo cáo và tăng cường kiểm tra, kiểm kê.
  • Thời gian thực hiện các giải pháp dự kiến từ 6 đến 12 tháng, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa ban lãnh đạo, phòng tài chính kế toán và các bộ phận liên quan.
  • Luận văn kêu gọi các doanh nghiệp xây lắp và nhà quản lý quan tâm đầu tư phát triển công tác kế toán để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và hội nhập chuẩn mực quốc tế.