Giáo Trình Lịch Sử Tư Tưởng Phương Đông - Trường Đại Học Hải Phòng

LỜI NÓI ĐẦU

1. CHƯƠNG 1: NHẬP MÔN TƯ TƯỞNG PHƯƠNG ĐÔNG

1.1. Tư tưởng phương Đông dưới góc nhìn Khu vực học

1.2. Đối tượng, mục đích, nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu

1.3. Đặc trưng tư tưởng phương Đông từ cách tiếp cận văn hóa

2. CHƯƠNG 2: TƯ TƯỞNG TRUNG QUỐC CỔ ĐẠI

2.1. BÀI 1: HOÀN CẢNH LỊCH SỬ XÃ HỘI VÀ SỰ PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG TRUNG QUỐC CỔ ĐẠI

2.1.1. Hoàn cảnh lịch sử xã hội Trung Quốc thời Ân – Chu

2.1.2. Tình hình kinh tế, chính trị, xã hội

2.1.3. Ý thức hệ tư tưởng xã hội thời Ân – Chu

2.1.4. Xuân thu và quá trình tan rã của chế độ nô lệ

2.1.5. Nguyên nhân chế độ nô lệ tan rã

2.1.6. Tầng lớp sĩ quân tử ra đời và tư tưởng tôn trọng hiền tài

2.1.7. Sự hình thành chế độ phong kiến và sự phát triển rực rỡ của tư tưởng học thuật thời Chiến quốc

2.1.8. Sự hình thành chế độ phong kiến và sự tan rã đại quy mô của chế độ nô lệ

2.1.9. Sự phát triển rực rỡ của tư tưởng Trung Quốc thời Chiến quốc – hiện tượng Bách gia tranh minh

2.2. BÀI 2: TƯ TƯỞNG NHO GIA

2.2.1. Tư tưởng Khổng Tử

2.2.1.1. Tiểu sử, sự nghiệp của Khổng Tử

2.2.1.2. Học thuyết tư tưởng của Khổng Tử

2.2.1.3. Giá trị và địa vị tư tưởng của Khổng Tử

2.2.2. Tư tưởng Mạnh Tử

2.2.2.1. Tiểu sử Mạnh Tử

2.2.2.2. Tư tưởng nhân nghĩa và nhân chính

2.2.2.3. Quan niệm về bản tính con người - ‘‘thuyết tính thiện“

2.2.2.4. Tư tưởng đạo đức

2.3. BÀI 3: TƯ TƯỞNG ĐẠO GIA VÀ ĐẠO GIÁO

2.3.1. Tư tưởng triết học Đạo gia

2.3.1.1. Lão Tử và tư tưởng triết học Đạo Đức kinh

2.3.1.2. Trang Tử và tư tưởng triết học trong Nam Hoa kinh

2.3.2. Sự hình thành và phát triển của Đạo giáo

2.3.2.1. Nguồn gốc hình thành Đạo giáo

2.3.2.2. Quá trình phát triển Đạo giáo

2.3.2.3. Nội dung tư tưởng Đạo giáo

2.4. BÀI 4: TƯ TƯỞNG MẶC GIA

2.4.1. Tiểu sử Mặc Tử

2.4.2. Học thuyết tư tưởng của Mặc Tử

2.4.2.1. Quan điểm về giai cấp

2.4.2.2. Học thuyết kiêm ái – hạt nhân cốt lõi trong tư tưởng Mặc Tử

2.4.2.3. Phi công, phi mệnh, tiết dụng, tiết táng

2.4.2.4. Các chế tài thực hành kiêm ái

2.5. BÀI 5: TƯ TƯỞNG PHÁP GIA

2.5.1. Tiền đề lịch sử xã hội và tiền đề lý luận của Pháp gia

2.5.2. Các khuynh hướng Pháp gia trước Hàn Phi Tử

2.5.3. Quan niệm về lịch sử của Pháp gia

2.5.4. Tư tưởng Pháp gia của Hàn Phi Tử

3. CHƯƠNG 3: TƯ TƯỞNG ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI

3.1. BÀI 6: HOÀN CẢNH RA ĐỜI VÀ QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG TRIẾT HỌC, TÔN GIÁO ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI

3.1.1. Hoàn cảnh ra đời tư tưởng triết học, tôn giáo Ấn Độ cổ đại

3.1.1.1. Hoàn cảnh tự nhiên

3.1.1.2. Tiến trình lịch sử

3.1.1.3. Văn hóa, nghệ thuật, khoa học kỹ thuật

3.1.2. Quá trình phát triển tư tưởng triết học, tôn giáo Ấn Độ cổ đại

3.1.2.1. Thời kỳ Vêda (thế kỷ XV – VII tr. Thời kỳ cổ điển (thời kỳ Phật giáo, Bàlamôn giáo)

3.1.2.2. Một số khái niệm cơ bản trong tư tưởng triết học, tôn giáo Ấn Độ cổ đại

3.1.3. Các trường phái tư tưởng, triết học, tôn giáo Ấn Độ cổ đại

3.1.3.1. Trường phái tư tưởng chính thống

3.1.3.2. Các trường phái tư tưởng phi chính thống

3.1.3.3. Đặc điểm tư tưởng triết học, tôn giáo Ấn Độ

3.2. BÀI 7: TƯ TƯỞNG TRIẾT HỌC PHẬT GIÁO

3.2.1. Bối cảnh ra đời Phật giáo giáo và tiểu sử Đức Phật

3.2.1.1. Bối cảnh xã hội nảy sinh tư tưởng Phật giáo

3.2.1.2. Tiểu sử Đức Phật

3.2.2. Nội dung tư tưởng triết học Phật giáo

3.2.2.1. Vũ trụ quan của Phật giáo

3.2.2.2. Nhân sinh quan Phật giáo

3.2.3. Lịch sử truyền thừa và ảnh hưởng Phật giáo ra ngoài Ấn Độ

3.2.3.1. Lịch sử truyền thừa

3.2.3.2. Ảnh hưởng Phật giáo ra ngoài Ấn Độ

4. CHƯƠNG 4: ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC TRÀO LƯU TƯ TƯỞNG - TÔN GIÁO TRONG VĂN HỌC NGHỆ THUẬT

4.1. Mối quan hệ giữa tư tưởng, tôn giáo với văn học nghệ thuật

4.2. Nho giáo với văn học nghệ thuật

4.2.1. Quan niệm của Nho giáo về văn học nghệ thuật

4.2.2. Nho giáo và sự hình thành hệ hình văn học khu vực

4.2.3. Nho giáo với loại hình tác giả nhà Nho

4.3. Đạo gia, đạogiáo với văn học nghệ thuật

4.3.1. Đạo gia, đạo giáo với văn học nghệ thuật Trung Quốc

4.3.2. Đạo gia, đạo giáo với văn học nghệ thuật Việt Nam

4.4. Phật giáo với văn học nghệ thuật

4.4.1. Phật giáo với văn học nghệ thuật Ấn Độ

4.4.2. Phật giáo với văn học nghệ thuật Trung Quốc

4.4.3. Phật giáo với văn học nghệ thuật Việt Nam

I. Tổng quan về Giáo Trình Lịch Sử Tư Tưởng Phương Đông

Giáo trình Lịch sử tư tưởng phương Đông của Trường Đại học Hải Phòng là tài liệu quan trọng, cung cấp kiến thức về các trào lưu tư tưởng, triết học và tôn giáo của phương Đông. Giáo trình này không chỉ giúp sinh viên nắm bắt được tiến trình phát triển tư tưởng mà còn phân tích ảnh hưởng của chúng đến văn học nghệ thuật Việt Nam. Đặc biệt, giáo trình được biên soạn dựa trên những nghiên cứu khoa học uy tín, nhằm đáp ứng nhu cầu học tập và giảng dạy trong lĩnh vực Ngữ văn.

1.1. Mục tiêu và đối tượng của giáo trình

Giáo trình hướng đến sinh viên ngành Ngữ văn, cung cấp kiến thức cơ bản về tư tưởng phương Đông. Mục tiêu là giúp sinh viên hiểu rõ các trào lưu tư tưởng, từ đó áp dụng vào phân tích văn học và nghệ thuật.

1.2. Cấu trúc và nội dung chính của giáo trình

Giáo trình được chia thành bốn chương, mỗi chương tập trung vào các khía cạnh khác nhau của tư tưởng phương Đông, từ tư tưởng Trung Quốc cổ đại đến tư tưởng Ấn Độ, cùng với ảnh hưởng của chúng trong văn học nghệ thuật.

II. Thách thức trong việc giảng dạy Lịch Sử Tư Tưởng Phương Đông

Việc giảng dạy Lịch sử tư tưởng phương Đông gặp nhiều thách thức, đặc biệt là trong việc xác định mục tiêu và phương pháp giảng dạy. Nhiều giảng viên chưa xác định rõ ràng mục đích của môn học, dẫn đến việc giảng dạy trở nên khô khan và thiếu hấp dẫn. Điều này ảnh hưởng đến sự tiếp nhận của sinh viên, khiến họ không thấy được giá trị thực sự của môn học.

2.1. Khó khăn trong việc xác định mục tiêu giảng dạy

Nhiều giảng viên chưa xác định được mục tiêu trọng tâm của việc giảng dạy, dẫn đến việc sinh viên không nhận thức được tầm quan trọng của tư tưởng phương Đông trong văn học.

2.2. Ảnh hưởng của phương pháp giảng dạy đến sinh viên

Phương pháp giảng dạy không phù hợp có thể khiến sinh viên cảm thấy môn học là một môn đại cương, không liên quan đến chuyên ngành, từ đó dẫn đến thái độ học tập hời hợt.

III. Phương pháp nghiên cứu trong Giáo Trình Lịch Sử Tư Tưởng Phương Đông

Giáo trình áp dụng nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau để phân tích tư tưởng phương Đông. Các phương pháp này bao gồm phân tích văn bản, so sánh và tiếp cận liên ngành. Điều này giúp sinh viên có cái nhìn toàn diện về tư tưởng và văn hóa phương Đông.

3.1. Phương pháp phân tích văn bản

Phân tích văn bản giúp sinh viên hiểu rõ nội dung và ý nghĩa của các tác phẩm tư tưởng phương Đông, từ đó rút ra những bài học giá trị cho văn học Việt Nam.

3.2. Phương pháp so sánh

So sánh các trào lưu tư tưởng giữa các nền văn hóa khác nhau giúp sinh viên nhận diện được sự tương đồng và khác biệt, từ đó làm phong phú thêm kiến thức về văn hóa phương Đông.

IV. Ứng dụng thực tiễn của Giáo Trình Lịch Sử Tư Tưởng Phương Đông

Giáo trình không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà còn có ứng dụng thực tiễn trong việc phân tích văn học và nghệ thuật. Sinh viên có thể áp dụng kiến thức đã học để hiểu rõ hơn về các tác phẩm văn học, từ đó nâng cao khả năng phân tích và đánh giá.

4.1. Ảnh hưởng của tư tưởng phương Đông đến văn học Việt Nam

Tư tưởng phương Đông, đặc biệt là Nho giáo và Phật giáo, đã có ảnh hưởng sâu sắc đến văn học Việt Nam, thể hiện qua các tác phẩm nổi tiếng trong lịch sử.

4.2. Ứng dụng trong nghiên cứu văn hóa

Kiến thức từ giáo trình có thể được áp dụng trong nghiên cứu văn hóa, giúp sinh viên hiểu rõ hơn về sự giao thoa văn hóa giữa các nền văn minh phương Đông.

V. Kết luận về Giáo Trình Lịch Sử Tư Tưởng Phương Đông

Giáo trình Lịch sử tư tưởng phương Đông là tài liệu cần thiết cho sinh viên ngành Ngữ văn tại Trường Đại học Hải Phòng. Nó không chỉ cung cấp kiến thức lý thuyết mà còn giúp sinh viên áp dụng vào thực tiễn. Việc biên soạn giáo trình này là bước tiến quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập.

5.1. Tầm quan trọng của giáo trình trong giáo dục

Giáo trình đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục, giúp sinh viên có cái nhìn sâu sắc về tư tưởng phương Đông và ảnh hưởng của nó đến văn học.

5.2. Hướng phát triển tương lai của giáo trình

Giáo trình cần được cập nhật thường xuyên để phản ánh những nghiên cứu mới nhất về tư tưởng phương Đông, từ đó đáp ứng nhu cầu học tập của sinh viên.