I. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án
Chương này bắt đầu bằng việc tổng quan các công trình nghiên cứu đã có về quan điểm sư phạm tương tác (QĐSPTT) và ứng dụng của nó trong dạy học. Nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng QĐSPTT có khả năng tạo ra môi trường học tập tích cực, nơi học viên không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn tham gia vào quá trình học tập một cách chủ động. Việc áp dụng QĐSPTT trong dạy học các môn khoa học xã hội và nhân văn (KHXH&NV) tại các trường sĩ quan quân đội là cần thiết để phát huy tiềm năng và năng lực của học viên. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc sử dụng phương pháp dạy học tương tác giúp nâng cao hứng thú học tập, tăng cường khả năng tư duy phản biện và cải thiện kỹ năng giao tiếp của học viên. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế trong việc thực hiện QĐSPTT, như sự thiếu hụt trong việc thiết kế bài giảng và tổ chức các hoạt động học tập tương tác. Do đó, luận án này nhằm mục tiêu làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về QĐSPTT, từ đó đề xuất các biện pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả dạy học tại các trường sĩ quan quân đội.
II. Những vấn đề lý luận về quan điểm sư phạm tương tác
Chương này phân tích sâu về lý thuyết QĐSPTT và vai trò của nó trong dạy học. QĐSPTT nhấn mạnh sự tương tác giữa giảng viên và học viên, giữa các học viên với nhau, tạo ra một môi trường học tập tích cực và sáng tạo. Lý thuyết này đề xuất rằng người học không chỉ là đối tượng tiếp thu kiến thức mà còn là chủ thể tích cực trong quá trình học tập. Sự tương tác này không chỉ giúp học viên hiểu rõ hơn về kiến thức mà còn phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề, tư duy phản biện và khả năng làm việc nhóm. Các nghiên cứu cho thấy rằng, khi học viên tham gia tích cực vào quá trình học, họ sẽ cảm thấy tự tin hơn và có khả năng áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Tuy nhiên, để thực hiện QĐSPTT hiệu quả, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ phía giảng viên về nội dung, phương pháp và hình thức dạy học, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho học viên tham gia vào các hoạt động học tập.
III. Thực trạng quá trình dạy học và vận dụng quan điểm sư phạm tương tác
Chương này khảo sát thực trạng dạy học các môn KHXH&NV tại các trường sĩ quan quân đội. Qua khảo sát, nhận thấy rằng nhiều giảng viên vẫn áp dụng phương pháp dạy học truyền thống, chủ yếu là thuyết trình, dẫn đến tình trạng học viên ít tham gia, thiếu hứng thú trong học tập. Mặc dù một số giảng viên đã cố gắng áp dụng các phương pháp tương tác, nhưng việc tổ chức các hoạt động học tập còn hạn chế. Kết quả khảo sát cho thấy rằng, sự tương tác giữa giảng viên và học viên còn yếu, không tạo được không khí học tập tích cực. Hơn nữa, các yếu tố như cơ sở vật chất, sự chuẩn bị của giảng viên và thái độ của học viên cũng ảnh hưởng đến việc thực hiện QĐSPTT. Đánh giá chung cho thấy, cần có sự cải thiện mạnh mẽ trong việc áp dụng QĐSPTT nhằm nâng cao chất lượng dạy học và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của giáo dục quân đội.
IV. Biện pháp vận dụng quan điểm sư phạm tương tác trong dạy học
Chương này đề xuất các biện pháp cụ thể nhằm vận dụng QĐSPTT trong dạy học các môn KHXH&NV. Đầu tiên, cần nâng cao nhận thức cho giảng viên về vai trò của QĐSPTT trong dạy học. Bên cạnh đó, xây dựng quy trình tổ chức dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học viên là rất quan trọng. Các biện pháp như tổ chức thảo luận nhóm, sử dụng các phương pháp dạy học tích cực và đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập sẽ giúp tạo ra môi trường học tập tương tác. Việc áp dụng các kỹ thuật dạy học hiện đại, như mô hình học tập dựa trên dự án, cũng sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học. Thực nghiệm sư phạm sẽ được tiến hành để kiểm chứng tính khả thi và hiệu quả của các biện pháp đề xuất, từ đó có thể đưa ra những khuyến nghị cụ thể cho việc cải tiến phương pháp dạy học tại các trường sĩ quan quân đội.
V. Thực nghiệm sư phạm
Chương cuối cùng của luận án trình bày về thực nghiệm sư phạm nhằm kiểm chứng các biện pháp đã đề xuất. Thực nghiệm được tiến hành tại hai trường sĩ quan quân đội, với sự tham gia của giảng viên và học viên. Các tiêu chí đánh giá sẽ được sử dụng để đo lường hiệu quả của việc áp dụng QĐSPTT trong dạy học. Kết quả thực nghiệm sẽ được phân tích và so sánh với các nhóm đối chứng để đánh giá sự khác biệt. Nghiên cứu này không chỉ nhằm chứng minh tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất mà còn nhằm cung cấp dữ liệu thực tiễn cho việc cải tiến phương pháp dạy học tại các trường sĩ quan. Từ đó, có thể đưa ra những khuyến nghị cho việc áp dụng QĐSPTT một cách hiệu quả hơn trong thực tiễn giáo dục quân đội.
