Đánh Giá Hiện Trạng Và Đề Xuất Giải Pháp Quản Lý Chất Thải Rắn Sinh Hoạt Tại Thành Phố Bà Rịa, Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu

• Tác giả: Trần Mỹ Vy
• Người hướng dẫn: PGS. Lê Hùng Anh
• Trường học: Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Quản Lý Tài Nguyên Môi Trường
• Đề tài: Giải Pháp Quản Lý Chất Thải Rắn Sinh Hoạt Tại Thành Phố Bà Rịa
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thành Phố Bà Rịa

• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tổng quan về CTRSH
• 1.2. Quản lý tổng hợp chất thải rắn
• 1.3. Tổng quan tình hình xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên thế giới và tại Việt Nam
• 1.3.1. Tình hình phát sinh chất thải rắn trên thế giới và tại Việt Nam
• 1.3.2. Thực trạng quản lý chất thải rắn trên thế giới và tại Việt Nam
• 1.3.3. Các mô hình quản lý tổng hợp chất thải rắn
• 1.4. Tổng quan về khu vực nghiên cứu
• 1.4.1. Vị trí địa lý Tp.
• 1.4.2. Điều kiện kinh tế - xã hội
• 1.4.3. Hiện trạng quản lý chất thải rắn sinh hoạt
• 2. CHƯƠNG 2: NỘI DUNG PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Nội dung nghiên cứu
• 2.1.1. Nội dung 1: Điều tra, đánh giá hiện trạng phát sinh, thành phần, tính chất của chất thải sinh hoạt đô thị tại Tp.
• 2.1.2. Nội dung 2: Đánh giá hiện trạng phân loại rác tại nguồn, thu gom, vận chuyển, trung chuyển CTRSH và giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế, xử lý chất thải sinh hoạt trên địa bàn
• 2.1.3. Nội dung 3: Dự báo khối lượng chất thải sinh hoạt trên địa bàn Tp. Bà Rịa đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050
• 2.1.4. Nội dung 4: Đề xuất các giải pháp quản lý tổng hợp chất thải rắn sinh hoạt đô thị Tp. Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu
• 2.1.4.1. Phương pháp tập tài liệu, số liệu
• 2.1.4.2. Phương pháp khảo sát và xác định thể tích và thành phần chất thải rắn sinh hoạt
• 2.1.4.3. Phương pháp dự báo xác định khối lượng CTRSH
• 2.2. Kế hoạch thực hiện luận văn
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Đánh giá hiện trạng phân loại tại nguồn, thu gom, vận chuyển, CTRSH và giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế, xử lý chất thải sinh hoạt tại Tp.
• 3.1.1. Đánh giá hiện trạng phân loại chất thải rắn tại nguồn và khả năng tái chế, tái sử dụng chất thải rắn sinh hoạt
• 3.1.2. Hiện trạng tiêu dùng, khả năng tái sử dụng, tái chế và thải bỏ sản phẩm điện máy và dụng cụ gia đình (gỗ, nhựa) bị hỏng tại các cửa điện máy và dụng cụ gia đình
• 3.1.3. Hiện trạng hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải sinh hoạt đô thị Tp.
• 3.2. Đánh giá hiện trạng phát sinh và công tác quản lý của CTRSH đô thị tại Tp.
• 3.2.1. Kết quả điều tra
• 3.2.2. Đánh giá hiện trạng phát sinh và mô hình phân loại CTRSH tại nguồn tại đô thị Tp.
• 3.2.3. Đánh giá hiện trạng quản lý CTRSH tại nguồn đã thực hiện tại Tp.
• 3.3. Dự báo khối lượng chất thải sinh hoạt trên địa bàn Tp. Bà Rịa đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050
• 3.3.1. Ước tính tổng khối lượng chất thải sinh hoạt đô thị Tp.
• 3.3.2. Dự báo khối lượng chất thải sinh hoạt theo Quy hoạch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai đoạn 2021 – 2030
• 3.4. Đề xuất các giải pháp quản lý tổng hợp chất thải rắn sinh hoạt đô thị Tp. Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu
• 3.4.1. Đề xuất các giải pháp đẩy mạnh phân loại chất thải sinh hoạt đô thị tại nguồn giảm tối đa tỷ lệ chôn lấp
• 3.4.2. Đề xuất các giải pháp hiệu quả hệ thống thu gom, vận chuyển, xử lý CTRSH đô thị tại Tp.
• 3.4.3. Đề xuất các giải pháp tăng cường giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế, xử lý CTRSH đô thị trên địa bàn
• 3.4.4. Đề xuất các giải pháp về phân loại chất thải nhựa
• 3.4.5. Đề xuất các công cụ kinh tế nhằm quản lý tổng hợp chất thải rắn trên địa bàn Tp.
• 3.4.6. Đề xuất các giải pháp truyền thông, tuyên truyền, thúc đẩy sự tham gia của các cơ quan, đơn vị và nhân dân trong hoạt động phân loại, thu gom, xử lý CTRSH đô thị Tp.
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• LÝ LỊCH TRÍCH NGANG CỦA HỌC VIÊN

I. Tổng Quan Về Quản Lý Chất Thải Rắn Sinh Hoạt Bà Rịa 55 Ký Tự

Trong những năm gần đây, tư duy về quản lý chất thải đã thay đổi từ “tiêu hủy” đến “quản lý”, rồi “quản lý tổng hợp”, từ “chất thải” đến “coi chất thải là tài nguyên”, từ nền “kinh tế tuyến tính” sang “nền kinh tế tuần hoàn”. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu gia tăng, tăng trưởng xanh, thúc đẩy phát triển nền kinh tế xanh, trong đó có quản lý tổng hợp chất thải là một xu hướng đã và đang được triển khai thực hiện ở nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Theo đó, quản lý tổng hợp chất thải rắn là cách tiếp cận chiến lược để quản lý bền vững, gồm tất cả các khía cạnh, từ phát sinh đến thu gom, trung chuyển, phân loại và xử lý chất thải. Điều quan trọng là nghiên cứu các hệ thống quản lý chất thải mới, cũng như phân tích hiệu quả các hệ thống hiện có.

1.1. Khái Niệm Chất Thải Rắn Sinh Hoạt CTRSH Bà Rịa

Theo Nghị định 08, chất thải rắn (CTR) là chất thải rắn phát sinh trong sinh hoạt thường ngày của con người. CTR bao gồm CTR thông thường và CTR nguy hại. CTR phát thải trong sinh hoạt cá nhân, hộ gia đình, nơi công cộng được gọi chung là CTRSH. Chất thải sinh hoạt là các chất rắn được loại ra trong quá trình sống, sinh hoạt, hoạt động và sản xuất của người và động vật. Rác thải sinh hoạt có thể được định nghĩa là những chất cặn bã hữu cơ phục vụ cho hoạt động sống của con người, không còn được sử dụng và được trả lại cho môi trường sống.

1.2. Phân Loại CTRSH và Ý Nghĩa Phân Loại Tại Nguồn

Theo Luật BVMT 2020, CTRSH phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân được phân làm 03 loại: CTR có khả năng tái sử dụng, tái chế; Chất thải thực phẩm; CTRSH khác. Việc phân loại rác tại nguồn giúp tối ưu hóa quá trình xử lý rác thải sinh hoạt và tăng cường khả năng tái chế rác thải sinh hoạt. Đây là bước quan trọng hướng tới quản lý chất thải rắn bền vững.

II. Thực Trạng Quản Lý Rác Thải Sinh Hoạt Tại Thành Phố Bà Rịa 58 Ký Tự

Hiện nay, TP. Bà Rịa đang đối mặt với nhiều thách thức trong công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt. Khối lượng rác thải sinh hoạt Bà Rịa phát sinh ngày càng tăng, gây áp lực lên hệ thống thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt. Công tác phân loại rác thải tại nguồn còn hạn chế, dẫn đến hiệu quả tái chế chưa cao. Tình trạng ô nhiễm môi trường do rác thải Bà Rịa vẫn còn diễn ra ở một số khu vực. Theo báo cáo năm 2021, khối lượng CTRSH phát sinh tại khu vực đô thị là 62,28 tấn/ngày, trong đó, khối lượng được thu gom và vận chuyển đến nơi xử lý bình quân là 54,62 tấn/ngày.

2.1. Hiện Trạng Thu Gom và Vận Chuyển Rác Thải Bà Rịa

Hệ thống thu gom và vận chuyển rác thải sinh hoạt Bà Rịa hiện nay chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Phương tiện thu gom còn thiếu và cũ kỹ. Lịch trình thu gom chưa hợp lý, gây bất tiện cho người dân. Quy trình vận chuyển chưa đảm bảo vệ sinh môi trường.

2.2. Công Nghệ Xử Lý Rác Thải Sinh Hoạt Hiện Tại ở Bà Rịa

Hiện nay, TP. Bà Rịa chủ yếu sử dụng phương pháp chôn lấp để xử lý rác thải sinh hoạt. Phương pháp này gây tốn diện tích đất và tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Một số dự án công nghệ xử lý rác thải sinh hoạt tiên tiến như đốt rác phát điện chưa được triển khai rộng rãi. Cần nghiên cứu và áp dụng các giải pháp xử lý rác thải sinh hoạt Bà Rịa thân thiện với môi trường hơn.

2.3. Tồn Tại Trong Phân Loại Rác Tại Nguồn Bà Rịa

Công tác tuyên truyền, vận động người dân phân loại rác thải tại nguồn Bà Rịa chưa hiệu quả. Hạ tầng phục vụ phân loại rác còn thiếu. Chính sách hỗ trợ và khuyến khích phân loại rác chưa đủ mạnh. Cần có giải pháp đồng bộ để nâng cao ý thức và trách nhiệm của cộng đồng trong việc phân loại rác thải tại nguồn.

III. Giải Pháp Quản Lý Chất Thải Rắn Sinh Hoạt Hiệu Quả 53 Ký Tự

Để giải quyết các vấn đề trên, cần có các giải pháp quản lý chất thải rắn hiệu quả và bền vững. Các giải pháp cần tập trung vào việc giảm thiểu lượng rác thải sinh hoạt phát sinh, tăng cường phân loại rác tại nguồn, nâng cao hiệu quả thu gom và vận chuyển, áp dụng các công nghệ xử lý rác thải tiên tiến và thân thiện với môi trường. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và cộng đồng trong việc thực hiện các giải pháp này.

3.1. Tăng Cường Phân Loại Rác Tại Nguồn Tại Bà Rịa

Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân phân loại rác tại nguồn thường xuyên. Xây dựng hệ thống thu gom rác riêng biệt cho từng loại rác. Cần có chính sách hỗ trợ và khuyến khích người dân tham gia phân loại rác thải tại nguồn. Tăng cường kiểm tra, giám sát và xử phạt các trường hợp vi phạm quy định về phân loại rác.

3.2. Cải Thiện Hệ Thống Thu Gom và Vận Chuyển Rác Bà Rịa

Đầu tư mua sắm các phương tiện thu gom và vận chuyển rác thải sinh hoạt Bà Rịa hiện đại và chuyên dụng. Xây dựng lịch trình thu gom hợp lý, phù hợp với từng khu vực. Áp dụng các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường trong quá trình vận chuyển rác. Tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động thu gom và vận chuyển rác.

3.3. Ứng Dụng Công Nghệ Xử Lý Rác Thải Tiên Tiến

Nghiên cứu và áp dụng các công nghệ xử lý rác thải sinh hoạt tiên tiến như đốt rác phát điện, chế biến phân compost, sản xuất biogas. Khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào các dự án xử lý rác thải sinh hoạt Bà Rịa thân thiện với môi trường. Xây dựng các khu xử lý rác thải tập trung, đảm bảo vệ sinh môi trường.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn và Nghiên Cứu Quản Lý CTRSH Bà Rịa 59 Ký Tự

Các giải pháp quản lý chất thải rắn sinh hoạt được đề xuất cần được ứng dụng vào thực tiễn để mang lại hiệu quả cao nhất. Cần có các nghiên cứu cụ thể về lượng rác thải sinh hoạt Bà Rịa phát sinh, thành phần và tính chất của rác thải để lựa chọn các giải pháp phù hợp. Cần có sự tham gia của các nhà khoa học, chuyên gia và người dân trong quá trình nghiên cứu và ứng dụng các giải pháp này.

4.1. Đánh Giá Hiệu Quả Của Các Mô Hình Quản Lý Rác Thải

Thực hiện đánh giá hiệu quả của các mô hình quản lý chất thải rắn đang được áp dụng tại các địa phương khác để học hỏi kinh nghiệm và áp dụng vào TP. Bà Rịa. Đánh giá hiệu quả của các dự án xử lý rác thải sinh hoạt đang triển khai để có những điều chỉnh phù hợp.

4.2. Nghiên Cứu Ảnh Hưởng Của Rác Thải Đến Sức Khỏe

Nghiên cứu ảnh hưởng của rác thải đến sức khỏe của người dân để nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công tác quản lý chất thải rắn. Nghiên cứu các biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu các tác động tiêu cực của rác thải đến sức khỏe.

V. Chính Sách Quản Lý Chất Thải Rắn Sinh Hoạt Bà Rịa 55 Ký Tự

Việc xây dựng và hoàn thiện chính sách quản lý chất thải rắn là yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả của công tác quản lý rác thải sinh hoạt. Các chính sách cần tập trung vào việc khuyến khích phân loại rác tại nguồn, hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư vào xử lý rác thải, tăng cường kiểm tra, giám sát và xử phạt các hành vi vi phạm quy định về quản lý chất thải.

5.1. Chính Sách Khuyến Khích Phân Loại Rác Tại Nguồn

Xây dựng các chính sách hỗ trợ tài chính cho các hộ gia đình và tổ chức tham gia phân loại rác tại nguồn. Có chính sách khen thưởng cho các cá nhân và tập thể có thành tích tốt trong công tác phân loại rác. Xây dựng các quy định về xử phạt đối với các hành vi vi phạm quy định về phân loại rác.

5.2. Tạo Điều Kiện Cho Doanh Nghiệp Xử Lý Rác Thải

Tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư vào các dự án xử lý rác thải sinh hoạt thân thiện với môi trường. Có chính sách ưu đãi về thuế và các thủ tục hành chính cho các doanh nghiệp này. Khuyến khích các doanh nghiệp nghiên cứu và áp dụng các công nghệ xử lý rác thải tiên tiến.

VI. Tương Lai Của Quản Lý Chất Thải Rắn Sinh Hoạt Bà Rịa 54 Ký Tự

Với sự nỗ lực của các cấp chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại TP. Bà Rịa sẽ ngày càng được cải thiện. Mục tiêu là xây dựng một hệ thống quản lý chất thải hiệu quả, bền vững, góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Việc ứng dụng kinh tế tuần hoàn trong quản lý chất thải là một xu hướng tất yếu.

6.1. Xây Dựng Thành Phố Xanh và Sạch Đẹp

Góp phần xây dựng TP. Bà Rịa trở thành một thành phố xanh, sạch đẹp, văn minh. Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của người dân. Phát triển kinh tế xanh và bền vững.

6.2. Phát Triển Kinh Tế Tuần Hoàn Từ Rác Thải Bà Rịa

Thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn từ rác thải. Tạo ra các sản phẩm tái chế có giá trị kinh tế cao. Giảm thiểu lượng rác thải chôn lấp và tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên.

Tổng quan nghiên cứu

Chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) tại các đô thị đang là thách thức lớn đối với công tác quản lý môi trường và phát triển bền vững. Tại Thành phố Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, khối lượng CTRSH phát sinh năm 2022 ước tính khoảng 62,28 tấn/ngày, trong đó lượng thu gom và vận chuyển đạt trung bình 54,62 tấn/ngày. Với tốc độ phát triển kinh tế xã hội nhanh, dự báo đến năm 2030 và 2050, khối lượng CTRSH sẽ tiếp tục tăng đáng kể, đặt ra yêu cầu cấp thiết về quản lý tổng hợp và xử lý hiệu quả. Nghiên cứu nhằm đánh giá hiện trạng phát sinh, phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH tại 08 phường trọng điểm của Thành phố Bà Rịa, đồng thời đề xuất các giải pháp quản lý tổng hợp phù hợp, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và thúc đẩy phát triển bền vững.

Mục tiêu cụ thể của luận văn bao gồm: khảo sát thành phần, tính chất và khối lượng CTRSH hiện tại; đánh giá hiệu quả công tác phân loại tại nguồn, thu gom và vận chuyển; dự báo khối lượng phát sinh đến năm 2030 và 2050; đề xuất các giải pháp quản lý tổng hợp nhằm nâng cao hiệu quả xử lý CTRSH trên địa bàn. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại 08 phường thuộc Thành phố Bà Rịa, với số liệu thu thập trong giai đoạn 2016-2021 và dự báo đến năm 2050. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ các cơ quan quản lý địa phương xây dựng chính sách, quy hoạch và mô hình quản lý chất thải phù hợp, góp phần cải thiện môi trường sống và phát triển kinh tế xã hội bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên khung lý thuyết quản lý tổng hợp chất thải rắn (Integrated Solid Waste Management - ISWM), một phương pháp tiếp cận toàn diện bao gồm các giai đoạn: phòng ngừa, giảm thiểu, phân loại, thu gom, vận chuyển, tái sử dụng, tái chế và xử lý cuối cùng. ISWM nhấn mạnh vai trò của sự phối hợp giữa các bên liên quan, từ chính quyền địa phương, doanh nghiệp đến cộng đồng dân cư, nhằm tối đa hóa hiệu quả quản lý và bảo vệ môi trường.

Ngoài ra, mô hình quản lý vòng đời chất thải (Life Cycle Management) cũng được áp dụng để đánh giá tác động môi trường và hiệu quả kinh tế của các giải pháp xử lý chất thải. Các khái niệm chính bao gồm: phân loại chất thải tại nguồn, tái chế, tái sử dụng, xử lý sinh học (phân hữu cơ), thu hồi năng lượng và chôn lấp hợp vệ sinh. Luật Bảo vệ Môi trường 2020 và các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quản lý chất thải rắn cũng là cơ sở pháp lý quan trọng cho nghiên cứu.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ khảo sát thực địa tại 08 phường của Thành phố Bà Rịa, bao gồm: điều tra xã hội học với 682 phiếu khảo sát (619 hộ dân, 24 cửa hàng điện máy, 39 cơ quan quản lý các cấp), lấy mẫu rác sinh hoạt với 140 mẫu phân tích trong 7 ngày liên tục, và số liệu thống kê từ các cơ quan quản lý địa phương. Cỡ mẫu được xác định theo công thức của Yamane với sai số chấp nhận 4%, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy.

Phương pháp phân tích bao gồm: thống kê mô tả, phân tích thành phần và tính chất vật lý - hóa học của mẫu rác (độ ẩm, nhiệt trị, thành phần nguyên tố), dự báo khối lượng phát sinh CTRSH theo công thức tăng trưởng dân số và hệ số phát thải. Bản đồ tuyến thu gom và vận chuyển được xây dựng bằng phần mềm GIS (MapInfo) dựa trên tọa độ thực tế và khảo sát hiện trạng. Quá trình nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 8/2022 đến tháng 3/2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hiện trạng phân loại tại nguồn còn hạn chế: Chỉ khoảng 25,85% hộ gia đình thực hiện phân loại CTRSH tại nguồn. Trong số này, 58,02% phân loại các loại chất thải có khả năng tái chế như giấy, nhựa, kim loại; 36,42% phân loại chất thải thực phẩm; 5,56% phân loại các loại chất thải khác. Tỷ lệ người dân biết về chính sách bắt buộc phân loại rác tại nguồn chỉ đạt 42,65%, trong khi 58,97% ủng hộ chính sách này.

2. Thành phần chất thải đa dạng: Giấy, nhựa và kim loại là ba thành phần chủ yếu được phân loại, chiếm lần lượt 37,46%, 30,04% và 28,62% trong các loại chất thải có khả năng tái chế. Tỷ lệ hộ gia đình bán ve chai các loại chất thải tái chế đạt 19,75%.

3. Khối lượng CTRSH phát sinh và thu gom: Năm 2022, khối lượng CTRSH phát sinh tại Thành phố Bà Rịa khoảng 62,28 tấn/ngày, trong đó lượng thu gom và vận chuyển đạt 54,62 tấn/ngày, tương đương tỷ lệ thu gom khoảng 87,7%. Dự báo đến năm 2030, khối lượng phát sinh có thể tăng lên khoảng 85 tấn/ngày, và đến năm 2050 có thể vượt 120 tấn/ngày.

4. Khó khăn trong công tác phân loại và thu gom: Người dân chưa hiểu rõ lợi ích của phân loại rác (chiếm 25,24%), chưa quen với việc phân loại (25,03%), thiếu cơ sở vật chất như thùng chứa rác phân loại (12,62%) và thiếu cơ sở xử lý phù hợp (5,57%). Các giải pháp được đề xuất từ cộng đồng gồm tăng cường tuyên truyền (29,21%), hỗ trợ chính quyền và khuyến khích (24,18%), giảm phí thu gom cho hộ phân loại (20,83%).

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy công tác phân loại rác tại nguồn tại Thành phố Bà Rịa còn nhiều hạn chế, tương tự với tình hình chung của nhiều đô thị Việt Nam và các nước đang phát triển. Tỷ lệ phân loại thấp ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả thu gom và xử lý, làm tăng chi phí và ô nhiễm môi trường. So với các quốc gia có thu nhập cao, nơi tỷ lệ thu gom và tái chế đạt gần 100% và 29% tương ứng, Thành phố Bà Rịa còn nhiều dư địa cải thiện.

Việc người dân chưa nhận thức đầy đủ về lợi ích phân loại rác là nguyên nhân chính, đồng thời thiếu các công cụ hỗ trợ như thùng rác phân loại và chính sách khuyến khích cũng làm giảm động lực tham gia. Dữ liệu khảo sát cũng cho thấy sự đồng thuận cao về chính sách bắt buộc phân loại rác, tạo cơ sở cho việc triển khai các chương trình tuyên truyền và hỗ trợ kỹ thuật.

Dự báo khối lượng CTRSH tăng mạnh trong tương lai đòi hỏi phải có các giải pháp quản lý tổng hợp, đồng bộ từ phân loại, thu gom đến xử lý cuối cùng. Việc áp dụng mô hình quản lý tổng hợp chất thải rắn, kết hợp công nghệ xử lý hiện đại và công cụ kinh tế sẽ giúp giảm thiểu áp lực lên bãi chôn lấp, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Biểu đồ phân bố tỷ lệ phân loại rác tại nguồn, bảng số liệu khối lượng phát sinh và thu gom CTRSH, cùng bản đồ tuyến thu gom vận chuyển sẽ minh họa rõ nét hơn các phát hiện trên, hỗ trợ cho việc hoạch định chính sách và quy hoạch hệ thống quản lý chất thải.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng: Triển khai các chương trình truyền thông đa dạng, tập trung vào lợi ích của phân loại rác tại nguồn, giảm thiểu ô nhiễm và tiết kiệm chi phí xử lý. Mục tiêu nâng tỷ lệ hộ dân phân loại rác lên trên 50% trong vòng 3 năm. Chủ thể thực hiện: UBND Thành phố, Sở TN&MT, các tổ chức xã hội.

2. Xây dựng và trang bị hệ thống thùng chứa rác phân loại tại hộ gia đình và khu vực công cộng: Cung cấp thùng rác phân loại phù hợp, đảm bảo thuận tiện cho người dân sử dụng. Mục tiêu phủ kín 100% khu dân cư đô thị trong 5 năm. Chủ thể thực hiện: Công ty công trình đô thị, UBND phường.

3. Hoàn thiện hệ thống thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải: Thiết kế lại tuyến thu gom vận chuyển theo bản đồ hiệu quả, áp dụng công nghệ xử lý hiện đại như phân hữu cơ, tái chế và thu hồi năng lượng. Mục tiêu nâng tỷ lệ thu gom và xử lý hợp vệ sinh lên trên 95% trong 10 năm. Chủ thể thực hiện: Công ty công trình đô thị, Sở Xây dựng, các nhà đầu tư công nghệ.

4. Áp dụng công cụ kinh tế và chính sách khuyến khích: Xây dựng cơ chế tính phí thu gom dựa trên khối lượng và tính chất rác thải, giảm phí cho các hộ thực hiện phân loại tốt, đồng thời xử phạt nghiêm các trường hợp không phân loại. Mục tiêu tạo động lực tài chính thúc đẩy phân loại và giảm phát sinh rác. Chủ thể thực hiện: UBND tỉnh, Sở Tài chính, Sở TN&MT.

5. Khuyến khích sự tham gia của cộng đồng và khu vực tư nhân: Tổ chức các mô hình hợp tác công tư (PPP) trong quản lý chất thải, phát triển các làng nghề tái chế, thu gom ve chai có tổ chức. Mục tiêu tăng cường hiệu quả quản lý và tạo việc làm bền vững. Chủ thể thực hiện: UBND Thành phố, các doanh nghiệp, tổ chức xã hội.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cơ quan quản lý nhà nước về môi trường và đô thị: Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND các cấp có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, quy hoạch và giám sát công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt.

2. Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực quản lý chất thải: Các công ty thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải có thể áp dụng các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả hoạt động, giảm chi phí và tăng cường trách nhiệm xã hội.

3. Các tổ chức nghiên cứu và đào tạo: Viện nghiên cứu, trường đại học chuyên ngành môi trường, quản lý đô thị có thể khai thác dữ liệu và phương pháp nghiên cứu để phát triển các đề tài tiếp theo hoặc giảng dạy.

4. Cộng đồng dân cư và tổ chức xã hội: Các nhóm cộng đồng, tổ chức phi chính phủ hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ môi trường có thể sử dụng luận văn để nâng cao nhận thức, vận động người dân tham gia phân loại và giảm thiểu chất thải.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao phân loại rác tại nguồn lại quan trọng?
   Phân loại rác tại nguồn giúp tách riêng các loại chất thải có thể tái chế, tái sử dụng, giảm khối lượng rác thải phải xử lý cuối cùng, tiết kiệm chi phí và giảm ô nhiễm môi trường. Ví dụ, giấy, nhựa, kim loại được thu hồi dễ dàng hơn khi đã được phân loại.

2. Khó khăn lớn nhất trong quản lý CTRSH tại Thành phố Bà Rịa là gì?
   Khó khăn chính là nhận thức chưa đầy đủ của người dân về phân loại rác, thiếu trang thiết bị hỗ trợ và cơ sở xử lý phù hợp. Điều này làm giảm hiệu quả thu gom và xử lý, gây ô nhiễm môi trường.

3. Các giải pháp kinh tế nào có thể áp dụng để thúc đẩy phân loại rác?
   Có thể áp dụng cơ chế tính phí thu gom dựa trên khối lượng rác, giảm phí cho hộ gia đình phân loại tốt và xử phạt các trường hợp không thực hiện. Ví dụ, hộ gia đình phân loại rác sẽ được giảm 20% phí thu gom.

4. Dự báo khối lượng CTRSH trong tương lai như thế nào?
   Dự báo đến năm 2030, khối lượng CTRSH tại Thành phố Bà Rịa có thể tăng lên khoảng 85 tấn/ngày, và đến năm 2050 có thể vượt 120 tấn/ngày, do tốc độ đô thị hóa và phát triển kinh tế.

5. Vai trò của cộng đồng trong quản lý chất thải là gì?
   Cộng đồng đóng vai trò then chốt trong việc phân loại rác tại nguồn, giảm phát sinh chất thải và tham gia các hoạt động thu gom, tái chế. Sự tham gia tích cực của người dân giúp nâng cao hiệu quả quản lý và bảo vệ môi trường.

Kết luận

• Đánh giá hiện trạng cho thấy tỷ lệ phân loại rác tại nguồn tại Thành phố Bà Rịa còn thấp, chỉ khoảng 25,85%, với nhiều khó khăn về nhận thức và cơ sở vật chất.
• Khối lượng CTRSH phát sinh hiện tại khoảng 62,28 tấn/ngày, dự báo tăng lên trên 85 tấn/ngày vào năm 2030 và hơn 120 tấn/ngày vào năm 2050.
• Các thành phần chất thải có khả năng tái chế chiếm tỷ lệ cao, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển các mô hình tái chế và tái sử dụng.
• Đề xuất các giải pháp quản lý tổng hợp bao gồm tăng cường tuyên truyền, trang bị thùng rác phân loại, hoàn thiện hệ thống thu gom và xử lý, áp dụng công cụ kinh tế và khuyến khích sự tham gia cộng đồng.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho các nhà quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng trong việc xây dựng chiến lược quản lý chất thải rắn sinh hoạt bền vững tại Thành phố Bà Rịa và các đô thị tương tự.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp. Các cơ quan quản lý và cộng đồng được khuyến khích phối hợp chặt chẽ nhằm đạt được mục tiêu phát triển bền vững và bảo vệ môi trường sống.