Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngành du lịch Việt Nam tăng trưởng mạnh mẽ với tốc độ doanh thu bình quân gần 22%/năm trong hai thập kỷ đầu thế kỷ XXI, du lịch MICE (Meetings, Incentives, Conferences, Exhibitions) nổi lên như một loại hình du lịch có giá trị kinh tế và truyền thông vượt trội. Thành phố Hồ Chí Minh, với vai trò đầu tàu kinh tế và trung tâm du lịch lớn nhất cả nước, sở hữu nhiều lợi thế về điều kiện tự nhiên, hạ tầng kỹ thuật và nguồn nhân lực để phát triển du lịch MICE. Tuy nhiên, thực trạng phát triển loại hình này tại thành phố trong giai đoạn 2016-2019 cho thấy tiềm năng chưa được khai thác tương xứng.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng phát triển du lịch MICE tại Thành phố Hồ Chí Minh, đồng thời đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của loại hình du lịch này trong các năm tiếp theo. Phạm vi nghiên cứu bao gồm hoạt động du lịch MICE phục vụ khách quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn 2016-2019, với trọng tâm là các doanh nghiệp lữ hành và khách sạn tiêu biểu. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và nhà đầu tư trong việc hoạch định chính sách, nâng cao chất lượng dịch vụ và phát triển sản phẩm du lịch MICE, góp phần nâng cao vị thế của Thành phố Hồ Chí Minh trên bản đồ du lịch MICE khu vực và quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về du lịch MICE, bao gồm:

  • Khái niệm và phân loại du lịch MICE: MICE là tổ hợp của bốn hợp phần chính gồm Hội họp (Meetings), Du lịch khen thưởng (Incentives), Hội nghị (Conferences/Conventions) và Triển lãm/Sự kiện (Exhibitions/Events). Ba phân khúc thị trường sơ cấp được xác định là Hội họp và Hội nghị, Khen thưởng, và Triển lãm/Hội chợ.

  • Đặc trưng của du lịch MICE: Tính truyền thông trực tiếp, đa chiều kích của các hợp phần, và nhu cầu cao về chất lượng dịch vụ. Du lịch MICE thường có quy mô lớn, chi tiêu cao và đòi hỏi tính chuyên nghiệp, năng động.

  • Lợi ích và vai trò của du lịch MICE: Tác động tích cực đến doanh nghiệp, nền kinh tế địa phương và quốc gia, tạo việc làm, thúc đẩy phát triển cơ sở hạ tầng và quảng bá điểm đến.

  • Môi trường kinh doanh du lịch MICE: Bao gồm môi trường vĩ mô (chính trị, kinh tế, văn hóa, công nghệ, an ninh) và môi trường vi mô (cơ cấu tổ chức nội tại, khách hàng, đối thủ cạnh tranh).

  • Phân tích TOWS: Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong phát triển du lịch MICE tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp với các phương pháp sau:

  • Khảo sát thực tế: Thu thập dữ liệu tại ba công ty du lịch tiêu biểu (Vietravel, Saigontourist, Fiditour) và hai khách sạn lớn (Rex, Caravelle) tại Thành phố Hồ Chí Minh.

  • Phương pháp lịch sử và thống kê mô tả: Phân tích số liệu khách quốc tế, doanh thu, cơ sở lưu trú và nhân lực giai đoạn 2016-2019.

  • Phương pháp phân tích và so sánh: Đánh giá thực trạng và so sánh với kinh nghiệm phát triển du lịch MICE của các thành phố châu Á như Singapore, Hồng Kông, Băng-Cốc.

  • Phỏng vấn chuyên gia và người có trách nhiệm: Thu thập ý kiến chuyên môn để làm rõ các vấn đề thực tiễn.

  • Phương pháp ma trận TOWS: Xác định chiến lược phát triển dựa trên phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm hơn 50 cuộc phỏng vấn và khảo sát tại các doanh nghiệp và khách sạn, lựa chọn theo phương pháp chọn mẫu phi xác suất nhằm đảm bảo tính đại diện cho các đơn vị đi đầu trong phát triển du lịch MICE tại Thành phố Hồ Chí Minh. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 11/2020 đến tháng 5/2021.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tiềm năng phát triển du lịch MICE tại Thành phố Hồ Chí Minh còn lớn: Thành phố có vị trí địa lý thuận lợi, hạ tầng giao thông phát triển với sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, hệ thống khách sạn 5 sao tăng từ khoảng 30 cơ sở năm 2016 lên hơn 40 cơ sở năm 2019, và nguồn nhân lực du lịch dồi dào với hơn 20.000 lao động trực tiếp trong ngành.

  2. Tăng trưởng khách MICE chưa tương xứng với tiềm năng: Lượng khách quốc tế đến Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2016-2019 tăng trung bình 8%/năm, trong đó khách MICE chiếm khoảng 15-20% tổng lượng khách quốc tế, thấp hơn mức trung bình của các thành phố MICE hàng đầu châu Á (khoảng 30-40%).

  3. Doanh thu từ du lịch MICE tăng trưởng ổn định nhưng chưa đạt kỳ vọng: Doanh thu của các công ty lữ hành MICE như Vietravel tăng trung bình 12%/năm trong giai đoạn 2016-2019, tuy nhiên vẫn chiếm chưa đến 10% tổng doanh thu du lịch của thành phố.

  4. Chất lượng dịch vụ và cơ sở vật chất còn hạn chế: Khảo sát tại các khách sạn Rex và Caravelle cho thấy tỷ lệ hài lòng của khách MICE về dịch vụ tổ chức sự kiện đạt khoảng 75%, thấp hơn mức 85-90% của các điểm đến MICE quốc tế.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên bao gồm sự thiếu đồng bộ trong chính sách phát triển, hạn chế về nguồn nhân lực chuyên môn cao, và sự phân tán trong liên kết giữa các doanh nghiệp du lịch MICE. So với các thành phố như Singapore và Hồng Kông, Thành phố Hồ Chí Minh chưa có cơ quan quản lý chuyên trách và chưa xây dựng được hệ thống sản phẩm MICE trọn gói chuyên nghiệp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng lượng khách MICE, bảng so sánh doanh thu và tỷ lệ hài lòng dịch vụ giữa Thành phố Hồ Chí Minh và các thành phố MICE tiêu biểu châu Á, giúp minh họa rõ nét khoảng cách và tiềm năng phát triển.

Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của du lịch MICE trong phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời chỉ ra nhu cầu cấp thiết về các giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Thành phố Hồ Chí Minh trên thị trường du lịch MICE khu vực.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng cơ quan quản lý chuyên trách du lịch MICE: Thành phố cần thành lập Ban Quản lý hoặc Trung tâm xúc tiến du lịch MICE trực thuộc Sở Du lịch, chịu trách nhiệm xây dựng chiến lược, phối hợp liên ngành và giám sát phát triển du lịch MICE. Thời gian thực hiện trong vòng 1 năm, chủ thể là chính quyền Thành phố.

  2. Phát triển sản phẩm MICE trọn gói và đa dạng: Khuyến khích các doanh nghiệp lữ hành và khách sạn liên kết xây dựng các gói dịch vụ MICE chuyên nghiệp, đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng. Mục tiêu tăng tỷ lệ khách MICE lên 30% tổng lượng khách quốc tế trong 3 năm tới.

  3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý sự kiện, kỹ năng phục vụ khách MICE cho nhân viên khách sạn, hướng dẫn viên và nhân viên lữ hành. Hợp tác với các trường đào tạo du lịch để xây dựng chương trình đào tạo chuyên ngành MICE. Thời gian triển khai 2 năm.

  4. Tăng cường xúc tiến quảng bá và hợp tác quốc tế: Đẩy mạnh các hoạt động quảng bá du lịch MICE qua các kênh truyền thông đa phương tiện, tham gia hội chợ quốc tế, thiết lập quan hệ đối tác với các tổ chức MICE quốc tế. Mục tiêu nâng cao nhận diện thương hiệu Thành phố Hồ Chí Minh là điểm đến MICE hàng đầu Đông Nam Á trong 5 năm tới.

  5. Cải thiện cơ sở hạ tầng và dịch vụ hỗ trợ: Đầu tư nâng cấp các trung tâm hội nghị, khách sạn, hệ thống giao thông và công nghệ thông tin phục vụ du lịch MICE. Đảm bảo an ninh, an toàn và môi trường thân thiện cho khách MICE. Chủ thể thực hiện là các cơ quan quản lý và nhà đầu tư tư nhân, thời gian 3-5 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch: Giúp xây dựng chính sách, chiến lược phát triển du lịch MICE phù hợp với điều kiện thực tế, nâng cao hiệu quả quản lý và xúc tiến du lịch.

  2. Doanh nghiệp lữ hành và khách sạn: Cung cấp thông tin về xu hướng thị trường, nhu cầu khách hàng MICE, từ đó phát triển sản phẩm, nâng cao chất lượng dịch vụ và tăng cường liên kết kinh doanh.

  3. Nhà đầu tư và các tổ chức tài chính: Đánh giá tiềm năng đầu tư vào lĩnh vực du lịch MICE, xác định các dự án có khả năng sinh lợi cao và bền vững.

  4. Các trường đại học và viện nghiên cứu: Là tài liệu tham khảo cho nghiên cứu chuyên sâu về du lịch MICE, phát triển chương trình đào tạo và nâng cao năng lực nghiên cứu trong lĩnh vực quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành.

Câu hỏi thường gặp

  1. Du lịch MICE là gì và tại sao nó quan trọng?
    Du lịch MICE là loại hình du lịch kết hợp hội họp, khen thưởng, hội nghị và triển lãm, mang lại lợi ích kinh tế lớn hơn các loại hình du lịch truyền thống nhờ quy mô khách lớn và chi tiêu cao. Ví dụ, tại Hoa Kỳ năm 1999, du lịch MICE đóng góp 40,2 tỷ USD cho nền kinh tế.

  2. Thành phố Hồ Chí Minh có những lợi thế gì để phát triển du lịch MICE?
    Thành phố có vị trí địa lý thuận lợi, hạ tầng giao thông phát triển, hệ thống khách sạn đa dạng và nguồn nhân lực dồi dào. Ngoài ra, môi trường chính trị ổn định và văn hóa phong phú cũng là điểm cộng lớn.

  3. Những thách thức chính trong phát triển du lịch MICE tại Thành phố Hồ Chí Minh là gì?
    Bao gồm thiếu cơ quan quản lý chuyên trách, chất lượng dịch vụ chưa đồng đều, thiếu sản phẩm MICE trọn gói chuyên nghiệp và hạn chế trong liên kết doanh nghiệp.

  4. Các giải pháp nào được đề xuất để thúc đẩy phát triển du lịch MICE?
    Xây dựng cơ quan quản lý chuyên trách, phát triển sản phẩm trọn gói, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng cường xúc tiến quảng bá và cải thiện cơ sở hạ tầng.

  5. Làm thế nào để doanh nghiệp lữ hành và khách sạn tận dụng cơ hội từ du lịch MICE?
    Doanh nghiệp cần đầu tư nâng cấp dịch vụ, xây dựng các gói sản phẩm phù hợp với nhu cầu khách MICE, đào tạo nhân viên chuyên nghiệp và hợp tác liên kết với các đối tác trong ngành để tạo ra giá trị gia tăng.

Kết luận

  • Du lịch MICE tại Thành phố Hồ Chí Minh có tiềm năng phát triển lớn nhưng chưa khai thác hết lợi thế hiện có.
  • Thực trạng phát triển giai đoạn 2016-2019 cho thấy tăng trưởng khách và doanh thu MICE còn thấp so với các thành phố MICE hàng đầu châu Á.
  • Các yếu tố hạn chế bao gồm thiếu cơ quan quản lý chuyên trách, chất lượng dịch vụ chưa đồng đều và thiếu sản phẩm trọn gói.
  • Luận văn đề xuất các giải pháp đồng bộ về quản lý, sản phẩm, nhân lực, xúc tiến và hạ tầng nhằm thúc đẩy phát triển bền vững du lịch MICE.
  • Các bước tiếp theo cần tập trung vào xây dựng chiến lược phát triển, triển khai đào tạo nguồn nhân lực và tăng cường hợp tác quốc tế để nâng cao vị thế của Thành phố Hồ Chí Minh trên thị trường du lịch MICE khu vực.

Hành động ngay hôm nay để góp phần đưa Thành phố Hồ Chí Minh trở thành điểm đến MICE hàng đầu Đông Nam Á!