Thực Trạng và Giải Pháp Phát Triển Cây Thạch Đen Tại Huyện Thạch An, Tỉnh Cao Bằng

• Tác giả: Phạm Trung Nghĩa
• Người hướng dẫn: PGS. Đinh Ngọc Lan
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp
• Đề tài: Giải Pháp Phát Triển Cây Thạch Đen Tại Huyện Thạch An, Tỉnh Cao Bằng
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• MỤC LỤC
• MỞ ĐẦU. MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu của đề tài
• 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.3.2.1. Phạm vi về không gian nghiên cứu
• 1.3.2.2. Phạm vi về thời gian nghiên cứu
• 1.3.2.3. Phạm vi về nội dung nghiên cứu
• 1.4. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI
• 1.4.1. Đặc điểm của cây thạch đen
• 1.4.1.1. Nguồn gốc
• 1.4.1.2. Đặc điểm sinh học
• 1.4.2. Vai trò của cây thạch đen đối với đời sống con người
• 1.4.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sản xuất và tiêu thụ cây thạch đen
• 1.4.3.1. Nhóm điều kiện sinh thái
• 1.4.3.1.1. Đất đai và địa hình
• 1.4.3.1.2. Điều kiện khí hậu
• 1.5. Tình hình sản xuất, tiêu thụ thạch đen ở Việt Nam
• 1.5.1. Tình hình sản xuất thạch đen ở Việt Nam
• 1.5.2. Tình hình tiệu thụ, xuất khẩu thạch đen ở Việt Nam
• 1.5.3. Khái quát về tình hình sản xuất, kinh doanh thạch đen ở Thạch An tỉnh Cao Bằng
• 1.6. Tổng quan các công trình nghiên cứu
• 1.6.1. Bài học chung rút ra từ tổng quan tài liệu
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội của huyện Thạch An - tỉnh Cao Bằng
• 2.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên
• 2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội
• 2.2. Nội dung nghiên cứu
• 2.2.1. Câu hỏi nghiên cứu
• 2.2.2. Nội dung nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3.1. Phương pháp điều tra thu thập thông tin
• 2.3.2. Phương pháp tổng hợp, xử lý số liệu
• 2.3.3. Phương pháp so sánh
• 2.4. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu
• 2.4.1. Những chỉ tiêu phản ánh kết quả kinh tế trong sản xuất và tiêu thụ thạch đen
• 2.4.2. Những chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kinh tế trong sản xuất thạch đen
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Thực trạng phát triển cây Thạch đen tại huyện Thạch An
• 3.1.1. Tình hình phát triển quy mô, diện tích trồng cây thạch đen trên địa bàn huyện Thạch An
• 3.1.2. Thị trường tiêu thụ cây Thạch đen huyện Thạch An
• 3.1.3. Thực trạng liên kết, tiêu thụ tại huyện Thạch An
• 3.1.4. Tình hình bảo quản, chế biến của cây Thạch đen
• 3.1.5. Tình hình quản lý chất lượng, chứng nhận sản phẩm cây Thạch đen huyện Thạch An
• 3.1.6. Thực trạng phát triển cây thạch đen ở nhóm hộ điều tra
• 3.1.6.1. Thông tin chung của hộ điều tra
• 3.1.6.2. Cơ sở vật chất hộ được điều tra
• 3.1.6.3. Đánh giá thuận lợi, khó khăn của các hộ điều tra
• 3.1.6.4. Thách thức
• 3.2. Kết quả và hiệu quả kinh tế
• 3.2.1. Chi phí sản xuất thạch đen
• 3.2.2. Hiệu quả kinh tế
• 3.2.3. Hiệu quả xã hội
• 3.2.4. Hiệu quả môi trường
• 3.3. Một số nhận xét về tình hình phát triển sản xuất thạch đen
• 3.3.1. Những mặt đạt được
• 3.3.2. Những mặt còn hạn chế
• 3.4. Nguyên nhân ảnh hưởng
• 3.5. Một số giải pháp nhằm phát triển sản xuất Thạch đen của huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng
• 3.5.1. Quy hoạch vùng sản xuất Thạch đen
• 3.5.2. Kế hoạch mở rộng diện tích, năng suất chất lượng Thạch đen
• 3.5.3. Nâng cao chất lượng sản phẩm Thạch đen, xây dựng hệ thống quản lý, kiểm tra giám sát đánh giá chất lượng Thạch đen
• 3.5.4. Tăng cường hoạt động thông tin thị trường và xúc tiến thương mại để tiêu thụ sản phẩm Thạch đen của huyện
• 3.5.5. Giải pháp đào tạo nguồn nhân lực
• 3.5.6. Giải pháp về cơ chế, chính sách
• 4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 4.1. Đối với UBND tỉnh Cao Bằng
• 4.2. Đối với huyện Thạch An
• 4.3. Đối với chính quyền địa phương các xã, thị trấn
• 4.4. Đối với các hộ nông dân sản xuất kinh doanh Thạch đen tại địa phương
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Thạch Đen Thạch An Tiềm Năng Phát Triển

Cao Bằng đang đẩy mạnh phát triển nông nghiệp Cao Bằng theo hướng hàng hóa, đặc biệt là các sản phẩm đặc hữu. Cây thạch đen được xác định là một trong những cây trồng chủ lực, có tiềm năng lớn để nâng cao giá trị sản xuất và sức cạnh tranh của nông nghiệp Cao Bằng. Năm 2022, tổng diện tích trồng cây thạch đen trên toàn tỉnh đạt 563ha, cho thấy sự quan tâm và mở rộng diện tích từ người dân. Thị trường tiêu thụ rộng mở, đặc biệt tại các thành phố lớn và xuất khẩu sang Trung Quốc, Ấn Độ và một số nước khác, tạo động lực lớn cho sự phát triển của thị trường thạch đen. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua để khai thác tối đa tiềm năng của cây trồng chủ lực Cao Bằng này.

1.1. Đặc Điểm Sinh Học Của Cây Thạch Đen Thạch An

Cây thạch đen, tên khoa học Diospyros decandra, có thời gian sinh trưởng ngắn, khoảng 3-4 tháng. Thân thảo, dài trung bình 50-90cm, thường bò lan trên mặt đất. Lá nhỏ, đối xứng, mép có răng cưa. Hoa mọc thành cụm vào đầu mùa đông. Cây ưa sáng, ẩm nhưng không chịu được úng nước. Phát triển tốt ở nhiệt độ 25-30°C. Có thể trồng hai vụ (xuân và hè thu), nhưng vụ xuân thích hợp hơn. "Cây Thạch đen có thời gian sinh trưởng từ 3 – 4 tháng, có thân thảo, chiều dài trung bình từ 50 - 90 cm, thường được trồng bò lan trên mặt đất"

1.2. Vai Trò Kinh Tế Quan Trọng Của Thạch Đen Với Thạch An

Việc trồng và chế biến sản phẩm từ thạch đen mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho người dân. Phát triển vùng sản xuất tạo thêm việc làm, nâng cao đời sống kinh tế cho người dân nông thôn. Thạch đen không chỉ là món giải khát, mà còn có giá trị y học, giúp giải nhiệt, hạ huyết áp, điều trị cảm mạo. "Việc trồng và chế biến các sản phẩm từ cây Thạch đen đã đem lại nguồn thu nhập đáng kể cho người dân. Đồng thời, việc phát triển các vùng sản xuất và chế biến Thạch đen có tác dụng tạo thêm việc làm cho lao động tại các khu vực xung quanh."

II. Vấn Đề Thách Thức Phát Triển Thạch Đen tại Thạch An

Mặc dù có tiềm năng lớn, việc phát triển cây thạch đen tại Thạch An vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Diện tích, năng suất và sản lượng chưa tương xứng với tiềm năng vốn có. Các vấn đề trong tiêu thụ, sản xuất và thương mại hóa sản phẩm vẫn còn tồn tại. Khả năng chế biến sâu còn hạn chế, khâu bảo quản chưa tốt, và sự phụ thuộc vào chính sách nhập khẩu của thị trường Trung Quốc là những rào cản lớn. Thiếu vùng sản xuất tập trung quy mô lớn, canh tác nhỏ lẻ, và nông dân chưa quen với phương thức sản xuất an toàn theo hướng hàng hóa. Chất lượng nông sản chưa ổn định do thiếu kiểm soát chặt chẽ về nguyên liệu, quy trình sản xuất và xây dựng thương hiệu.

2.1. Hạn Chế Trong Sản Xuất Cây Thạch Đen Thạch An

Việc áp dụng tiến bộ kỹ thuật mới vào trồng trọt và bảo vệ thực vật còn hạn chế. Điều này chưa phát huy hết tiềm năng, năng suất và chất lượng của cây trồng. Các giải pháp cần tập trung vào việc cải thiện quy trình canh tác, tăng cường ứng dụng khoa học kỹ thuật và kiểm soát chất lượng sản phẩm một cách nghiêm ngặt.

2.2. Thách Thức Tiêu Thụ Và Thị Trường Thạch Đen

Thị trường tiêu thụ còn phụ thuộc nhiều vào chính sách nhập khẩu của Trung Quốc. Chưa có vùng sản xuất tập trung quy mô lớn, mà chủ yếu là các vùng trồng nhỏ lẻ. Người nông dân sản xuất chưa có thói quen thay đổi phương thức canh tác sang sản xuất an toàn. Chất lượng nông sản không ổn định do không có sự kiểm soát nghiêm ngặt về nguyên liệu và quy trình sản xuất.

2.3. Bệnh Hại Thạch Đen và Các Biện Pháp Phòng Trừ

Bên cạnh các yếu tố thị trường và quy trình sản xuất, bệnh hại thạch đen cũng là một thách thức lớn. Cần có các biện pháp phòng trừ hiệu quả để bảo vệ năng suất và chất lượng cây trồng. Điều này đòi hỏi sự nghiên cứu và áp dụng các phương pháp phòng trừ sâu bệnh tiên tiến và thân thiện với môi trường.

III. Hướng Dẫn Kỹ Thuật Trồng Thạch Đen Thạch An Hiệu Quả

Để nâng cao hiệu quả sản xuất thạch đen tại Thạch An, cần áp dụng các kỹ thuật trồng tiên tiến và phù hợp với điều kiện địa phương. Lựa chọn giống thạch đen Cao Bằng chất lượng, phù hợp với khí hậu và thổ nhưỡng. Chuẩn bị đất kỹ lưỡng, đảm bảo tơi xốp, thoát nước tốt. Sử dụng phân bón cho thạch đen cân đối, hợp lý để cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây. Áp dụng quy trình chăm sóc khoa học, bao gồm tưới nước, làm cỏ, bón phân và phòng trừ sâu bệnh.

3.1. Lựa Chọn Giống Thạch Đen Cao Bằng Chất Lượng Cao

Việc lựa chọn giống đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định năng suất và chất lượng sản phẩm. Nên chọn giống có nguồn gốc rõ ràng, được chứng nhận chất lượng và phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của Thạch An. Các giống địa phương thường có khả năng thích nghi tốt hơn.

3.2. Quy Trình Chăm Sóc Thạch Đen Theo Tiêu Chuẩn VietGAP

Áp dụng quy trình chăm sóc theo tiêu chuẩn VietGAP giúp đảm bảo chất lượng sản phẩm, an toàn cho người tiêu dùng và bảo vệ môi trường. Quy trình này bao gồm các bước: chuẩn bị đất, bón phân, tưới nước, làm cỏ, phòng trừ sâu bệnh và thu hoạch. Cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và thời gian cách ly.

3.3. Phân Bón Cho Thạch Đen Loại Phân Nào Tốt Nhất

Sử dụng phân bón cân đối và hợp lý là yếu tố quan trọng để cây sinh trưởng và phát triển tốt, cho năng suất cao. Nên sử dụng phân hữu cơ kết hợp với phân vô cơ. Bón phân theo từng giai đoạn sinh trưởng của cây, chú ý đến tỷ lệ N-P-K và các nguyên tố vi lượng. Tránh bón quá nhiều phân đạm, gây ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.

IV. Giải Pháp Tiêu Thụ Thạch Đen Mở Rộng Thị Trường Chuỗi Giá Trị

Để đảm bảo đầu ra ổn định cho sản phẩm thạch đen, cần có các giải pháp đồng bộ về mở rộng thị trường và xây dựng chuỗi giá trị thạch đen. Tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, giới thiệu sản phẩm tại các hội chợ, triển lãm trong và ngoài nước. Xây dựng mối liên kết sản xuất thạch đen chặt chẽ giữa nông dân, doanh nghiệp chế biến và nhà phân phối. Phát triển các sản phẩm từ thạch đen đa dạng, có giá trị gia tăng cao.

4.1. Tăng Cường Xúc Tiến Thương Mại Thạch Đen Khô Và Tươi

Tham gia các hội chợ, triển lãm nông sản trong và ngoài nước để giới thiệu sản phẩm. Xây dựng gian hàng trưng bày sản phẩm tại các siêu thị, cửa hàng tiện lợi. Sử dụng các kênh truyền thông trực tuyến để quảng bá sản phẩm. Thiết lập mối quan hệ với các nhà nhập khẩu và phân phối lớn.

4.2. Xây Dựng Chuỗi Giá Trị Thạch Đen Bền Vững Tại Thạch An

Liên kết chặt chẽ giữa nông dân, doanh nghiệp chế biến và nhà phân phối. Hỗ trợ nông dân sản xuất theo quy trình VietGAP. Đầu tư vào công nghệ chế biến hiện đại để nâng cao chất lượng sản phẩm. Xây dựng thương hiệu sản phẩm Đặc sản Cao Bằng và truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

4.3. HTX Trồng Thạch Đen Mô Hình Liên Kết Hiệu Quả

Khuyến khích thành lập các HTX trồng thạch đen để tập hợp nông dân, nâng cao sức mạnh tập thể và khả năng cạnh tranh. HTX có vai trò trong việc cung cấp giống, phân bón, kỹ thuật canh tác, thu mua và tiêu thụ sản phẩm. HTX cũng là cầu nối giữa nông dân và các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp.

V. Chính Sách Hỗ Trợ Nông Dân Trồng Thạch Đen Thạch An

Để thúc đẩy sự phát triển bền vững của cây thạch đen, cần có các chính sách và chương trình hỗ trợ thiết thực từ nhà nước. Hỗ trợ vốn vay ưu đãi cho nông dân và doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất và chế biến. Hỗ trợ kỹ thuật canh tác, chuyển giao công nghệ mới. Xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất, chế biến và tiêu thụ. Đẩy mạnh công tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

5.1. Chính Sách Khuyến Khích Phát Triển Kinh Tế Địa Phương Từ Thạch Đen

Xây dựng các cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực sản xuất và chế biến thạch đen. Ưu tiên các dự án chế biến sâu, tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng cao. Hỗ trợ các doanh nghiệp xây dựng thương hiệu và phát triển thị trường.

5.2. Chương Trình Hỗ Trợ Nông Dân Trồng Thạch Đen Về Vốn và Kỹ Thuật

Cung cấp vốn vay ưu đãi cho nông dân mua giống, phân bón, vật tư nông nghiệp. Tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật canh tác, chuyển giao công nghệ mới. Hỗ trợ xây dựng mô hình sản xuất thạch đen theo tiêu chuẩn VietGAP.

5.3. Chứng Nhận VietGAP Thạch Đen Nâng Cao Giá Trị Sản Phẩm

Hỗ trợ nông dân và HTX xây dựng hệ thống quản lý chất lượng và chứng nhận VietGAP cho sản phẩm thạch đen. Việc có chứng nhận VietGAP giúp nâng cao uy tín và giá trị sản phẩm, tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

VI. Tương Lai Của Phát Triển Thạch Đen Ở Huyện Thạch An

Với những tiềm năng và lợi thế sẵn có, cùng với sự quan tâm và hỗ trợ từ nhà nước, cây thạch đen hứa hẹn sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế địa phương của huyện Thạch An. Cần tiếp tục tập trung vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ và xây dựng chuỗi giá trị thạch đen bền vững. Điều này sẽ góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho người dân, đồng thời bảo tồn và phát huy giá trị của cây trồng chủ lực Cao Bằng.

6.1. Nông Nghiệp Cao Bằng Thạch Đen Đóng Góp Như Thế Nào

Thạch đen đóng góp vào sự đa dạng hóa cây trồng, tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho người dân và góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Khuyến khích phát triển thạch đen theo hướng bền vững, gắn với bảo vệ môi trường và phát huy giá trị văn hóa địa phương.

6.2. Đề Xuất Mô Hình Trồng Thạch Đen Hiệu Quả Cho Thạch An

Xây dựng mô hình sản xuất thạch đen theo hướng hữu cơ, áp dụng các biện pháp canh tác thân thiện với môi trường. Liên kết với các doanh nghiệp chế biến để đảm bảo đầu ra ổn định cho sản phẩm. Phát triển du lịch nông nghiệp gắn với vùng trồng thạch đen.

6.3. Liên Kết Sản Xuất Thạch Đen Yếu Tố Thành Công Bền Vững

Liên kết giữa nông dân, doanh nghiệp, nhà khoa học và nhà quản lý. Nông dân sản xuất theo quy trình VietGAP, doanh nghiệp chế biến và tiêu thụ sản phẩm, nhà khoa học nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, nhà quản lý xây dựng chính sách và hỗ trợ phát triển.