Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh thị trường y dược tại Việt Nam ngày càng cạnh tranh khốc liệt, công tác đấu thầu trở thành một trong những yếu tố quyết định sự tồn tại và phát triển của các doanh nghiệp trong ngành. Theo ước tính, từ năm 2016 đến 2019, Công ty TNHH Y Dược Hà Nội đã tham gia nhiều gói thầu cung cấp thuốc và thiết bị y tế tại các bệnh viện trên địa bàn Hà Nội, với giá trị các gói thầu lên đến hàng chục tỷ đồng. Tuy nhiên, hiệu quả đấu thầu của công ty vẫn còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững.

Vấn đề nghiên cứu tập trung vào việc phân tích thực trạng đấu thầu trong lĩnh vực y dược của Công ty TNHH Y Dược Hà Nội, từ đó đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả đấu thầu nhằm tăng khả năng trúng thầu và tối ưu hóa lợi ích kinh doanh. Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng thắng thầu, phân tích quy trình và thực trạng đấu thầu, đồng thời đề xuất giải pháp phù hợp với đặc thù của công ty trong giai đoạn 2016-2019.

Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong hoạt động đấu thầu của Công ty TNHH Y Dược Hà Nội tại Hà Nội, tập trung vào các gói thầu cung cấp thuốc, thiết bị y tế và vật tư y tế. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để nâng cao hiệu quả đấu thầu, góp phần tăng cường năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, đồng thời hỗ trợ các nhà quản lý trong việc ra quyết định chiến lược phù hợp với thị trường y tế hiện nay.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết về đấu thầu và mô hình đánh giá hiệu quả đấu thầu trong lĩnh vực y dược. Lý thuyết đấu thầu được hiểu là quá trình lựa chọn nhà thầu đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật, tài chính và tiến độ do chủ đầu tư đề ra, đảm bảo tính cạnh tranh, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Mục tiêu của đấu thầu là tối ưu hóa chi phí và chất lượng sản phẩm, dịch vụ cung cấp.

Mô hình đánh giá hiệu quả đấu thầu tập trung vào các khái niệm chính như: năng lực tài chính, giá dự thầu, khả năng đáp ứng kỹ thuật, tiến độ thực hiện và kinh nghiệm của nhà thầu. Các chỉ tiêu này được đánh giá dựa trên các quy định của Luật đấu thầu 2013, Nghị định 63/2014/NĐ-CP và Thông tư 15/2019/TT-BYT của Bộ Y tế. Ngoài ra, mô hình còn xem xét các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định nộp hồ sơ dự thầu và khả năng thắng thầu của doanh nghiệp y dược.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa phân tích tài liệu và khảo sát thực tiễn. Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua phỏng vấn chuyên sâu với các cán bộ thuộc Bộ phận Đấu thầu và Dự toán của Công ty TNHH Y Dược Hà Nội, cũng như các chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực đấu thầu y tế tại Hà Nội. Dữ liệu thứ cấp bao gồm các báo cáo tài chính, hồ sơ dự thầu, kết quả đấu thầu từ năm 2016 đến 2019 và các văn bản pháp luật liên quan.

Cỡ mẫu phỏng vấn gồm khoảng 15-20 người, được chọn theo phương pháp chọn mẫu phi xác suất có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện và chuyên môn. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp định tính và định lượng, sử dụng công cụ thống kê mô tả và phân tích SWOT để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp. Timeline nghiên cứu kéo dài trong 12 tháng, từ khâu thu thập dữ liệu đến hoàn thiện báo cáo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Năng lực tài chính và kinh nghiệm của công ty: Báo cáo tài chính giai đoạn 2017-2019 cho thấy giá trị tài sản ròng của công ty luôn dương, với doanh thu bình quân hàng năm đạt khoảng 15 tỷ đồng, đáp ứng yêu cầu tối thiểu của các gói thầu. Tuy nhiên, số lượng hợp đồng tương tự đã hoàn thành chỉ chiếm khoảng 60% so với yêu cầu trong hồ sơ mời thầu, ảnh hưởng đến điểm đánh giá năng lực.

  2. Giá dự thầu và khả năng cạnh tranh: Công ty thường đưa ra giá dự thầu thấp hơn dự toán gói thầu từ 5-10%, giúp tăng khả năng trúng thầu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, giá dự thầu thấp bất thường (dưới 50% dự toán) đã gây ra nghi ngờ về tính khả thi, dẫn đến việc phải thẩm định kỹ hơn và kéo dài thời gian phê duyệt.

  3. Khả năng đáp ứng kỹ thuật và tiến độ: Kết quả khảo sát cho thấy 85% các gói thầu mà công ty tham gia đều đáp ứng đầy đủ các yêu cầu kỹ thuật và tiến độ theo hồ sơ dự thầu. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 15% trường hợp bị chậm tiến độ do thiếu nhân lực hoặc thiết bị hỗ trợ, ảnh hưởng đến uy tín và hiệu quả đấu thầu.

  4. Ảnh hưởng của đối thủ cạnh tranh: Số lượng đối thủ tham gia đấu thầu tại các bệnh viện Hà Nội tăng trung bình 20% mỗi năm, làm gia tăng áp lực cạnh tranh. Công ty cần nâng cao năng lực toàn diện để duy trì vị thế trên thị trường.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ việc công ty chưa có chiến lược đấu thầu bài bản, thiếu sự chuẩn bị kỹ lưỡng về nhân sự và thiết bị, cũng như chưa tối ưu hóa quy trình lập giá dự thầu. So sánh với một số nghiên cứu trong ngành y tế tại Thái Lan và các quy định pháp luật Việt Nam, việc áp dụng công cụ phân tích quyết định đa tiêu chí (MCDA) có thể giúp công ty nâng cao chất lượng hồ sơ dự thầu và tăng khả năng trúng thầu.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ đáp ứng các tiêu chí kỹ thuật và tiến độ theo từng năm, cùng bảng so sánh doanh thu và số lượng hợp đồng tương tự hoàn thành. Điều này giúp minh họa rõ ràng sự tiến bộ và những điểm cần cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng chiến lược đấu thầu toàn diện: Công ty cần thiết lập kế hoạch chiến lược dài hạn, tập trung vào nâng cao năng lực tài chính, kỹ thuật và nhân sự. Mục tiêu là tăng tỷ lệ trúng thầu lên ít nhất 70% trong vòng 2 năm tới. Bộ phận quản lý chiến lược và phòng kinh doanh chịu trách nhiệm triển khai.

  2. Áp dụng công cụ phân tích đa tiêu chí (MCDA): Triển khai phương pháp MCDA trong đánh giá hồ sơ dự thầu để nâng cao tính khách quan và hiệu quả lựa chọn. Thời gian áp dụng dự kiến trong 6 tháng, do bộ phận đấu thầu phối hợp với chuyên gia tư vấn thực hiện.

  3. Tăng cường đào tạo và phát triển nhân lực: Đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ nhân sự chủ chốt về kỹ năng lập hồ sơ dự thầu, quản lý dự án và kỹ thuật y dược. Mục tiêu hoàn thành khóa đào tạo trong vòng 12 tháng, do phòng nhân sự phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên ngành tổ chức.

  4. Cải tiến quy trình lập giá dự thầu: Xây dựng hệ thống tính toán giá dự thầu chuẩn xác, tránh sai sót và giá thấp bất thường. Thực hiện trong 3 tháng, do bộ phận tài chính và đấu thầu phối hợp thực hiện.

  5. Đầu tư nâng cấp thiết bị và công nghệ: Đảm bảo khả năng đáp ứng tiến độ và chất lượng gói thầu bằng cách đầu tư thiết bị hiện đại và áp dụng công nghệ quản lý dự án. Kế hoạch đầu tư trong vòng 18 tháng, do ban giám đốc và phòng kỹ thuật chịu trách nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Công ty TNHH Y Dược Hà Nội: Giúp hiểu rõ thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả đấu thầu, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.

  2. Phòng Đấu thầu và Dự toán các doanh nghiệp y dược: Cung cấp kiến thức và phương pháp nâng cao năng lực lập hồ sơ dự thầu, quản lý quy trình đấu thầu hiệu quả.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về y tế và đấu thầu: Tham khảo để hoàn thiện chính sách, quy định và hướng dẫn thực hiện đấu thầu trong lĩnh vực y dược.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị Kinh doanh, Y tế công cộng: Là tài liệu tham khảo bổ ích về lý thuyết và thực tiễn đấu thầu trong ngành y dược tại Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

  1. Đấu thầu trong lĩnh vực y dược có những đặc điểm gì nổi bật?
    Đấu thầu y dược đòi hỏi sự minh bạch, công bằng và hiệu quả kinh tế cao, đồng thời phải đảm bảo chất lượng thuốc và thiết bị y tế theo tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Ví dụ, các gói thầu thường yêu cầu chứng minh xuất xứ và chất lượng sản phẩm rõ ràng.

  2. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến khả năng thắng thầu của doanh nghiệp y dược?
    Năng lực tài chính, giá dự thầu hợp lý, khả năng đáp ứng kỹ thuật và tiến độ là các yếu tố then chốt. Một nghiên cứu cho thấy doanh nghiệp có doanh thu bình quân hàng năm cao hơn 20% so với đối thủ thường có tỷ lệ trúng thầu cao hơn.

  3. Phương pháp nào giúp nâng cao hiệu quả lập hồ sơ dự thầu?
    Áp dụng phân tích quyết định đa tiêu chí (MCDA) giúp đánh giá khách quan các tiêu chí về giá, chất lượng và kinh nghiệm, từ đó tối ưu hóa hồ sơ dự thầu. Tại Thái Lan, phương pháp này đã được áp dụng thành công trong đấu thầu bệnh viện công.

  4. Làm thế nào để tránh giá dự thầu thấp bất thường?
    Doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống tính toán giá dự thầu chính xác, dựa trên cơ sở chi phí thực tế và yêu cầu kỹ thuật. Chủ đầu tư cũng có thể thành lập tổ thẩm định liên ngành để kiểm tra tính khả thi của giá dự thầu thấp.

  5. Tại sao tiến độ thực hiện gói thầu lại quan trọng?
    Tiến độ ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và hiệu quả kinh doanh của nhà thầu. Việc chậm tiến độ có thể gây gián đoạn cung cấp thuốc cho bệnh viện, ảnh hưởng đến sức khỏe bệnh nhân và dẫn đến phạt hợp đồng. Do đó, tiến độ được đánh giá cao trong hồ sơ dự thầu.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả đấu thầu của Công ty TNHH Y Dược Hà Nội, bao gồm năng lực tài chính, giá dự thầu, khả năng đáp ứng kỹ thuật và tiến độ thực hiện.
  • Thực trạng đấu thầu giai đoạn 2016-2019 cho thấy công ty có nhiều điểm mạnh nhưng cũng tồn tại hạn chế cần khắc phục để nâng cao khả năng cạnh tranh.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào xây dựng chiến lược đấu thầu toàn diện, áp dụng công cụ phân tích đa tiêu chí, đào tạo nhân lực và cải tiến quy trình lập giá dự thầu.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, hỗ trợ công ty nâng cao hiệu quả đấu thầu trong thời gian tới, góp phần phát triển bền vững trên thị trường y dược.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 12-24 tháng và đánh giá hiệu quả định kỳ để điều chỉnh phù hợp.

Quý độc giả và các nhà quản lý được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động đấu thầu trong lĩnh vực y dược.