Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế và đô thị hóa nhanh chóng tại Việt Nam, nhu cầu xây dựng các tòa nhà cao tầng ngày càng tăng nhằm đáp ứng sự gia tăng dân số và nâng cao chất lượng cuộc sống. Theo tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam, nhà cao tầng được định nghĩa là các công trình có từ 9 tầng trở lên, với các loại nhà cao tầng phân theo số tầng và chiều cao như: loại 1 (9-16 tầng, cao ≤ 50m), loại 2 (17-25 tầng, cao ≤ 75m), loại 3 (26-40 tầng, cao ≤ 100m), và loại 4 (trên 40 tầng, gọi là siêu cao tầng). Tại Việt Nam, các tòa nhà như Keangnam Landmark Tower (336m, 72 tầng) và Lotte Center Hà Nội (267m, 65 tầng) là những ví dụ điển hình cho sự phát triển này.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng này cũng đặt ra nhiều thách thức trong công tác giám sát thi công xây dựng, đặc biệt là vai trò của Chủ đầu tư trong việc đảm bảo chất lượng, tiến độ và an toàn lao động tại công trình. Thực tế cho thấy nhiều vụ việc tai nạn và sự cố nghiêm trọng đã xảy ra, gây thiệt hại về người và tài sản, phần lớn do công tác giám sát chưa hiệu quả, năng lực tư vấn giám sát còn hạn chế và thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng công tác giám sát thi công xây dựng nhà cao tầng tại Công ty Cổ phần Cơ khí Xây dựng Đại Mỗ - Coma 6, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng giám sát của Chủ đầu tư tại công trình tòa nhà VP1&2. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động tư vấn giám sát thi công xây dựng nhà cao tầng trong giai đoạn từ khi khởi công đến nghiệm thu công trình, với trọng tâm là công tác quản lý chất lượng, tiến độ, khối lượng và an toàn lao động.

Việc nâng cao chất lượng giám sát thi công không chỉ góp phần đảm bảo an toàn, chất lượng công trình mà còn giảm thiểu rủi ro, thất thoát tài chính và nâng cao uy tín của Chủ đầu tư trong lĩnh vực xây dựng nhà cao tầng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý xây dựng hiện đại, trong đó có:

  • Lý thuyết quản lý dự án xây dựng: Nhấn mạnh vai trò của Chủ đầu tư trong việc kiểm soát chất lượng, tiến độ và chi phí dự án thông qua các hoạt động giám sát, đánh giá và điều chỉnh kịp thời.
  • Mô hình giám sát thi công xây dựng: Bao gồm các khái niệm về giám sát chất lượng, giám sát tiến độ, giám sát khối lượng và giám sát an toàn lao động, được thực hiện bởi các bên liên quan như Chủ đầu tư, nhà thầu thi công và đơn vị tư vấn giám sát.
  • Khái niệm về nhà cao tầng: Định nghĩa và phân loại nhà cao tầng theo tiêu chuẩn Việt Nam và quốc tế, đặc biệt chú trọng đến các yêu cầu kỹ thuật, an toàn và quản lý thi công đặc thù của loại hình công trình này.
  • Khung pháp lý về xây dựng: Luật Xây dựng số 50/2014/QH13 và các nghị định, thông tư hướng dẫn liên quan đến quản lý chất lượng, an toàn lao động và trách nhiệm của Chủ đầu tư trong giám sát thi công xây dựng.

Các khái niệm chính bao gồm: giám sát thi công, chất lượng công trình, tiến độ thi công, an toàn lao động, trách nhiệm Chủ đầu tư, năng lực tư vấn giám sát.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp kết hợp giữa thu thập dữ liệu định lượng và phân tích định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Bao gồm số liệu thực tế từ công tác giám sát thi công tại công trình tòa nhà VP1&2 do Công ty Cổ phần Cơ khí Xây dựng Đại Mỗ - Coma 6 làm Chủ đầu tư; các báo cáo, văn bản pháp luật, tiêu chuẩn kỹ thuật xây dựng; phỏng vấn chuyên gia và khảo sát ý kiến các bên liên quan.
  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích tại công trường và các đơn vị tư vấn giám sát, với cỡ mẫu khoảng 30 kỹ sư và cán bộ quản lý tham gia giám sát.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích thống kê mô tả để đánh giá thực trạng, so sánh tỷ lệ các yếu tố ảnh hưởng; phân tích SWOT để nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong công tác giám sát; phân tích nội dung các văn bản pháp luật và tiêu chuẩn kỹ thuật để làm rõ cơ sở pháp lý.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 2015 đến 2017, tập trung vào quá trình thi công và giám sát công trình VP1&2.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khách quan, khoa học và khả năng áp dụng thực tiễn cao.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Năng lực tư vấn giám sát còn hạn chế: Khoảng 60% kỹ sư tư vấn giám sát tại công trường là kỹ sư trẻ, mới ra trường, thiếu kinh nghiệm thực tế. Việc sử dụng nhân sự không đủ năng lực dẫn đến chất lượng giám sát giảm sút, nhiều sai sót trong kiểm tra vật liệu và quy trình thi công.

  2. Mối quan hệ Chủ đầu tư và đơn vị tư vấn giám sát chưa thực sự khách quan: Khoảng 40% trường hợp đơn vị tư vấn giám sát bị chi phối bởi Chủ đầu tư hoặc nhà thầu, dẫn đến việc giám sát mang tính hình thức, chỉ nhằm hợp thức hóa hồ sơ, không phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm.

  3. Công tác giám sát an toàn lao động còn nhiều tồn tại: Số vụ tai nạn lao động trên công trường nhà cao tầng tăng khoảng 15% mỗi năm, nguyên nhân chủ yếu do thiếu kiểm tra, giám sát nghiêm ngặt về an toàn lao động, trang thiết bị bảo hộ không đầy đủ và ý thức an toàn của công nhân còn thấp.

  4. Thực trạng giám sát chất lượng và tiến độ thi công: Khoảng 25% các hạng mục thi công không được giám sát chặt chẽ, dẫn đến việc sử dụng vật liệu kém chất lượng, thi công sai thiết kế, ảnh hưởng đến chất lượng công trình và tiến độ bàn giao.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên xuất phát từ việc chưa có sự đầu tư đúng mức về nguồn lực cho công tác giám sát, đặc biệt là năng lực chuyên môn của đội ngũ tư vấn giám sát còn yếu. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, kết quả này tương đồng với báo cáo của ngành xây dựng Việt Nam về tình trạng thiếu hụt kỹ sư giám sát có kinh nghiệm.

Mối quan hệ không khách quan giữa Chủ đầu tư và đơn vị tư vấn giám sát làm giảm hiệu quả kiểm soát chất lượng, gây ra những rủi ro tiềm ẩn cho công trình. Điều này cũng được phản ánh trong các vụ việc tai nạn và sự cố tại các công trình cao tầng như Keangnam Landmark Tower và tòa nhà Pacific.

Việc giám sát an toàn lao động chưa được chú trọng đúng mức dẫn đến tỷ lệ tai nạn cao, trong khi các công trình như Lotte Center Hà Nội đã áp dụng công nghệ giàn giáo tự động và quy trình an toàn nghiêm ngặt, giảm thiểu tai nạn đáng kể. Điều này cho thấy việc đầu tư công nghệ và nâng cao nhận thức an toàn là yếu tố then chốt.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ kỹ sư giám sát theo độ tuổi và kinh nghiệm, biểu đồ tròn về tỷ lệ tai nạn lao động theo năm, và bảng so sánh tiến độ thi công thực tế với kế hoạch.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực đội ngũ tư vấn giám sát: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật thi công nhà cao tầng, kỹ năng giám sát và cập nhật kiến thức pháp luật cho kỹ sư giám sát. Mục tiêu đạt 80% kỹ sư có chứng chỉ hành nghề và kinh nghiệm thực tế trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Chủ đầu tư phối hợp với các trường đại học và trung tâm đào tạo chuyên ngành.

  2. Tăng cường tính khách quan trong quan hệ Chủ đầu tư - tư vấn giám sát: Thiết lập quy trình lựa chọn đơn vị tư vấn giám sát độc lập, minh bạch và có cơ chế giám sát chéo giữa các bên. Áp dụng hệ thống báo cáo trực tuyến và kiểm tra định kỳ để đảm bảo tính trung thực. Thời gian triển khai: 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý dự án và các cơ quan quản lý nhà nước.

  3. Đầu tư công nghệ và thiết bị an toàn hiện đại: Áp dụng hệ thống giàn giáo tự động ACS-P, thiết bị bảo hộ cá nhân đạt chuẩn và công nghệ giám sát an toàn trực tuyến nhằm giảm thiểu tai nạn lao động. Mục tiêu giảm 30% số vụ tai nạn trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Chủ đầu tư và nhà thầu thi công.

  4. Tăng cường kiểm tra, giám sát chất lượng vật liệu và tiến độ thi công: Thiết lập hệ thống kiểm tra vật liệu đầu vào nghiêm ngặt, phối hợp với các phòng thí nghiệm độc lập để đánh giá chất lượng. Áp dụng phần mềm quản lý tiến độ thi công để theo dõi và điều chỉnh kịp thời. Thời gian thực hiện: liên tục trong suốt quá trình thi công. Chủ thể thực hiện: Đơn vị tư vấn giám sát và Chủ đầu tư.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Chủ đầu tư các dự án xây dựng nhà cao tầng: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng giám sát, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý dự án, giảm thiểu rủi ro và đảm bảo tiến độ, chất lượng công trình.

  2. Đơn vị tư vấn giám sát xây dựng: Cập nhật kiến thức về các phương pháp giám sát hiệu quả, nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng quản lý, đồng thời hiểu rõ vai trò pháp lý và trách nhiệm trong công tác giám sát.

  3. Nhà thầu thi công xây dựng: Hiểu rõ yêu cầu và tiêu chuẩn giám sát của Chủ đầu tư, từ đó phối hợp chặt chẽ với đơn vị giám sát để đảm bảo thi công đúng quy trình, nâng cao chất lượng và an toàn lao động.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng: Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo để hoàn thiện chính sách, quy định về giám sát thi công xây dựng, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng nhà cao tầng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao năng lực tư vấn giám sát lại ảnh hưởng lớn đến chất lượng công trình?
    Năng lực tư vấn giám sát quyết định khả năng phát hiện và xử lý kịp thời các sai sót trong thi công, đảm bảo công trình tuân thủ thiết kế và tiêu chuẩn kỹ thuật. Ví dụ, kỹ sư giám sát có kinh nghiệm sẽ nhận biết được các dấu hiệu vật liệu kém chất lượng hoặc thi công sai quy trình, từ đó ngăn ngừa sự cố.

  2. Chủ đầu tư có thể làm gì để đảm bảo tính khách quan của đơn vị tư vấn giám sát?
    Chủ đầu tư nên lựa chọn đơn vị tư vấn độc lập, có uy tín và năng lực, đồng thời thiết lập cơ chế giám sát chéo và báo cáo minh bạch. Việc này giúp tránh tình trạng chi phối hoặc thỏa thuận không minh bạch giữa các bên, đảm bảo giám sát hiệu quả.

  3. Các biện pháp nâng cao an toàn lao động trong thi công nhà cao tầng là gì?
    Bao gồm đào tạo ý thức an toàn cho công nhân, trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ, áp dụng công nghệ giàn giáo tự động và quy trình kiểm tra an toàn nghiêm ngặt. Công trình Lotte Center Hà Nội là ví dụ điển hình với hệ thống giàn giáo ACS-P và quy trình an toàn chặt chẽ.

  4. Làm thế nào để kiểm soát chất lượng vật liệu đầu vào hiệu quả?
    Chủ đầu tư và tư vấn giám sát cần phối hợp với các phòng thí nghiệm độc lập để kiểm tra mẫu vật liệu, xác minh nguồn gốc xuất xứ và tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật. Việc này giúp phát hiện sớm vật liệu kém chất lượng, tránh ảnh hưởng đến chất lượng công trình.

  5. Tiến độ thi công có thể được giám sát và điều chỉnh như thế nào?
    Sử dụng phần mềm quản lý tiến độ thi công để theo dõi tiến trình thực tế so với kế hoạch, từ đó kịp thời điều chỉnh nguồn lực và phương án thi công. Đồng thời, tư vấn giám sát cần báo cáo định kỳ và phối hợp với Chủ đầu tư, nhà thầu để xử lý các vấn đề phát sinh.

Kết luận

  • Công tác giám sát thi công xây dựng nhà cao tầng tại Công ty Cổ phần Cơ khí Xây dựng Đại Mỗ - Coma 6 còn nhiều hạn chế về năng lực tư vấn, tính khách quan và an toàn lao động.
  • Năng lực chuyên môn của đội ngũ tư vấn giám sát cần được nâng cao thông qua đào tạo và cấp chứng chỉ hành nghề.
  • Mối quan hệ giữa Chủ đầu tư và đơn vị tư vấn giám sát cần minh bạch, khách quan để đảm bảo hiệu quả giám sát.
  • Đầu tư công nghệ và thiết bị an toàn hiện đại là yếu tố then chốt giảm thiểu tai nạn lao động.
  • Các giải pháp đề xuất cần được triển khai đồng bộ trong vòng 1-2 năm để nâng cao chất lượng giám sát và đảm bảo thành công của dự án.

Chủ đầu tư và các bên liên quan được khuyến khích áp dụng các giải pháp này nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, đảm bảo chất lượng và an toàn cho các công trình nhà cao tầng trong tương lai.