Giải pháp hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108

• Tác giả: Nguyễn Thị Thu Nga
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thị Bất
• Trường học: Học viện Tài chính
• Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
• Đề tài: Giải Pháp Hoàn Thiện Cơ Chế Tự Chủ Tài Chính Trong Bệnh Viện Trung Ương Quân Đội 108
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TRONG CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÓ THU
• 1.1. Khái quát về đơn vị sự nghiệp
• 1.1.1. Khái niệm đơn vị sự nghiệp
• 1.1.2. Phân loại đơn vị sự nghiệp
• 1.2. Đơn vị sự nghiệp có thu
• 1.2.1. Khái niệm và đặc điểm ĐVSN có thu
• 1.2.2. Các loại hình ĐVSN có thu
• 1.3. Cơ chế tự chủ tài chính trong các ĐVSN có thu
• 1.3.1. Khái niệm và đặc điểm của cơ chế TCTC trong các ĐVSN có thu
• 1.3.2. Tác dụng của cơ chế tự chủ tài chính trong ĐVSN có thu
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TRONG BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG QUÂN ĐỘI 108
• 2.1. Đặc điểm về tổ chức hoạt động Bệnh viện Trung ương Quân đội 108
• 2.2. Thực trạng cơ chế TCTC trong Bệnh viện TWQĐ 108
• 2.3. Cơ sở pháp lý về TCTC trong Bệnh viện TWQĐ 108
• 2.4. Tổ chức bộ máy quản lý tài chính trong Bệnh viện TWQĐ 108
• 2.5. Tự chủ trong quản lý nguồn thu của Bệnh viện TWQĐ 108
• 2.6. Tự chủ về chi tiêu trong Bệnh viện TWQĐ 108
• 2.7. Thực trạng quản lý tài sản công
• 2.8. Đánh giá chung về tình hình thực hiện cơ chế TCTC
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TRONG BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG QUÂN ĐỘI 108
• 3.1. Quan điểm, định hướng về TCTC trong Bệnh viện TWQĐ 108
• 3.2. Định hướng sự phát triển của sự nghiệp y tế trong thời kì mới
• 3.3. Định hướng sự phát triển Bệnh viện TWQĐ 108
• 3.4. Giải pháp hoàn thiện cơ chế TCTC trong Bệnh viện TWQĐ 108
• 3.4.1. Hoàn thiện cơ chế quản lý nguồn thu
• 3.4.2. Hoàn thiện cơ chế quản lý chi tiêu
• 3.4.3. Tăng cường cơ sở vật chất, đưa tiến bộ tin học ứng dụng vào công tác quản lý tài chính
• 3.4.4. Xây dựng đội ngũ cán bộ tài chính kế toán chuyên trách có tinh thần trách nhiệm, có nghiệp vụ cao
• 3.4.5. Tăng cường quản lý và kiểm soát quá trình chấp hành kỷ luật tài chính trong đơn vị dự toán
• 3.4.6. Nâng cao nhận thức và tăng cường hơn nữa công tác chỉ đạo, điều hành
• 3.4.7. Phát huy nội lực của Bệnh viện
• 3.5. Một số kiến nghị
• 3.5.1. Kiến nghị với cơ quan chủ quản
• 3.5.2. Kiến nghị với Nhà nước
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Cơ chế tự chủ tài chính trong các đơn vị sự nghiệp có thu

Cơ chế tự chủ tài chính là một phương thức quản lý nhằm tăng cường quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm của các đơn vị sự nghiệp có thu. Điều này giúp các đơn vị nâng cao chất lượng dịch vụ công, tăng nguồn thu, và quản lý hiệu quả nguồn lực tài chính. Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 là một đơn vị sự nghiệp có thu, nơi cơ chế này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hoạt động và phát triển bền vững.

1.1 Khái niệm và đặc điểm của cơ chế tự chủ tài chính

Cơ chế tự chủ tài chính cho phép các đơn vị sự nghiệp có thu tự quản lý nguồn thu và chi tiêu, đồng thời chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng nguồn lực. Đặc điểm nổi bật của cơ chế này là sự linh hoạt trong việc quản lý tài chính, giúp các đơn vị như Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 tăng cường khả năng tự chủ và nâng cao chất lượng dịch vụ.

1.2 Tác dụng của cơ chế tự chủ tài chính

Cơ chế này giúp cân đối giữa nguồn thu và chi tiêu, đảm bảo các đơn vị sự nghiệp có thu hoàn thành nhiệm vụ được giao. Đồng thời, nó khuyến khích tiết kiệm và hiệu quả trong sử dụng nguồn lực tài chính. Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã áp dụng cơ chế này để tăng cường quản lý tài chính và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

II. Thực trạng cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã thực hiện cơ chế tự chủ tài chính với nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế cần được khắc phục để hoàn thiện cơ chế này. Việc phân tích thực trạng giúp xác định các vấn đề cần giải quyết và đề xuất các giải pháp phù hợp.

2.1 Tổ chức bộ máy quản lý tài chính

Bệnh viện đã xây dựng bộ máy quản lý tài chính chuyên nghiệp, giúp quản lý hiệu quả các nguồn thu và chi tiêu. Tuy nhiên, cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao hiệu quả quản lý.

2.2 Tự chủ trong quản lý nguồn thu và chi tiêu

Bệnh viện đã chủ động trong việc quản lý nguồn thu từ các dịch vụ y tế và chi tiêu hợp lý. Tuy nhiên, cần hoàn thiện cơ chế quản lý để đảm bảo minh bạch và hiệu quả hơn.

III. Giải pháp hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108

Để hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cần thực hiện các giải pháp đồng bộ, từ việc hoàn thiện cơ chế quản lý nguồn thu và chi tiêu đến tăng cường cơ sở vật chất và đào tạo nhân lực. Các giải pháp này sẽ giúp bệnh viện nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và chất lượng dịch vụ y tế.

3.1 Hoàn thiện cơ chế quản lý nguồn thu

Bệnh viện cần đa dạng hóa nguồn thu từ các dịch vụ y tế và tăng cường quản lý các khoản thu để đảm bảo nguồn lực tài chính ổn định.

3.2 Tăng cường cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ

Việc đầu tư vào cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ thông tin sẽ giúp bệnh viện quản lý tài chính hiệu quả hơn và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

3.3 Đào tạo và phát triển nhân lực

Bệnh viện cần xây dựng đội ngũ cán bộ tài chính chuyên nghiệp, có trình độ và tinh thần trách nhiệm cao để đảm bảo hiệu quả quản lý tài chính.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, việc cải cách quản lý tài chính công là một trong những nội dung trọng yếu nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập. Tại Việt Nam, từ năm 2006, Nghị định 43/2006/NĐ-CP đã tạo điều kiện cho các đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó có các bệnh viện, thực hiện cơ chế tự chủ tài chính (TCTC). Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Bệnh viện TWQĐ 108) là bệnh viện hạng đặc biệt quốc gia, tuyến cuối của toàn quân và cả nước, có vai trò quan trọng trong hệ thống y tế quốc gia. Việc hoàn thiện cơ chế TCTC tại Bệnh viện TWQĐ 108 không chỉ góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh mà còn giảm gánh nặng ngân sách nhà nước.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích thực trạng cơ chế TCTC tại Bệnh viện TWQĐ 108 trong giai đoạn 2010-2013, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm tăng cường quyền tự chủ, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính và phát triển bền vững bệnh viện. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ các bệnh viện công lập khác áp dụng cơ chế TCTC phù hợp, góp phần cải cách tài chính công và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý tài chính công, đặc biệt là cơ chế tự chủ tài chính trong đơn vị sự nghiệp có thu. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

1. Lý thuyết quản lý tài chính công: Nhấn mạnh vai trò của cơ chế quản lý tài chính nhằm cân đối nguồn thu và chi, đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn lực công, đồng thời tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình.

2. Mô hình cơ chế tự chủ tài chính trong đơn vị sự nghiệp có thu: Đề cập đến quyền tự chủ về quản lý nguồn thu, chi tiêu, tài sản và các quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp, đồng thời chịu sự giám sát của cơ quan quản lý nhà nước.

Các khái niệm chính bao gồm: đơn vị sự nghiệp có thu, cơ chế tự chủ tài chính, nguồn thu sự nghiệp, quản lý chi tiêu, trích lập và sử dụng quỹ, cũng như các nhân tố tác động đến cơ chế TCTC như tổ chức quản lý, trình độ cán bộ và môi trường kinh tế vĩ mô.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp điều tra kết hợp phân tích định lượng và định tính. Cụ thể:

• Nguồn dữ liệu: Số liệu tài chính và hoạt động chuyên môn của Bệnh viện TWQĐ 108 giai đoạn 2010-2014, báo cáo quyết toán tài chính, các văn bản pháp luật liên quan và ý kiến chuyên gia trong lĩnh vực tài chính y tế.

• Phương pháp phân tích: Phân tích số liệu thống kê về nguồn thu, chi, các chỉ tiêu chuyên môn; đánh giá thực trạng quản lý tài chính; so sánh tỷ lệ tăng trưởng các khoản thu, chi qua các năm; phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến cơ chế TCTC.

• Timeline nghiên cứu: Khảo sát và thu thập dữ liệu trong khoảng thời gian 2010-2014, tập trung phân tích sâu giai đoạn 2010-2013 để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các phòng ban, khoa, bộ phận tài chính và quản lý của Bệnh viện TWQĐ 108, với phương pháp chọn mẫu toàn diện nhằm đảm bảo tính đại diện và chính xác của kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nguồn thu và cơ cấu tài chính: Tổng nguồn thu của Bệnh viện TWQĐ 108 tăng liên tục từ 2010 đến 2014, trong đó nguồn thu từ phí, lệ phí chiếm trên 40% tổng nguồn tài chính, tăng từ 210.346 triệu đồng năm 2010 lên 736.616 triệu đồng năm 2014. Kinh phí ngân sách nhà nước cấp cũng tăng, với kinh phí hoạt động thường xuyên từ 202.864 triệu đồng lên 469.293 triệu đồng, kinh phí đầu tư xây dựng cơ bản tăng từ 48.456 triệu đồng lên 601.892 triệu đồng.

2. Hiệu quả hoạt động chuyên môn: Số lượt khám bệnh tăng từ 308.881 lượt năm 2010 lên trên 400.000 lượt năm 2014, số giường bệnh tăng từ 1.200 lên 1.544 giường, tỷ lệ sử dụng giường bệnh duy trì trên 110%, thể hiện sự mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng dịch vụ. Các kỹ thuật cao như phẫu thuật nội soi, điều trị xạ phẫu Cyberknife được áp dụng rộng rãi.

3. Quản lý chi tiêu: Chi thường xuyên được phân bổ hợp lý cho các nhóm chi cá nhân, nghiệp vụ chuyên môn, mua sắm sửa chữa tài sản cố định và các khoản chi khác. Tiền lương, phụ cấp và thu nhập tăng thêm được đảm bảo, với mức tăng thu nhập bình quân khoảng 3.000 đồng/người/ngày. Tuy nhiên, vẫn tồn tại một số hạn chế trong quản lý chi tiêu như tình trạng chi vượt mức, thiếu cơ chế giám sát chặt chẽ.

4. Tổ chức quản lý tài chính: Phòng Tài chính Bệnh viện có cơ cấu tổ chức đồng bộ, thực hiện tốt vai trò tham mưu và quản lý tài chính. Công tác kiểm tra tài chính được thực hiện thường xuyên, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực. Tuy nhiên, việc phối hợp giữa các bộ phận và sự minh bạch trong quản lý tài chính cần được cải thiện.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy cơ chế TCTC tại Bệnh viện TWQĐ 108 đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao nguồn thu, cải thiện chất lượng dịch vụ và đời sống cán bộ nhân viên. Việc tăng nguồn thu từ phí, lệ phí và các hoạt động dịch vụ y tế đã giảm bớt gánh nặng ngân sách nhà nước, đồng thời tạo động lực phát triển kỹ thuật chuyên sâu.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành y tế công lập, Bệnh viện TWQĐ 108 có mức tăng trưởng nguồn thu và hiệu quả hoạt động vượt trội, nhờ áp dụng cơ chế tự chủ tài chính phù hợp và quản lý chặt chẽ. Tuy nhiên, các hạn chế về quản lý chi tiêu và giám sát tài chính vẫn là thách thức cần khắc phục để tránh lãng phí và tham nhũng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng nguồn thu theo năm, bảng phân bổ chi tiêu chi tiết và biểu đồ tỷ lệ sử dụng giường bệnh, giúp minh họa rõ nét hiệu quả của cơ chế TCTC. Việc hoàn thiện cơ chế này sẽ góp phần nâng cao năng lực tài chính, thúc đẩy phát triển bền vững bệnh viện trong tương lai.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường phân cấp quản lý tài chính: Giao quyền tự chủ cao hơn cho Bệnh viện và các đơn vị trực thuộc trong việc lập dự toán, quyết định mức thu phí, lệ phí và chi tiêu thường xuyên. Mục tiêu nâng tỷ lệ tự đảm bảo chi phí hoạt động lên trên 70% trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc Bệnh viện phối hợp với Bộ Quốc phòng.

2. Hoàn thiện cơ chế quản lý nguồn thu: Xây dựng hệ thống quản lý thu chi minh bạch, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính để giảm thất thoát và tăng hiệu quả thu. Mục tiêu giảm tỷ lệ thất thu xuống dưới 5% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Tài chính Bệnh viện, Ban Công nghệ thông tin.

3. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ tài chính kế toán: Tổ chức đào tạo chuyên sâu, bồi dưỡng nghiệp vụ và nâng cao tinh thần trách nhiệm cho cán bộ tài chính. Mục tiêu 100% cán bộ tài chính đạt chuẩn nghiệp vụ trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc, Phòng Tổ chức cán bộ.

4. Tăng cường kiểm soát và giám sát chi tiêu: Xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ chặt chẽ, có sự tham gia của công đoàn và các tổ chức đoàn thể, đồng thời thiết lập hệ thống kiểm tra, giám sát thường xuyên. Mục tiêu giảm các sai phạm tài chính xuống dưới 1% tổng chi tiêu trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc, Phòng Kiểm tra nội bộ.

5. Đầu tư cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ thông tin: Tăng cường đầu tư trang thiết bị y tế hiện đại, áp dụng phần mềm quản lý tài chính và khám chữa bệnh để nâng cao hiệu quả hoạt động. Mục tiêu hoàn thành đầu tư và ứng dụng trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc, Phòng Hậu cần kỹ thuật.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Lãnh đạo các bệnh viện công lập: Nhận diện các giải pháp quản lý tài chính hiệu quả, áp dụng cơ chế tự chủ tài chính phù hợp để nâng cao chất lượng dịch vụ và hiệu quả hoạt động.

2. Cán bộ quản lý tài chính y tế: Nắm bắt các quy định pháp luật, phương pháp quản lý thu chi, xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ và kiểm soát tài chính trong đơn vị sự nghiệp có thu.

3. Nhà hoạch định chính sách y tế và tài chính công: Tham khảo các kết quả nghiên cứu thực tiễn để xây dựng chính sách hỗ trợ và hoàn thiện cơ chế tài chính cho các đơn vị sự nghiệp công lập.

4. Giảng viên và sinh viên ngành Tài chính - Ngân hàng, Quản lý y tế: Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo về cơ chế tự chủ tài chính trong lĩnh vực y tế, phương pháp nghiên cứu và phân tích số liệu thực tế.

Câu hỏi thường gặp

1. Cơ chế tự chủ tài chính là gì và tại sao quan trọng với bệnh viện công lập?
   Cơ chế tự chủ tài chính cho phép bệnh viện tự quản lý nguồn thu, chi tiêu và tài sản, tăng tính linh hoạt và trách nhiệm trong hoạt động. Điều này giúp bệnh viện nâng cao chất lượng dịch vụ, giảm gánh nặng ngân sách nhà nước và tạo động lực phát triển bền vững.

2. Nguồn thu chính của Bệnh viện TWQĐ 108 gồm những gì?
   Nguồn thu chính bao gồm kinh phí ngân sách nhà nước cấp, thu phí, lệ phí dịch vụ y tế, thu từ các hoạt động dịch vụ khác như quầy thuốc, dịch vụ ăn uống, và các khoản thu khác. Trong đó, thu phí, lệ phí chiếm trên 40% tổng nguồn thu.

3. Những khó khăn trong quản lý chi tiêu tại Bệnh viện TWQĐ 108 là gì?
   Khó khăn gồm việc kiểm soát chi tiêu vượt mức, thiếu cơ chế giám sát chặt chẽ, tình trạng chi không minh bạch, và việc phân chia thu nhập tăng thêm chưa rõ ràng, dẫn đến nguy cơ lãng phí và tham nhũng.

4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả cơ chế tự chủ tài chính tại bệnh viện?
   Cần tăng cường phân cấp quản lý, hoàn thiện quy chế chi tiêu nội bộ, nâng cao năng lực cán bộ tài chính, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý và tăng cường kiểm tra, giám sát tài chính.

5. Cơ chế tự chủ tài chính ảnh hưởng thế nào đến đời sống cán bộ y tế?
   Cơ chế này tạo điều kiện tăng thu nhập thông qua thu nhập tăng thêm gắn với hiệu quả công việc, nâng cao tinh thần làm việc và ổn định tâm lý cán bộ y tế, góp phần cải thiện chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh.

Kết luận

• Cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện TWQĐ 108 đã góp phần nâng cao nguồn thu, cải thiện chất lượng dịch vụ và đời sống cán bộ nhân viên trong giai đoạn 2010-2014.
• Nguồn thu từ phí, lệ phí và các hoạt động dịch vụ chiếm tỷ trọng lớn, tăng trưởng liên tục qua các năm.
• Quản lý chi tiêu có nhiều điểm mạnh nhưng vẫn tồn tại hạn chế về giám sát và minh bạch tài chính.
• Đề xuất các giải pháp tăng cường phân cấp quản lý, hoàn thiện quy chế chi tiêu, nâng cao năng lực cán bộ và ứng dụng công nghệ thông tin.
• Tiếp tục nghiên cứu và triển khai các giải pháp trong 3-5 năm tới nhằm phát huy tối đa hiệu quả cơ chế tự chủ tài chính, góp phần phát triển bền vững Bệnh viện TWQĐ 108 và các đơn vị sự nghiệp công lập khác.

Call-to-action: Các cơ quan quản lý và lãnh đạo bệnh viện cần nhanh chóng triển khai các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, đồng thời tăng cường đào tạo và kiểm soát nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của hệ thống y tế công lập.