I. Tổng Quan Về Đổi Mới Hệ Thống Chính Trị Cơ Sở Quy Nhơn
Chính trị là một lĩnh vực phức tạp trong xã hội, liên quan đến các hoạt động và mối quan hệ giữa các giai cấp và nhà nước. Thực chất, chính trị giải quyết mối quan hệ giữa các chủ thể xã hội với các tổ chức và thành viên, xoay quanh quyền lực. Hoạt động này diễn ra bên trong nhà nước, với công việc của nhà nước là trung tâm. Trong xã hội có giai cấp, giai cấp thống trị tìm kiếm công cụ để duy trì địa vị của mình. Chủ nghĩa Mác-Lênin cho rằng chính trị là quan hệ giữa các giai cấp, là đấu tranh giai cấp để giành, giữ, thực thi quyền lực chính trị, quyền lực nhà nước, nhằm bảo vệ lợi ích kinh tế của giai cấp cầm quyền. Bên cạnh giai cấp và nhà nước, xã hội còn có các tổ chức chính trị, chính trị - xã hội, và xã hội – nghề nghiệp khác. Quyền lực của giai cấp cầm quyền được thực hiện bằng một hệ thống thiết chế và tổ chức chính trị nhất định, tồn tại và vận hành trong khuôn khổ của hệ thống chính trị.
1.1. Khái Niệm Hệ Thống Chính Trị và Các Quan Điểm Tiếp Cận
Hiện nay, có ba quan niệm chính về hệ thống chính trị, dựa vào phạm vi tiếp cận của một hệ thống. Quan niệm thứ nhất cho rằng hệ thống chính trị là cơ quan quyền lực nhà nước, bao gồm cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp, với các chức năng, cơ chế vận hành và các mối quan hệ của chúng. Quan niệm này dựa trên cơ sở là mọi quyết định chính trị, chính sách của một quốc gia đều do nhà nước quyết định, ban hành. Quan niệm thứ hai nhìn nhận hệ thống chính trị ở một phạm vi rộng hơn, bao gồm nhà nước và các tổ chức chính trị hợp pháp (đảng, các tổ chức chính trị - xã hội). Quan niệm thứ ba, hệ thống chính trị bao gồm tất cả các yếu tố có liên quan đến chính trị, như văn hóa chính trị, tư tưởng chính trị, các nhóm lợi ích, và dư luận xã hội.
1.2. Vai Trò Của Hệ Thống Chính Trị Trong Xã Hội Hiện Đại
Hệ thống chính trị đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì trật tự xã hội, giải quyết các xung đột, và phân bổ nguồn lực. Nó cũng là công cụ để giai cấp cầm quyền thực hiện quyền lực của mình. Trong xã hội hiện đại, hệ thống chính trị còn phải đối mặt với nhiều thách thức mới, như toàn cầu hóa, biến đổi khí hậu, và sự phát triển của công nghệ. Để đáp ứng những thách thức này, hệ thống chính trị cần phải đổi mới và hoàn thiện.
II. Thách Thức Đổi Mới Phương Thức Hoạt Động Tại Quy Nhơn
Qua hơn 35 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu to lớn về kinh tế, xã hội, giữ vững ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội, hiện đang tiếp tục thực hiện sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Để đáp ứng yêu cầu của giai đoạn phát triển mới, toàn bộ hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở cần phải đổi mới nội dung, phương thức hoạt động và chỉnh đốn tổ chức, nâng cao hiệu lực lãnh đạo, quản lý. Các cơ sở xã, phường, thị trấn là nơi tuyệt đại bộ phận nhân dân cư trú, sinh sống, hệ thống chính trị ở cơ sở có vai trò hết sức quan trọng trong việc tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đồng thời tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, huy động mọi khả năng, nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội; nâng cao đời sống vật chất, tinh thần người dân.
2.1. Hạn Chế Trong Công Tác Lãnh Đạo và Quản Lý Hiện Nay
Hệ thống chính trị cơ sở hiện nay ở Bình Định nói chung và thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định nói riêng vẫn còn những hạn chế nhất định, bất cập trong công tác lãnh đạo, quản lý, tổ chức thực hiện và vận động quần chúng. Tình trạng tham nhũng, quan liêu, mất đoàn kết nội bộ, vi phạm quyền làm chủ của nhân dân, không giữ đúng kỷ cương, pháp luật vẫn còn xảy ra ở một số đơn vị. Chức năng, nhiệm vụ của các bộ phận trong hệ thống chính trị chưa được xác định rõ ràng, rành mạch; nội dung và phương thức hoạt động còn chậm đổi mới, còn có nhiều biểu hiện của cơ chế kế hoạch hóa tập trung, bao cấp.
2.2. Bất Cập Về Đội Ngũ Cán Bộ Cơ Sở và Chính Sách Hỗ Trợ
Đội ngũ cán bộ cơ sở ít qua đào tạo, ít được bồi dưỡng; chính sách đối với cán bộ cơ sở còn bất cập. Những yếu kém đó có phần trách nhiệm của bản thân hệ thống chính trị ở cơ sở, có phần trách nhiệm thuộc về toàn bộ hệ thống chính trị. Trong đó nguyên nhân quan trọng là các cấp, các ngành cấp trên chưa nhận thức đúng vai trò, vị trí của cơ sở; quan liêu, không sát cơ sở, sát nhân dân; không kịp thời bàn định các chủ trương, chính sách để củng cố, tăng cường các tổ chức và đội ngũ cán bộ cơ sở.
III. Giải Pháp Đổi Mới Công Tác Xây Dựng Đảng Tại Quy Nhơn
Trong những năm qua, xây dựng và củng cố hệ thống chính trị ở nước ta không ngừng được đổi mới về phương thức hoạt động; chỉ đạo, hướng dẫn từng chi bộ, đảng bộ cơ sở thực hiện nghiêm túc việc đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên một cách chính xác, thực chất; đảm bảo đúng quy định; tăng cường phát huy vai trò của cán bộ, đảng viên, đặc biệt là đối với cán bộ lãnh đạo ở cơ sở trong việc giải quyết công việc được giao; đôn đốc các chi bộ, đảng bộ trực thuộc rà soát công tác bảo vệ chính trị nội bộ, tăng cường công tác cán bộ, công tác kiểm tra, giám sát của Đảng.
3.1. Nâng Cao Chất Lượng Đánh Giá Tổ Chức Cơ Sở Đảng
Việc đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên cần được thực hiện một cách chính xác, thực chất, đảm bảo đúng quy định. Cần có các tiêu chí đánh giá cụ thể, rõ ràng, phù hợp với đặc điểm của từng địa phương, đơn vị. Đồng thời, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để đảm bảo tính khách quan, trung thực của việc đánh giá.
3.2. Tăng Cường Vai Trò Của Cán Bộ Đảng Viên Cơ Sở
Cần tăng cường phát huy vai trò của cán bộ, đảng viên, đặc biệt là đối với cán bộ lãnh đạo ở cơ sở trong việc giải quyết công việc được giao. Cần tạo điều kiện để cán bộ, đảng viên được học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Đồng thời, cần có cơ chế khuyến khích, động viên cán bộ, đảng viên tích cực tham gia vào các hoạt động của địa phương, đơn vị.
3.3. Rà Soát và Tăng Cường Công Tác Bảo Vệ Chính Trị Nội Bộ
Các chi bộ, đảng bộ trực thuộc cần rà soát công tác bảo vệ chính trị nội bộ, tăng cường công tác cán bộ, công tác kiểm tra, giám sát của Đảng. Cần có các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm Điều lệ Đảng. Đồng thời, cần xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
IV. Đổi Mới Công Tác Xây Dựng Chính Quyền Tại Cơ Sở Quy Nhơn
Thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa IX) và Nghị quyết 17 - NQ/TU của Tỉnh ủy Bình Định về “Đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn”, hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Bình Định nói chung và thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định nói riêng đã bước đầu đạt được những kết quả quan trọng. Tổ chức cơ sở đảng, chính quyền, mặt trận và các đoàn thể ổn định, có bước phát triển, hệ thống chính trị hoạt động gắn bó và vận hành khá đồng bộ. Chất lượng đội ngũ cán bộ có sự chuyển biến về mọi mặt, nhiều cán bộ trưởng thành từ cơ sở và trong cơ chế mới.
4.1. Củng Cố Tổ Chức Cơ Sở Đảng và Chính Quyền
Cần tiếp tục củng cố tổ chức cơ sở đảng, chính quyền, mặt trận và các đoàn thể. Đảm bảo hệ thống chính trị hoạt động gắn bó và vận hành đồng bộ. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức trong hệ thống chính trị để thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, xã hội của địa phương.
4.2. Nâng Cao Chất Lượng Đội Ngũ Cán Bộ
Cần tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ. Tạo điều kiện để cán bộ được học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Đồng thời, cần có cơ chế tuyển dụng, sử dụng, đánh giá cán bộ một cách công khai, minh bạch, khách quan.
V. Phát Huy Dân Chủ và Tăng Cường Giám Sát Tại Quy Nhơn
Thực hiện dân chủ, kỷ cương và pháp chế xã hội chủ nghĩa trên các lĩnh vực của đời sống xã hội có nhiều tiến bộ; quyền làm chủ của nhân dân được phát huy, vai trò giám sát của nhân dân thông qua Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội đối với các hoạt động của Nhà nước được đề cao, góp phần củng cố, xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh.
5.1. Đảm Bảo Thực Hiện Dân Chủ Cơ Sở
Cần đảm bảo thực hiện dân chủ cơ sở trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Tạo điều kiện để nhân dân tham gia vào việc xây dựng và thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Đồng thời, cần có cơ chế để nhân dân giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước và cán bộ, công chức.
5.2. Tăng Cường Vai Trò Giám Sát Của Nhân Dân
Cần tăng cường vai trò giám sát của nhân dân thông qua Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội đối với các hoạt động của Nhà nước. Cần có cơ chế để nhân dân phản ánh, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo các hành vi vi phạm pháp luật của các cơ quan nhà nước và cán bộ, công chức.
VI. Định Hướng Phát Triển Hệ Thống Chính Trị Cơ Sở Quy Nhơn
Xuất phát từ tình hình trên, với mong muốn được góp phần vào công tác xây dựng, củng cố hệ thống chính trị cơ sở trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định trong thời gian tới, tôi chọn đề tài “Đổi mới phương thức hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định” làm luận văn cao học chuyên ngành chính trị học.
6.1. Nghiên Cứu và Đề Xuất Giải Pháp
Cần tiếp tục nghiên cứu và đề xuất các giải pháp để đổi mới phương thức hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định. Các giải pháp cần phải phù hợp với đặc điểm của từng địa phương, đơn vị và đáp ứng yêu cầu của tình hình mới.
6.2. Xây Dựng Hệ Thống Chính Trị Vững Mạnh
Mục tiêu cuối cùng là xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Hệ thống chính trị cơ sở phải thực sự là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, là nơi thực hiện quyền làm chủ của nhân dân.
