Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của đô thị và yêu cầu nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia, hoạt động của Ủy ban nhân dân (UBND) phường đóng vai trò then chốt trong việc phục vụ người dân và phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh, với tốc độ đô thị hóa nhanh và dân số tăng cao, đang đối mặt với nhiều thách thức trong quản lý hành chính cơ sở. Theo số liệu từ UBND quận, từ năm 2021 đến 2023, số lượng cán bộ, công chức tại các phường dao động khoảng 530-550 người, với trình độ chuyên môn và lý luận chính trị được nâng cao rõ rệt. Tuy nhiên, hoạt động của UBND phường vẫn còn tồn tại những hạn chế như quy trình hành chính phức tạp, thiếu minh bạch và sự tham gia của người dân chưa đồng đều.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đổi mới hoạt động của UBND phường ở quận Gò Vấp theo hướng hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu quản trị quốc gia hiện đại. Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2021-2024, đánh giá thực trạng tổ chức, quản lý, sự tham gia của người dân, công khai minh bạch, phòng chống tiêu cực và hiện đại hóa hoạt động. Ý nghĩa của đề tài không chỉ góp phần nâng cao chất lượng quản lý nhà nước cấp cơ sở mà còn tạo tiền đề cho việc xây dựng chính quyền địa phương hiện đại, phục vụ tốt hơn nhu cầu ngày càng cao của người dân và doanh nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị quốc gia hiện đại, bao gồm:

  • Lý thuyết quản trị quốc gia: Nhấn mạnh vai trò của sự minh bạch, trách nhiệm giải trình và sự tham gia của người dân trong quản lý nhà nước, phù hợp với quan điểm của Đại hội XIII Đảng Cộng sản Việt Nam về đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả.
  • Mô hình quản trị công: Tập trung vào cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, và nâng cao năng lực đội ngũ công chức nhằm tăng cường hiệu quả và chất lượng dịch vụ công.
  • Khái niệm về sự tham gia của người dân: Được hiểu là quyền và cơ hội của người dân trong việc đóng góp ý kiến, giám sát và tham gia vào quá trình ra quyết định tại địa phương, dựa trên các quy định của Hiến pháp 2013 và Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Các khái niệm chính bao gồm: công khai minh bạch, trách nhiệm giải trình, phòng chống tham nhũng, hiện đại hóa hành chính, và sự tham gia của cộng đồng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính nhằm đảm bảo tính toàn diện và khách quan:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập từ khảo sát 300 người dân và 50 công chức tại 16 phường thuộc quận Gò Vấp; dữ liệu hành chính từ UBND quận; các văn bản pháp luật, nghị quyết, và báo cáo liên quan.
  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo đại diện cho các nhóm dân cư và cán bộ công chức tại địa phương.
  • Phân tích dữ liệu: Sử dụng phần mềm Excel để xử lý số liệu khảo sát, xây dựng bảng biểu và biểu đồ minh họa; phân tích nội dung các văn bản pháp luật và báo cáo để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn từ 2021 đến 2024, bao gồm thu thập dữ liệu, phân tích thực trạng, và đề xuất giải pháp đổi mới hoạt động UBND phường.

Phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa khảo sát thực tế và phân tích tài liệu giúp đánh giá chính xác mức độ đáp ứng yêu cầu quản trị quốc gia của UBND phường, đồng thời đề xuất các giải pháp khả thi.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mức độ tham gia của người dân: Khoảng 82% người dân biết về UBND phường và chức năng nhiệm vụ; 68% biết các kênh tham gia hoạt động; 58% đã từng tham gia các hoạt động của UBND phường; 64% hài lòng với hoạt động của UBND phường. Tuy nhiên, vẫn còn 42% chưa từng tham gia, cho thấy cần tăng cường khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi hơn.

  2. Trình độ cán bộ, công chức: Số lượng cán bộ có trình độ thạc sĩ tăng từ 39 (2021) lên 52 (2023); đại học tăng từ 349 lên 395; trình độ lý luận chính trị sơ cấp tăng từ 57 lên 83 người trong cùng giai đoạn. Điều này phản ánh sự chú trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

  3. Mức độ công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình: Chỉ số cải cách hành chính (PAR INDEX) trung bình đạt 78/100, thấp hơn mức trung bình toàn thành phố (81/100). Người dân đánh giá cao công khai trong lĩnh vực hộ tịch nhưng chưa hài lòng với công tác giải quyết khiếu nại. Khoảng 56% công chức đánh giá công khai thông tin tốt, nhưng vẫn còn 14% nhận định kém hoặc rất kém.

  4. Phòng, chống tiêu cực, lãng phí, tham nhũng: 60% người dân hoàn toàn hài lòng với các chính sách phòng chống tham nhũng; 30% hài lòng; tuy nhiên, 10% còn băn khoăn hoặc không hài lòng về việc thực thi các chính sách này trong hoạt động hàng ngày.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát cho thấy UBND phường ở quận Gò Vấp đã đạt được nhiều tiến bộ trong việc nâng cao trình độ cán bộ, công chức và tăng cường sự tham gia của người dân. Việc áp dụng các kênh tham gia đa dạng như họp tổ dân phố, hội nghị tiếp xúc cử tri, cổng thông tin điện tử và đường dây nóng đã tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đóng góp ý kiến. Tuy nhiên, sự tham gia chưa đồng đều và mức độ hài lòng chưa đạt tối ưu phản ánh những hạn chế trong công tác tuyên truyền và cải cách thủ tục hành chính.

Mức độ công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình tuy có cải thiện nhưng vẫn còn tồn tại những điểm nghẽn, đặc biệt trong giải quyết khiếu nại và minh bạch quy trình ra quyết định. So sánh với các nghiên cứu về cải cách hành chính tại các đô thị lớn khác, quận Gò Vấp cần đẩy mạnh hơn nữa ứng dụng công nghệ thông tin và nâng cao năng lực đội ngũ công chức để đáp ứng yêu cầu quản trị quốc gia hiện đại.

Về phòng chống tiêu cực và tham nhũng, sự hài lòng của người dân cao cho thấy các chính sách đã được triển khai hiệu quả, nhưng việc thực thi còn chưa đồng bộ và cần tăng cường kiểm tra, giám sát. Các biểu đồ về mức độ hài lòng và đánh giá công khai minh bạch có thể được trình bày để minh họa rõ hơn sự phân bố ý kiến của người dân và công chức.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường tuyên truyền và nâng cao nhận thức người dân

    • Đẩy mạnh các chương trình truyền thông về vai trò, chức năng và các kênh tham gia của UBND phường.
    • Mục tiêu: Tăng tỷ lệ người dân biết và tham gia lên trên 80% trong vòng 2 năm.
    • Chủ thể thực hiện: UBND phường phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội.

  2. Đơn giản hóa thủ tục hành chính và mở rộng dịch vụ công trực tuyến

    • Rà soát, cắt giảm các thủ tục không cần thiết; áp dụng cơ chế một cửa, một cửa liên thông.
    • Mục tiêu: Tăng tỷ lệ thủ tục hành chính trực tuyến mức độ 4 lên 50% trong 3 năm.
    • Chủ thể thực hiện: UBND phường phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM.

  3. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, công chức

    • Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng về kỹ năng quản lý, ứng dụng công nghệ thông tin và nghiệp vụ chuyên môn.
    • Mục tiêu: 100% cán bộ công chức được đào tạo định kỳ hàng năm.
    • Chủ thể thực hiện: UBND quận Gò Vấp phối hợp với Học viện Hành chính Quốc gia.

  4. Tăng cường công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình

    • Công khai đầy đủ các quyết định, tài chính, kế hoạch phát triển trên cổng thông tin điện tử và tại trụ sở UBND phường.
    • Thiết lập cơ chế giám sát của người dân và tổ chức xã hội.
    • Mục tiêu: Nâng mức độ hài lòng của người dân về công khai minh bạch lên trên 75% trong 2 năm.
    • Chủ thể thực hiện: UBND phường phối hợp với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức xã hội.

  5. Thực hiện nghiêm công tác phòng, chống tiêu cực, tham nhũng

    • Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
    • Xây dựng văn hóa công vụ liêm chính, trách nhiệm.
    • Mục tiêu: Giảm tỷ lệ người dân không hài lòng về phòng chống tham nhũng xuống dưới 5% trong 3 năm.
    • Chủ thể thực hiện: UBND phường phối hợp với các cơ quan thanh tra, kiểm tra.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ, công chức UBND phường và quận Gò Vấp

    • Lợi ích: Nắm bắt thực trạng, nâng cao hiệu quả công tác quản lý, cải tiến quy trình hành chính.
    • Use case: Áp dụng các giải pháp đổi mới trong công việc hàng ngày.

  2. Nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước

    • Lợi ích: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách cải cách hành chính và quản trị quốc gia.
    • Use case: Tham khảo để điều chỉnh quy định pháp luật và cơ chế quản lý.

  3. Các tổ chức chính trị - xã hội và cộng đồng dân cư

    • Lợi ích: Hiểu rõ vai trò, quyền lợi và cách thức tham gia vào hoạt động quản lý địa phương.
    • Use case: Tăng cường giám sát, đóng góp ý kiến xây dựng chính quyền.

  4. Học viên, nghiên cứu sinh và giảng viên ngành Luật, Quản trị công

    • Lợi ích: Tài liệu tham khảo chuyên sâu về quản trị nhà nước cấp cơ sở và cải cách hành chính.
    • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu, giảng dạy và học tập.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao cần đổi mới hoạt động của UBND phường ở quận Gò Vấp?
    Đổi mới nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị nhanh và tăng cường sự tham gia của người dân, từ đó xây dựng chính quyền gần dân, vì dân.

  2. Người dân có thể tham gia vào hoạt động của UBND phường bằng cách nào?
    Qua các kênh như họp tổ dân phố, hội nghị tiếp xúc cử tri, cổng thông tin điện tử, đường dây nóng 1022 và các diễn đàn trực tuyến, tạo điều kiện cho người dân đóng góp ý kiến và giám sát.

  3. Trình độ cán bộ, công chức tại các phường hiện nay ra sao?
    Số lượng cán bộ có trình độ thạc sĩ và đại học tăng lên rõ rệt trong 3 năm gần đây, thể hiện sự chú trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

  4. Mức độ công khai, minh bạch của UBND phường được đánh giá thế nào?
    Đạt mức khá với chỉ số cải cách hành chính trung bình 78/100, tuy nhiên vẫn cần cải thiện trong công tác giải quyết khiếu nại và minh bạch quy trình ra quyết định.

  5. Các chính sách phòng chống tham nhũng được thực hiện ra sao tại UBND phường?
    UBND phường triển khai nhiều chính sách và cơ chế phòng chống tham nhũng theo quy định pháp luật, được người dân đánh giá cao về hiệu quả, nhưng việc thực thi cần được tăng cường hơn nữa.

Kết luận

  • UBND phường ở quận Gò Vấp đã có nhiều tiến bộ trong nâng cao trình độ cán bộ, công chức và tăng cường sự tham gia của người dân.
  • Mức độ công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình được cải thiện nhưng vẫn còn hạn chế cần khắc phục.
  • Các chính sách phòng chống tiêu cực, tham nhũng được triển khai hiệu quả, góp phần nâng cao niềm tin của người dân.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính, nâng cao năng lực đội ngũ, tăng cường công khai minh bạch và phòng chống tham nhũng.
  • Tiếp tục theo dõi, đánh giá và điều chỉnh các giải pháp trong giai đoạn 2025-2027 để đảm bảo hiệu quả quản trị quốc gia tại cấp phường.

Call-to-action: Các cơ quan quản lý và cán bộ UBND phường cần phối hợp chặt chẽ triển khai các giải pháp đổi mới, đồng thời tăng cường đối thoại với người dân để xây dựng chính quyền địa phương hiện đại, minh bạch và hiệu quả.