Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cải cách hành chính nhà nước tại Việt Nam, sự hài lòng của người dân khi thực hiện thủ tục hành chính (TTHC) được xem là một chỉ số quan trọng đánh giá hiệu quả hoạt động của các cơ quan hành chính công. Thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, với diện tích tự nhiên khoảng 33.302 ha và dân số trên 179.000 người, đang trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội nhanh chóng, đòi hỏi hệ thống hành chính công phải ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại và phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân. Tuy nhiên, theo báo cáo của UBND thị xã, mức độ hài lòng của người dân đối với việc giải quyết TTHC vẫn chưa đạt kỳ vọng, đặc biệt trong các lĩnh vực đất đai, xây dựng và đầu tư.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đề xuất các giải pháp nâng cao sự hài lòng của người dân khi thực hiện TTHC trên địa bàn thị xã Phú Mỹ giai đoạn 2018-2022, nhằm phục vụ yêu cầu phát triển hành chính công văn minh, hiện đại. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào Bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả (BPTNVTKQ) của UBND thị xã, khảo sát 734 phiếu hợp lệ trong tổng số 800 phiếu phát ra. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cải thiện chất lượng dịch vụ hành chính công, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết về sự hài lòng của khách hàng trong dịch vụ (Kotler và Keller, 2006) và lý thuyết về cải cách thủ tục hành chính (CCTTHC) trong quản lý nhà nước. Theo Kotler và Keller, sự hài lòng là mức độ cảm xúc tích cực phát sinh từ việc so sánh nhận thức về dịch vụ với kỳ vọng trước đó. Bo Gattis (2010) bổ sung rằng sự hài lòng là phản ứng cá nhân sau khi sử dụng dịch vụ, dựa trên sự chấp nhận hoặc không chấp nhận kết quả thực tế.

Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng gồm: thủ tục hành chính (TTHC) theo quy định pháp luật, cải cách thủ tục hành chính (CCTTHC) nhằm đơn giản hóa, minh bạch hóa quy trình, Bộ phận một cửa và một cửa liên thông trong giải quyết TTHC, cùng các tiêu chí đánh giá sự hài lòng của người dân như tiếp cận dịch vụ, chất lượng thủ tục, thái độ công chức, kết quả cung ứng dịch vụ và xử lý phản ánh kiến nghị.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp phân tích tài liệu thứ cấp và khảo sát thực địa. Nguồn dữ liệu thứ cấp bao gồm các văn bản pháp luật như Nghị quyết 76/NQ-CP (2021), Nghị định 61/2018/NĐ-CP, báo cáo của UBND thị xã Phú Mỹ và các nghiên cứu trước về cải cách hành chính và sự hài lòng của người dân.

Phương pháp khảo sát được thực hiện bằng bảng hỏi trực tuyến và trực tiếp, với cỡ mẫu 800 phiếu phát ra, thu về 734 phiếu hợp lệ, đảm bảo tính đại diện cho người dân sử dụng dịch vụ tại BPTNVTKQ. Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm và phương pháp chuyên gia để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 3 đến tháng 4 năm 2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mức độ hài lòng chung của người dân đối với TTHC tại thị xã Phú Mỹ đạt khoảng 78%, thấp hơn mục tiêu 90% đề ra cho năm 2025. Trong đó, mức hài lòng về tiếp cận dịch vụ công đạt 82%, về thủ tục hành chính đạt 75%, về thái độ công chức đạt 80%, và về kết quả cung ứng dịch vụ đạt 77%.

  2. Thời gian giải quyết thủ tục còn kéo dài và phức tạp: 35% người dân phản ánh thủ tục đất đai và xây dựng có quy trình rườm rà, khó hiểu, gây mất thời gian. Mặc dù tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn tăng lên 85% trong giai đoạn 2018-2022, vẫn còn 15% hồ sơ bị trễ hạn.

  3. Chất lượng phục vụ của công chức chưa đồng đều: 22% người dân cho biết thái độ công chức chưa thân thiện, thiếu hướng dẫn cụ thể, gây khó khăn trong quá trình thực hiện thủ tục. Tuy nhiên, 78% đánh giá cán bộ có trình độ chuyên môn tốt và nhiệt tình hỗ trợ.

  4. Việc tiếp nhận và xử lý phản ánh, kiến nghị còn hạn chế: Chỉ có 60% người dân biết đến các kênh góp ý và 55% hài lòng với tốc độ xử lý phản ánh. Cơ chế minh bạch và công khai thông tin chưa được thực hiện triệt để.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của mức độ hài lòng chưa cao là do thủ tục hành chính còn phức tạp, chưa được đơn giản hóa triệt để theo hướng dẫn của Nghị quyết 76/NQ-CP. So với các mô hình thành công tại Bắc Giang và Quảng Ninh, thị xã Phú Mỹ còn thiếu sự đầu tư đồng bộ về cơ sở vật chất và đào tạo nâng cao năng lực công chức. Việc áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý thủ tục chưa đạt mức tối ưu, ảnh hưởng đến hiệu quả giải quyết hồ sơ và minh bạch thông tin.

Biểu đồ phân tích mức độ hài lòng theo từng tiêu chí có thể minh họa rõ sự chênh lệch giữa các yếu tố, từ đó giúp xác định ưu tiên cải thiện. Bảng so sánh tỷ lệ hồ sơ đúng hạn và phản ánh kiến nghị được xử lý cũng cho thấy sự cần thiết của việc nâng cao năng lực và trách nhiệm của cán bộ.

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các báo cáo của ngành và các nghiên cứu trước đây về cải cách hành chính, đồng thời nhấn mạnh vai trò then chốt của đội ngũ công chức và sự minh bạch trong quy trình giải quyết thủ tục.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đơn giản hóa thủ tục hành chính: Rà soát, cắt giảm các bước không cần thiết trong quy trình giải quyết thủ tục, đặc biệt trong lĩnh vực đất đai và xây dựng, nhằm giảm thời gian xử lý xuống dưới 15 ngày. Chủ thể thực hiện: UBND thị xã phối hợp với các phòng ban chuyên môn. Thời gian: trong năm 2024.

  2. Nâng cao năng lực và thái độ phục vụ của công chức: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ và kỹ năng giao tiếp, hướng dẫn người dân một cách tận tình, thân thiện. Chủ thể: Trung tâm đào tạo cán bộ tỉnh và UBND thị xã. Thời gian: liên tục từ 2024 đến 2025.

  3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thủ tục: Triển khai hệ thống quản lý hồ sơ điện tử, tích hợp cổng dịch vụ công trực tuyến để người dân có thể theo dõi tiến độ và gửi phản ánh nhanh chóng. Chủ thể: Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp UBND thị xã. Thời gian: hoàn thành trong năm 2024.

  4. Tăng cường tiếp nhận và xử lý phản ánh, kiến nghị: Thiết lập đa dạng kênh tiếp nhận (điện thoại, email, ứng dụng di động), đảm bảo phản hồi trong vòng 48 giờ. Chủ thể: Bộ phận một cửa và các phòng ban liên quan. Thời gian: triển khai ngay trong quý II/2024.

  5. Xây dựng mô hình chính quyền thân thiện: Học tập kinh nghiệm từ Bắc Giang, xây dựng tiêu chí đánh giá và chấm điểm sự hài lòng của người dân đối với từng bộ phận, gắn với khen thưởng và xử lý trách nhiệm. Chủ thể: UBND thị xã và Ban Dân vận. Thời gian: từ 2024 đến 2025.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và cán bộ UBND thị xã Phú Mỹ: Để hiểu rõ thực trạng và các giải pháp nâng cao chất lượng phục vụ hành chính, từ đó xây dựng kế hoạch cải cách phù hợp.

  2. Cán bộ, công chức làm việc tại Bộ phận một cửa: Nắm bắt các tiêu chí đánh giá sự hài lòng và áp dụng các kỹ năng giao tiếp, nghiệp vụ nhằm nâng cao hiệu quả công việc.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị kinh doanh, Quản lý nhà nước: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp khảo sát và phân tích dữ liệu trong lĩnh vực cải cách hành chính.

  4. Các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn thị xã: Hiểu rõ quy trình thủ tục hành chính, quyền lợi và nghĩa vụ khi thực hiện các thủ tục liên quan, đồng thời có thể đóng góp ý kiến cải tiến.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao sự hài lòng của người dân khi thực hiện thủ tục hành chính lại quan trọng?
Sự hài lòng phản ánh chất lượng dịch vụ công, giúp tăng niềm tin và sự hợp tác của người dân với chính quyền, đồng thời thúc đẩy cải cách hành chính hiệu quả hơn.

2. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến sự hài lòng của người dân?
Bao gồm thời gian giải quyết thủ tục, tính đơn giản và minh bạch của quy trình, thái độ và năng lực của công chức, cũng như kết quả cung ứng dịch vụ và khả năng tiếp nhận phản ánh.

3. Làm thế nào để người dân có thể góp ý, phản ánh về thủ tục hành chính?
Thông qua các kênh như hộp thư điện tử, số điện thoại đường dây nóng, ứng dụng di động hoặc trực tiếp tại Bộ phận một cửa. Cơ quan có trách nhiệm tiếp nhận và xử lý kịp thời.

4. Công nghệ thông tin được ứng dụng như thế nào trong cải cách thủ tục hành chính?
Hệ thống quản lý hồ sơ điện tử, dịch vụ công trực tuyến giúp người dân theo dõi tiến độ, nộp hồ sơ và nhận kết quả nhanh chóng, minh bạch, giảm thủ tục giấy tờ.

5. Mô hình chính quyền thân thiện có điểm gì nổi bật?
Tập trung vào thái độ phục vụ tận tâm, môi trường làm việc văn minh, minh bạch, lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo hiệu quả, đồng thời có hệ thống đánh giá và khen thưởng rõ ràng.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa các lý thuyết về sự hài lòng và cải cách thủ tục hành chính, đồng thời phân tích thực trạng tại thị xã Phú Mỹ giai đoạn 2018-2022 với cỡ mẫu 734 phiếu khảo sát.
  • Kết quả cho thấy mức độ hài lòng chung đạt khoảng 78%, còn nhiều hạn chế về thủ tục phức tạp, thái độ công chức và xử lý phản ánh.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể như đơn giản hóa thủ tục, nâng cao năng lực công chức, ứng dụng CNTT và xây dựng mô hình chính quyền thân thiện.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả cải cách hành chính và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
  • Các bước tiếp theo gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả định kỳ và mở rộng nghiên cứu sang các địa phương khác trong tỉnh.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao sự hài lòng của người dân trong thủ tục hành chính, góp phần xây dựng chính quyền phục vụ và phát triển bền vững!