Định kiến giới trên Facebook: Phân tích nội dung và bình luận (Nghiên cứu 2022-2023)

PHẦN MỞ ĐẦU

0.1. Lý do chọn đề tài

0.2. Mục tiêu đề tài

0.2.1. Mục tiêu chung

0.2.2. Mục tiêu cụ thể

0.3. Tiếp cận nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu

0.3.1. Tiếp cận nghiên cứu

0.3.2. Phương pháp nghiên cứu

0.3.2.1. Phương pháp phân tích nội dung

0.3.2.2. Phương pháp nghiên cứu tài liệu

0.3.2.3. Phương pháp phỏng vấn sâu

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI

1.1. Quan điểm, chủ trương, pháp luật của Đảng và Nhà nước trong thúc đẩy truyền thông bình đẳng giới

1.2. Mạng xã hội và vai trò của mạng xã hội trong cuộc sống cũng như thúc đẩy bình đẳng giới và tiến bộ xã hội

1.2.1. Vai trò và tình hình sử dụng mạng xã hội ở Việt Nam

1.2.2. Vai trò và tầm ảnh hưởng của mạng xã hội trong việc thực hiện truyền thông bình đẳng giới

1.2.2.1. Thể hiện trong sứ mệnh của mạng xã hội đối với sự tiến bộ của xã hội

1.2.2.2. Thể hiện ở đặc điểm loại hình và sức ảnh hưởng của mạng xã hội Facebook

1.3. Khung lý thuyết đề tài

1.3.1. Các khái niệm cơ bản về giới

1.3.2. Định kiến giới trên mạng xã hội

1.3.2.1. Khung sinh thái xã hội

1.3.2.2. Vai trò giới

1.3.2.3. Thực trạng định kiến giới trên truyền thông đại chúng và mạng xã hội

1.3.2.4. Một số nguyên nhân định kiến giới trên truyền thông

1.4. Tiểu kết chương 1

2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG ĐỊNH KIẾN GIỚI TRÊN MẠNG XÃ HỘI FACEBOOK Ở VIỆT NAM

2.1. Định kiến giới trong thông điệp nội dung bài viết

2.2. Định kiến giới trong mô tả nhân vật trong bài viết

2.2.1. Định kiến giới trong mô tả đặc điểm nhân vật

2.2.1.1. Đặc điểm về ngoại hình

2.2.1.2. Đặc điểm về tính cách, phẩm chất

2.2.2. Định kiến giới trong mô tả vai trò, vị trí, năng lực của nam và nữ

2.3. Mối quan hệ của mỗi giới trong gia đình

2.4. Mối quan hệ của mỗi giới ngoài xã hội

2.5. Định kiến giới trong mô tả nhân vật là nạn nhân của bạo lực, phân biệt đối xử

2.5.1. Nhân vật mô tả là nạn nhân của sự việc

2.5.2. Phản ứng của nhân vật đối với các sự việc

2.5.3. Mức độ chấp nhận của xã hội đối với phản ứng của nạn nhân

2.6. Định kiến giới trong hình thức truyền tải

2.6.1. Tần suất/chủ đề

2.7. Định kiến giới trong bình luận dưới bài viết

2.8. Tiểu kết chương 2

3. CHƯƠNG 3: NGUYÊN NHÂN ĐỊNH KIẾN GIỚI TRÊN MẠNG XÃ HỘI FACEBOOK Ở VIỆT NAM

3.1. Nguyên nhân tồn tại định kiến giới trên mạng xã hội Việt Nam

3.2. Người xây dựng nội dung: tác động đến quá trình xây dựng nội dung

3.3. Cá nhân người xây dựng nội dung và quản lý fanpage

3.4. Môi trường sống; văn hóa, chuẩn mực xã hội và luật pháp chính sách

3.5. Những người xem, bình luận dưới bài viết

3.6. Tiểu kết chương 3

PHẦN KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

0.1. Đối với người xây dựng nội dung và quản lý fanpage

0.2. Đối với người có chuyên môn xây dựng nội dung và quản lý fanpage

0.3. Đối với người xây dựng nội dung và bình luận là công chúng

0.4. Đối với các tổ chức xã hội hoạt động trong lĩnh vực về giới

0.4.1. Tổ chức xã hội hoạt động trong lĩnh vực về giới đối với cơ quan truyền thông, quản trị viên fanpage

0.4.2. Tổ chức xã hội hoạt động trong lĩnh vực về giới đối với công chúng

0.5. Khuyến nghị của sinh viên đối với luật pháp trong xây dựng quy tắc, tiêu chí đánh giá trong nội dung tin bài

0.5.1. Luật pháp, chính sách

0.5.2. Xây dựng quy tắc, tiêu chí đánh giá trong nội dung tin bài

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Định Kiến Giới trên Facebook 2022 2023

Ngày nay, Facebook là một phần không thể thiếu của giới trẻ Việt Nam. Mạng xã hội này không chỉ là nơi để kết nối mà còn là nơi hình thành và thể hiện các chuẩn mực xã hội. Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích định kiến giới thể hiện trong nội dung bài viết và bình luận trên một số fanpage phổ biến như Beatvn, Nhà Nhiều Cột và NEU Confessions. Các fanpage này thu hút lượng lớn tương tác và là nơi giới trẻ chia sẻ quan điểm. Tuy nhiên, quan sát cho thấy các bài đăng đôi khi chứa đựng stereotype giới và tình trạng online hate speech, củng cố thêm bias giới tính đối với giới trẻ. Do đó việc phân tích nội dung và phân tích bình luận là vô cùng cần thiết. Nghiên cứu này nhằm mục đích làm rõ mức độ ảnh hưởng của Facebook và cung cấp cơ sở quan trọng cho việc hỗ trợ nghiên cứu về bình đẳng giới.

1.1. Ảnh Hưởng của Facebook đến Nhận Thức Giới Tính

Facebook, với vai trò là một mạng xã hội, tác động mạnh mẽ đến nhận thức của người dùng, đặc biệt là giới trẻ. Các khuôn mẫu giới được thể hiện qua nội dung và bình luận có thể vô tình củng cố hoặc thay đổi định kiến vô thức. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá và kiểm duyệt nội dung trên mạng xã hội để đảm bảo bình đẳng giới. Theo nghiên cứu, truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc tạo lập và duy trì những khuôn mẫu, chuẩn mực, giá trị mới cũng như dẫn đầu loại bỏ những chuẩn mực, khuôn mẫu không còn phù hợp.

1.2. Vì Sao Chọn Facebook để Nghiên Cứu Định Kiến Giới

Facebook là một nền tảng mạng xã hội phổ biến với lượng người dùng khổng lồ. Sự lan tỏa nhanh chóng của thông tin và bình luận trên Facebook có thể khuếch đại định kiến giới. Việc nghiên cứu định kiến giới trên Facebook cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách các stereotype giới tồn tại và lan truyền trong môi trường trực tuyến. Nghiên cứu này có thể làm rõ mức độ ảnh hưởng của MXH này, trở thành cơ sở quan trọng trong việc hỗ trợ nghiên cứu về ĐKG trong nội dung, hình thức các tin bài và bình luận dưới bài viết trên một số fanpage thịnh hành dành cho giới trẻ Việt Nam.

II. Thực Trạng Định Kiến Giới Thể Hiện qua Nội Dung 2022 2023

Nghiên cứu tập trung vào việc phân tích nội dung trên các fanpage, đặc biệt là cách định kiến giới được thể hiện qua mô tả nhân vật và vai trò của họ. Các bài viết thường củng cố stereotype giới về ngoại hình, tính cách và năng lực của nam và nữ. Điều này dẫn đến sự phân biệt đối xử và tạo ra những rào cản cho bình đẳng giới. Cần có sự thay đổi trong cách các nhà truyền thông và người dùng mạng xã hội tiếp cận và xây dựng nội dung để giảm thiểu bias giới tính.

2.1. Mô Tả Nhân Vật và Định Kiến Ngoại Hình trên Facebook

Nghiên cứu cho thấy các nhân vật nữ thường được mô tả tập trung vào ngoại hình và sắc đẹp, trong khi nhân vật nam thường được mô tả dựa trên thành tích và sự nghiệp. Điều này củng cố định kiến giới về vai trò của phụ nữ trong xã hội và tạo ra áp lực về vẻ đẹp cho phái nữ. Theo Báo cáo, các nhân vật nữ thường được mô tả tập trung vào ngoại hình, sắc đẹp.

2.2. Vai Trò và Năng Lực So Sánh Giữa Nam và Nữ

Nội dung bài viết thường thể hiện định kiến giới về vai trò của nam giới và nữ giới trong gia đình và xã hội. Ví dụ, nam giới thường được mô tả là người kiếm tiền chính, trong khi phụ nữ thường được gán cho vai trò chăm sóc gia đình. Sự phân biệt đối xử này hạn chế cơ hội phát triển của cả nam và nữ. Nghiên cứu cho thấy, sự quan tâm, chăm lo của nhân vật dành cho gia đình (bài) và lý do nhân vật được chia sẻ việc nhà (bài) là những ví dụ điển hình.

2.3 Định Kiến Giới Trong Cách Mô Tả Nạn Nhân Bạo Lực

Nghiên cứu cho thấy, khi mô tả nhân vật là nạn nhân của bạo lực và phân biệt đối xử, vẫn tồn tại định kiến giới. Cách phản ứng của nạn nhân đối với sự việc cũng bị đánh giá khác nhau dựa trên giới tính. Điều này cho thấy, xã hội cần có cái nhìn công bằng hơn về bình đẳng giới và hỗ trợ nạn nhân không phân biệt giới tính. Theo Biểu đồ 10: Mức độ lên tiếng của mỗi giới trong hoàn cảnh là nạn nhân (bài), cần có sự công bằng hơn trong nhìn nhận về giới.

III. Định Kiến Giới Phân Tích Bình Luận Dưới Bài Viết 2022 2023

Bình luận dưới bài viết trên Facebook thường là nơi định kiến giới được thể hiện một cách rõ ràng và trực tiếp. Các bình luận có thể chứa online hate speech, toxic comment, misogyny và sexism. Việc phân tích bình luận giúp hiểu rõ hơn về mức độ và hình thức của định kiến giới trong cộng đồng mạng. Cần có biện pháp để kiểm soát và ngăn chặn các bình luận mang tính phân biệt đối xử và bạo lực ngôn ngữ.

3.1. Các Dạng Ngôn Ngữ Thể Hiện Định Kiến Giới Trong Bình Luận

Bình luận thường chứa các từ ngữ mang tính miệt thị, hạ thấp hoặc xúc phạm đến một giới tính nhất định. Ví dụ, các bình luận có thể chế giễu ngoại hình của phụ nữ hoặc đánh giá thấp năng lực của nam giới. Nghiên cứu cho thấy ngôn từ, hình ảnh trong bình luận hàm chứa định kiến giới, bạo lực xúc phạm trong các vấn đề gây tổn thương thể chất hoặc tinh thần vẫn còn phổ biến.

3.2. Mức Độ Lan Truyền của Bình Luận Tiêu Cực và Ảnh Hưởng

Các bình luận mang tính định kiến giới có thể lan truyền nhanh chóng và gây ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý và nhận thức của người đọc. Đặc biệt, những người trẻ tuổi dễ bị ảnh hưởng bởi các bình luận này và có thể tiếp thu những stereotype giới tiêu cực. Do đó, cần có các biện pháp content moderation hiệu quả.Theo Biểu đồ 15: Số bình luận trên các fanpage (bài), cần có biện pháp kiểm soát bình luận.

IV. Nguyên Nhân Gốc Rễ của Định Kiến Giới trên Facebook

Có nhiều yếu tố góp phần vào sự tồn tại của định kiến giới trên Facebook. Các yếu tố này bao gồm môi trường sống, văn hóa, chuẩn mực xã hội và luật pháp chính sách. Người xây dựng nội dung và người xem bình luận đều có vai trò trong việc duy trì hoặc thay đổi định kiến giới. Cần có sự thay đổi trong nhận thức và hành vi của cả hai nhóm này để tạo ra một môi trường trực tuyến công bằng và bình đẳng giới.

4.1. Vai Trò của Người Xây Dựng Nội Dung và Quản Lý Fanpage

Người xây dựng nội dung và quản lý fanpage có trách nhiệm tạo ra nội dung có nhạy cảm giới và tránh củng cố stereotype giới. Họ cần nhận thức rõ về ảnh hưởng của Facebook và sử dụng nền tảng này để thúc đẩy bình đẳng giới. Nghiên cứu nhấn mạnh tác động đến quá trình xây dựng nội dung.

4.2. Ảnh Hưởng của Chuẩn Mực Xã Hội và Văn Hóa Đến Định Kiến

Các chuẩn mực xã hội và văn hóa có thể góp phần vào việc hình thành và duy trì định kiến giới. Cần có sự thay đổi trong cách xã hội nhìn nhận về vai trò của nam và nữ để giảm thiểu bias giới tính. Các tổ chức xã hội hoạt động trong lĩnh vực giới cần tác động đến cơ quan truyền thông và công chúng để thay đổi nhận thức.

V. Hướng Dẫn Giảm Thiểu Định Kiến Giới trên Facebook 2023

Để giảm thiểu định kiến giới trên Facebook, cần có sự phối hợp giữa nhiều bên liên quan, bao gồm Facebook, người xây dựng nội dung, người dùng mạng xã hội và các tổ chức xã hội. Các biện pháp bao gồm content moderation, giáo dục và nâng cao nhận thức, và xây dựng chính sách bình đẳng giới. Mục tiêu là tạo ra một môi trường trực tuyến an toàn và công bằng cho tất cả mọi người.

5.1. Biện Pháp Content Moderation Hiệu Quả trên Facebook

Facebook cần tăng cường content moderation để loại bỏ các nội dung và bình luận mang tính định kiến giới. Điều này bao gồm việc sử dụng thuật toán Facebook để phát hiện và gỡ bỏ các nội dung vi phạm, cũng như cung cấp cho người dùng công cụ để báo cáo các nội dung không phù hợp. Các tổ chức xã hội hoạt động trong lĩnh vực về giới cần hỗ trợ cơ quan truyền thông trong công tác này.

5.2. Nâng Cao Nhận Thức về Bình Đẳng Giới Cho Người Dùng

Cần có các chương trình giáo dục và nâng cao nhận thức về bình đẳng giới cho người dùng Facebook. Các chương trình này có thể giúp người dùng nhận biết và phản đối định kiến giới, cũng như khuyến khích họ xây dựng nội dung có nhạy cảm giới. Vai trò của giáo dục và nâng cao nhận thức về định kiến giới là vô cùng quan trọng.

VI. Kết Luận Tương Lai của Bình Đẳng Giới trên Mạng Xã Hội

Nghiên cứu này cho thấy định kiến giới vẫn là một vấn đề đáng quan ngại trên Facebook. Tuy nhiên, với sự phối hợp giữa nhiều bên liên quan và các biện pháp hiệu quả, có thể tạo ra một môi trường trực tuyến công bằng và bình đẳng giới. Tương lai của bình đẳng giới trên mạng xã hội phụ thuộc vào sự thay đổi trong nhận thức và hành vi của tất cả mọi người.

6.1. Ứng Dụng Kết Quả Nghiên Cứu vào Thực Tiễn Truyền Thông

Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các chiến dịch truyền thông có nhạy cảm giới, cũng như để phát triển các công cụ content moderation hiệu quả hơn. Ngoài ra, nghiên cứu cũng cung cấp cơ sở cho việc xây dựng chính sách bình đẳng giới trên Facebook.

6.2. Tiếp Tục Nghiên Cứu về Định Kiến Giới trong Môi Trường Số

Cần tiếp tục nghiên cứu về định kiến giới trong môi trường số để hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng và phát triển các biện pháp đối phó hiệu quả. Nghiên cứu cũng cần tập trung vào các nền tảng mạng xã hội khác ngoài Facebook để có cái nhìn toàn diện về vấn đề này.

ĐỊNH KIẾN GIỚI TRÊN MẠNG XÃ HỘI: PHÂN TÍCH NỘI DUNG BÀI VIẾT VÀ BÌNH LUẬN TRÊN MỘT SỐ FANPAGE TRÊN FACEBOOK