Dạy Học Tác Phẩm Của Nam Cao Trong Nhà Trường Trung Học Cơ Sở Theo Hướng Tiếp Cận Văn Hóa

• Tác giả: Hoàng Thị Thanh Huyền
• Người hướng dẫn: Ts. Dương Tuyết Hạnh
• Trường học: Trường Đại Học Giáo Dục - Đại Học Quốc Gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Lý Luận Và Phương Pháp Dạy Học Bộ Môn Ngữ Văn
• Đề tài: Dạy Học Tác Phẩm Của Nam Cao Trong Nhà Trường Trung Học Cơ Sở Theo Hướng Tiếp Cận Văn Hóa
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• BẢNG CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
• MỤC LỤC
• MỞ ĐẦU
• Lý do chọn đề tài
• Lịch sử vấn đề nghiên cứu
• Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
• Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• Phương pháp nghiên cứu
• Cấu trúc luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
• 1.1. Khái lược về văn hóa
• 1.2. Các thuộc tính và chức năng của văn hóa
• 1.3. Một số thành tố cơ bản của văn hóa Việt Nam
• 1.4. Mối quan hệ giữa văn hóa và văn học
• 1.5. Tiếp cận văn hóa trong dạy học tác phẩm văn học
• 1.5.1. Khái niệm “Tiếp cận văn hóa”
• 1.5.2. Các phương diện biểu hiện của văn hóa trong tác phẩm văn học
• 1.5.3. “Mã văn hóa” và các dạng thức tồn tại của mã văn hóa trong tác phẩm văn học
• 1.6. Khái quát về nhà văn Nam Cao và những biểu hiện văn hóa dân tộc trong văn Nam Cao
• 1.6.1. Khái quát về nhà văn Nam Cao
• 1.6.2. Những biểu hiện văn hóa dân tộc trong tác phẩm Nam Cao
• 1.7. Thực trạng dạy học tác phẩm của Nam Cao trong nhà trường THCS
• 1.7.1. Thực trạng dạy
• 1.7.2. Thực trạng học
• 1.7.3. Nguyên nhân của thực trạng
• 1.8. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỊNH HƯỚNG DẠY HỌC TÁC PHẨM CỦA NAM CAO TRONG NHÀ TRƯỜNG THCS THEO HƯỚNG TIẾP CẬN VĂN HÓA
• 2.1. Những yêu cầu khi dạy học tác phẩm của Nam Cao theo hướng TCVH
• 2.1.1. Yêu cầu chung khi dạy truyện ngắn
• 2.1.2. Đảm bảo nguyên tắc tiếp cận đồng bộ tác phẩm văn chương trong nhà trường
• 2.1.3. Đặt học sinh là trung tâm, chủ thể của quá trình cảm thụ
• 2.2. Định hướng dạy học tác phẩm của Nam Cao theo hướng TCVH
• 2.2.1. Tập trung khai thác hoàn cảnh lịch sử
• 2.2.2. Chú trọng vào hình tượng nhân vật
• 2.2.3. Làm nổi bật các phương diện nghệ thuật tiêu biểu của Nam Cao
• 2.2.4. Vận dụng tổng hợp các nguồn tư liệu, đổi mới PPDH, sử dụng triệt để những phương tiện dạy học hiện đại
• 2.3. Đề xuất quy trình tổ chức dạy học tác phẩm của Nam Cao trong nhà trường THCS theo hướng TCVH
• 2.3.1. Dạy học tác phẩm của Nam Cao trong nhà trường THCS theo hướng TCVH với hình thức trong lớp
• 2.3.2. Dạy học tác phẩm của Nam Cao trong nhà trường THCS với hình thức ngoài lớp học
• 2.4. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.1. Mô tả thực nghiệm
• 3.2. Mục đích, yêu cầu thực nghiệm
• 3.3. Địa bàn, đối tượng, thời gian thực nghiệm
• 3.4. Cách thức tiến hành thực nghiệm
• 3.4.1. Thiết kế kế hoạch bài học (giáo án) thực nghiệm
• 3.4.1.1. Giáo án thực nghiệm với hình thức dạy học trong lớp
• 3.4.1.2. Giáo án thực nghiệm với hình thức ngoài không gian lớp học
• 3.4.2. Thuyết minh ý tưởng kế hoạch bài học
• 3.4.3. Tổ chức thực nghiệm
• 3.5. Tiểu kết chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Dạy Học Tác Phẩm Nam Cao Theo Hướng Tiếp Cận Văn Hóa

Dạy học tác phẩm của Nam Cao trong trường trung học cơ sở (THCS) là một nhiệm vụ quan trọng trong chương trình giáo dục hiện nay. Việc tiếp cận văn hóa trong dạy học không chỉ giúp học sinh hiểu sâu hơn về tác phẩm mà còn góp phần phát triển nhân cách và lối sống của các em. Tiếp cận văn hóa trong giáo dục giúp học sinh nhận thức rõ hơn về giá trị văn hóa dân tộc, từ đó hình thành những phẩm chất tốt đẹp trong cuộc sống.

1.1. Khái Niệm Về Tiếp Cận Văn Hóa Trong Dạy Học

Tiếp cận văn hóa trong dạy học là phương pháp giúp học sinh hiểu rõ hơn về bối cảnh văn hóa của tác phẩm. Điều này không chỉ giúp các em cảm nhận được giá trị nghệ thuật mà còn hiểu được những thông điệp sâu sắc mà tác giả muốn truyền tải. Việc này đặc biệt quan trọng khi dạy các tác phẩm của Nam Cao, nơi mà văn hóa dân tộc được thể hiện rõ nét.

1.2. Tác Phẩm Nam Cao Và Giá Trị Văn Hóa

Tác phẩm của Nam Cao như 'Lão Hạc' không chỉ đơn thuần là một câu chuyện mà còn là bức tranh phản ánh đời sống văn hóa của người dân Việt Nam. Những giá trị văn hóa trong tác phẩm giúp học sinh nhận thức được những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, từ đó hình thành nhân cách và lối sống tích cực.

II. Vấn Đề Trong Dạy Học Tác Phẩm Nam Cao Hiện Nay

Mặc dù có nhiều lợi ích từ việc dạy học theo hướng tiếp cận văn hóa, nhưng thực tế hiện nay vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết. Việc dạy tác phẩm của Nam Cao chủ yếu vẫn theo các phương pháp truyền thống, chưa khai thác được hết giá trị văn hóa của tác phẩm. Điều này dẫn đến việc học sinh không cảm nhận được hết ý nghĩa của tác phẩm.

2.1. Thực Trạng Dạy Học Tác Phẩm Nam Cao

Thực trạng dạy học tác phẩm của Nam Cao trong các trường THCS hiện nay cho thấy việc tiếp cận văn hóa chưa được chú trọng. Giáo viên thường tập trung vào nội dung văn bản mà bỏ qua bối cảnh văn hóa, dẫn đến việc học sinh không hiểu rõ về tác phẩm.

2.2. Nguyên Nhân Của Vấn Đề

Nguyên nhân chính của vấn đề này là do giáo viên chưa được đào tạo đầy đủ về phương pháp dạy học theo hướng tiếp cận văn hóa. Hơn nữa, tài liệu giảng dạy cũng chưa cung cấp đủ thông tin về bối cảnh văn hóa của tác phẩm, khiến giáo viên gặp khó khăn trong việc truyền đạt.

III. Phương Pháp Dạy Học Tác Phẩm Nam Cao Theo Hướng Tiếp Cận Văn Hóa

Để dạy học tác phẩm của Nam Cao hiệu quả hơn, cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực. Việc này không chỉ giúp học sinh tiếp cận tác phẩm một cách sâu sắc mà còn phát triển kỹ năng tư duy phản biện và sáng tạo.

3.1. Định Hướng Dạy Học Tác Phẩm Theo Bối Cảnh Văn Hóa

Định hướng dạy học tác phẩm của Nam Cao cần tập trung vào bối cảnh văn hóa lịch sử. Giáo viên nên giới thiệu cho học sinh về hoàn cảnh sáng tác, từ đó giúp các em hiểu rõ hơn về nội dung và ý nghĩa của tác phẩm.

3.2. Sử Dụng Các Tài Liệu Hỗ Trợ

Việc sử dụng các tài liệu hỗ trợ như video, hình ảnh, và các bài viết về văn hóa dân tộc sẽ giúp học sinh có cái nhìn đa chiều hơn về tác phẩm. Điều này cũng giúp các em dễ dàng tiếp cận và cảm nhận được giá trị văn hóa trong tác phẩm của Nam Cao.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Dạy Học Tác Phẩm Nam Cao

Việc áp dụng phương pháp dạy học theo hướng tiếp cận văn hóa trong giảng dạy tác phẩm của Nam Cao đã cho thấy những kết quả tích cực. Học sinh không chỉ hiểu rõ hơn về tác phẩm mà còn phát triển được những kỹ năng cần thiết trong học tập.

4.1. Kết Quả Nghiên Cứu Thực Nghiệm

Kết quả từ các nghiên cứu thực nghiệm cho thấy học sinh có sự tiến bộ rõ rệt trong việc hiểu và cảm nhận tác phẩm khi được dạy theo hướng tiếp cận văn hóa. Các em có khả năng phân tích và đánh giá tác phẩm một cách sâu sắc hơn.

4.2. Phản Hồi Từ Học Sinh

Phản hồi từ học sinh cho thấy các em cảm thấy hứng thú hơn với việc học tác phẩm của Nam Cao khi được tiếp cận theo hướng văn hóa. Điều này cho thấy rằng việc dạy học theo hướng này là cần thiết và hiệu quả.

V. Kết Luận Về Dạy Học Tác Phẩm Nam Cao Theo Hướng Tiếp Cận Văn Hóa

Dạy học tác phẩm của Nam Cao theo hướng tiếp cận văn hóa là một phương pháp hiệu quả giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn về tác phẩm và phát triển nhân cách. Việc này không chỉ giúp các em tiếp cận văn học một cách toàn diện mà còn góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa dân tộc.

5.1. Tương Lai Của Dạy Học Tác Phẩm Nam Cao

Tương lai của việc dạy học tác phẩm của Nam Cao theo hướng tiếp cận văn hóa cần được chú trọng hơn nữa. Cần có sự đầu tư vào tài liệu giảng dạy và đào tạo giáo viên để nâng cao chất lượng dạy học.

5.2. Đề Xuất Giải Pháp Cải Tiến

Đề xuất các giải pháp cải tiến trong dạy học như tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hội thảo về văn hóa, và các buổi thảo luận sẽ giúp học sinh có cơ hội tiếp cận tác phẩm một cách sinh động và hiệu quả hơn.