Tổng quan nghiên cứu
Hoạt động giao nhận xuất nhập khẩu hàng nguyên container bằng đường biển đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng logistics quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu. Tại Việt Nam, với sự phát triển mạnh mẽ của thương mại quốc tế, nhu cầu vận chuyển hàng hóa bằng đường biển ngày càng tăng, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất nhập khẩu. Nghiên cứu tập trung đánh giá hoạt động giao nhận xuất nhập khẩu hàng nguyên container tại Công ty TNHH Door to Door Việt trong giai đoạn 2021-2022 nhằm làm rõ hiệu quả, những điểm mạnh, hạn chế và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ.
Mục tiêu chính của nghiên cứu là phân tích quy trình giao nhận hàng nguyên container (FCL) bằng đường biển, đánh giá tình hình sản lượng và doanh thu giao nhận theo chiều hàng, thị trường, mặt hàng và thời gian, từ đó đề xuất các giải pháp tối ưu hóa hoạt động giao nhận tại công ty. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại Công ty TNHH Door to Door Việt, một doanh nghiệp logistics có mạng lưới đại lý toàn cầu và hợp tác với các hãng tàu lớn như Maersk, NYK, Yangming, trong khoảng thời gian 2021-2022.
Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp logistics Việt Nam, góp phần thúc đẩy phát triển thị trường xuất nhập khẩu, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện quy trình giao nhận, tối ưu hóa chi phí và nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của khách hàng trong bối cảnh thị trường vận tải biển biến động phức tạp.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:
Lý thuyết dịch vụ giao nhận vận tải: Định nghĩa dịch vụ giao nhận theo FIATA và Luật Thương mại Việt Nam năm 1997, nhấn mạnh vai trò của người giao nhận trong việc tổ chức vận chuyển, làm thủ tục hải quan, lưu kho và các dịch vụ liên quan nhằm đảm bảo hàng hóa được vận chuyển an toàn, hiệu quả.
Mô hình chất lượng dịch vụ logistics: Bao gồm các khái niệm về tính cung ứng, tính vượt trội, tính đáp ứng nhu cầu và tính tạo ra giá trị, làm cơ sở đánh giá chất lượng dịch vụ giao nhận vận tải biển.
Phương thức vận chuyển hàng nguyên container (FCL): Khái niệm, đặc điểm và quy trình vận chuyển hàng nguyên container bằng đường biển, bao gồm các bước từ nhận hàng, đóng container, vận chuyển đến cảng, làm thủ tục hải quan đến giao hàng.
Phân tích SWOT: Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của hoạt động giao nhận tại công ty nhằm đề xuất giải pháp phù hợp.
Phương pháp nghiên cứu
Nguồn dữ liệu: Dữ liệu thu thập từ báo cáo kết quả kinh doanh năm 2021-2022 của Công ty TNHH Door to Door Việt, hồ sơ nghiệp vụ giao nhận xuất nhập khẩu, phần mềm khai báo hải quan ECUS5, cùng các tài liệu pháp luật liên quan và tài liệu chuyên ngành logistics.
Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp so sánh (số tuyệt đối, số tương đối, số bình quân), phương pháp số chênh lệch và phương pháp xác định mức độ ảnh hưởng (MĐAH) để đánh giá sự biến động sản lượng và doanh thu giao nhận theo các tiêu chí chiều hàng, thị trường, mặt hàng và thời gian.
Cỡ mẫu và chọn mẫu: Nghiên cứu tập trung vào toàn bộ hoạt động giao nhận xuất nhập khẩu hàng nguyên container của công ty trong hai năm 2021 và 2022, đảm bảo tính đại diện và đầy đủ cho phân tích.
Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong năm 2023, tập trung đánh giá kết quả kinh doanh và quy trình nghiệp vụ trong giai đoạn 2021-2022.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Sản lượng giao nhận hàng nguyên container: Năm 2022, sản lượng giao nhận hàng nguyên container xuất nhập khẩu có sự biến động theo chiều hàng và thị trường. Sản lượng xuất khẩu chiếm khoảng 60% tổng sản lượng, trong khi nhập khẩu chiếm 40%. Thị trường chính là châu Á và châu Âu, chiếm lần lượt 45% và 35% tổng sản lượng.
Doanh thu giao nhận: Doanh thu thuần năm 2022 đạt khoảng 76,6 tỷ VNĐ, giảm 5,5% so với năm 2021 (81,1 tỷ VNĐ), chủ yếu do giá cước vận tải biển giảm sau giai đoạn tăng cao do dịch Covid-19. Tuy nhiên, lợi nhuận gộp tăng 5,8%, đạt 8,58 tỷ VNĐ nhờ tối ưu chi phí vận hành và quản lý.
Hiệu quả hoạt động tài chính: Doanh thu hoạt động tài chính tăng 16,4% lên gần 1 tỷ VNĐ, trong khi chi phí tài chính tăng 12,9% nhưng chi phí lãi vay giảm 9,9%, cho thấy công ty đã giảm vay nợ hiệu quả. Chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp giảm lần lượt 19,8% và 7%, góp phần nâng cao lợi nhuận thuần tăng 16,7% lên 5,9 tỷ VNĐ.
Quy trình giao nhận: Quy trình giao nhận xuất nhập khẩu hàng nguyên container được thực hiện bài bản, từ nhận thông tin, đặt chỗ với hãng tàu, kéo container về kho đóng hàng, vận chuyển đến cảng, khai báo hải quan điện tử qua phần mềm ECUS5, đến thanh lý tờ khai và giao chứng từ cho khách hàng. Việc áp dụng phần mềm ECUS5 giúp rút ngắn thời gian làm thủ tục, giảm sai sót và tăng tính minh bạch.
Thảo luận kết quả
Sự giảm nhẹ doanh thu năm 2022 so với 2021 phản ánh tác động của việc điều chỉnh giá cước vận tải biển sau giai đoạn tăng cao do dịch bệnh, phù hợp với xu hướng chung của ngành logistics toàn cầu. Tuy nhiên, công ty đã thành công trong việc kiểm soát chi phí và tối ưu hóa quy trình, dẫn đến tăng trưởng lợi nhuận gộp và lợi nhuận thuần, thể hiện hiệu quả quản trị tài chính và vận hành.
Việc áp dụng phần mềm khai báo hải quan điện tử ECUS5 là điểm sáng trong quy trình nghiệp vụ, giúp giảm thời gian thông quan và tăng độ chính xác, phù hợp với xu hướng chuyển đổi số trong logistics. So với một số nghiên cứu trong ngành, kết quả này cho thấy Door to Door Việt đã bắt kịp xu hướng công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Tuy nhiên, thị trường giao nhận tại Việt Nam còn nhiều thách thức như hạ tầng logistics chưa đồng bộ, nguồn nhân lực chất lượng cao thiếu hụt, và cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp lớn trong khu vực. Do đó, việc tiếp tục hoàn thiện quy trình, nâng cao chất lượng dịch vụ và mở rộng mạng lưới đại lý là cần thiết để duy trì và phát triển bền vững.
Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ cột thể hiện sản lượng và doanh thu theo năm, biểu đồ tròn phân bổ thị trường, bảng so sánh chi phí và lợi nhuận giữa các năm, giúp minh họa rõ nét xu hướng và hiệu quả hoạt động.
Đề xuất và khuyến nghị
Tối ưu hóa quy trình giao nhận: Áp dụng công nghệ tự động hóa và phần mềm quản lý hiện đại hơn để giảm thiểu sai sót trong thủ tục, rút ngắn thời gian xử lý và nâng cao hiệu quả vận hành. Mục tiêu giảm thời gian xử lý thủ tục hải quan xuống dưới 24 giờ trong vòng 12 tháng, do bộ phận chứng từ và IT phối hợp thực hiện.
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Tổ chức đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ giao nhận, khai báo hải quan và kỹ năng mềm cho nhân viên, đặc biệt là đội ngũ chứng từ và kinh doanh. Mục tiêu tăng tỷ lệ nhân viên đạt chứng chỉ chuyên ngành lên 80% trong 18 tháng, do phòng nhân sự chủ trì.
Mở rộng mạng lưới đại lý và đối tác: Tăng cường hợp tác với các hãng tàu quốc tế và đại lý tại các thị trường trọng điểm như châu Âu, châu Á để đa dạng hóa dịch vụ và nâng cao khả năng cạnh tranh. Mục tiêu ký kết ít nhất 3 hợp đồng đại lý mới trong 24 tháng, do ban giám đốc và phòng kinh doanh thực hiện.
Điều chỉnh chính sách giá và dịch vụ khách hàng: Xây dựng chính sách giá linh hoạt theo nhóm khách hàng, đồng thời cải tiến dịch vụ chăm sóc khách hàng nhằm tăng sự hài lòng và giữ chân khách hàng hiện tại. Mục tiêu tăng tỷ lệ khách hàng trung thành lên 90% trong 12 tháng, do phòng kinh doanh và marketing triển khai.
Đầu tư nâng cấp phương tiện vận tải và kho bãi: Mua sắm thêm xe đầu kéo, xe tải và mở rộng kho bãi để đáp ứng nhu cầu vận chuyển nội địa và lưu trữ hàng hóa, giảm chi phí thuê ngoài. Mục tiêu tăng công suất vận chuyển nội địa lên 30% trong 24 tháng, do ban giám đốc và phòng vận hành quản lý.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Doanh nghiệp logistics và giao nhận vận tải: Các công ty trong ngành có thể áp dụng các giải pháp tối ưu quy trình, nâng cao chất lượng dịch vụ và quản lý tài chính hiệu quả từ nghiên cứu để cải thiện hoạt động kinh doanh.
Nhà quản lý và chuyên viên vận tải biển: Tham khảo quy trình nghiệp vụ giao nhận xuất nhập khẩu hàng nguyên container, các phương pháp phân tích hiệu quả kinh doanh và đề xuất giải pháp thực tiễn để nâng cao năng lực quản lý.
Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành kinh tế vận tải, logistics: Nghiên cứu cung cấp kiến thức thực tiễn về hoạt động giao nhận vận tải biển, phương pháp phân tích số liệu và ứng dụng công nghệ trong logistics.
Cơ quan quản lý nhà nước và hoạch định chính sách: Tham khảo để hiểu rõ hơn về thực trạng hoạt động giao nhận xuất nhập khẩu, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển ngành logistics, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Câu hỏi thường gặp
Hoạt động giao nhận xuất nhập khẩu hàng nguyên container là gì?
Hoạt động này bao gồm các bước tổ chức vận chuyển hàng nguyên container từ nơi xuất khẩu đến nơi nhập khẩu, bao gồm nhận hàng, đóng container, vận chuyển, làm thủ tục hải quan và giao hàng. Ví dụ, Door to Door Việt thực hiện quy trình này qua phần mềm ECUS5 giúp tăng tốc độ thông quan.Tại sao việc áp dụng phần mềm khai báo hải quan điện tử lại quan trọng?
Phần mềm như ECUS5 giúp giảm thời gian xử lý thủ tục, giảm sai sót và tăng tính minh bạch trong giao nhận hàng hóa, từ đó nâng cao hiệu quả và giảm chi phí cho doanh nghiệp.Những yếu tố nào ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ giao nhận?
Bao gồm tính cung ứng (thực hiện dịch vụ đúng tiến độ), tính vượt trội (ưu việt so với đối thủ), tính đáp ứng nhu cầu khách hàng và tính tạo ra giá trị gia tăng. Ví dụ, thái độ phục vụ và khả năng xử lý thủ tục nhanh chóng là yếu tố quan trọng.Làm thế nào để nâng cao hiệu quả hoạt động giao nhận tại doanh nghiệp?
Có thể áp dụng công nghệ tự động hóa, đào tạo nhân lực chuyên môn, mở rộng mạng lưới đại lý, điều chỉnh chính sách giá và đầu tư cơ sở vật chất. Door to Door Việt đã thực hiện một số giải pháp này và đạt kết quả tích cực.Tác động của dịch Covid-19 đến hoạt động giao nhận xuất nhập khẩu như thế nào?
Dịch bệnh làm gián đoạn chuỗi cung ứng, tăng chi phí vận tải và gây biến động giá cước. Năm 2021, giá cước tăng cao khiến doanh thu tăng nhưng chi phí cũng tăng; năm 2022, giá cước giảm trở lại dẫn đến doanh thu giảm nhẹ nhưng lợi nhuận được cải thiện nhờ kiểm soát chi phí.
Kết luận
- Hoạt động giao nhận xuất nhập khẩu hàng nguyên container bằng đường biển tại Công ty TNHH Door to Door Việt trong giai đoạn 2021-2022 duy trì hiệu quả, với lợi nhuận thuần tăng 16,7% dù doanh thu giảm nhẹ.
- Quy trình nghiệp vụ được thực hiện bài bản, ứng dụng phần mềm khai báo hải quan điện tử ECUS5 giúp nâng cao hiệu quả và giảm thiểu sai sót.
- Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ gồm tính cung ứng, tính vượt trội, tính đáp ứng nhu cầu và tính tạo ra giá trị được công ty chú trọng phát triển.
- Đề xuất các giải pháp tối ưu hóa quy trình, nâng cao chất lượng nhân lực, mở rộng mạng lưới đại lý và đầu tư cơ sở vật chất nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.
- Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho doanh nghiệp logistics và các bên liên quan trong việc phát triển hoạt động giao nhận xuất nhập khẩu hàng nguyên container bằng đường biển.
Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 12-24 tháng, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp.
Call to action: Các doanh nghiệp logistics và nhà quản lý vận tải biển nên áp dụng các kết quả nghiên cứu để nâng cao chất lượng dịch vụ, đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động giao nhận nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.