Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng quyết liệt của nền kinh tế thị trường, lĩnh vực y tế cũng không nằm ngoài xu hướng này. Việc nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và hiệu quả hoạt động của các bệnh viện trở thành yêu cầu cấp thiết nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân. Bệnh viện Da liễu Trung ương, với vai trò là đơn vị chuyên khoa đầu ngành về da liễu, chịu áp lực lớn trong việc đảm bảo chất lượng khám chữa bệnh đồng thời duy trì hiệu quả tài chính. Từ năm 2016 đến 2018, tổng số nhân lực của bệnh viện tăng từ 273 lên 350 người, tương ứng mức tăng 28%, trong khi tổng thu từ hoạt động y tế cũng tăng gần 23%, đạt 28,7 tỷ đồng năm 2018. Tuy nhiên, sự gia tăng này đi kèm với những thách thức trong công tác quản trị nhân sự, đặc biệt là công tác đánh giá thực hiện công việc của người lao động.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận về đánh giá thực hiện công việc trong các đơn vị sự nghiệp có thu, phân tích thực trạng công tác đánh giá tại Bệnh viện Da liễu Trung ương, từ đó nhận diện ưu điểm, hạn chế và đề xuất giải pháp hoàn thiện. Nghiên cứu tập trung vào các cán bộ quản lý và nhân viên y tế tại các khoa, phòng của bệnh viện trong giai đoạn năm 2017-2018. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực, góp phần cải thiện chất lượng dịch vụ y tế và tăng cường sự hài lòng của bệnh nhân, đồng thời hỗ trợ bệnh viện trong việc xây dựng chính sách nhân sự công bằng, minh bạch và hiệu quả.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản trị nhân sự và đánh giá thực hiện công việc, trong đó nhấn mạnh vai trò của hệ thống đánh giá công việc như một công cụ quản lý nguồn nhân lực hiệu quả. Hai mô hình lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Mô hình đánh giá thực hiện công việc theo tiêu chuẩn và chỉ tiêu: Đánh giá dựa trên sự so sánh kết quả thực hiện công việc của người lao động với các tiêu chuẩn định lượng và định tính đã được thiết lập, bao gồm phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn, tiến độ và kết quả công việc, thái độ phục vụ và tinh thần trách nhiệm.

  2. Mô hình quản lý bằng mục tiêu (MBO): Người quản lý và nhân viên cùng xây dựng mục tiêu công việc cụ thể, đánh giá dựa trên mức độ hoàn thành các mục tiêu này, khuyến khích sự chủ động và sáng tạo của người lao động.

Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng bao gồm: đơn vị sự nghiệp có thu, tiêu chuẩn đánh giá thực hiện công việc, phương pháp đánh giá (thang đo đồ họa, ghi chép lưu trữ, đánh giá 360 độ), chu kỳ đánh giá, và các lỗi phổ biến trong đánh giá như lỗi thiên vị, xu hướng trung bình, lỗi thành kiến.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định lượng và định tính. Nguồn dữ liệu gồm:

  • Dữ liệu thứ cấp: Tài liệu pháp luật (Nghị định số 56/2015/NĐ-CP), các báo cáo nội bộ của Bệnh viện Da liễu Trung ương (phiếu đánh giá cán bộ năm 2018, báo cáo kết quả đánh giá cuối năm), các tài liệu nghiên cứu liên quan.

  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua khảo sát bằng bảng hỏi với 150 nhân viên y tế thuộc các khoa, phòng; phỏng vấn sâu 15 cán bộ quản lý và nhân viên thuộc các nhóm chuyên viên phòng chức năng, bác sĩ trưởng/phó khoa, điều dưỡng.

Phương pháp chọn mẫu là mẫu thuận tiện và mẫu có chủ đích nhằm đảm bảo đại diện cho các nhóm đối tượng nghiên cứu. Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm Excel để thực hiện thống kê mô tả, phân tích tỷ lệ phần trăm, so sánh các nhóm ý kiến. Các dữ liệu định tính được mã hóa và phân tích nội dung nhằm làm rõ các quan điểm, nhận định về công tác đánh giá thực hiện công việc.

Timeline nghiên cứu kéo dài trong năm 2018, tập trung vào việc khảo sát thực trạng và phân tích kết quả đánh giá cuối năm của bệnh viện.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ý thức về tầm quan trọng của công tác đánh giá: 85,3% người lao động đánh giá công tác đánh giá thực hiện công việc là quan trọng đến rất quan trọng, tuy nhiên vẫn còn khoảng 4,7% chưa nhận thức đầy đủ về vai trò này.

  2. Mục đích đánh giá được quan tâm nhất là làm cơ sở xét thu nhập tăng thêm (100%) và cải tiến hiệu quả công việc (80%). Các mục đích khác như đào tạo lại (65,3%), sắp xếp nhân sự (37,3%) và cải thiện môi trường làm việc (23,3%) được đánh giá thấp hơn.

  3. Tiêu chuẩn đánh giá hiện hành dựa trên Nghị định 56/2015/NĐ-CP với 5 tiêu chí chính: chấp hành chủ trương, kết quả thực hiện nhiệm vụ, đạo đức nghề nghiệp, thái độ phục vụ và thực hiện nghĩa vụ khác. Khoảng 82% ý kiến cho rằng tiêu chí này vừa phải hợp lý, nhưng 18% cho rằng còn thiếu và cần bổ sung.

  4. Phương pháp đánh giá chủ yếu là phương pháp ghi chép lưu trữ, chiếm 83,3% ý kiến cho rằng không phù hợp hoặc ít phù hợp do đặc thù công việc y tế khó ghi chép liên tục và tốn thời gian. Quy trình đánh giá gồm tự đánh giá, đánh giá khoa/phòng và hội đồng bệnh viện đánh giá, tuy nhiên có sự chênh lệch trong phân loại kết quả giữa các cấp đánh giá.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy công tác đánh giá thực hiện công việc tại Bệnh viện Da liễu Trung ương đã được tổ chức bài bản, có quy trình rõ ràng và dựa trên các tiêu chuẩn pháp lý. Tuy nhiên, việc áp dụng phương pháp ghi chép lưu trữ không phù hợp với đặc thù công việc y tế, dẫn đến khó khăn trong việc thu thập thông tin chính xác và kịp thời. Sự chênh lệch trong đánh giá giữa các cấp cũng phản ánh sự thiếu đồng bộ và khách quan trong quá trình đánh giá.

So sánh với các nghiên cứu tại các đơn vị khác như Chi cục thuế Quận Long Biên hay trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên, bệnh viện chưa áp dụng các phương pháp đánh giá đa chiều như đánh giá 360 độ hay quản lý bằng mục tiêu, những phương pháp này được đánh giá cao về tính khách quan và khuyến khích sự tham gia của người lao động.

Việc tiêu chí đánh giá còn chung chung, khó lượng hóa đặc biệt là tiêu chí kết quả thực hiện công việc, làm giảm tính chính xác và công bằng trong đánh giá. Ngoài ra, chưa có cơ chế để bệnh nhân hoặc khách hàng đánh giá thái độ phục vụ của nhân viên y tế, khiến tiêu chí này mang tính hình thức.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ ý kiến về mức độ quan trọng của công tác đánh giá, bảng phân loại kết quả đánh giá theo từng cấp, và biểu đồ tròn về sự phù hợp của phương pháp đánh giá hiện tại.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Áp dụng phương pháp đánh giá đa chiều (360 độ): Kết hợp đánh giá của người quản lý trực tiếp, đồng nghiệp, cấp dưới và tự đánh giá nhằm tăng tính khách quan và toàn diện. Thời gian triển khai trong 1 năm, do Ban Giám đốc phối hợp Phòng Tổ chức cán bộ thực hiện.

  2. Xây dựng tiêu chí đánh giá cụ thể, định lượng hóa: Phát triển bộ tiêu chí chi tiết cho từng vị trí công việc, đặc biệt là tiêu chí kết quả thực hiện công việc, nhằm đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Thời gian hoàn thiện trong 6 tháng, do Phòng Tổ chức cán bộ chủ trì phối hợp các khoa, phòng.

  3. Đào tạo và bồi dưỡng kỹ năng đánh giá cho người quản lý: Tổ chức các khóa tập huấn về kỹ thuật đánh giá, nhận diện lỗi phổ biến và cách khắc phục để nâng cao chất lượng đánh giá. Thực hiện định kỳ hàng năm, do Phòng Đào tạo phối hợp Phòng Tổ chức cán bộ.

  4. Xây dựng cơ chế phản hồi từ bệnh nhân về thái độ phục vụ: Triển khai hệ thống đánh giá trực tuyến hoặc phiếu khảo sát ý kiến bệnh nhân để bổ sung dữ liệu đánh giá thái độ phục vụ nhân viên y tế. Thời gian thử nghiệm trong 6 tháng, do Phòng Công tác xã hội phối hợp Phòng CNTT và Giáo dục y tế.

  5. Rà soát và điều chỉnh chu kỳ đánh giá phù hợp: Xem xét rút ngắn chu kỳ đánh giá từ 1 năm xuống 6 tháng để cập nhật kịp thời kết quả và phản hồi, giúp người lao động điều chỉnh công việc hiệu quả hơn. Thời gian thực hiện trong 1 năm, do Ban Giám đốc quyết định.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo các bệnh viện và đơn vị y tế công lập: Nghiên cứu giúp hiểu rõ về công tác đánh giá nhân sự, từ đó xây dựng hệ thống đánh giá phù hợp, nâng cao hiệu quả quản lý nguồn nhân lực.

  2. Phòng Tổ chức cán bộ và quản lý nhân sự trong các đơn vị sự nghiệp có thu: Áp dụng các giải pháp và phương pháp đánh giá thực tiễn để cải thiện quy trình đánh giá, đảm bảo công bằng và minh bạch.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị nhân sự, quản lý y tế: Tài liệu tham khảo quý giá về cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và thực trạng công tác đánh giá trong lĩnh vực y tế.

  4. Các chuyên gia tư vấn quản lý và đào tạo nhân sự: Cung cấp dữ liệu thực tiễn và bài học kinh nghiệm để tư vấn, thiết kế hệ thống đánh giá hiệu quả cho các tổ chức y tế và đơn vị sự nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác đánh giá thực hiện công việc lại quan trọng trong bệnh viện?
    Công tác đánh giá giúp xác định năng lực, hiệu quả làm việc của nhân viên, làm cơ sở cho các quyết định về đào tạo, thăng tiến, khen thưởng và cải thiện chất lượng dịch vụ y tế.

  2. Phương pháp đánh giá nào phù hợp nhất với đặc thù bệnh viện?
    Phương pháp đánh giá đa chiều (360 độ) kết hợp với quản lý bằng mục tiêu được đánh giá cao vì tính khách quan và khuyến khích sự tham gia của người lao động.

  3. Làm thế nào để xây dựng tiêu chí đánh giá công bằng và chính xác?
    Cần cụ thể hóa tiêu chí theo từng vị trí công việc, kết hợp tiêu chí định lượng và định tính, đồng thời tham khảo ý kiến chuyên gia và người lao động để đảm bảo tính thực tiễn.

  4. Chu kỳ đánh giá nên được thiết lập như thế nào?
    Chu kỳ đánh giá nên cân bằng giữa việc thu thập đủ thông tin và tính kịp thời, thường là 6 tháng hoặc 1 năm tùy theo đặc điểm công việc và mục tiêu quản lý.

  5. Làm sao để khắc phục các lỗi phổ biến trong đánh giá như thiên vị hay xu hướng trung bình?
    Đào tạo người đánh giá về nhận thức và kỹ năng, áp dụng phương pháp đánh giá đa chiều, sử dụng tiêu chí rõ ràng và minh bạch, đồng thời có cơ chế giám sát, phản hồi kết quả đánh giá.

Kết luận

  • Công tác đánh giá thực hiện công việc tại Bệnh viện Da liễu Trung ương đã được tổ chức bài bản nhưng còn tồn tại hạn chế về phương pháp và tiêu chí đánh giá.
  • Người lao động nhận thức rõ tầm quan trọng của đánh giá, đặc biệt là liên quan đến thu nhập và cải tiến hiệu quả công việc.
  • Phương pháp ghi chép lưu trữ hiện tại không phù hợp với đặc thù công việc y tế, cần áp dụng phương pháp đánh giá đa chiều và quản lý bằng mục tiêu.
  • Tiêu chí đánh giá cần được cụ thể hóa, định lượng hóa để đảm bảo tính công bằng và chính xác.
  • Đề xuất các giải pháp thực tiễn nhằm hoàn thiện công tác đánh giá, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nguồn nhân lực và chất lượng dịch vụ y tế.

Next steps: Triển khai thử nghiệm các giải pháp đề xuất trong vòng 6-12 tháng, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp.

Call to action: Ban lãnh đạo và phòng tổ chức cán bộ cần phối hợp chặt chẽ để xây dựng hệ thống đánh giá công việc hiện đại, minh bạch và hiệu quả, góp phần phát triển bền vững Bệnh viện Da liễu Trung ương.