Tổng quan nghiên cứu

Chính sách ưu đãi người có công với cách mạng là một trong những chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước Việt Nam nhằm ghi nhận, tri ân những đóng góp, hy sinh của các đối tượng đã góp phần vào sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước. Trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, hiện có hơn 10.000 hồ sơ người có công, trong đó gần 3.000 người đang hưởng trợ cấp ưu đãi hàng tháng với tổng số tiền chi trả hơn 4 tỷ đồng mỗi tháng. Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2013-2020 nhằm đánh giá thực trạng thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng tại địa phương, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi.

Mục tiêu nghiên cứu là làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn về chính sách ưu đãi người có công, đánh giá kết quả thực hiện, chỉ ra những tồn tại, hạn chế và đề xuất các giải pháp phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của thành phố Buôn Ma Thuột. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các chính sách ưu đãi theo quy định tại Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng, tập trung vào tổ chức thực hiện và kết quả thực hiện trên địa bàn thành phố trong giai đoạn 2013-2020.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện ở việc góp phần hoàn thiện lý luận về chính sách ưu đãi người có công, đồng thời cung cấp cơ sở thực tiễn để các cấp chính quyền địa phương nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho người có công, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên phương pháp luận chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng, Nhà nước về chính sách ưu đãi người có công với cách mạng. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết chính sách công: Định nghĩa chính sách công là tập hợp các quyết định có liên quan nhằm giải quyết các vấn đề xã hội theo mục tiêu đã xác định. Thực hiện chính sách công là quá trình đưa các quyết định này vào thực tiễn thông qua các hoạt động tổ chức, tuyên truyền, phối hợp và kiểm tra.

  2. Lý thuyết về chính sách ưu đãi người có công: Chính sách ưu đãi người có công là một chính sách đặc biệt nhằm ghi nhận, tôn vinh và đãi ngộ những người có công với cách mạng, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam. Chính sách này bao gồm nhiều chế độ như trợ cấp hàng tháng, trợ cấp một lần, điều dưỡng, hỗ trợ nhà ở, bảo hiểm y tế, ưu tiên trong giáo dục và các chế độ khác.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: chính sách công, thực hiện chính sách, người có công với cách mạng, chính sách ưu đãi người có công, các đối tượng người có công (liệt sĩ, thương binh, mẹ Việt Nam anh hùng, người hoạt động cách mạng, thân nhân người có công).

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ các văn bản pháp luật, báo cáo của UBND thành phố Buôn Ma Thuột, Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Đắk Lắk, cùng với khảo sát xã hội học trực tiếp với các nhóm đối tượng liên quan.

Phương pháp phân tích chủ yếu là thống kê mô tả, trình bày số liệu qua bảng biểu, phân tích định tính và định lượng để đánh giá thực trạng, các yếu tố ảnh hưởng và hiệu quả thực hiện chính sách ưu đãi người có công trên địa bàn.

Cỡ mẫu khảo sát gồm 100 phiếu điều tra với cán bộ công chức cấp xã, phường tham gia thực hiện chính sách. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu thuận tiện nhằm đảm bảo tính khách quan và đại diện cho các đơn vị thực thi chính sách.

Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2013-2020, phù hợp với các kế hoạch, chương trình thực hiện chính sách ưu đãi người có công tại địa phương.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Số lượng hồ sơ và đối tượng người có công: Thành phố Buôn Ma Thuột quản lý trên 10.000 hồ sơ người có công, chiếm khoảng 20% tổng số người có công của tỉnh Đắk Lắk. Trong đó, gần 3.000 người đang hưởng trợ cấp ưu đãi hàng tháng với tổng chi trả hơn 4 tỷ đồng/tháng. Giai đoạn 2013-2020, đã thiết lập mới 2.264 hồ sơ, trong đó 2.029 hồ sơ đủ điều kiện được giải quyết chế độ.

  2. Tổ chức thực hiện chính sách: Công tác xây dựng kế hoạch, phổ biến tuyên truyền và tập huấn nghiệp vụ được thực hiện thường xuyên. Trong giai đoạn nghiên cứu, đã tổ chức 20 lớp tập huấn với gần 1.400 lượt cán bộ tham gia, giúp nâng cao kiến thức và kỹ năng thực thi chính sách.

  3. Sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức: 95% cán bộ công chức cấp xã, phường đánh giá sự phối hợp giữa các đơn vị trong thực hiện chính sách là yếu tố quan trọng giúp chính sách đạt hiệu quả. Các cơ quan như Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Hội Cựu chiến binh, Ban chỉ huy quân sự và các tổ chức đoàn thể đều tham gia tích cực.

  4. Kiểm tra, đôn đốc và đánh giá: Công tác kiểm tra, đôn đốc được thực hiện thường xuyên, phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp sai sót trong chi trả chế độ. Việc tổng kết, đánh giá định kỳ giúp nhận diện hạn chế và đề xuất giải pháp cải thiện.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột đã được triển khai tương đối hiệu quả, góp phần cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho người có công. Việc tổ chức tuyên truyền, phổ biến chính sách và tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ là nhân tố quan trọng giúp nâng cao chất lượng thực thi.

Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức chính trị - xã hội tạo nên sức mạnh tổng hợp trong việc thực hiện chính sách, đồng thời phát huy vai trò giám sát của cộng đồng. Công tác kiểm tra, đôn đốc giúp phát hiện kịp thời các sai sót, đảm bảo quyền lợi chính đáng cho người có công.

Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số hạn chế như nguồn lực tài chính còn hạn hẹp, công tác tuyên truyền chưa đều khắp, một số cán bộ còn thiếu sâu sát và tinh thần trách nhiệm chưa cao. So với các nghiên cứu tại các địa phương khác, thành phố Buôn Ma Thuột có nhiều thuận lợi về vị trí địa lý, kinh tế phát triển ổn định nhưng cũng gặp khó khăn do đặc thù dân cư đa dạng và biến động.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố đối tượng người có công theo loại hình, bảng thống kê số lượng hồ sơ thiết lập mới và chi trả trợ cấp hàng tháng, biểu đồ đánh giá mức độ phối hợp giữa các cơ quan thực hiện chính sách.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường nguồn lực tài chính: Đề nghị UBND thành phố phối hợp với các cấp tỉnh và Trung ương tăng ngân sách dành cho chính sách ưu đãi người có công, nhằm nâng mức trợ cấp và mở rộng các chế độ hỗ trợ. Thời gian thực hiện: 2023-2025.

  2. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ: Tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu, bồi dưỡng nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp cho cán bộ làm công tác chính sách ở cơ sở, đặc biệt là tại các xã, phường. Thời gian: hàng năm, bắt đầu từ năm 2023.

  3. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách: Sử dụng đa dạng các hình thức truyền thông, đặc biệt là truyền thông số, để nâng cao nhận thức của người dân và đối tượng thụ hưởng về quyền lợi và thủ tục hưởng chế độ. Thời gian: liên tục, tập trung vào các dịp lễ lớn.

  4. Tăng cường phối hợp liên ngành: Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức chính trị - xã hội trong việc thực hiện chính sách, giám sát và giải quyết các vướng mắc phát sinh. Thời gian: ngay lập tức và duy trì thường xuyên.

  5. Cải tiến quy trình giải quyết hồ sơ: Rút ngắn thời gian thẩm định, giải quyết hồ sơ người có công, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý và chi trả trợ cấp để đảm bảo minh bạch, chính xác và kịp thời. Thời gian: 2023-2024.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước về chính sách xã hội: Giúp hiểu rõ cơ sở lý luận và thực tiễn trong tổ chức thực hiện chính sách ưu đãi người có công, từ đó nâng cao hiệu quả công tác quản lý.

  2. Nhà nghiên cứu và học viên cao học ngành Chính sách công, Xã hội học: Cung cấp tài liệu tham khảo về phương pháp nghiên cứu, phân tích chính sách công trong lĩnh vực ưu đãi người có công.

  3. Các tổ chức chính trị - xã hội và đoàn thể: Hỗ trợ xây dựng kế hoạch phối hợp thực hiện chính sách, tổ chức các hoạt động tuyên truyền, vận động quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”.

  4. Người có công và thân nhân: Giúp nắm bắt thông tin về các chế độ, quyền lợi, thủ tục hưởng chính sách ưu đãi, từ đó chủ động tham gia và bảo vệ quyền lợi chính đáng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chính sách ưu đãi người có công với cách mạng gồm những chế độ nào?
    Chính sách bao gồm trợ cấp hàng tháng, trợ cấp một lần, điều dưỡng, trợ cấp mai táng phí, hỗ trợ nhà ở, bảo hiểm y tế, phụ cấp người phục vụ và các ưu tiên trong giáo dục, tuyển dụng. Ví dụ, người hưởng trợ cấp hàng tháng được nhận tiền trợ cấp định kỳ theo quy định pháp luật.

  2. Ai là đối tượng được hưởng chính sách ưu đãi người có công?
    Đối tượng gồm liệt sĩ, thương binh, mẹ Việt Nam anh hùng, người hoạt động cách mạng, người hoạt động kháng chiến bị địch bắt tù đày, người bị nhiễm chất độc hóa học, người có công giúp đỡ cách mạng và thân nhân của họ.

  3. Quy trình giải quyết hồ sơ người có công như thế nào?
    Quy trình gồm thiết lập hồ sơ tại địa phương, thẩm định, xét duyệt theo quy định, sau đó chi trả trợ cấp. Hồ sơ được kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo đúng đối tượng và tránh sai sót.

  4. Làm thế nào để người có công được hưởng trợ cấp kịp thời?
    Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức, cán bộ làm công tác chính sách phải nắm vững quy định, đồng thời người có công cần chủ động cung cấp hồ sơ đầy đủ, chính xác.

  5. Những khó khăn thường gặp trong thực hiện chính sách ưu đãi người có công là gì?
    Khó khăn gồm nguồn lực tài chính hạn chế, công tác tuyên truyền chưa đồng đều, cán bộ thực thi thiếu kinh nghiệm, sự phối hợp giữa các đơn vị chưa chặt chẽ, và đặc thù dân cư đa dạng gây khó khăn trong quản lý.

Kết luận

  • Chính sách ưu đãi người có công với cách mạng tại thành phố Buôn Ma Thuột đã đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người có công.
  • Việc tổ chức tuyên truyền, phổ biến chính sách và tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ là nhân tố then chốt giúp nâng cao hiệu quả thực thi.
  • Sự phối hợp liên ngành và công tác kiểm tra, đôn đốc được thực hiện nghiêm túc, góp phần đảm bảo quyền lợi chính đáng cho người có công.
  • Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những hạn chế về nguồn lực, công tác tuyên truyền và năng lực cán bộ cần được khắc phục.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm tăng cường nguồn lực, nâng cao năng lực cán bộ, cải tiến quy trình và đẩy mạnh phối hợp liên ngành để nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách trong thời gian tới.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất, tổ chức đánh giá định kỳ và cập nhật chính sách phù hợp với thực tiễn.

Call to action: Các cấp chính quyền và tổ chức liên quan cần phối hợp chặt chẽ, tăng cường nguồn lực và nâng cao năng lực thực thi để đảm bảo người có công được hưởng đầy đủ quyền lợi, góp phần xây dựng xã hội công bằng, nhân văn.