Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của công nghệ truyền thông và sự thay đổi nhanh chóng trong hành vi tiếp nhận thông tin của công chúng, Đài Phát thanh và Truyền hình Thành phố Cần Thơ (Đài Cần Thơ) đứng trước nhiều thách thức và cơ hội mới. Theo báo cáo ngành, truyền hình truyền thống đang chịu áp lực cạnh tranh lớn từ các nền tảng số và mạng xã hội, dẫn đến sự sụt giảm về lượng khán giả và doanh thu quảng cáo. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hoạch định chiến lược kinh doanh cho Đài Cần Thơ đến năm 2025, với tầm nhìn đến năm 2035, nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững và thích ứng với xu thế truyền thông hiện đại.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào phân tích môi trường kinh doanh bên trong và bên ngoài của Đài, khảo sát ý kiến chuyên gia nội bộ và bên ngoài, đồng thời áp dụng các công cụ quản trị chiến lược như ma trận IFE, EFE, SWOT và QSPM để lựa chọn chiến lược phù hợp. Thời gian nghiên cứu chủ yếu từ năm 2014 đến 2019, với dữ liệu sơ cấp thu thập tháng 8/2019 và chiến lược đề xuất cho giai đoạn 2020-2025, tầm nhìn đến 2035.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp một kế hoạch chiến lược toàn diện, giúp Đài Cần Thơ nâng cao chất lượng chương trình, ứng dụng công nghệ phát sóng tiên tiến, phát triển đội ngũ nhân lực và tối ưu hóa nguồn lực, từ đó tăng cường vị thế trên thị trường truyền thông khu vực và quốc gia.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị chiến lược kinh doanh hiện đại, trong đó:

  • Lý thuyết hoạch định chiến lược: Định nghĩa chiến lược là tập hợp các mục tiêu dài hạn và các chính sách, kế hoạch để đạt được mục tiêu đó, đồng thời quản trị chiến lược là quá trình phân tích môi trường, hoạch định, thực hiện và kiểm soát chiến lược nhằm tăng cường sức mạnh cạnh tranh của tổ chức.

  • Mô hình phân tích môi trường kinh doanh: Phân tích môi trường bên trong (nguồn nhân lực, tài chính, marketing, văn hóa doanh nghiệp, hệ thống thông tin, nghiên cứu và phát triển) và môi trường bên ngoài (môi trường vĩ mô gồm kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội, công nghệ; môi trường vi mô gồm khách hàng, đối thủ cạnh tranh, nhà cung ứng, sản phẩm thay thế).

  • Công cụ phân tích chiến lược: Ma trận IFE (Internal Factor Evaluation) đánh giá điểm mạnh, điểm yếu nội bộ; ma trận EFE (External Factor Evaluation) đánh giá cơ hội và thách thức bên ngoài; ma trận SWOT tổng hợp các yếu tố này để xây dựng các nhóm chiến lược SO, ST, WO, WT; ma trận QSPM (Quantitative Strategic Planning Matrix) giúp lựa chọn chiến lược ưu tiên dựa trên điểm hấp dẫn định lượng.

Ba khái niệm chính được sử dụng là: hoạch định chiến lược, ma trận SWOT, và ma trận QSPM.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo tài chính, các tài liệu ngành truyền hình giai đoạn 2014-2018; số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát chuyên gia nội bộ và bên ngoài Đài Cần Thơ tháng 8/2019.

  • Phương pháp chọn mẫu: Phương pháp chuyên gia với 10 chuyên gia được khảo sát (5 chuyên gia nội bộ Đài Cần Thơ và 5 chuyên gia từ các đài truyền hình khác) nhằm đánh giá môi trường kinh doanh và các yếu tố chiến lược.

  • Phương pháp phân tích: Kết hợp phân tích định tính và định lượng. Sử dụng thống kê mô tả để tổng hợp dữ liệu, phân tích ma trận IFE, EFE để đánh giá môi trường, áp dụng ma trận SWOT để xác định chiến lược, và ma trận QSPM để lựa chọn chiến lược ưu tiên.

  • Timeline nghiên cứu: Thực hiện từ tháng 3/2019 đến tháng 12/2019, trong đó khảo sát chuyên gia và thu thập dữ liệu sơ cấp vào tháng 8/2019.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khách quan, khoa học và phù hợp với đặc thù của lĩnh vực truyền hình công lập tự chủ kinh phí.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Phân tích môi trường nội bộ: Ma trận IFE cho thấy Đài Cần Thơ có điểm mạnh về thương hiệu địa phương, đội ngũ nhân lực có kinh nghiệm và hệ thống kỹ thuật tương đối ổn định. Tuy nhiên, điểm yếu là hạn chế về công nghệ phát sóng hiện đại và nguồn lực tài chính chưa đủ mạnh để đầu tư mở rộng. Tổng điểm IFE khoảng 2,7, cho thấy nội lực Đài ở mức khá.

  2. Phân tích môi trường bên ngoài: Ma trận EFE chỉ ra nhiều cơ hội như sự phát triển của công nghệ số, nhu cầu đa dạng hóa nội dung truyền thông, và chính sách hỗ trợ của Nhà nước về tự chủ kinh phí. Thách thức lớn là sự cạnh tranh gay gắt từ các đài truyền hình khác trong khu vực và sự thay đổi nhanh chóng của hành vi khán giả. Tổng điểm EFE khoảng 2,8, phản ánh môi trường bên ngoài có nhiều cơ hội nhưng cũng không ít rủi ro.

  3. Lựa chọn chiến lược qua ma trận QSPM: Các nhóm chiến lược được ưu tiên gồm:

    • Nhóm SO: Tăng cường khẳng định giá trị Đài qua chất lượng nội dung và tiêu chuẩn biên tập cao.
    • Nhóm ST: Đa dạng hóa trải nghiệm truyền thông, nâng cao dịch vụ đáp ứng nhu cầu đa dạng của khán giả và doanh nghiệp.
    • Nhóm WO: Tận dụng cơ hội phát triển công nghệ và quan hệ đối tác để nâng cao năng lực.
    • Nhóm WT: Tối ưu hóa sử dụng nguồn lực, giảm thiểu rủi ro từ điểm yếu nội bộ.
  4. Chiến lược thực thi: Tập trung nâng cao chất lượng và thời lượng chương trình phát thanh, truyền hình với các nội dung chính luận, văn hóa, du lịch, xã hội, lịch sử, kinh tế; ứng dụng công nghệ phát sóng tiên tiến, kết hợp truyền hình truyền thống và truyền hình tương tác; phát triển đội ngũ nhân lực và cơ sở vật chất; thiết lập tiêu chuẩn nghiêm ngặt về nội dung để tránh sai sót và tiêu cực.

Thảo luận kết quả

Kết quả phân tích cho thấy Đài Cần Thơ có nền tảng nội bộ tương đối vững chắc nhưng cần đổi mới công nghệ và nâng cao chất lượng nội dung để thích ứng với xu thế truyền thông số. So sánh với các đài truyền hình thành công như HTV, VTV Đà Nẵng, và THVL, việc đa dạng hóa nội dung, chú trọng phát triển thương hiệu và ứng dụng công nghệ hiện đại là yếu tố then chốt.

Việc lựa chọn chiến lược dựa trên ma trận QSPM giúp Đài ưu tiên các giải pháp khả thi, phù hợp với nguồn lực hiện có và môi trường cạnh tranh. Các chiến lược SO và ST tập trung vào khai thác điểm mạnh và tận dụng cơ hội, trong khi WO và WT giúp khắc phục điểm yếu và giảm thiểu rủi ro.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh điểm số IFE và EFE, bảng tổng hợp các chiến lược ưu tiên theo nhóm SWOT, và biểu đồ tiến độ thực hiện các giải pháp chiến lược.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng nội dung và thời lượng phát sóng: Tập trung phát triển các chương trình chính luận, văn hóa, du lịch, xã hội, lịch sử, kinh tế và đầu tư với thời lượng phát sóng tăng lên ít nhất 20% trong giai đoạn 2020-2025. Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc Đài phối hợp phòng biên tập và sản xuất.

  2. Ứng dụng công nghệ phát sóng tiên tiến: Đầu tư hệ thống phát sóng kỹ thuật số, nâng cấp chất lượng hình ảnh lên chuẩn HD và thử nghiệm công nghệ tương tác truyền hình trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng kỹ thuật và công nghệ phối hợp với đối tác công nghệ.

  3. Phát triển đa dạng trải nghiệm truyền thông: Kết hợp truyền hình truyền thống với các nền tảng số, mạng xã hội để mở rộng đối tượng khán giả, tăng tương tác và doanh thu quảng cáo. Mục tiêu tăng 15% lượng khán giả trực tuyến mỗi năm. Chủ thể thực hiện: Phòng marketing và phòng thông tin điện tử.

  4. Đào tạo và nâng cao năng lực nhân sự: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về sản xuất nội dung, kỹ thuật phát sóng và quản trị truyền thông cho đội ngũ cán bộ trong 2 năm đầu thực hiện chiến lược. Chủ thể thực hiện: Phòng tổ chức hành chính phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên ngành.

  5. Thiết lập tiêu chuẩn nội dung nghiêm ngặt: Xây dựng bộ quy chuẩn biên tập, kiểm duyệt nội dung nhằm giảm thiểu sai sót và tiêu cực, đảm bảo uy tín và chất lượng chương trình. Chủ thể thực hiện: Ban biên tập và phòng pháp chế.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo các đài phát thanh và truyền hình địa phương: Nhận diện các chiến lược phát triển phù hợp với đặc thù từng địa phương, nâng cao năng lực cạnh tranh và tự chủ kinh phí.

  2. Nhà quản lý và chuyên viên truyền thông: Áp dụng các công cụ phân tích chiến lược như ma trận SWOT, QSPM để xây dựng kế hoạch phát triển bền vững.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, truyền thông: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp khảo sát chuyên gia và ứng dụng lý thuyết quản trị chiến lược trong lĩnh vực truyền hình.

  4. Các cơ quan quản lý nhà nước về báo chí và truyền thông: Đánh giá thực trạng và đề xuất chính sách hỗ trợ phát triển các đài truyền hình công lập tự chủ kinh phí.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao Đài Cần Thơ cần hoạch định chiến lược kinh doanh đến năm 2025 và tầm nhìn 2035?
    Việc hoạch định chiến lược giúp Đài thích ứng với sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ truyền thông và hành vi khán giả, nâng cao năng lực cạnh tranh, đảm bảo phát triển bền vững trong tương lai.

  2. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp chuyên gia kết hợp thống kê mô tả, phân tích ma trận IFE, EFE, SWOT và QSPM để đánh giá môi trường và lựa chọn chiến lược phù hợp.

  3. Chiến lược ưu tiên nào được đề xuất cho Đài Cần Thơ?
    Ưu tiên các chiến lược tăng cường chất lượng nội dung, ứng dụng công nghệ phát sóng tiên tiến, đa dạng hóa trải nghiệm truyền thông, phát triển nhân lực và thiết lập tiêu chuẩn nội dung nghiêm ngặt.

  4. Làm thế nào để Đài Cần Thơ nâng cao chất lượng chương trình?
    Thông qua tăng thời lượng phát sóng các chương trình chính luận, văn hóa, xã hội; đào tạo nhân sự chuyên môn cao; áp dụng công nghệ sản xuất hiện đại và kiểm soát chất lượng nội dung chặt chẽ.

  5. Ai là đối tượng phù hợp để áp dụng kết quả nghiên cứu này?
    Ban lãnh đạo đài truyền hình địa phương, nhà quản lý truyền thông, sinh viên ngành quản trị kinh doanh và truyền thông, cũng như các cơ quan quản lý nhà nước về báo chí và truyền thông.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích toàn diện môi trường kinh doanh nội bộ và bên ngoài của Đài Phát thanh và Truyền hình Thành phố Cần Thơ, xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức.

  • Áp dụng các công cụ quản trị chiến lược hiện đại như ma trận IFE, EFE, SWOT và QSPM để lựa chọn và ưu tiên các chiến lược phù hợp.

  • Đề xuất các giải pháp thực thi chiến lược tập trung vào nâng cao chất lượng nội dung, ứng dụng công nghệ phát sóng tiên tiến, phát triển đa dạng trải nghiệm truyền thông và nâng cao năng lực nhân sự.

  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, giúp Đài Cần Thơ nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững và thích ứng với xu thế truyền thông hiện đại.

  • Giai đoạn tiếp theo cần triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả thực hiện chiến lược, đồng thời cập nhật điều chỉnh phù hợp với diễn biến thị trường và công nghệ truyền thông.

Hành động ngay hôm nay để xây dựng tương lai phát triển bền vững cho Đài Phát thanh và Truyền hình Thành phố Cần Thơ!