Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển không ngừng của công nghệ, các doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt. Việc hoạch định chiến lược kinh doanh trở thành nhiệm vụ thiết yếu để doanh nghiệp tồn tại và phát triển bền vững. Công ty Cổ phần Viglacera Tiên Sơn, hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh vật liệu xây dựng, đã trải qua nhiều thách thức trong giai đoạn 2009-2011. Qua phân tích số liệu tài chính và sản xuất kinh doanh trong giai đoạn này, công ty đã đạt được những kết quả nhất định nhưng vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế cần khắc phục.

Mục tiêu nghiên cứu là phân tích thực trạng chiến lược kinh doanh của Công ty Viglacera Tiên Sơn, đánh giá các yếu tố nội bộ và môi trường bên ngoài ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh, từ đó đề xuất các định hướng chiến lược phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh của công ty. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào dữ liệu từ năm 2009 đến năm 2011, tại hai nhà máy chính của công ty ở Bắc Ninh và Thái Bình.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng và điều chỉnh chiến lược kinh doanh của công ty, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh trong ngành vật liệu xây dựng, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp tương tự trong việc hoạch định chiến lược phát triển bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị chiến lược kinh doanh hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết chiến lược kinh doanh: Chiến lược kinh doanh được hiểu là quá trình phối hợp và sử dụng hợp lý các nguồn lực trong thị trường xác định nhằm khai thác cơ hội, tạo lợi thế cạnh tranh và phát triển bền vững doanh nghiệp. Chiến lược bao gồm các quyết định và hành động liên kết chặt chẽ, hướng tới mục tiêu dài hạn.

  • Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Michael E. Porter: Phân tích các lực lượng cạnh tranh gồm đối thủ hiện tại, đối thủ tiềm ẩn, khách hàng, nhà cung cấp và sản phẩm thay thế để đánh giá môi trường ngành và xác định cơ hội, thách thức.

  • Phân tích SWOT: Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu nội bộ kết hợp với cơ hội và nguy cơ từ môi trường bên ngoài để xây dựng các phương án chiến lược phù hợp.

Các khái niệm chính bao gồm: chiến lược tăng trưởng tập trung, chiến lược phát triển thị trường, chiến lược đa dạng hóa, chiến lược cạnh tranh, và các chiến lược chức năng như sản xuất, marketing, tài chính, nhân sự.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng kết hợp với các phương pháp phân tích định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu tài chính, sản xuất kinh doanh của Công ty Viglacera Tiên Sơn giai đoạn 2009-2011; tài liệu nội bộ công ty; các báo cáo ngành vật liệu xây dựng; dữ liệu thị trường và môi trường kinh doanh.

  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn dữ liệu đại diện cho hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty trong giai đoạn nghiên cứu nhằm đảm bảo tính khách quan và toàn diện.

  • Phương pháp phân tích: Thống kê mô tả, phân tích SWOT, mô hình 5 lực lượng cạnh tranh, so sánh tỷ lệ tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận, năng suất lao động; phân tích các chính sách sản phẩm, giá, phân phối và marketing.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và xử lý dữ liệu trong vòng 3 tháng, phân tích và đánh giá trong 2 tháng tiếp theo, hoàn thiện đề xuất chiến lược trong tháng cuối cùng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận chưa ổn định: Trong giai đoạn 2009-2011, doanh thu của công ty có xu hướng tăng nhưng lợi nhuận lại biến động do ảnh hưởng của lạm phát và chi phí đầu vào tăng cao. Cụ thể, doanh thu tăng khoảng 15% trong khi lợi nhuận chỉ tăng khoảng 5%, cho thấy hiệu quả sử dụng nguồn lực chưa tối ưu.

  2. Công suất sử dụng thấp: Mặc dù công ty sở hữu hai nhà máy với tổng công suất thiết kế lớn, nhưng tỷ lệ sử dụng công suất chỉ đạt khoảng 70%, thấp hơn mức trung bình ngành là 85%. Điều này dẫn đến chi phí sản xuất trên mỗi đơn vị sản phẩm cao, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh về giá.

  3. Môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt: Số lượng nhà máy sản xuất gạch ốp lát trong nước tăng lên khoảng 53 với công suất vượt cầu khoảng 40%, tạo áp lực cạnh tranh lớn. Công ty phải đối mặt với các đối thủ trong nước và cả các doanh nghiệp nước ngoài có công nghệ hiện đại hơn.

  4. Nguồn lực nội bộ có điểm mạnh và điểm yếu rõ rệt: Công ty có lợi thế về thương hiệu và mạng lưới phân phối rộng khắp, tuy nhiên còn hạn chế về đổi mới công nghệ và quản lý chi phí. Nguồn nhân lực có trình độ nhưng cần nâng cao năng lực quản lý và kỹ thuật.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của các phát hiện trên xuất phát từ nhiều yếu tố khách quan và chủ quan. Lạm phát và biến động lãi suất ngân hàng làm tăng chi phí vốn, ảnh hưởng đến lợi nhuận. Việc sử dụng công suất thấp phản ánh sự chưa hiệu quả trong quản lý sản xuất và phân phối sản phẩm. Áp lực cạnh tranh từ thị trường trong nước và quốc tế đòi hỏi công ty phải đổi mới công nghệ và nâng cao chất lượng sản phẩm.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành, kết quả tương đồng với xu hướng chung của các doanh nghiệp vật liệu xây dựng tại Việt Nam trong giai đoạn này, khi nhiều doanh nghiệp phải đối mặt với tình trạng dư thừa công suất và cạnh tranh gay gắt. Việc áp dụng mô hình SWOT và 5 lực lượng cạnh tranh giúp công ty nhận diện rõ các cơ hội như nhu cầu xây dựng tăng cao trong nước và thách thức như sự xuất hiện của sản phẩm thay thế.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận, bảng so sánh công suất sử dụng với các đối thủ, cũng như ma trận SWOT minh họa các yếu tố nội bộ và môi trường bên ngoài.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư đổi mới công nghệ: Nâng cấp dây chuyền sản xuất nhập khẩu từ Ý để cải thiện chất lượng sản phẩm và giảm chi phí sản xuất. Mục tiêu tăng công suất sử dụng lên 85% trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc phối hợp với phòng kỹ thuật.

  2. Mở rộng thị trường và phát triển sản phẩm mới: Áp dụng chiến lược phát triển thị trường, tìm kiếm khách hàng mới trong và ngoài nước, đồng thời phát triển các dòng sản phẩm đa dạng phù hợp với nhu cầu hiện đại. Mục tiêu tăng doanh thu xuất khẩu 20% trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng kinh doanh và marketing.

  3. Tối ưu hóa quản lý chi phí và nguồn lực: Áp dụng các biện pháp kiểm soát chi phí, nâng cao hiệu quả sử dụng nguyên vật liệu và nhân lực, đồng thời cải tiến quy trình sản xuất. Mục tiêu giảm chi phí sản xuất 10% trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng kế toán, sản xuất và nhân sự.

  4. Xây dựng chính sách khách hàng linh hoạt: Phân loại khách hàng rõ ràng, áp dụng chính sách giá và ưu đãi phù hợp nhằm giữ chân khách hàng truyền thống và thu hút khách hàng mới. Mục tiêu tăng tỷ lệ khách hàng trung thành lên 30% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng kinh doanh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp vật liệu xây dựng: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến chiến lược kinh doanh, từ đó xây dựng kế hoạch phát triển phù hợp.

  2. Chuyên gia tư vấn chiến lược và quản trị kinh doanh: Áp dụng mô hình phân tích SWOT và 5 lực lượng cạnh tranh trong đánh giá doanh nghiệp ngành vật liệu xây dựng.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản trị kinh doanh: Học tập cách vận dụng lý thuyết vào thực tiễn doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng.

  4. Nhà đầu tư và đối tác kinh doanh: Hiểu rõ về môi trường kinh doanh, tiềm năng và thách thức của Công ty Viglacera Tiên Sơn để đưa ra quyết định đầu tư chính xác.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chiến lược kinh doanh là gì và tại sao quan trọng?
    Chiến lược kinh doanh là tập hợp các quyết định và hành động nhằm sử dụng hiệu quả nguồn lực để đạt mục tiêu dài hạn. Nó giúp doanh nghiệp định hướng phát triển, tận dụng cơ hội và ứng phó thách thức, từ đó nâng cao sức cạnh tranh.

  2. Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Porter áp dụng như thế nào trong nghiên cứu này?
    Mô hình giúp phân tích các lực lượng ảnh hưởng đến ngành vật liệu xây dựng như đối thủ cạnh tranh, khách hàng, nhà cung cấp, sản phẩm thay thế và đối thủ tiềm ẩn, từ đó xác định cơ hội và thách thức cho công ty.

  3. Phân tích SWOT có vai trò gì trong hoạch định chiến lược?
    Phân tích SWOT giúp doanh nghiệp nhận diện điểm mạnh, điểm yếu nội bộ và cơ hội, nguy cơ bên ngoài để xây dựng các phương án chiến lược phù hợp, tối ưu hóa lợi thế và giảm thiểu rủi ro.

  4. Tại sao công suất sử dụng thấp lại ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh?
    Công suất sử dụng thấp làm tăng chi phí sản xuất trên mỗi đơn vị sản phẩm, giảm lợi nhuận và khả năng cạnh tranh về giá, đồng thời gây lãng phí nguồn lực đầu tư.

  5. Các giải pháp đề xuất có thể áp dụng trong thời gian bao lâu để thấy hiệu quả?
    Các giải pháp như đổi mới công nghệ, mở rộng thị trường và tối ưu quản lý chi phí dự kiến có thể phát huy hiệu quả trong vòng 1-3 năm tùy theo mức độ đầu tư và thực hiện.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích chi tiết tình hình sản xuất kinh doanh và môi trường cạnh tranh của Công ty Cổ phần Viglacera Tiên Sơn giai đoạn 2009-2011, nhận diện các điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức.
  • Kết quả cho thấy công ty cần nâng cao hiệu quả sử dụng công suất, đổi mới công nghệ và mở rộng thị trường để tăng sức cạnh tranh.
  • Đề xuất các giải pháp chiến lược cụ thể nhằm cải thiện hiệu quả sản xuất kinh doanh, tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận trong thời gian tới.
  • Nghiên cứu góp phần làm rõ vai trò của hoạch định chiến lược trong doanh nghiệp vật liệu xây dựng tại Việt Nam, cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản trị.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả định kỳ để điều chỉnh chiến lược phù hợp với biến động thị trường.

Quý độc giả và các nhà quản lý doanh nghiệp được khuyến khích áp dụng các phân tích và đề xuất trong luận văn nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong ngành vật liệu xây dựng.