## Tổng quan nghiên cứu
Tiếng Anh hiện là ngôn ngữ được sử dụng bởi khoảng 1,35 tỷ người trên toàn cầu, chiếm 17% dân số thế giới. 62% người trưởng thành tại Vương quốc Anh cho rằng tiếng Anh là môn học quan trọng nhất đối với trẻ em không phải người bản ngữ trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, việc học tiếng Anh, đặc biệt là từ vựng, đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực ngôn ngữ của học sinh. Tuy nhiên, nhiều học sinh lớp 10 tại các trường trung học phổ thông vẫn gặp khó khăn trong việc ghi nhớ và sử dụng từ vựng hiệu quả. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm đánh giá hiện trạng học từ vựng tiếng Anh của học sinh lớp 10 tại trường THPT Đào Duy Từ, tỉnh Thái Nguyên, đồng thời khảo sát tác động của việc sử dụng ứng dụng Instagram trong việc cải thiện khả năng ghi nhớ từ vựng của học sinh.
Nghiên cứu được tiến hành trong 8 tuần với 25 học sinh lớp 10P tham gia. Qua khảo sát, 76% học sinh nhận thức được tầm quan trọng của việc học từ vựng, nhưng 40% không thích học từ vựng sau giờ học. Việc sử dụng Instagram như một công cụ học tập được kỳ vọng sẽ tạo ra sự đổi mới trong phương pháp giảng dạy, giúp học sinh tăng cường khả năng ghi nhớ từ vựng và nâng cao động lực học tập. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc phát triển phương pháp dạy học tiếng Anh hiện đại, phù hợp với xu thế công nghệ số và nhu cầu học tập của học sinh hiện nay.
## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
### Khung lý thuyết áp dụng
- **Lý thuyết về từ vựng và vai trò trong ngôn ngữ**: Từ vựng là nền tảng của ngôn ngữ, quyết định khả năng giao tiếp và phát triển các kỹ năng ngôn ngữ khác như nghe, nói, đọc, viết. Theo Wilkins (1987), "Không có ngữ pháp thì rất ít điều được truyền đạt, nhưng không có từ vựng thì không điều gì được truyền đạt."
- **Lý thuyết về ghi nhớ từ vựng (Vocabulary Retention)**: Ghi nhớ từ vựng là khả năng lưu giữ và sử dụng lại từ vựng đã học trong các ngữ cảnh khác nhau. Lý thuyết "Depth of Processing" (Craik & Lockhart, 1972) nhấn mạnh rằng mức độ xử lý sâu sắc thông tin sẽ giúp ghi nhớ lâu dài hơn.
- **Lý thuyết về ứng dụng công nghệ trong học tập**: Việc sử dụng mạng xã hội như Instagram giúp tạo môi trường học tập tương tác, sinh động, phù hợp với thói quen sử dụng công nghệ của học sinh hiện đại, từ đó nâng cao hiệu quả học tập.
Các khái niệm chính bao gồm: từ vựng tiếng Anh (spelling, pronunciation, meaning, word type), ghi nhớ từ vựng, ứng dụng Instagram trong học tập, phương pháp học từ vựng qua mạng xã hội.
### Phương pháp nghiên cứu
- **Thiết kế nghiên cứu**: Nghiên cứu hành động (action research) với 25 học sinh lớp 10P trường THPT Đào Duy Từ, Thái Nguyên.
- **Nguồn dữ liệu**: Dữ liệu thu thập từ bảng hỏi khảo sát hiện trạng học từ vựng, bài kiểm tra trước và sau khi sử dụng Instagram, các bài kiểm tra định kỳ 2 tuần/lần, bảng quan sát và phỏng vấn nhóm tập trung.
- **Phương pháp phân tích**: Sử dụng phân tích định lượng qua Microsoft Excel để xử lý điểm số các bài kiểm tra, thống kê tỷ lệ phần trăm, biểu đồ thay đổi điểm số; phân tích định tính từ phỏng vấn nhóm để đánh giá thái độ và trải nghiệm học tập.
- **Timeline nghiên cứu**: Nghiên cứu kéo dài 8 tuần trong học kỳ 2 năm học, với các giai đoạn: khảo sát hiện trạng, triển khai sử dụng Instagram, kiểm tra định kỳ, phỏng vấn và đánh giá kết quả.
## Kết quả nghiên cứu và thảo luận
### Những phát hiện chính
- **Hiện trạng học từ vựng**: 76% học sinh nhận thức từ vựng quan trọng, nhưng 40% không thích học từ vựng sau giờ học. 52% học sinh thường gặp khó khăn khi học từ mới. 48% học sinh có tài khoản Instagram nhưng chủ yếu dùng để giải trí, không dùng để học tập.
- **Tác động của Instagram đến ghi nhớ từ vựng**: Điểm trung bình bài kiểm tra từ vựng tăng từ 5.0 (pre-test) lên 6.4 (post-test). Tỷ lệ học sinh yếu giảm từ 16% xuống còn 4%, số học sinh khá và giỏi tăng lên. Các bài kiểm tra định kỳ cho thấy trên 90% học sinh trả lời đúng các câu hỏi từ vựng.
- **Thái độ học sinh với phương pháp học qua Instagram**: 100% học sinh tham gia phỏng vấn cho biết dễ dàng sử dụng Instagram để học từ vựng, cảm thấy phương pháp này giúp ghi nhớ từ lâu hơn. Các chức năng được yêu thích gồm Instastory và Posts vì tính sinh động, hấp dẫn. Một số học sinh đề xuất bổ sung thêm bài tập từ vựng trên ứng dụng.
### Thảo luận kết quả
Việc sử dụng Instagram giúp học sinh tiếp cận từ vựng trong bối cảnh thực tế, qua hình ảnh, video sinh động, tạo sự hứng thú và tăng khả năng ghi nhớ. Kết quả tăng điểm kiểm tra và giảm tỷ lệ học sinh yếu chứng tỏ hiệu quả tích cực của phương pháp này. So với các nghiên cứu trước đây, kết quả phù hợp với nhận định rằng công nghệ số và mạng xã hội có thể hỗ trợ học tập từ vựng hiệu quả. Việc học qua Instagram cũng giúp hình thành thói quen học tập chủ động, tận dụng thời gian rảnh rỗi, phù hợp với xu hướng học tập hiện đại. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng điểm số và bảng phân loại học sinh theo nhóm năng lực.
## Đề xuất và khuyến nghị
- **Khuyến khích giáo viên tích hợp Instagram vào giảng dạy**: Tổ chức các buổi hướng dẫn sử dụng Instagram học từ vựng, xây dựng kế hoạch bài học kết hợp mạng xã hội, nhằm tăng tỷ lệ học sinh tham gia học tập qua nền tảng này.
- **Phát triển nội dung học tập trên Instagram**: Tạo các tài khoản chuyên biệt với bài tập từ vựng, video minh họa, quiz tương tác để tăng cường sự hấp dẫn và hiệu quả ghi nhớ từ vựng.
- **Đào tạo kỹ năng chọn lọc thông tin trên mạng xã hội cho học sinh**: Giúp học sinh nhận biết các nguồn học tập uy tín, tránh thông tin sai lệch, nâng cao hiệu quả học tập.
- **Theo dõi và đánh giá định kỳ hiệu quả học tập qua Instagram**: Thực hiện các bài kiểm tra định kỳ, khảo sát thái độ học sinh để điều chỉnh phương pháp và nội dung phù hợp.
- **Thời gian thực hiện**: Triển khai trong học kỳ tiếp theo, đánh giá sau mỗi 8 tuần.
- **Chủ thể thực hiện**: Giáo viên bộ môn tiếng Anh, ban giám hiệu nhà trường, học sinh.
## Đối tượng nên tham khảo luận văn
- **Giáo viên tiếng Anh trung học phổ thông**: Áp dụng phương pháp học từ vựng qua Instagram để đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao hiệu quả học tập.
- **Nhà quản lý giáo dục**: Xây dựng chính sách hỗ trợ ứng dụng công nghệ số trong dạy học ngoại ngữ, phát triển chương trình đào tạo phù hợp.
- **Sinh viên, nghiên cứu sinh ngành sư phạm tiếng Anh**: Tham khảo mô hình nghiên cứu và phương pháp ứng dụng mạng xã hội trong giảng dạy từ vựng.
- **Phụ huynh học sinh**: Hiểu rõ xu hướng học tập hiện đại, hỗ trợ con em sử dụng mạng xã hội hiệu quả cho việc học.
Mỗi nhóm đối tượng có thể áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh, đồng thời phát triển kỹ năng số trong giáo dục.
## Câu hỏi thường gặp
1. **Instagram có thực sự giúp cải thiện khả năng ghi nhớ từ vựng không?**
Có, nghiên cứu cho thấy điểm trung bình bài kiểm tra từ vựng tăng từ 5.0 lên 6.4 sau 8 tuần sử dụng Instagram, đồng thời tỷ lệ học sinh yếu giảm đáng kể.
2. **Học sinh có gặp khó khăn khi sử dụng Instagram để học không?**
100% học sinh tham gia phỏng vấn cho biết không gặp khó khăn trong việc sử dụng Instagram, cảm thấy dễ dàng và thú vị khi học từ vựng qua ứng dụng này.
3. **Các chức năng nào của Instagram được học sinh yêu thích nhất?**
Instastory và Posts được học sinh yêu thích nhất vì tính sinh động, hấp dẫn và giúp học từ vựng tự nhiên hơn.
4. **Làm thế nào để giáo viên có thể áp dụng Instagram vào giảng dạy?**
Giáo viên có thể tạo các nhóm học tập trên Instagram, chia sẻ bài học, bài tập, video minh họa và tổ chức các bài kiểm tra định kỳ để theo dõi tiến bộ học sinh.
5. **Có rủi ro nào khi học sinh sử dụng Instagram để học không?**
Học sinh cần được hướng dẫn chọn lọc thông tin, tránh các nguồn không chính xác hoặc gây nhiễu, đồng thời cân bằng thời gian học và giải trí trên mạng xã hội.
## Kết luận
- Việc sử dụng Instagram giúp cải thiện đáng kể khả năng ghi nhớ từ vựng của học sinh lớp 10 tại trường THPT Đào Duy Từ.
- Học sinh có thái độ tích cực, cảm thấy hứng thú và dễ dàng tiếp cận phương pháp học mới này.
- Phương pháp học qua Instagram phù hợp với xu hướng công nghệ số và thói quen sử dụng mạng xã hội của học sinh hiện đại.
- Nghiên cứu góp phần đổi mới phương pháp giảng dạy tiếng Anh, đặc biệt trong việc nâng cao kỹ năng từ vựng.
- Đề xuất triển khai rộng rãi phương pháp này trong các trường trung học phổ thông, đồng thời phát triển nội dung và kỹ năng sử dụng mạng xã hội cho học sinh.
**Hành động tiếp theo**: Giáo viên và nhà trường nên bắt đầu tích hợp Instagram vào chương trình giảng dạy, đồng thời tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng số cho học sinh. Độc giả và các nhà nghiên cứu được khuyến khích áp dụng và phát triển thêm các nghiên cứu liên quan để nâng cao hiệu quả học tập tiếng Anh.