Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ truyền thông, công tác quản trị nhân sự đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của các đơn vị báo chí, truyền hình. Đài Phát thanh và Truyền hình Hải Phòng (Đài PTTH HP) với hơn 60 năm hình thành và phát triển, hiện có khoảng 300 cán bộ, nhân viên, là một trong những đơn vị sự nghiệp báo chí trọng điểm của thành phố Hải Phòng. Giai đoạn 2013-2017, Đài đã đạt được nhiều kết quả tích cực về doanh thu và hiệu quả hoạt động, tuy nhiên vẫn còn tồn tại những hạn chế trong công tác quản trị nhân sự như chất lượng nhân lực chưa đồng đều, chế độ đãi ngộ chưa thực sự hấp dẫn.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng công tác quản trị nhân sự tại Đài PTTH HP trong giai đoạn 2013-2017, từ đó đề xuất các biện pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản trị nhân sự, góp phần phát triển bền vững Đài trong giai đoạn tới (đến năm 2022). Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động quản trị nhân sự như hoạch định, tuyển dụng, đào tạo, đánh giá và đãi ngộ nhân sự tại Đài trong khoảng thời gian 5 năm. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp các giải pháp thiết thực giúp Đài nâng cao năng lực cạnh tranh, cải thiện môi trường làm việc và tăng cường sự gắn bó của cán bộ công nhân viên, từ đó thúc đẩy hiệu quả sản xuất kinh doanh và phát triển bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị nhân sự hiện đại, trong đó có:

  • Lý thuyết hoạch định nguồn nhân lực: Quản trị nhân sự là quá trình dự báo nhu cầu nhân lực, phân tích thực trạng, lập kế hoạch và đánh giá thực hiện nhằm đảm bảo "đúng người, đúng việc, đúng thời điểm". Mô hình hoạch định nhân sự gồm 5 bước cơ bản: dự báo nhu cầu, phân tích thực trạng, quyết định tăng giảm nhân sự, lập kế hoạch thực hiện và đánh giá kết quả.

  • Lý thuyết về chức năng quản trị nhân sự: Bao gồm các chức năng hoạch định, tuyển dụng, đào tạo phát triển, đánh giá và đãi ngộ nhân sự. Mỗi chức năng đều có vai trò quan trọng trong việc xây dựng và duy trì nguồn nhân lực chất lượng cao.

  • Khái niệm và vai trò của quản trị nhân sự: Nhân sự được xem là nguồn lực quý giá, là lợi thế cạnh tranh của tổ chức. Quản trị nhân sự không chỉ là khoa học mà còn là nghệ thuật, gắn liền với văn hóa tổ chức và giá trị nhân văn. Mục tiêu quản trị nhân sự là cung cấp lực lượng lao động hiệu quả, phù hợp với yêu cầu sản xuất kinh doanh.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: nhân sự, quản trị nhân sự, hoạch định nhân sự, tuyển dụng, đào tạo phát triển, đánh giá và đãi ngộ nhân sự, môi trường tác động đến quản trị nhân sự.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn, cụ thể:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu được thu thập từ hồ sơ, báo cáo nội bộ của Đài PTTH HP giai đoạn 2013-2017, các tài liệu chuyên ngành, giáo trình quản trị nhân sự, các văn bản pháp luật liên quan như Nghị định số 52/2002/NĐ-CP, Nghị định số 43/2006/NĐ-CP, Quyết định số 2538/QĐ-UBND.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích thống kê mô tả các chỉ tiêu kinh tế, cơ cấu lao động theo trình độ, độ tuổi, giới tính; đánh giá thực trạng công tác quản trị nhân sự qua các chức năng chính; so sánh biến động số liệu qua các năm để nhận diện xu hướng và tồn tại.

  • Phương pháp chọn mẫu: Toàn bộ cán bộ công nhân viên của Đài trong giai đoạn nghiên cứu được xem xét, với cỡ mẫu khoảng 300 người. Phương pháp chọn mẫu toàn bộ nhằm đảm bảo tính đại diện và chính xác trong đánh giá.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong năm 2017, tổng hợp và đánh giá thực trạng giai đoạn 2013-2017, đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2018-2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu nhân sự và trình độ chuyên môn: Năm 2017, Đài có 300 cán bộ công nhân viên, trong đó 78% có trình độ đại học, 8,33% trình độ cao học, 3,67% cao đẳng và 10% trung cấp, sơ cấp. Tỷ lệ lao động có trình độ cao học tăng từ 4,62% năm 2013 lên 8,33% năm 2017, thể hiện xu hướng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 13,67% lao động có trình độ trung cấp trở xuống, cần được đào tạo nâng cao.

  2. Cơ cấu độ tuổi: Đội ngũ lao động chủ yếu tập trung ở nhóm tuổi 25-35 chiếm khoảng 41,67% năm 2017, tiếp theo là nhóm 35-45 chiếm 29,67%, nhóm 45-60 chiếm 26,33%, nhóm 18-25 chiếm 2,33%. Sự phân bổ này cho thấy Đài có lực lượng lao động trẻ trung, năng động nhưng cũng cần chú ý bổ sung kinh nghiệm từ nhóm tuổi cao hơn.

  3. Cơ cấu giới tính: Lao động nam chiếm 51,67%, nữ chiếm 48,33%. Lao động nam chủ yếu đảm nhận các công việc kỹ thuật, bảo dưỡng, quay phim, trong khi lao động nữ tập trung ở các phòng ban biên tập, hành chính. Tỷ lệ giới tính tương đối cân bằng, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phối hợp công việc.

  4. Kết quả kinh doanh và quỹ lương: Doanh thu của Đài biến động qua các năm, năm 2017 giảm 22,31% so với 2016 do ảnh hưởng của lộ trình số hóa và cạnh tranh quảng cáo. Lợi nhuận trước thuế giảm 42,86%, lợi nhuận sau thuế giảm 88,89%. Tổng quỹ lương cũng giảm 22,95% năm 2017 so với 2016. Thu nhập bình quân người lao động giảm 32,2% năm 2017 so với 2016. Tổng số lao động tăng 7% năm 2017 do mở rộng kênh phát thanh mới.

Thảo luận kết quả

Các số liệu cho thấy Đài PTTH HP đã có sự phát triển ổn định về nhân lực với xu hướng nâng cao trình độ chuyên môn và duy trì cơ cấu lao động hợp lý về độ tuổi và giới tính. Tuy nhiên, sự biến động về doanh thu và lợi nhuận trong giai đoạn 2013-2017, đặc biệt là năm 2017, đã ảnh hưởng đến quỹ lương và thu nhập của người lao động, từ đó tác động tiêu cực đến động lực làm việc và sự gắn bó của nhân viên.

Việc giảm doanh thu quảng cáo do cạnh tranh từ các Đài trung ương và áp lực số hóa đòi hỏi Đài phải có chiến lược quản trị nhân sự linh hoạt, tập trung vào đào tạo nâng cao kỹ năng công nghệ, cải tiến quy trình làm việc và chính sách đãi ngộ phù hợp để giữ chân nhân tài. So với các nghiên cứu trong ngành truyền thông, việc duy trì đội ngũ nhân sự chất lượng cao là yếu tố quyết định sự thành công và phát triển bền vững của các Đài PTTH địa phương.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ về cơ cấu trình độ, độ tuổi, giới tính và biến động doanh thu, lợi nhuận, quỹ lương để minh họa rõ nét xu hướng và thách thức trong công tác quản trị nhân sự tại Đài.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoạch định nhân sự chiến lược: Xây dựng kế hoạch nhân sự dài hạn và ngắn hạn dựa trên dự báo nhu cầu phát triển kênh, công nghệ mới và xu hướng thị trường. Mục tiêu đảm bảo đủ số lượng và chất lượng nhân sự phù hợp với từng giai đoạn, thực hiện trong vòng 1-2 năm tới. Chủ thể: Ban Giám đốc phối hợp Phòng Hành chính tổng hợp.

  2. Nâng cao chất lượng đào tạo và phát triển: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng công nghệ số, ngoại ngữ, quản lý dự án cho cán bộ công nhân viên. Áp dụng đào tạo trong công việc và ngoài công việc, tăng cường học tập trực tuyến. Mục tiêu nâng tỷ lệ nhân sự có trình độ cao học và kỹ năng số lên trên 15% trong 3 năm. Chủ thể: Phòng Đào tạo phối hợp các đơn vị chuyên môn.

  3. Cải tiến công tác tuyển dụng: Mở rộng nguồn tuyển dụng từ các trường đại học, cao đẳng, trung tâm đào tạo nghề, ưu tiên tuyển dụng nhân sự có kỹ năng công nghệ và kinh nghiệm truyền thông đa phương tiện. Áp dụng quy trình tuyển dụng minh bạch, chuyên nghiệp, đảm bảo "đúng người, đúng việc". Thời gian thực hiện liên tục hàng năm. Chủ thể: Phòng Hành chính tổng hợp.

  4. Hoàn thiện chính sách đãi ngộ và phúc lợi: Xây dựng hệ thống lương, thưởng linh hoạt, gắn kết hiệu quả công việc và đóng góp cá nhân. Tăng cường đãi ngộ tinh thần như tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, chăm sóc sức khỏe, tạo môi trường làm việc thân thiện. Mục tiêu nâng cao mức thu nhập bình quân và sự hài lòng của nhân viên trong 2 năm tới. Chủ thể: Ban Giám đốc, Phòng Tài vụ.

  5. Tăng cường đánh giá và sử dụng nhân sự hiệu quả: Áp dụng các phương pháp đánh giá đa chiều, công bằng, làm cơ sở cho việc thuyên chuyển, đề bạt, đào tạo phù hợp. Tối ưu hóa bố trí nhân sự theo năng lực và yêu cầu công việc, giảm thiểu lãng phí nguồn lực. Thực hiện đánh giá định kỳ hàng năm. Chủ thể: Phòng Hành chính tổng hợp phối hợp các phòng ban.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo các Đài Phát thanh và Truyền hình địa phương: Nhận diện các vấn đề quản trị nhân sự đặc thù trong lĩnh vực truyền thông, áp dụng các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhân lực, từ đó cải thiện hoạt động sản xuất chương trình và kinh doanh quảng cáo.

  2. Chuyên gia và nhà quản lý nhân sự trong lĩnh vực báo chí, truyền hình: Tham khảo các mô hình, phương pháp quản trị nhân sự phù hợp với đặc thù ngành truyền thông, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và cạnh tranh thị trường ngày càng khốc liệt.

  3. Sinh viên, nghiên cứu sinh chuyên ngành Quản lý kinh tế, Quản trị nhân sự: Tài liệu tham khảo thực tiễn phong phú về công tác quản trị nhân sự tại một đơn vị sự nghiệp công lập, giúp hiểu rõ hơn về lý thuyết và ứng dụng trong thực tế.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về báo chí, truyền thông: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách hỗ trợ, định hướng phát triển nguồn nhân lực cho các đơn vị báo chí truyền hình địa phương, góp phần nâng cao chất lượng thông tin và truyền thông.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao quản trị nhân sự lại quan trọng đối với Đài Phát thanh và Truyền hình?
    Quản trị nhân sự giúp Đài có đội ngũ nhân lực chất lượng, phù hợp với yêu cầu công việc, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất chương trình và kinh doanh. Ví dụ, việc bố trí đúng người vào đúng vị trí giúp tăng năng suất lao động và giảm chi phí đào tạo lại.

  2. Những khó khăn chính trong công tác quản trị nhân sự tại Đài là gì?
    Khó khăn gồm biến động doanh thu ảnh hưởng đến quỹ lương, sự cạnh tranh gay gắt trong tuyển dụng nhân sự chất lượng, và yêu cầu nâng cao kỹ năng công nghệ số. Điều này đòi hỏi Đài phải có chính sách linh hoạt và đào tạo liên tục.

  3. Làm thế nào để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Đài?
    Thông qua đào tạo chuyên sâu, phát triển kỹ năng công nghệ, ngoại ngữ, và xây dựng môi trường làm việc thân thiện, đãi ngộ hợp lý. Ví dụ, tổ chức các khóa học kỹ năng số giúp nhân viên thích nghi với truyền hình số mặt đất.

  4. Cơ cấu độ tuổi nhân sự ảnh hưởng thế nào đến hoạt động của Đài?
    Đội ngũ trẻ trung (25-35 tuổi) mang lại sự năng động, sáng tạo, trong khi nhóm tuổi cao hơn (45-60 tuổi) cung cấp kinh nghiệm và sự ổn định. Cân bằng cơ cấu độ tuổi giúp Đài vừa đổi mới vừa duy trì truyền thống.

  5. Chính sách đãi ngộ nên được cải thiện ra sao để giữ chân nhân tài?
    Cần xây dựng hệ thống lương thưởng linh hoạt, kết hợp đãi ngộ vật chất và tinh thần như chăm sóc sức khỏe, tổ chức hoạt động văn hóa, tạo môi trường làm việc tích cực. Ví dụ, tăng thưởng theo hiệu quả công việc và tổ chức các sự kiện gắn kết nhân viên.

Kết luận

  • Quản trị nhân sự là yếu tố quyết định sự tồn tại và phát triển bền vững của Đài Phát thanh và Truyền hình Hải Phòng.
  • Giai đoạn 2013-2017, Đài đã duy trì đội ngũ nhân sự ổn định với trình độ chuyên môn ngày càng nâng cao, tuy nhiên còn tồn tại hạn chế về chính sách đãi ngộ và đào tạo.
  • Doanh thu và lợi nhuận biến động ảnh hưởng đến quỹ lương và thu nhập người lao động, đòi hỏi Đài phải có giải pháp quản trị nhân sự linh hoạt, hiệu quả.
  • Các biện pháp đề xuất tập trung vào hoạch định nhân sự chiến lược, nâng cao đào tạo, cải tiến tuyển dụng, hoàn thiện chính sách đãi ngộ và tăng cường đánh giá sử dụng nhân sự.
  • Giai đoạn tiếp theo (2018-2022) cần triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, giữ chân nhân tài và phát triển bền vững Đài.

Hành động tiếp theo: Ban Giám đốc và các phòng ban liên quan cần xây dựng kế hoạch chi tiết triển khai các biện pháp đề xuất, theo dõi đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp với thực tế. Các nhà quản lý nhân sự và chuyên gia truyền thông được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả công tác quản trị nhân sự tại đơn vị mình.