Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế, cải cách thủ tục hành chính (CCTTHC) theo cơ chế một cửa đã trở thành một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phục vụ người dân, tổ chức, doanh nghiệp. Tỉnh Đắk Lắk, với nền kinh tế tăng trưởng 7,78% năm 2022 và sự phát triển đồng bộ của các ngành nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ, đã triển khai thực hiện CCTTHC theo cơ chế một cửa từ năm 2015 đến 2022. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng, đánh giá hiệu quả và đề xuất các giải pháp tăng cường công tác CCTTHC theo cơ chế một cửa trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk trong giai đoạn này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các cơ quan hành chính nhà nước cấp tỉnh, huyện và xã trên địa bàn tỉnh, với trọng tâm là hoạt động của bộ phận tiếp nhận và trả kết quả (TN&TKQ). Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để nâng cao hiệu quả cải cách, góp phần xây dựng nền hành chính công hiện đại, minh bạch, phục vụ tốt hơn người dân và doanh nghiệp, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý công hiện đại, trong đó có:

  • Lý thuyết cải cách hành chính: Nhấn mạnh sự cần thiết của việc đổi mới thủ tục hành chính nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, giảm phiền hà cho người dân và doanh nghiệp.
  • Mô hình cơ chế một cửa: Là phương thức tổ chức giải quyết thủ tục hành chính tại một đầu mối duy nhất, giúp giảm thời gian, chi phí và tăng tính minh bạch trong giải quyết công việc.
  • Khái niệm thủ tục hành chính (TTHC): Được hiểu là trình tự, cách thức thực hiện và hồ sơ do cơ quan nhà nước quy định để giải quyết công việc liên quan đến cá nhân, tổ chức.
  • Khái niệm cải cách thủ tục hành chính (CCTTHC): Bao gồm việc rà soát, đơn giản hóa, loại bỏ các thủ tục không cần thiết, ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao hiệu quả giải quyết TTHC.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến CCTTHC: Bao gồm yếu tố chủ quan như chính sách, nguồn lực, sự phối hợp giữa các cơ quan; yếu tố khách quan như sự tiếp nhận của người dân, môi trường kinh tế - xã hội, trình độ công nghệ thông tin.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp kết hợp định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu sơ cấp từ khảo sát không tham gia tại Trung tâm Phục vụ Hành chính công tỉnh Đắk Lắk, các bộ phận một cửa cấp huyện, xã; tài liệu sơ cấp gồm các văn bản pháp luật, báo cáo tổng kết, kế hoạch cải cách thủ tục hành chính của tỉnh; tài liệu thứ cấp từ các công trình nghiên cứu, bài báo khoa học liên quan.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp thống kê để xử lý số liệu định lượng về tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn, mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp; phương pháp phân tích - tổng hợp để đánh giá thực trạng, nhận diện tồn tại; phương pháp so sánh để đối chiếu kết quả với các địa phương khác và các giai đoạn trước.
  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát được thực hiện tại toàn bộ 15 bộ phận TN&TKQ cấp huyện, 184 bộ phận cấp xã và Trung tâm Phục vụ Hành chính công tỉnh, đảm bảo tính đại diện cho toàn tỉnh.
  • Timeline nghiên cứu: Tập trung phân tích giai đoạn 2015-2022, trong đó năm 2015 là mốc bắt đầu triển khai cơ chế một cửa theo Quyết định 9/2015/QĐ-TTg, năm 2021 đánh dấu việc đổi mới theo Quyết định 468/2021/QĐ-TTg, và năm 2022 là thời điểm tổng kết, đánh giá.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ hồ sơ thủ tục hành chính được tiếp nhận và trả kết quả đúng hạn tăng rõ rệt: Từ năm 2015 đến 2022, tỷ lệ hồ sơ được giải quyết đúng hạn tại các bộ phận TN&TKQ trên địa bàn tỉnh đạt khoảng 90%, tăng 15% so với giai đoạn trước khi áp dụng cơ chế một cửa. Điều này thể hiện sự cải thiện đáng kể về hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính.

  2. Mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp được nâng cao: Qua khảo sát SIPAS giai đoạn 2018-2020, chỉ số hài lòng tăng từ khoảng 70% lên trên 85%, phản ánh sự cải thiện trong thái độ phục vụ và chất lượng dịch vụ hành chính công.

  3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong tiếp nhận và trả kết quả thủ tục hành chính được đẩy mạnh: Tỷ lệ hồ sơ thực hiện trực tuyến mức độ 3 và 4 tăng từ dưới 10% năm 2015 lên khoảng 40% năm 2022, góp phần giảm thời gian và chi phí cho người dân, doanh nghiệp.

  4. Cơ sở vật chất và trang thiết bị tại bộ phận một cửa được đầu tư hiện đại: 100% bộ phận TN&TKQ cấp huyện được trang bị máy tính, kết nối mạng LAN, hệ thống bốc số tự động, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác tiếp nhận và trả kết quả.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những cải thiện trên là sự quan tâm chỉ đạo sát sao của UBND tỉnh Đắk Lắk, thể hiện qua việc ban hành các kế hoạch, quyết định cụ thể về CCTTHC theo cơ chế một cửa, đồng thời đầu tư nguồn lực về nhân sự, cơ sở vật chất và công nghệ thông tin. Việc thành lập Trung tâm Phục vụ Hành chính công tỉnh năm 2019 đã tạo ra đầu mối tập trung, chuyên nghiệp trong giải quyết thủ tục hành chính, góp phần nâng cao hiệu quả và sự hài lòng của người dân.

So với các nghiên cứu tại các địa phương khác như An Giang, Thừa Thiên Huế, Đắk Lắk có sự chuyển biến tích cực tương đồng về tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn và mức độ hài lòng, tuy nhiên vẫn còn tồn tại hạn chế về tỷ lệ hồ sơ trực tuyến và sự đồng đều trong quan tâm của các cơ quan, đơn vị. Các biểu đồ thể hiện tỷ lệ hồ sơ đúng hạn theo năm và mức độ hài lòng qua các năm sẽ minh họa rõ nét xu hướng cải thiện này.

Ngoài ra, các yếu tố đặc thù của tỉnh như điều kiện kinh tế - xã hội còn khó khăn, trình độ công nghệ thông tin của một bộ phận người dân vùng sâu vùng xa còn hạn chế, cũng ảnh hưởng đến hiệu quả thực hiện CCTTHC. Việc tiếp tục nâng cao nhận thức, đào tạo kỹ năng cho cán bộ và người dân là cần thiết để phát huy tối đa lợi ích của cơ chế một cửa.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức tại bộ phận TN&TKQ: Tập trung vào kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin, giao tiếp hành chính và xử lý tình huống nhằm nâng cao chất lượng phục vụ, dự kiến thực hiện trong 2 năm tới, do Sở Nội vụ chủ trì phối hợp với Trung tâm Phục vụ HCC tỉnh.

  2. Đẩy mạnh ứng dụng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4: Mục tiêu tăng tỷ lệ hồ sơ trực tuyến lên trên 60% trong vòng 3 năm, đồng thời cải thiện hạ tầng công nghệ thông tin tại các vùng sâu, vùng xa để đảm bảo người dân dễ dàng tiếp cận, do Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với các sở, ngành liên quan thực hiện.

  3. Nâng cấp, hiện đại hóa cơ sở vật chất tại bộ phận một cửa cấp xã, huyện: Đầu tư trang thiết bị hiện đại, hệ thống phần mềm quản lý hồ sơ đồng bộ, dự kiến hoàn thành trong 2 năm, do UBND các huyện, thị xã, thành phố chịu trách nhiệm.

  4. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách cải cách thủ tục hành chính: Sử dụng đa dạng các hình thức truyền thông, đặc biệt là truyền thông số để nâng cao nhận thức và sự tham gia của người dân, doanh nghiệp, thực hiện liên tục hàng năm, do Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy và các cơ quan truyền thông phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý nhà nước các cấp: Giúp hiểu rõ thực trạng, hiệu quả và các giải pháp cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, từ đó xây dựng chính sách phù hợp và chỉ đạo thực hiện hiệu quả.

  2. Cán bộ, công chức làm việc tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả: Nâng cao nhận thức về vai trò, trách nhiệm và kỹ năng thực hiện công việc, đồng thời áp dụng các giải pháp nâng cao chất lượng phục vụ.

  3. Nhà nghiên cứu, học viên, sinh viên chuyên ngành quản lý công và hành chính công: Cung cấp tài liệu tham khảo khoa học, thực tiễn về cải cách thủ tục hành chính và cơ chế một cửa tại địa phương, phục vụ nghiên cứu và học tập.

  4. Doanh nghiệp và tổ chức xã hội trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk: Hiểu rõ quy trình, thủ tục hành chính được cải cách, từ đó thuận lợi hơn trong việc thực hiện các thủ tục hành chính, giảm thiểu thời gian và chi phí.

Câu hỏi thường gặp

  1. Cơ chế một cửa là gì và tại sao lại quan trọng trong cải cách thủ tục hành chính?
    Cơ chế một cửa là phương thức giải quyết thủ tục hành chính tại một đầu mối duy nhất, giúp giảm thời gian, chi phí và tăng tính minh bạch. Nó quan trọng vì tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và chống nhũng nhiễu.

  2. Tỉnh Đắk Lắk đã đạt được những kết quả gì trong cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa?
    Tỉnh đã nâng tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn lên khoảng 90%, tăng mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp lên trên 85%, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4, góp phần hiện đại hóa nền hành chính.

  3. Những khó khăn, hạn chế nào còn tồn tại trong quá trình thực hiện cơ chế một cửa tại Đắk Lắk?
    Một số hạn chế gồm tỷ lệ hồ sơ trực tuyến còn thấp so với mục tiêu, sự quan tâm chưa đồng đều giữa các cơ quan, trình độ công nghệ thông tin của người dân vùng sâu vùng xa còn hạn chế, và một số thủ tục còn phức tạp.

  4. Các giải pháp chính được đề xuất để nâng cao hiệu quả cải cách thủ tục hành chính là gì?
    Các giải pháp gồm tăng cường đào tạo cán bộ, đẩy mạnh ứng dụng dịch vụ công trực tuyến, nâng cấp cơ sở vật chất bộ phận một cửa, và tăng cường tuyên truyền, phổ biến chính sách cải cách.

  5. Làm thế nào để người dân và doanh nghiệp có thể tiếp cận và sử dụng dịch vụ công trực tuyến hiệu quả?
    Cần nâng cao hạ tầng công nghệ thông tin, tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn sử dụng dịch vụ công trực tuyến, đồng thời tăng cường truyền thông để người dân, doanh nghiệp hiểu và chủ động sử dụng các dịch vụ này.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và pháp lý về cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, đồng thời phân tích thực trạng và đánh giá hiệu quả thực hiện tại tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2015-2022.
  • Kết quả nghiên cứu cho thấy sự cải thiện rõ rệt về tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn, mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp, cùng với sự phát triển ứng dụng công nghệ thông tin trong giải quyết thủ tục hành chính.
  • Những tồn tại như tỷ lệ hồ sơ trực tuyến còn thấp, sự đồng đều trong quan tâm của các cơ quan và hạn chế về hạ tầng công nghệ thông tin vùng sâu vùng xa cần được khắc phục.
  • Luận văn đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực cán bộ, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, nâng cấp cơ sở vật chất và tăng cường tuyên truyền, góp phần thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính hiệu quả hơn.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi, đánh giá định kỳ và điều chỉnh chính sách phù hợp nhằm xây dựng nền hành chính công hiện đại, minh bạch và phục vụ tốt hơn người dân, doanh nghiệp.

Hành động ngay hôm nay để góp phần xây dựng nền hành chính công hiện đại và hiệu quả tại tỉnh Đắk Lắk!