Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, sự sáng tạo của nhân viên được xem là yếu tố then chốt quyết định sự thành công và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Tại Tổng công ty Xây dựng công trình hàng không ACC Việt Nam, với quy mô hơn 2.700 nhân sự và đa dạng các lĩnh vực hoạt động như xây dựng sân bay, giao thông, công nghiệp và dịch vụ, việc thúc đẩy sự sáng tạo của nhân viên trở thành một nhu cầu cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả công việc và gia tăng lợi thế cạnh tranh. Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 7 năm 2022, với mục tiêu xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự sáng tạo của nhân viên tại ACC Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp quản trị phù hợp.
Nghiên cứu sử dụng mẫu khảo sát gồm 319 nhân viên, thu thập dữ liệu thông qua bảng câu hỏi chuẩn hóa và phân tích bằng các phương pháp thống kê hiện đại. Kết quả nghiên cứu không chỉ giúp làm rõ mức độ ảnh hưởng của các yếu tố như tự chủ trong công việc, phong cách tư duy sáng tạo, động lực nội tại, tự chủ sáng tạo và sự hỗ trợ của tổ chức đến sự sáng tạo của nhân viên, mà còn cung cấp cơ sở khoa học để lãnh đạo công ty xây dựng chính sách phát triển nguồn nhân lực hiệu quả. Qua đó, nghiên cứu góp phần nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo, thúc đẩy sự phát triển bền vững của Tổng công ty ACC trong môi trường kinh doanh đầy biến động hiện nay.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên mô hình các thành phần của sự sáng tạo do Amabile (1996) đề xuất, trong đó sự sáng tạo được cấu thành từ ba yếu tố chính: chuyên môn (expertise), kỹ năng sáng tạo (creativity skills) và động lực trong công việc (task motivation). Chuyên môn bao gồm kiến thức, kỹ năng kỹ thuật và kinh nghiệm; kỹ năng sáng tạo liên quan đến phong cách tư duy, tự chủ sáng tạo và phong cách làm việc; động lực nội tại là yếu tố thúc đẩy nhân viên chủ động sáng tạo và giải quyết vấn đề.
Bên cạnh đó, lý thuyết sự tự tin của Bandura (1997) được áp dụng để giải thích vai trò của niềm tin vào năng lực bản thân trong việc thúc đẩy sự sáng tạo. Theo đó, sự tự tin giúp nhân viên cảm thấy có khả năng đối mặt với rủi ro và thử thách trong quá trình sáng tạo.
Nghiên cứu cũng kế thừa các mô hình nghiên cứu của Eder & Sawyer (2008), Tierney & cộng sự (1999), và Houghton & Diliello (2009), tập trung vào năm yếu tố ảnh hưởng chính đến sự sáng tạo của nhân viên: phong cách tư duy sáng tạo, tự chủ sáng tạo, động lực nội tại, tự chủ trong công việc và sự hỗ trợ của tổ chức.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính và định lượng. Phương pháp định tính được thực hiện qua thảo luận nhóm tập trung với 14 nhân viên nhằm hiệu chỉnh và hoàn thiện bảng câu hỏi khảo sát. Phương pháp định lượng sử dụng bảng câu hỏi chuẩn với 30 biến quan sát, khảo sát 375 nhân viên tại Tổng công ty ACC, trong đó 319 phiếu hợp lệ được phân tích.
Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS 22 với các bước: kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha (tất cả các thang đo đều đạt trên 0,6), phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các nhân tố, phân tích tương quan Pearson để đánh giá mối quan hệ giữa các biến, và hồi quy tuyến tính đa biến để kiểm định mô hình và các giả thuyết nghiên cứu.
Quy trình nghiên cứu được tiến hành từ tháng 3 đến tháng 7 năm 2022, đảm bảo tính khoa học và độ tin cậy của kết quả. Mẫu chọn theo phương pháp phi xác suất, tiếp cận thuận tiện, phù hợp với đặc thù nghiên cứu khám phá và khảo sát thực tiễn tại doanh nghiệp.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Tự chủ trong công việc (TCCV) là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến sự sáng tạo của nhân viên tại ACC Việt Nam với hệ số hồi quy chuẩn hóa β = 0,35, mức ý nghĩa Sig < 0,01. Điều này cho thấy nhân viên càng tự tin và chủ động trong công việc thì khả năng sáng tạo càng cao.
Phong cách tư duy sáng tạo (TDST) đứng thứ hai về mức độ ảnh hưởng với β = 0,28, Sig < 0,01. Nhân viên có tư duy linh hoạt, độc lập và thích khám phá các cách làm mới sẽ có xu hướng sáng tạo nhiều hơn.
Tự chủ sáng tạo (TCST) cũng có tác động tích cực đáng kể với β = 0,22, Sig < 0,05, thể hiện niềm tin vào khả năng sáng tạo bản thân giúp nhân viên mạnh dạn đề xuất ý tưởng mới.
Động lực nội tại (DLNT) có ảnh hưởng vừa phải với β = 0,18, Sig < 0,05, cho thấy sự đam mê, yêu thích công việc và mong muốn giải quyết vấn đề sáng tạo là động lực quan trọng thúc đẩy sáng tạo.
Sự hỗ trợ của tổ chức (HTTC) có tác động tích cực nhưng mức độ thấp nhất trong các yếu tố với β = 0,15, Sig < 0,05, phản ánh vai trò của môi trường làm việc và chính sách khuyến khích sáng tạo.
Ngoài ra, kiểm định sự khác biệt về sự sáng tạo giữa các nhóm nhân khẩu học như giới tính, độ tuổi, trình độ học vấn và thu nhập cho thấy không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê, cho thấy các yếu tố ảnh hưởng đến sự sáng tạo là phổ quát trong toàn bộ nhân viên.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của tự chủ trong công việc và phong cách tư duy sáng tạo trong việc thúc đẩy sự sáng tạo của nhân viên. Tự chủ trong công việc giúp nhân viên cảm thấy có năng lực và quyền kiểm soát công việc, từ đó tăng cường sự chủ động và sáng tạo. Phong cách tư duy sáng tạo thể hiện khả năng linh hoạt và đổi mới trong cách tiếp cận vấn đề, là nền tảng cho các ý tưởng sáng tạo.
Tự chủ sáng tạo và động lực nội tại cũng đóng vai trò then chốt, phù hợp với lý thuyết của Amabile về động lực trong công việc. Sự hỗ trợ của tổ chức, dù có mức độ ảnh hưởng thấp hơn, vẫn là yếu tố không thể thiếu, tạo điều kiện và khuyến khích nhân viên phát huy sáng tạo.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng tương đối của từng yếu tố, hoặc bảng hệ số hồi quy chi tiết để minh họa rõ ràng sự khác biệt về tác động. Kết quả này cung cấp cơ sở khoa học để Tổng công ty ACC tập trung phát triển các yếu tố nội tại và môi trường làm việc nhằm nâng cao sự sáng tạo của nhân viên.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường tự chủ trong công việc: Lãnh đạo cần trao quyền và tạo điều kiện để nhân viên chủ động trong việc ra quyết định và thực hiện công việc. Mục tiêu nâng cao chỉ số tự chủ trong công việc lên ít nhất 20% trong vòng 12 tháng, do phòng nhân sự phối hợp với các trưởng bộ phận thực hiện.
Phát triển phong cách tư duy sáng tạo: Tổ chức các khóa đào tạo, workshop về tư duy sáng tạo và giải quyết vấn đề đổi mới nhằm nâng cao kỹ năng tư duy cho nhân viên. Mục tiêu tăng tỷ lệ nhân viên tham gia các chương trình này lên 50% trong 6 tháng tới, do phòng đào tạo chịu trách nhiệm.
Khuyến khích tự chủ sáng tạo: Xây dựng các chương trình đánh giá và ghi nhận năng lực sáng tạo cá nhân, tạo môi trường thử nghiệm ý tưởng mới không sợ thất bại. Mục tiêu tăng số lượng sáng kiến được đề xuất hàng năm lên 30%, do ban lãnh đạo và phòng quản lý chất lượng phối hợp thực hiện.
Thúc đẩy động lực nội tại: Tạo cơ hội thăng tiến, công nhận thành tích và xây dựng văn hóa làm việc tích cực, khuyến khích sự đam mê và cam kết của nhân viên. Mục tiêu cải thiện chỉ số hài lòng công việc lên 15% trong vòng 1 năm, do phòng nhân sự và truyền thông nội bộ triển khai.
Nâng cao sự hỗ trợ của tổ chức: Cải thiện chính sách thưởng, tạo cơ chế phản hồi và hỗ trợ sáng tạo, đồng thời xây dựng hệ thống truyền thông nội bộ để chia sẻ các ý tưởng sáng tạo thành công. Mục tiêu tăng mức độ nhận thức về hỗ trợ tổ chức lên 25% trong 9 tháng, do ban lãnh đạo và phòng truyền thông thực hiện.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Lãnh đạo doanh nghiệp và quản lý nhân sự: Giúp hiểu rõ các yếu tố thúc đẩy sự sáng tạo của nhân viên, từ đó xây dựng chính sách nhân sự và môi trường làm việc phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức.
Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh: Cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn về sự sáng tạo trong tổ chức, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài liên quan.
Chuyên gia phát triển nguồn nhân lực: Hỗ trợ thiết kế các chương trình đào tạo, phát triển kỹ năng tư duy sáng tạo và động lực làm việc cho nhân viên trong các doanh nghiệp xây dựng và công nghiệp.
Các doanh nghiệp trong ngành xây dựng và công nghiệp: Áp dụng kết quả nghiên cứu để cải thiện môi trường làm việc, thúc đẩy đổi mới sáng tạo nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả sản xuất kinh doanh.
Câu hỏi thường gặp
Sự sáng tạo của nhân viên được định nghĩa như thế nào trong nghiên cứu này?
Sự sáng tạo được hiểu là việc tạo ra các ý tưởng, sản phẩm hoặc quy trình mới vừa có tính mới mẻ vừa có tính hữu ích trong công việc, dựa trên quan điểm của Amabile và Oldham & Cummings.Những yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự sáng tạo của nhân viên tại ACC?
Tự chủ trong công việc và phong cách tư duy sáng tạo là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, theo kết quả hồi quy với hệ số β lần lượt là 0,35 và 0,28.Phương pháp thu thập dữ liệu được sử dụng trong nghiên cứu là gì?
Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát định lượng với bảng câu hỏi chuẩn hóa, kết hợp thảo luận nhóm định tính để hoàn thiện thang đo, thu thập dữ liệu từ 319 nhân viên tại ACC.Có sự khác biệt về sự sáng tạo giữa các nhóm nhân viên theo giới tính hay độ tuổi không?
Nghiên cứu cho thấy không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về sự sáng tạo giữa các nhóm nhân viên phân theo giới tính, độ tuổi, trình độ học vấn hay thu nhập.Làm thế nào để doanh nghiệp có thể nâng cao sự sáng tạo của nhân viên dựa trên nghiên cứu này?
Doanh nghiệp nên tập trung tăng cường tự chủ trong công việc, phát triển phong cách tư duy sáng tạo, khuyến khích tự chủ sáng tạo, thúc đẩy động lực nội tại và cải thiện sự hỗ trợ của tổ chức thông qua các chính sách và chương trình đào tạo phù hợp.
Kết luận
- Nghiên cứu đã xác định năm yếu tố chính ảnh hưởng đến sự sáng tạo của nhân viên tại Tổng công ty ACC Việt Nam, theo thứ tự mức độ ảnh hưởng giảm dần: tự chủ trong công việc, phong cách tư duy sáng tạo, tự chủ sáng tạo, động lực nội tại và sự hỗ trợ của tổ chức.
- Kích thước mẫu 319 nhân viên và phương pháp phân tích hồi quy đa biến đảm bảo độ tin cậy và tính đại diện của kết quả nghiên cứu.
- Không có sự khác biệt về sự sáng tạo giữa các nhóm nhân viên theo đặc điểm nhân khẩu học, cho thấy các yếu tố ảnh hưởng là phổ quát trong tổ chức.
- Nghiên cứu đề xuất các giải pháp quản trị cụ thể nhằm nâng cao sự sáng tạo, tập trung vào phát triển năng lực cá nhân và cải thiện môi trường tổ chức.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các chương trình đào tạo, chính sách khuyến khích sáng tạo và đánh giá hiệu quả thực hiện trong vòng 12 tháng tới.
Lãnh đạo và chuyên gia nhân sự tại các doanh nghiệp xây dựng và công nghiệp được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao năng lực sáng tạo của nhân viên, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của tổ chức.