Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động huy động vốn tiền gửi tiết kiệm của khách hàng cá nhân đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo nguồn vốn ổn định và chi phí hợp lý cho các ngân hàng thương mại. Tại tỉnh Phú Yên, trong giai đoạn 2015-2018, Vietinbank Chi nhánh Phú Yên đã ghi nhận sự tăng trưởng huy động vốn cá nhân từ 1.309 triệu đồng năm 2015 lên 3.616 triệu đồng năm 2017, chiếm tỷ trọng trên 77% tổng huy động vốn. Tuy nhiên, năm 2018, tốc độ tăng trưởng này giảm 4,64% so với năm trước, đồng thời thị phần huy động tiền gửi cũng giảm từ 24% xuống còn 21%, cho thấy áp lực cạnh tranh ngày càng lớn từ các ngân hàng thương mại khác trên địa bàn.

Trước bối cảnh đó, nghiên cứu nhằm xác định và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến quyết định gửi tiết kiệm của khách hàng cá nhân tại Vietinbank Phú Yên, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2015-2018 tại chi nhánh Phú Yên, sử dụng dữ liệu khảo sát 250 khách hàng cá nhân đã và đang gửi tiết kiệm. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học giúp ngân hàng xây dựng chiến lược kinh doanh, tăng cường thu hút và giữ chân khách hàng trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về hành vi tiêu dùng và mô hình tiến trình quyết định mua của khách hàng ngân hàng. Theo Philip Kotler, hành vi tiêu dùng là quá trình lựa chọn, mua sắm và sử dụng sản phẩm nhằm thỏa mãn nhu cầu cá nhân. Mô hình tiến trình mua gồm các giai đoạn: nhận thức nhu cầu, tìm kiếm thông tin, đánh giá và lựa chọn, mua và sau khi mua. Trong lĩnh vực ngân hàng, các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiết kiệm được xác định gồm: hình ảnh ngân hàng (thương hiệu), lãi suất, thủ tục giao dịch, hình thức chiêu thị, sự tiện lợi, hình ảnh nhân viên và chăm sóc khách hàng.

Mô hình nghiên cứu hồi quy tuyến tính được xây dựng với biến phụ thuộc là quyết định gửi tiết kiệm của khách hàng cá nhân, các biến độc lập gồm 7 yếu tố nêu trên. Giả thuyết nghiên cứu đề xuất rằng tất cả các yếu tố này đều có ảnh hưởng cùng chiều tích cực đến quyết định gửi tiết kiệm.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Giai đoạn sơ bộ thực hiện phỏng vấn cán bộ nhân viên Vietinbank Phú Yên để điều chỉnh mô hình và bảng câu hỏi. Giai đoạn chính thức khảo sát 250 khách hàng cá nhân gửi tiết kiệm tại chi nhánh trong tháng 7 năm 2019. Mẫu khảo sát được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích, đảm bảo đại diện cho khách hàng cá nhân tại địa phương.

Dữ liệu thu thập được xử lý và phân tích bằng phần mềm SPSS 20, bao gồm kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các biến, và phân tích hồi quy đa biến để đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến quyết định gửi tiết kiệm. Cỡ mẫu 250 phù hợp với quy tắc tối thiểu gấp 4-5 lần số biến khảo sát (31 biến).

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hình ảnh ngân hàng (thương hiệu): Được đánh giá là yếu tố có ảnh hưởng mạnh mẽ đến quyết định gửi tiết kiệm, với hệ số hồi quy β1 dương và ý nghĩa thống kê cao. Vietinbank Phú Yên được khách hàng nhận diện là ngân hàng uy tín, an toàn, hiện đại, tuy nhiên các hoạt động truyền thông còn nhỏ lẻ, chưa thường xuyên.

  2. Lãi suất: Là yếu tố quan trọng hàng đầu, khách hàng ưu tiên lựa chọn ngân hàng có lãi suất cạnh tranh. Lãi suất tiền gửi tiết kiệm của Vietinbank Phú Yên năm 2018 dao động từ 4,3% đến 6,8% tùy kỳ hạn, thấp hơn một số ngân hàng khác như Sacombank, Đông Á. Điều này ảnh hưởng đến khả năng thu hút vốn, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt.

  3. Thủ tục giao dịch: Khách hàng mong muốn thủ tục đơn giản, nhanh chóng và rõ ràng. Kết quả phân tích cho thấy thủ tục giao dịch có ảnh hưởng tích cực đến quyết định gửi tiết kiệm, giúp tạo tâm lý thoải mái và tiết kiệm thời gian cho khách hàng.

  4. Hình thức chiêu thị và chăm sóc khách hàng: Các chương trình khuyến mãi, quảng bá và chính sách chăm sóc khách hàng như tặng quà, tổ chức hội nghị góp phần nâng cao sự hài lòng và gắn bó của khách hàng. Tuy nhiên, Vietinbank Phú Yên cần tăng cường quy mô và tính đa dạng của các hoạt động này để đạt hiệu quả cao hơn.

  5. Sự tiện lợi và hình ảnh nhân viên: Mạng lưới chi nhánh, ATM rộng khắp, vị trí thuận tiện cùng thái độ thân thiện, chuyên nghiệp của nhân viên ngân hàng cũng là những yếu tố quan trọng tác động tích cực đến quyết định gửi tiết kiệm.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của thương hiệu, lãi suất và dịch vụ khách hàng trong quyết định gửi tiết kiệm. Sự giảm sút thị phần và tốc độ tăng trưởng huy động vốn cá nhân của Vietinbank Phú Yên năm 2018 phản ánh tác động của cạnh tranh và mức lãi suất chưa đủ hấp dẫn. Biểu đồ so sánh lãi suất giữa các ngân hàng trên địa bàn cho thấy Vietinbank cần điều chỉnh chính sách lãi suất để tăng sức cạnh tranh.

Ngoài ra, việc cải thiện thủ tục giao dịch và nâng cao chất lượng chăm sóc khách hàng sẽ giúp tăng sự hài lòng và giữ chân khách hàng hiện hữu. Bảng phân tích hồi quy đa biến minh họa mức độ ảnh hưởng tương đối của từng yếu tố, trong đó lãi suất và hình ảnh ngân hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất. Các yếu tố khác như sự tiện lợi và hình ảnh nhân viên cũng đóng vai trò không thể thiếu trong việc tạo dựng niềm tin và sự lựa chọn của khách hàng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường xây dựng và quảng bá thương hiệu: Triển khai các chiến dịch truyền thông đa dạng, quy mô lớn và thường xuyên hơn tại Phú Yên, tập trung vào việc khẳng định uy tín, an toàn và hiện đại của Vietinbank. Chủ thể thực hiện: Phòng Marketing và Ban lãnh đạo chi nhánh. Thời gian: 6-12 tháng.

  2. Điều chỉnh chính sách lãi suất cạnh tranh: Xem xét tăng lãi suất tiền gửi tiết kiệm ở các kỳ hạn ngắn và trung hạn để thu hút khách hàng mới và giữ chân khách hàng hiện hữu, đồng thời áp dụng các chương trình ưu đãi lãi suất linh hoạt. Chủ thể: Ban quản lý sản phẩm và Ban lãnh đạo. Thời gian: 3-6 tháng.

  3. Đơn giản hóa thủ tục giao dịch: Rút ngắn thời gian xử lý, cải tiến quy trình giao dịch, áp dụng công nghệ ngân hàng điện tử để tạo sự thuận tiện tối đa cho khách hàng. Chủ thể: Phòng nghiệp vụ và công nghệ thông tin. Thời gian: 6 tháng.

  4. Nâng cao chất lượng chăm sóc khách hàng và đào tạo nhân viên: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng giao tiếp, thái độ phục vụ, đồng thời xây dựng chính sách chăm sóc khách hàng cá nhân hóa, ưu đãi cho khách hàng có số dư lớn. Chủ thể: Phòng nhân sự và chăm sóc khách hàng. Thời gian: liên tục.

  5. Mở rộng mạng lưới và nâng cao sự tiện lợi: Xem xét mở thêm điểm giao dịch tại các khu vực đông dân cư, cải thiện hệ thống ATM và dịch vụ ngân hàng điện tử để khách hàng dễ dàng tiếp cận dịch vụ. Chủ thể: Ban lãnh đạo và phòng phát triển mạng lưới. Thời gian: 12-18 tháng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý ngân hàng Vietinbank Phú Yên: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược kinh doanh, điều chỉnh chính sách lãi suất và nâng cao chất lượng dịch vụ nhằm tăng cường huy động vốn.

  2. Các chuyên gia và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực tài chính ngân hàng: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về hành vi khách hàng và quản trị ngân hàng.

  3. Nhân viên phòng kinh doanh và chăm sóc khách hàng ngân hàng: Áp dụng các kiến thức về yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiết kiệm để cải thiện kỹ năng tư vấn, chăm sóc và giữ chân khách hàng.

  4. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý ngân hàng: Tham khảo để hiểu rõ hơn về tác động của các yếu tố thị trường và hành vi khách hàng, từ đó xây dựng các chính sách hỗ trợ phát triển hệ thống ngân hàng bán lẻ.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định gửi tiết kiệm của khách hàng cá nhân tại Vietinbank Phú Yên?
    Lãi suất và hình ảnh ngân hàng được xác định là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, chi phối quyết định gửi tiết kiệm của khách hàng. Ví dụ, lãi suất cạnh tranh giúp thu hút khách hàng mới và giữ chân khách hàng hiện hữu.

  2. Tại sao tốc độ tăng trưởng huy động tiền gửi cá nhân của Vietinbank Phú Yên giảm năm 2018?
    Nguyên nhân chính là sự cạnh tranh gay gắt từ các ngân hàng thương mại khác với nhiều chương trình lãi suất và khuyến mãi hấp dẫn hơn, cùng với việc Vietinbank chưa có chính sách chăm sóc khách hàng hiệu quả.

  3. Làm thế nào để cải thiện thủ tục giao dịch nhằm thu hút khách hàng gửi tiết kiệm?
    Đơn giản hóa quy trình, rút ngắn thời gian xử lý và áp dụng công nghệ ngân hàng điện tử giúp khách hàng giao dịch nhanh chóng, thuận tiện, từ đó tăng sự hài lòng và quyết định gửi tiết kiệm.

  4. Vai trò của hình ảnh nhân viên trong quyết định gửi tiết kiệm là gì?
    Nhân viên thân thiện, chuyên nghiệp tạo thiện cảm và niềm tin cho khách hàng, giúp khách hàng cảm thấy thoải mái khi giao dịch, từ đó tăng khả năng lựa chọn gửi tiết kiệm tại ngân hàng.

  5. Ngân hàng có thể áp dụng những giải pháp nào để giữ chân khách hàng hiện hữu?
    Các chính sách chăm sóc khách hàng cá nhân hóa, ưu đãi đặc biệt cho khách hàng có số dư lớn, tổ chức sự kiện tri ân và chương trình khuyến mãi định kỳ là những giải pháp hiệu quả để giữ chân khách hàng.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định 7 yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định gửi tiết kiệm của khách hàng cá nhân tại Vietinbank Phú Yên: hình ảnh ngân hàng, lãi suất, thủ tục giao dịch, hình thức chiêu thị, sự tiện lợi, hình ảnh nhân viên và chăm sóc khách hàng.
  • Lãi suất và thương hiệu ngân hàng là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất, quyết định sự lựa chọn của khách hàng.
  • Tốc độ tăng trưởng huy động tiền gửi cá nhân có xu hướng giảm năm 2018 do cạnh tranh gia tăng và chính sách lãi suất chưa đủ hấp dẫn.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào nâng cao chất lượng dịch vụ, điều chỉnh lãi suất, cải tiến thủ tục giao dịch và tăng cường chăm sóc khách hàng nhằm gia tăng hiệu quả huy động vốn.
  • Giai đoạn tiếp theo cần triển khai các giải pháp trong vòng 6-18 tháng, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để nâng cao tính ứng dụng thực tiễn.

Hành động ngay hôm nay: Các nhà quản lý và chuyên viên Vietinbank Phú Yên nên áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng kế hoạch phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và giữ vững vị thế trên thị trường ngân hàng bán lẻ tại địa phương.