Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và hiện đại, công tác giáo dục - đào tạo đóng vai trò then chốt. Trung tâm Đào tạo Viettel, trực thuộc Tập đoàn Viễn thông Quân đội, đã thực hiện đào tạo hàng nghìn cán bộ, công nhân viên (CBCNV) với chất lượng cao trong hơn 7 năm qua. Tuy nhiên, công tác quản lý học viên tại Trung tâm vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả đào tạo. Mục tiêu nghiên cứu là đề xuất các biện pháp quản lý học viên phù hợp, nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của Viettel và xây dựng quân đội vững mạnh. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào công tác quản lý học viên tại Trung tâm từ năm 2008 đến nay, với số liệu cụ thể như: năm 2008 có 13.625 lượt CBCNV được đào tạo, năm 2012 tăng lên 94.118 lượt. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc bổ sung lý luận quản lý học viên trong quân đội, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý giáo dục trong việc hoạch định chính sách và nâng cao hiệu quả quản lý học viên.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn dựa trên quan điểm Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các chủ trương, chính sách của Đảng về giáo dục - đào tạo. Hai lý thuyết trọng tâm được áp dụng là:
- Lý thuyết quản lý giáo dục: Nhấn mạnh vai trò của quản lý có kế hoạch, có hệ thống nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, bao gồm các khái niệm về quản lý học viên, quản lý giáo dục trong môi trường quân sự.
- Mô hình quản lý học viên trong môi trường sư phạm quân sự: Tập trung vào sự phối hợp giữa các chủ thể quản lý, phát huy vai trò tự quản lý của học viên, đồng thời sử dụng các phương pháp hành chính quân sự, giáo dục - tâm lý và kích thích vật chất, tinh thần.
Các khái niệm chính bao gồm: quản lý học viên, biện pháp quản lý, tự quản lý học viên, môi trường sư phạm quân sự, và mô hình phẩm chất nhân cách cán bộ Viettel.
Phương pháp nghiên cứu
Nguồn dữ liệu chính gồm số liệu điều tra, khảo sát từ 250 cán bộ, học viên và 25 cán bộ quản lý tại Trung tâm Đào tạo Viettel, cùng các tài liệu pháp luật như Luật Giáo dục 2005 (sửa đổi 2009), Điều lệ công tác nhà trường Quân đội, các nghị quyết của Đảng và Bộ Quốc phòng. Phương pháp phân tích bao gồm:
- Phân tích định lượng: Sử dụng thống kê toán học để xử lý số liệu khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý học viên.
- Phân tích định tính: Quan sát, tọa đàm, trao đổi với cán bộ, học viên và chuyên gia để rút ra nhận định về nguyên nhân, hạn chế và đề xuất giải pháp.
- Phương pháp tổng kết thực tiễn: Khái quát kinh nghiệm quản lý học viên tại Trung tâm.
- Timeline nghiên cứu: Tập trung phân tích dữ liệu từ năm 2008 đến 2012, đánh giá thực trạng và đề xuất biện pháp cho giai đoạn tiếp theo.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Thực trạng quản lý học viên: Trung tâm đã quản lý hiệu quả số lượng lớn học viên, với tỷ lệ học viên rèn luyện tốt đạt trên 99% hàng năm (ví dụ năm 2012 đạt 99,86%). Tỷ lệ học viên tốt nghiệp loại khá và giỏi duy trì ổn định, khoảng 84% khá và trên 5% giỏi. Đội ngũ cán bộ quản lý có năng lực tốt, với trên 90% cán bộ hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Hạn chế trong quản lý: Khoảng 20% cán bộ quản lý còn hạn chế về nghiệp vụ và phương pháp quản lý; 32% học viên đánh giá môi trường học tập còn bất cập; 7-15% học viên có kết quả rèn luyện và học tập ở mức trung bình. Một số cán bộ kiêm chức chưa phát huy vai trò, chưa sâu sát trong quản lý học viên.
Yếu tố tác động: Có 66,8% cán bộ, học viên cho rằng cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tác động đáng kể đến công tác quản lý học viên. Môi trường sư phạm quân sự được đánh giá tốt (84,4% đánh giá rất tốt hoặc cơ bản tốt). Mục tiêu đào tạo và yêu cầu phát triển giáo dục tác động lớn đến công tác quản lý (82% đánh giá tác động lớn).
Phương pháp quản lý: Phương pháp hành chính quân sự được sử dụng phổ biến với 87,2% đánh giá tốt hoặc khá; phương pháp giáo dục - tâm lý và kích thích vật chất, tinh thần cũng được áp dụng nhưng hiệu quả chưa đồng đều.
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy công tác quản lý học viên tại Trung tâm Đào tạo Viettel đã đạt được nhiều thành tựu, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo đội ngũ CBCNV. Việc duy trì tỷ lệ học viên rèn luyện tốt trên 99% và tỷ lệ tốt nghiệp loại khá, giỏi ổn định phản ánh hiệu quả quản lý toàn diện. Tuy nhiên, hạn chế về năng lực cán bộ kiêm chức và sự phối hợp giữa các lực lượng giáo dục còn là điểm nghẽn cần khắc phục.
So sánh với các nghiên cứu trong quân đội, kết quả tương đồng với quan điểm về vai trò then chốt của đội ngũ cán bộ quản lý và sự phối hợp đồng bộ các lực lượng giáo dục. Việc áp dụng đồng bộ các phương pháp quản lý, đặc biệt là kết hợp hành chính quân sự với giáo dục - tâm lý, là yếu tố quyết định hiệu quả quản lý học viên.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ học viên rèn luyện tốt và tỷ lệ cán bộ hoàn thành tốt nhiệm vụ qua các năm, cùng bảng so sánh đánh giá các phương pháp quản lý theo tỷ lệ phần trăm.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý học viên: Tổ chức các khóa đào tạo nghiệp vụ quản lý giáo dục, nâng cao kỹ năng lãnh đạo, chỉ huy cho cán bộ kiêm chức và cán bộ quản lý chính thức. Mục tiêu đạt 90% cán bộ được đào tạo trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc Trung tâm phối hợp với các cơ sở đào tạo quân sự.
Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp quy và quy chế quản lý học viên: Rà soát, bổ sung, điều chỉnh các quy định phù hợp với đặc điểm học viên và yêu cầu thực tiễn. Thời gian hoàn thành trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng Pháp chế và Ban Quản lý đào tạo.
Đổi mới phương pháp quản lý học viên: Giảm thiểu quản lý hành chính quân sự cứng nhắc, tăng cường áp dụng phương pháp giáo dục - tâm lý và kích thích vật chất, tinh thần nhằm nâng cao tính tự giác, tự quản lý của học viên. Thực hiện thí điểm trong 6 tháng và đánh giá hiệu quả. Chủ thể thực hiện: Đội ngũ cán bộ quản lý và giảng viên.
Tăng cường phối hợp giữa các tổ chức, lực lượng giáo dục trong Trung tâm: Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ, tổ chức các buổi họp định kỳ để trao đổi thông tin, giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh trong quản lý học viên. Mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc và các phòng ban liên quan.
Phát huy vai trò tự quản lý của học viên: Tổ chức các hoạt động đào tạo kỹ năng tự quản lý, xây dựng kế hoạch học tập, rèn luyện cá nhân; khuyến khích học viên tham gia các tổ chức đoàn thể, tự quản. Thời gian triển khai liên tục trong các khóa học. Chủ thể thực hiện: Cán bộ lớp, cán bộ kiêm chức và tổ chức Đoàn Thanh niên.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Cán bộ quản lý giáo dục trong quân đội và các trung tâm đào tạo: Nhận diện các biện pháp quản lý học viên hiệu quả, áp dụng vào thực tiễn quản lý tại đơn vị mình.
Giảng viên và cán bộ kiêm chức tại Trung tâm Đào tạo Viettel: Nâng cao nhận thức, kỹ năng quản lý học viên, phát huy vai trò trong quá trình đào tạo.
Nhà hoạch định chính sách giáo dục quân sự: Tham khảo cơ sở khoa học để xây dựng, điều chỉnh các văn bản pháp quy, quy chế quản lý học viên phù hợp với đặc thù quân đội và doanh nghiệp quân đội.
Học viên và CBCNV Viettel: Hiểu rõ vai trò, trách nhiệm trong quá trình học tập, rèn luyện và tự quản lý, từ đó nâng cao hiệu quả đào tạo cá nhân.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao công tác quản lý học viên lại quan trọng trong Trung tâm Đào tạo Viettel?
Công tác quản lý học viên giữ vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng đào tạo, đảm bảo học viên phát triển toàn diện về phẩm chất, năng lực, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của Tập đoàn và quân đội.Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý học viên tại Trung tâm?
Bao gồm yếu tố khách quan như cơ chế thị trường, môi trường sư phạm quân sự, mục tiêu đào tạo; và yếu tố chủ quan như năng lực cán bộ quản lý, phương pháp quản lý, vai trò tự quản lý của học viên.Phương pháp quản lý nào được áp dụng phổ biến tại Trung tâm?
Phương pháp hành chính quân sự chiếm ưu thế, kết hợp với phương pháp giáo dục - tâm lý và kích thích vật chất, tinh thần nhằm nâng cao hiệu quả quản lý.Làm thế nào để phát huy vai trò tự quản lý của học viên?
Thông qua tổ chức các hoạt động đào tạo kỹ năng tự quản lý, xây dựng kế hoạch cá nhân, khuyến khích tham gia các tổ chức đoàn thể và tự giác chấp hành quy chế, quy định.Các biện pháp đề xuất có tính khả thi như thế nào?
Các biện pháp được xây dựng dựa trên cơ sở pháp lý vững chắc, phù hợp với đặc điểm học viên và điều kiện thực tế của Trung tâm, có kế hoạch triển khai cụ thể với sự phối hợp chặt chẽ giữa các chủ thể quản lý.
Kết luận
- Công tác quản lý học viên tại Trung tâm Đào tạo Viettel đã đạt nhiều kết quả tích cực, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo đội ngũ CBCNV.
- Hạn chế chủ yếu tập trung ở năng lực cán bộ kiêm chức, phương pháp quản lý còn thiên về hành chính quân sự và vai trò tự quản lý của học viên chưa phát huy tối đa.
- Các yếu tố tác động đa chiều từ môi trường chính trị, kinh tế, văn hóa và đặc thù quân sự ảnh hưởng đến công tác quản lý học viên.
- Đề xuất hệ thống biện pháp đồng bộ, cụ thể nhằm nâng cao năng lực cán bộ, hoàn thiện văn bản pháp quy, đổi mới phương pháp quản lý và phát huy vai trò tự quản lý của học viên.
- Tiếp tục nghiên cứu, triển khai và đánh giá hiệu quả các biện pháp trong giai đoạn tới để góp phần xây dựng Trung tâm Đào tạo Viettel phát triển bền vững, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội hiện đại.
Hành động tiếp theo: Các chủ thể quản lý tại Trung tâm cần khẩn trương triển khai các biện pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp, đảm bảo công tác quản lý học viên ngày càng hiệu quả và chất lượng đào tạo được nâng cao rõ rệt.