Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng, hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp xây dựng đóng vai trò then chốt trong sự phát triển bền vững của ngành xây dựng và nền kinh tế quốc dân. Theo báo cáo tài chính giai đoạn 2013-2017 của Công ty cổ phần Đầu tư và Xây lắp Thương mại ICC (ICC), hiệu quả kinh doanh của công ty có xu hướng giảm sút, thể hiện qua sự giảm sút hiệu suất hoạt động và khả năng sinh lời. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc nghiên cứu và đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh nhằm đảm bảo sự phát triển ổn định và bền vững của ICC trong môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc hệ thống hóa cơ sở lý luận về hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp xây dựng, phân tích thực trạng hiệu quả kinh doanh tại ICC trong giai đoạn 2013-2017, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh cho công ty. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong hoạt động kinh doanh của ICC tại Hải Phòng, sử dụng số liệu tài chính và hoạt động sản xuất kinh doanh trong khoảng thời gian 5 năm.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho các nhà quản trị tài chính và lãnh đạo doanh nghiệp xây dựng trong việc tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao năng lực cạnh tranh và gia tăng giá trị doanh nghiệp. Đồng thời, kết quả nghiên cứu góp phần bổ sung vào kho tàng lý luận về quản trị kinh doanh trong ngành xây dựng tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết về hiệu quả kinh doanh và mô hình phân tích tài chính Dupont.

  1. Lý thuyết về hiệu quả kinh doanh: Hiệu quả kinh doanh được hiểu là mối quan hệ giữa kết quả kinh doanh và chi phí hoặc nguồn lực bỏ ra để đạt được kết quả đó. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh bao gồm hiệu suất sử dụng vốn dài hạn và ngắn hạn, tốc độ luân chuyển vốn, khả năng sinh lời trên doanh thu (ROS), tài sản (ROA) và vốn chủ sở hữu (ROE). Lý thuyết này giúp đánh giá toàn diện hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp xây dựng.

  2. Mô hình phân tích Dupont: Đây là công cụ phân tích tài chính giúp tách tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu (ROE) thành các nhân tố cấu thành như tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (ROS), vòng quay vốn kinh doanh và hệ số đòn bẩy tài chính. Mô hình này cho phép nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh và từ đó đề xuất các biện pháp cải thiện phù hợp.

Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng bao gồm: vốn lưu động, vốn cố định, vòng quay vốn, tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu (ROS), tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA), tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE), và các chỉ tiêu đánh giá hiệu suất sử dụng tài sản.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích số liệu thứ cấp và phương pháp phân tích tài chính đặc thù của khoa học quản trị.

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu được thu thập từ báo cáo tài chính, báo cáo hoạt động sản xuất kinh doanh của ICC giai đoạn 2013-2017, bao gồm bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh và báo cáo lưu chuyển tiền tệ.

  • Phương pháp chọn mẫu: Toàn bộ số liệu tài chính của ICC trong 5 năm được sử dụng để đảm bảo tính toàn diện và chính xác trong phân tích.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm MS Excel để xử lý số liệu, áp dụng phương pháp thống kê mô tả để mô tả đặc tính dữ liệu, phương pháp tỷ số tài chính để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn và khả năng sinh lời, phương pháp phân tích Dupont để phân tích sâu các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung phân tích dữ liệu trong giai đoạn 2013-2017, đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp cho giai đoạn tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu suất sử dụng vốn dài hạn và ngắn hạn giảm sút: Hiệu suất sử dụng vốn dài hạn của ICC giảm từ khoảng 1,2 lần năm 2013 xuống còn khoảng 0,9 lần năm 2017, cho thấy tài sản cố định không được khai thác hiệu quả. Vòng quay vốn ngắn hạn cũng giảm từ 3,5 lần xuống còn 2,8 lần trong cùng kỳ, phản ánh sự chậm trễ trong việc luân chuyển vốn lưu động.

  2. Khả năng sinh lời giảm rõ rệt: Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu (ROS) giảm từ 8,5% năm 2013 xuống còn 5,2% năm 2017. Tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA) giảm từ 6,8% xuống 4,5%, trong khi tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) giảm từ 12% xuống 7,5%. Điều này cho thấy hiệu quả quản lý chi phí và sử dụng vốn của công ty đang gặp khó khăn.

  3. Tốc độ luân chuyển hàng tồn kho và khoản phải thu chậm lại: Vòng quay hàng tồn kho giảm từ 4,2 vòng năm 2013 xuống còn 3,1 vòng năm 2017, kỳ thu tiền bình quân tăng từ 45 ngày lên 60 ngày, làm tăng chi phí vốn và ảnh hưởng đến dòng tiền của công ty.

  4. Phân tích Dupont cho thấy sự giảm sút chủ yếu do vòng quay vốn và ROS giảm: Phân tích cho thấy ROS giảm 3,3 điểm phần trăm và vòng quay vốn giảm 0,4 lần là nguyên nhân chính kéo giảm ROE. Hệ số đòn bẩy tài chính duy trì ổn định ở mức 1,6 lần, cho thấy công ty chưa tận dụng tối đa đòn bẩy tài chính để gia tăng lợi nhuận.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của sự giảm sút hiệu quả kinh doanh tại ICC là do quản lý chi phí chưa hiệu quả, sử dụng tài sản cố định và vốn lưu động chưa tối ưu, cùng với việc thu hồi công nợ chậm làm tăng chi phí vốn. So với các doanh nghiệp xây dựng lớn như Coteccons và Hòa Bình, ICC còn hạn chế trong việc ứng dụng công nghệ mới và quản lý dòng tiền.

Biểu đồ thể hiện xu hướng giảm của các chỉ tiêu ROS, ROA và ROE qua các năm sẽ minh họa rõ nét sự suy giảm hiệu quả kinh doanh. Bảng so sánh vòng quay vốn và kỳ thu tiền bình quân cũng cho thấy sự chậm trễ trong quản lý tài sản lưu động.

Kết quả nghiên cứu khẳng định tầm quan trọng của việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, cải thiện quản lý chi phí và đẩy nhanh vòng quay vốn để nâng cao hiệu quả kinh doanh. Đồng thời, việc áp dụng mô hình Dupont giúp nhận diện rõ các nhân tố cần tập trung cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường quản lý chi phí và hạ giá thành sản phẩm: Áp dụng hệ thống kiểm soát chi phí chặt chẽ, tối ưu hóa quy trình thi công để giảm chi phí không cần thiết, hướng tới giảm giá thành sản phẩm ít nhất 5% trong vòng 12 tháng. Ban lãnh đạo và phòng kế hoạch sản xuất chịu trách nhiệm triển khai.

  2. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động: Rút ngắn kỳ thu tiền bình quân xuống dưới 45 ngày bằng cách cải thiện quy trình thu hồi công nợ, áp dụng chính sách tín dụng khách hàng hợp lý trong 6-12 tháng tới. Phòng tài chính và kinh doanh phối hợp thực hiện.

  3. Tối ưu hóa sử dụng vốn cố định: Đánh giá và tái cấu trúc tài sản cố định, đầu tư công nghệ thi công hiện đại nhằm nâng cao vòng quay tài sản cố định lên 1,2 lần trong 18 tháng. Phòng kỹ thuật và đầu tư chịu trách nhiệm.

  4. Phát triển nguồn nhân lực và nâng cao chất lượng lao động: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng quản lý và thi công cho cán bộ công nhân viên, tăng năng suất lao động ít nhất 10% trong 1 năm. Phòng nhân sự phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện.

  5. Mở rộng thị trường và thu hút khách hàng mới: Xây dựng chiến lược marketing và phát triển khách hàng, tập trung vào các dự án xây dựng dân dụng và công nghiệp tại khu vực Hải Phòng và lân cận, tăng doanh thu ít nhất 15% trong 2 năm tới. Phòng kinh doanh và marketing chịu trách nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp xây dựng: Giúp hiểu rõ các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh, từ đó xây dựng chiến lược quản lý tài chính và vận hành phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động.

  2. Chuyên viên tài chính và kế toán doanh nghiệp: Cung cấp công cụ phân tích tài chính chuyên sâu, đặc biệt là mô hình Dupont, giúp đánh giá chính xác hiệu quả sử dụng vốn và khả năng sinh lời.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, tài chính: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết và thực tiễn nâng cao hiệu quả kinh doanh trong ngành xây dựng, đồng thời cung cấp phương pháp nghiên cứu và phân tích số liệu thực tế.

  4. Các nhà đầu tư và đối tác kinh doanh: Giúp đánh giá năng lực tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp xây dựng, từ đó đưa ra quyết định đầu tư hoặc hợp tác phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hiệu quả kinh doanh là gì và tại sao quan trọng đối với doanh nghiệp xây dựng?
    Hiệu quả kinh doanh phản ánh mối quan hệ giữa kết quả thu được và chi phí bỏ ra trong hoạt động kinh doanh. Đối với doanh nghiệp xây dựng, hiệu quả kinh doanh cao giúp tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao lợi nhuận và tăng sức cạnh tranh trên thị trường.

  2. Phương pháp phân tích Dupont giúp gì trong việc đánh giá hiệu quả kinh doanh?
    Phân tích Dupont tách tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu thành các nhân tố cấu thành như lợi nhuận trên doanh thu, vòng quay vốn và đòn bẩy tài chính, giúp nhà quản trị nhận diện rõ các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp cải thiện hiệu quả kinh doanh.

  3. Những nhân tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp xây dựng?
    Các nhân tố bao gồm quản lý chi phí, hiệu quả sử dụng vốn lưu động và cố định, chất lượng nguồn nhân lực, điều kiện thị trường, chính sách kinh tế vĩ mô và môi trường pháp luật.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động trong doanh nghiệp xây dựng?
    Bằng cách rút ngắn kỳ thu tiền bình quân, tăng tốc độ luân chuyển hàng tồn kho, kiểm soát chặt chẽ công nợ và tối ưu hóa quy trình thanh toán, doanh nghiệp có thể giảm chi phí vốn và cải thiện dòng tiền.

  5. Tại sao việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực lại quan trọng trong ngành xây dựng?
    Ngành xây dựng sử dụng nhiều lao động với kỹ năng đa dạng. Đào tạo giúp nâng cao tay nghề, tăng năng suất lao động, giảm sai sót và chi phí phát sinh, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về hiệu quả kinh doanh và các chỉ tiêu đánh giá đặc thù của doanh nghiệp xây dựng.
  • Phân tích thực trạng tại ICC giai đoạn 2013-2017 cho thấy hiệu quả kinh doanh có xu hướng giảm sút do quản lý chi phí và sử dụng vốn chưa hiệu quả.
  • Phương pháp phân tích Dupont giúp nhận diện các nhân tố chính ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh, làm cơ sở đề xuất giải pháp.
  • Đề xuất các biện pháp cụ thể như tăng cường quản lý chi phí, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, phát triển nguồn nhân lực và mở rộng thị trường nhằm cải thiện hiệu quả kinh doanh.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các bước tiếp theo trong việc triển khai và đánh giá hiệu quả các giải pháp tại ICC, đồng thời là tài liệu tham khảo hữu ích cho các doanh nghiệp xây dựng khác.

Quý độc giả và các nhà quản trị doanh nghiệp được khuyến khích áp dụng các kết quả nghiên cứu và giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả kinh doanh, góp phần phát triển bền vững ngành xây dựng Việt Nam.