Ảnh hưởng của rủi ro công nghệ thông tin đến chất lượng thông tin kế toán tại Việt Nam

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG BIỂU

DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu

2. Mục tiêu nghiên cứu

3. Câu hỏi nghiên cứu

4. Đối tượng nghiên cứu, đối tượng khảo sát và phạm vi nghiên cứu

5. Phương pháp nghiên cứu

6. Phương pháp nghiên cứu

7. Dữ liệu thu thập và công cụ phân tích dữ liệu

8. Ý nghĩa của nghiên cứu

9. Kết cấu của luận án

1. CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU

1.1. Tổng quan về các nghiên cứu trước

1.2. Các nghiên cứu về rủi ro CNTT và an toàn thông tin liên quan đến môi trường kế toán

1.3. Các nghiên cứu liên quan đến hệ thống thông tin kế toán và chất lượng hệ thống thông tin kế toán

1.4. Các nghiên cứu liên quan đến CLTTKT

1.5. Các nghiên cứu về mối quan hệ giữa rủi ro CNTT với CLHTTTKT và CLTTKT

1.6. Nhận xét chung về các nghiên cứu

1.7. Khoảng trống nghiên cứu và định hướng nghiên cứu của luận án

1.7.1. Xác định khoảng trống nghiên cứu

1.7.2. Định hướng nghiên cứu của luận án

1.8. Kết luận chương 1

2. CHƯƠNG 2 – CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ XÂY DỰNG GIẢ THUYẾT, MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU

2.1. Các khái niệm nghiên cứu

2.2. Hệ thống thông tin kế toán

2.3. Rủi ro công nghệ thông tin

2.4. Rủi ro phần cứng

2.5. Rủi ro phần mềm

2.6. Rủi ro dữ liệu

2.7. Rủi ro ứng dụng tiến bộ CNTT

2.8. Rủi ro nguồn lực con người

2.9. Rủi ro cam kết quản lý

2.10. Rủi ro văn hoá tổ chức

2.11. Chất lượng hệ thống thông tin kế toán

2.12. Chất lượng thông tin kế toán

2.13. Quản lý rủi ro HTTTKT trong môi trường máy tính

2.14. Mục tiêu của HTTTKT trong môi trường máy tính

2.15. Quản lý rủi ro

2.16. Nhận diện rủi ro

2.17. Đánh giá rủi ro

2.18. Phòng ngừa rủi ro

2.19. Các lý thuyết nền có liên quan đến nghiên cứu

2.20. Lý thuyết cấu trúc

2.21. Lý thuyết ngẫu nhiên

2.22. Các giả thuyết nghiên cứu và mô hình nghiên cứu

2.22.1. Các giả thuyết nghiên cứu

2.22.2. Mô hình nghiên cứu

2.23. Kết luận chương 2

3. CHƯƠNG 3 – PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1. Phương pháp nghiên cứu và quy trình nghiên cứu

3.1.1. Phương pháp nghiên cứu

3.1.2. Quy trình nghiên cứu

3.2. Nghiên cứu định tính

3.2.1. Mục tiêu nghiên cứu định tính

3.2.2. Nghiên cứu tài liệu

3.2.3. Phỏng vấn chuyên gia

3.2.3.1. Phương pháp chọn mẫu

3.2.3.2. Đối tượng tham gia phỏng vấn

3.2.3.3. Phương pháp thu thập dữ liệu

3.2.3.4. Công cụ thu thập dữ liệu

3.2.3.5. Phương pháp phân tích dữ liệu

3.2.4. Xây dựng thang đo các khái niệm nghiên cứu

3.3. Nghiên cứu định lượng

3.3.1. Nghiên cứu định lượng sơ bộ

3.3.1.1. Phương pháp thu thập dữ liệu

3.3.1.2. Công cụ thu thập dữ liệu

3.3.1.3. Phương pháp chọn mẫu và kích thước mẫu

3.3.1.4. Công cụ xử lý dữ liệu

3.3.2. Nghiên cứu định lượng chính thức

3.3.2.1. Phương pháp và công cụ thu thập dữ liệu

3.3.2.2. Phương pháp chọn mẫu và kích thước mẫu

3.3.2.3. Công cụ xử lý dữ liệu

3.4. Kết luận chương 3

4. CHƯƠNG 4 – KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN

4.1. Kết quả nghiên cứu định tính

4.2. Kết quả nghiên cứu định lượng

4.2.1. Nghiên cứu sơ bộ

4.2.1.1. Đánh giá độ tin cậy của thang đo

4.2.1.2. Đánh giá giá trị hội tụ và giá trị phân biệt của thang đo

4.2.1.3. Kết luận về kết quả nghiên cứu sơ bộ

4.2.2. Nghiên cứu chính thức

4.2.2.1. Mô hình nghiên cứu và thang đo các khái niệm nghiên chính thức

4.2.2.2. Kết quả thống kê mô tả

4.2.2.3. Đánh giá độ tin cậy của thang đo

4.2.2.4. Đánh giá giá trị hội tụ và giá trị phân biệt của thang đo

4.2.2.5. Phân tích nhân tố khẳng định

4.2.2.6. Kiểm định mô hình nghiên cứu và kiểm định các giả thuyết nghiên cứu

4.2.2.7. Kiểm định sự khác biệt trung bình giữa các tổng thể bằng phân tích One-Way ANOVA

4.2.3. Bàn luận về kết quả nghiên cứu

4.2.3.1. Tóm tắt những điểm chính của kết quả nghiên cứu

4.2.3.2. Bàn luận kết quả các nhân tố tác động đến CLHTTTKT

4.2.3.3. Bàn luận kết quả sự khác biệt trong đánh giá về mức độ ảnh hưởng của các rủi ro CNTT đến CLHTTTKT giữa các nhóm đối tượng khảo sát

4.2.3.4. Bàn luận kết quả về CLTTKT

4.3. Kết luận chương 4

5. CHƯƠNG 5 – KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý QUẢN LÝ

5.1. Hàm ý đối với doanh nghiệp

5.2. Hàm ý đối với các hội nghề nghiệp kế toán và kiểm toán

5.3. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu trong tương lai

5.3.1. Hạn chế của nghiên cứu

5.3.2. Hướng nghiên cứu trong tương lai

5.4. Kết luận chương 5

DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Phụ lục 1 – Tổng kết NC về rủi ro CNTT và an toàn thông tin liên quan đến môi trường kế toán

Phụ lục 2 – Tổng kết NC liên quan đến HTTTKT và CLHTTTKT

Phụ lục 3 – Tổng kết NC liên quan đến CLTTKT

Phụ lục 4 – Tổng kết NC về mối quan hệ giữa rủi ro CNTT với CLHTTTKT và CLTTKT

Phụ lục 5 – Tóm tắt các khái niệm và thang đo sử dụng trong NC

Phụ lục 6 – Danh sách các chuyên gia tham gia phỏng vấn, thảo luận

Phụ lục 7 – Kết quả thảo luận về các khái niệm NC trong mô hình và thang đo các khái niệm NC

Phụ lục 8 – Mẫu dàn bài thảo luận với chuyên gia ở giai đoạn NC định tính

Phụ lục 9 – Danh sách công ty tham gia khảo sát sơ bộ

Phụ lục 10 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Rủi ro phần cứng (NC định lượng sơ bộ)

Phụ lục 11 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Rủi ro phần mềm (NC định lượng sơ bộ)

Phụ lục 12 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Rủi ro dữ liệu (NC định lượng sơ bộ)

Phụ lục 13 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Rủi ro ứng dụng tiến bộ CNTT (NC định lượng sơ bộ)

Phụ lục 14 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Rủi ro nguồn lực con người (NC định lượng sơ bộ)

Phụ lục 15 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Rủi ro cam kết quản lý (NC định lượng sơ bộ)

Phụ lục 16 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Rủi ro văn hoá tổ chức (NC định lượng sơ bộ)

Phụ lục 17 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo CLHTTTKT (NC định lượng sơ bộ)

Phụ lục 18 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo CLTTKT (NC định lượng sơ bộ)

Phụ lục 19 – Kết quả phân tích EFA cho nhóm biến độc lập (giai đoạn NC định lượng sơ bộ)

Phụ lục 20 – Kết quả phân tích EFA cho nhóm biến phụ thuộc (giai đoạn NC định lượng sơ bộ)

Phụ lục 21 – Thống kê chi tiết về các cá nhân và DN tham gia khảo sát

Phụ lục 22 – Phiếu khảo sát được sử dụng ở giai đoạn NC định lượng sơ bộ và chính thức

Phụ lục 23 – Danh sách công ty tham gia khảo sát chính thức

Phụ lục 24 - Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Rủi ro phần cứng (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 25 - Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Rủi ro phần mềm (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 26 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Rủi ro phần mềm lần 2 (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 27 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Rủi ro dữ liệu (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 28 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Rủi ro ứng dụng tiến bộ CNTT (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 29 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Rủi ro nguồn lực con người (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 30 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Rủi ro cam kết quản lý (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 31 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Rủi ro văn hoá tổ chức (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 32 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo CLHTTTKT (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 33 – Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo CLTTKT (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 34 – Kết quả kiểm định KMO và Bartlett’s của nhân tố độc lập (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 35 – Tổng phương sai trích của các biến độc lập (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 36 – Ma trận xoay các nhân tố độc lập (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 37 – Kết quả kiểm định KMO và Bartlett’s của nhân tố độc lập lần 2 (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 38 – Tổng phương sai trích của các biến độc lập lần 2 (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 39 – Kết quả kiểm định KMO và Bartlett’s nhân tố phụ thuộc (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 40 – Tổng phương sai trích của biến phụ thuộc (giai đoạn NC chính thức)

Phụ lục 41 – Bảng các chỉ số CMIN/DF, GFI, CFI, RMSEA và PCLOSE tính cho các biến độc lập

Phụ lục 42– Bảng các chỉ số CMIN/DF, GFI, CFI, RMSEA và PCLOSE tính cho biến phụ thuộc

I. Tổng quan về ảnh hưởng của rủi ro công nghệ thông tin đến chất lượng thông tin kế toán

Trong bối cảnh hiện đại, rủi ro công nghệ thông tin (CNTT) đã trở thành một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán (CLTTKT) tại Việt Nam. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ đã tạo ra nhiều cơ hội nhưng cũng đồng thời mang lại nhiều thách thức cho các doanh nghiệp. Việc nhận diện và quản lý các rủi ro này là cần thiết để đảm bảo rằng thông tin kế toán được cung cấp là chính xác và đáng tin cậy.

1.1. Khái niệm về rủi ro công nghệ thông tin trong kế toán

Rủi ro CNTT trong kế toán bao gồm các yếu tố như rủi ro phần cứng, phần mềm, và dữ liệu. Những rủi ro này có thể dẫn đến việc mất mát thông tin hoặc sai lệch trong báo cáo tài chính, ảnh hưởng đến quyết định quản lý.

1.2. Tầm quan trọng của chất lượng thông tin kế toán

CLTTKT là yếu tố quyết định trong việc ra quyết định của các nhà quản lý. Thông tin kế toán chất lượng cao giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn và giảm thiểu rủi ro trong quản lý tài chính.

II. Những thách thức từ rủi ro công nghệ thông tin đối với doanh nghiệp

Các doanh nghiệp tại Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ rủi ro công nghệ thông tin. Những thách thức này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán mà còn đến toàn bộ hoạt động kinh doanh. Việc không kiểm soát tốt các rủi ro này có thể dẫn đến những quyết định sai lầm nghiêm trọng.

2.1. Rủi ro từ phần mềm và hệ thống thông tin

Phần mềm kế toán không được cập nhật hoặc không tương thích có thể gây ra lỗi trong việc xử lý dữ liệu, dẫn đến thông tin kế toán không chính xác.

2.2. Rủi ro từ con người và văn hóa tổ chức

Con người là yếu tố quan trọng trong việc quản lý rủi ro CNTT. Thiếu kỹ năng và nhận thức về an toàn thông tin có thể làm tăng khả năng xảy ra sự cố.

III. Phương pháp quản lý rủi ro công nghệ thông tin hiệu quả

Để giảm thiểu rủi ro công nghệ thông tin, các doanh nghiệp cần áp dụng các phương pháp quản lý rủi ro hiệu quả. Việc này không chỉ giúp bảo vệ thông tin mà còn nâng cao chất lượng thông tin kế toán.

3.1. Xây dựng chính sách an toàn thông tin

Doanh nghiệp cần xây dựng và thực hiện các chính sách an toàn thông tin rõ ràng, bao gồm quy trình kiểm soát truy cập và bảo mật dữ liệu.

3.2. Đào tạo nhân viên về an toàn thông tin

Đào tạo nhân viên về các rủi ro CNTT và cách phòng ngừa là rất quan trọng. Nhân viên cần hiểu rõ vai trò của mình trong việc bảo vệ thông tin kế toán.

IV. Ứng dụng thực tiễn và kết quả nghiên cứu về rủi ro CNTT

Nghiên cứu cho thấy rằng việc quản lý rủi ro công nghệ thông tin có ảnh hưởng tích cực đến chất lượng thông tin kế toán. Các doanh nghiệp đã áp dụng các biện pháp quản lý rủi ro hiệu quả đã ghi nhận sự cải thiện rõ rệt trong chất lượng thông tin.

4.1. Kết quả từ các doanh nghiệp tại Việt Nam

Nhiều doanh nghiệp đã áp dụng các biện pháp quản lý rủi ro CNTT và nhận thấy sự cải thiện trong CLTTKT, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh.

4.2. Các mô hình quản lý rủi ro thành công

Một số mô hình quản lý rủi ro CNTT đã được áp dụng thành công tại các doanh nghiệp lớn, giúp họ duy trì chất lượng thông tin kế toán ổn định.

V. Kết luận và hướng đi tương lai cho quản lý rủi ro CNTT

Quản lý rủi ro công nghệ thông tin là một yếu tố không thể thiếu trong việc đảm bảo chất lượng thông tin kế toán. Các doanh nghiệp cần tiếp tục cải thiện các biện pháp quản lý rủi ro để thích ứng với sự phát triển của công nghệ.

5.1. Tương lai của quản lý rủi ro CNTT

Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, các doanh nghiệp cần phải liên tục cập nhật và cải tiến các phương pháp quản lý rủi ro CNTT.

5.2. Khuyến nghị cho doanh nghiệp

Doanh nghiệp nên đầu tư vào công nghệ mới và đào tạo nhân viên để nâng cao khả năng quản lý rủi ro CNTT, từ đó cải thiện CLTTKT.

Luận án tiến sĩ: Ảnh hưởng của rủi ro công nghệ thông tin đến chất lượng thông tin kế toán trong doanh nghiệp Việt Nam