Yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ và chi phí dự án đầu tư công tại Việt Nam

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

Danh mục các chữ viết tắt

Danh mục các hình vẽ, biểu đồ

Danh mục các bảng

1. PHẦN MỞ ĐẦU

1.1. Tính cấp thiết của đề tài

1.2. Mục tiêu nghiên cứu

1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.3.1. Đối tượng nghiên cứu

1.3.2. Phạm vi nghiên cứu

1.4. Phương pháp nghiên cứu

1.4.1. Phương pháp nghiên cứu định tính

1.4.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng

2. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN LÝ THUYẾT

2.1. Khung khái niệm dự án đầu tư công

2.2. Đặc điểm dự án đầu tư công

2.3. Chu trình quản lý dự án

2.4. Các nghiên cứu lý thuyết về quản lý dự án và rủi ro trong quản lý dự án

2.5. Vấn đề chậm tiến độ của các dự án đầu tư

2.5.1. Khái niệm chậm tiến độ

2.5.2. Hậu quả của chậm tiến độ

2.6. Vấn đề vượt dự toán các dự án đầu tư

2.6.1. Khái niệm vượt dự toán

2.6.2. Hậu quả của vượt dự toán

2.7. Các nghiên cứu về yếu tố gây chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án đầu tư

2.7.1. Các nghiên cứu về yếu tố gây chậm tiến độ

2.7.2. Các nghiên cứu về yếu tố gây vượt dự toán

2.7.3. Các nghiên cứu về yếu tố gây chậm tiến độ và vượt dự toán

3. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU

3.1. Thiết kế nghiên cứu

3.2. Nghiên cứu tác động của chậm tiến độ và vượt dự toán đến thời gian hoàn thành và giá trị quyết toán dự án đầu tư công

3.3. Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án đầu tư công

3.3.1. Nghiên cứu định tính

3.3.2. Phân tích nhân tố khám phá, hồi quy và kiểm định mô hình

3.4. Xây dựng giả thuyết nghiên cứu

3.5. Mẫu dữ liệu nghiên cứu

3.6. Hồi quy và kiểm định mô hình

4. CHƯƠNG 3: PHÂN TÍCH THỰC NGHIỆM THỜI GIAN THỰC HIỆN VÀ CHI PHÍ ĐẦU TƯ CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ CÔNG: NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

4.1. Giới thiệu chung

4.2. Cơ chế, chính sách và phân cấp quản lý dự án đầu tư công tại Việt Nam

4.3. Vấn đề lựa chọn chủ đầu tư của dự án công

4.4. Vấn đề chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án đầu tư công tại Việt Nam và Thành phố Hồ Chí Minh

4.4.1. Thực trạng tại Việt Nam

4.4.2. Thực trạng tình hình chậm tiến độ và vượt dự toán tại TP.Hồ Chí Minh

4.5. Phân tích thực nghiệm mối quan hệ giữa thời gian và chi phí đầu tư các dự án đầu tư công: nghiên cứu trường hợp Thành phố Hồ Chí Minh

4.5.1. Mô tả dữ liệu

4.5.2. Kết quả nghiên cứu thực nghiệm

4.5.3. Mô tả tương quan giữa các biến trong mô hình

4.5.4. Kết quả hồi quy

5. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ GÂY CHẬM TIẾN ĐỘ VÀ VƯỢT DỰ TOÁN CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ CÔNG TẠI VIỆT NAM

5.1. Kết quả nghiên cứu định tính

5.2. Mô hình nghiên cứu chính thức

5.3. Xây dựng thang đo

5.4. Kết quả chọn mẫu và mô tả thống kê mẫu. Kiểm định hệ số Cronbach’s Alpha

5.5. Phân tích yếu tố khám phá (EFA)

5.6. Kiểm định mô hình hồi quy tuyến tính

5.7. Phân tích hồi quy

5.8. Kiểm định tính phù hợp của mô hình

5.9. Thảo luận kết quả nghiên cứu

5.9.1. Năng lực yếu kém trong thực hiện dự án của nhà thầu và tư vấn

5.9.2. Năng lực yếu kém trong quản lý dự án của chủ đầu tư

5.9.3. Yếu tố khó khăn về tài chính

5.9.4. Yếu tố ngoại vi

5.9.5. So sánh kết quả nghiên cứu với các nghiên cứu trước đây

5.10. Nghiên cứu điển hình các dự án công trên địa bàn TP.

5.10.1. Dự án 1 - Dự án điển hình về chậm tiến độ và vượt dự toán

5.10.1.1. Mô tả dự án

5.10.1.2. Phân tích nguyên nhân dẫn đến chậm tiến độ của dự án

5.10.1.3. Phân tích nguyên nhân dẫn đến vượt dự toán của dự án

5.10.2. Dự án 2 - Dự án điển hình vượt tiến độ và vượt dự toán

5.10.2.1. Mô tả dự án

5.10.2.2. Phân tích nguyên nhân thành công hoàn thành vượt tiến độ

5.10.2.3. Phân tích nguyên nhân dẫn đến việc vượt dự toán của dự án

6. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH

6.1. Các khuyến nghị chính sách

6.2. Giải pháp nâng cao năng lực của chủ đầu tư

6.3. Giải pháp đối với năng lực của tư vấn

6.4. Giải pháp đối với năng lực của nhà thầu

6.5. Giải pháp đối với việc kiểm soát rủi ro tài chính của chủ đầu tư

6.6. Giải pháp đối với việc kiểm soát rủi ro từ các yếu tố ngoại vi

6.7. Gợi ý về quản lý tiến độ, kiểm soát rủi ro

6.8. Những hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Phụ lục 1

Phụ lục 2

Phụ lục 3

I. Tiến độ dự án đầu tư công

Phần này tập trung phân tích tiến độ dự án đầu tư công tại Việt Nam. Nghiên cứu đánh giá tác động của chậm tiến độ đến chi phí, thời gian hoàn thành và hiệu quả tổng thể. Các nguyên nhân gây chậm tiến độ được khảo sát dựa trên dữ liệu thực tế từ 227 dự án tại Thành phố Hồ Chí Minh (2008-2013) và kết quả phỏng vấn 240 chuyên gia. Phân tích tập trung vào các yếu tố ảnh hưởng tiến độ dự án, bao gồm: năng lực quản lý dự án của chủ đầu tư, năng lực của nhà thầu và tư vấn, khó khăn về tài chính, và các yếu tố ngoại vi. Kết quả chỉ ra mối quan hệ chặt chẽ giữa chậm tiến độ và vượt dự toán. Dữ liệu cho thấy tỷ lệ dự án chậm tiến độ đáng kể, ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả đầu tư. Rủi ro dự án đầu tư công cũng được xem xét, nhấn mạnh tầm quan trọng của quản lý rủi ro để giảm thiểu chậm tiến độ và vượt dự toán. Nghiên cứu đề cập đến các nguyên nhân chậm tiến độ, bao gồm thiếu kinh nghiệm, thiếu năng lực, thiếu sự phối hợp giữa các bên liên quan và thiếu minh bạch. Giải pháp được đề xuất nhằm nâng cao năng lực quản lý dự án và giảm thiểu rủi ro, bao gồm đào tạo, cải thiện quy trình, và tăng cường giám sát.

1.1. Đánh giá tác động của chậm tiến độ

Phân tích hồi quy bội được sử dụng để đánh giá tác động của chậm tiến độ đến chi phí dự án đầu tư công. Kết quả cho thấy mối tương quan mạnh mẽ giữa hai biến này. Chậm tiến độ dẫn đến vượt dự toán, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn. Nghiên cứu cũng chỉ ra tác động của chậm tiến độ đến thời gian hoàn thành dự án, gây ảnh hưởng đến tiến độ phát triển kinh tế - xã hội. Nguyên nhân chậm tiến độ được phân loại thành các nhóm: yếu tố từ chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn, tài chính, và ngoại vi. Mỗi nhóm yếu tố được phân tích chi tiết, xác định các nguyên nhân cụ thể và mức độ ảnh hưởng đến tiến độ dự án. Quản lý dự án yếu kém, thiếu kinh nghiệm, và thiếu sự phối hợp giữa các bên được xác định là những nguyên nhân chính. Rủi ro dự án có tác động đáng kể đến tiến độ, cần được quản lý chặt chẽ. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giám sát và báo cáo tiến độ dự án để phát hiện và xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh.

1.2. Nguyên nhân chậm tiến độ

Nghiên cứu xác định nhiều nguyên nhân chậm tiến độ dự án, bao gồm: yếu kém về năng lực quản lý dự án của chủ đầu tư, thiếu kinh nghiệm của nhà thầu và tư vấn, khó khăn về nguồn vốn, và các yếu tố ngoại vi như thay đổi chính sách, thủ tục hành chính rườm rà. Thực trạng đầu tư công Việt Nam cho thấy sự thiếu minh bạch trong quá trình triển khai dự án, gây ra rủi ro và chậm tiến độ. Phân tích rủi ro cho thấy sự cần thiết của kế hoạch dự phòng và biện pháp giảm thiểu rủi ro. Quản lý rủi ro hiệu quả là chìa khóa để đảm bảo tiến độ dự án. Các giải pháp được đề xuất bao gồm: nâng cao năng lực quản lý dự án thông qua đào tạo và huấn luyện, cải thiện thủ tục hành chính, tăng cường minh bạch, và thiết lập cơ chế giám sát hiệu quả. Cải cách đầu tư công cần được đẩy mạnh để giải quyết vấn đề chậm tiến độ một cách bền vững.

II. Chi phí dự án đầu tư công

Phần này tập trung vào chi phí dự án đầu tư công, đặc biệt là vấn đề vượt dự toán. Nghiên cứu phân tích mối quan hệ giữa chi phí dự án và tiến độ dự án. Dữ liệu từ 227 dự án tại Thành phố Hồ Chí Minh (2008-2013) được sử dụng để phân tích chi phí thực tế so với dự toán ban đầu. Các nguyên nhân vượt dự toán được xác định thông qua phân tích dữ liệu và phỏng vấn chuyên gia. Yếu tố ảnh hưởng chi phí dự án bao gồm: thiếu chính xác trong dự toán, chậm tiến độ, thay đổi thiết kế, tăng giá vật liệu, và các yếu tố ngoại vi. Giảm chi phí đầu tư công là một mục tiêu quan trọng, đòi hỏi sự quản lý chặt chẽ và hiệu quả. Tối ưu hóa chi phí cần được thực hiện trong suốt quá trình triển khai dự án. Nghiên cứu đề xuất các giải pháp để kiểm soát chi phí dự án, bao gồm: cải thiện quá trình dự toán, quản lý rủi ro hiệu quả, và tăng cường giám sát chi phí.

2.1. Phân tích nguyên nhân vượt dự toán

Nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa vượt dự toán và chậm tiến độ. Chậm tiến độ thường dẫn đến vượt dự toán do phát sinh chi phí quản lý, chi phí bảo trì, và chi phí bồi thường. Nguyên nhân vượt dự toán cũng bao gồm: sai sót trong dự toán ban đầu, thiếu chính xác trong đánh giá rủi ro, thay đổi thiết kế, và tăng giá vật liệu. Quản lý chi phí yếu kém cũng là nguyên nhân quan trọng dẫn đến vượt dự toán. Nghiên cứu đề cập đến pháp lý đầu tư công và vai trò của nó trong việc kiểm soát chi phí. Minh bạch trong quản lý tài chính là cần thiết để giảm thiểu vượt dự toán. Giải pháp được đề xuất bao gồm: cải thiện kỹ thuật dự toán, tăng cường giám sát chi phí, thực hiện đánh giá rủi ro toàn diện, và nâng cao năng lực quản lý tài chính của chủ đầu tư.

2.2. Giải pháp giảm chi phí

Nghiên cứu đề xuất nhiều giải pháp giảm chi phí dự án, tập trung vào việc cải thiện quản lý dự án. Tối ưu hóa chi phí cần được thực hiện từ giai đoạn lập dự toán đến giai đoạn hoàn thành dự án. Việc áp dụng công nghệ thông tin và các phương pháp quản lý hiện đại có thể giúp giảm chi phí và nâng cao hiệu quả. Đào tạo và nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý dự án là cần thiết để giảm chi phí. Minh bạch trong đấu thầu và lựa chọn nhà thầu giúp tránh tình trạng vượt dự toán do gian lận hoặc thiếu hiệu quả. Cải cách thể chế và chính sách đầu tư công cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm chi phí. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giám sát và đánh giá hiệu quả đầu tư để ngăn chặn tình trạng vượt dự toán.

Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán trong dự án đầu tư công tại Việt Nam