Vận Dụng Kế Toán Quản Trị Trong Doanh Nghiệp Chế Biến Thủy Sản Tỉnh Kiên Giang

Nhiều tổ chức và chuyên gia đã đưa ra các định nghĩa khác nhau về kế toán quản trị. Liên đoàn Kế toán Quốc tế nhấn mạnh vai trò của việc cung cấp thông tin cho nhà quản trị. Viện Nghiên cứu Kế toán Quản trị Mỹ (IMA) nhấn mạnh việc hỗ trợ nhà quản trị ra quyết định chiến lược và kiểm soát hoạt động. Luật Kế toán Việt Nam định nghĩa kế toán quản trị là việc thu thập, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính theo yêu cầu quản trị nội bộ. Dù có nhiều định nghĩa, điểm chung là kế toán quản trị đóng vai trò cung cấp thông tin để quản lý và điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh.

Kế toán quản trị và kế toán tài chính là hai bộ phận quan trọng của hệ thống kế toán doanh nghiệp. Kế toán tài chính tập trung vào việc cung cấp thông tin cho các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp như nhà đầu tư, ngân hàng, cơ quan thuế. Báo cáo tài chính được lập theo các chuẩn mực và quy định chung. Ngược lại, kế toán quản trị tập trung vào việc cung cấp thông tin cho các nhà quản lý bên trong doanh nghiệp. Thông tin được sử dụng để ra quyết định, lập kế hoạch và kiểm soát hoạt động. Báo cáo quản trị được thiết kế linh hoạt, phù hợp với nhu cầu thông tin của từng doanh nghiệp.

Trước năm 1950, trọng tâm của kế toán quản trị là kiểm soát chi phí và tài chính. Các kỹ thuật dự toán và kế toán chi phí được sử dụng để theo dõi và kiểm soát chi tiêu. Mục tiêu chính là đảm bảo rằng doanh nghiệp hoạt động hiệu quả về mặt chi phí. Giai đoạn này đánh dấu sự khởi đầu của kế toán quản trị như một công cụ hỗ trợ quản lý.

Từ năm 1950 đến 1965, kế toán quản trị mở rộng phạm vi hoạt động để cung cấp thông tin cho việc lập kế hoạch và kiểm soát của nhà quản trị. Các kỹ thuật phân tích quyết định và kế toán trách nhiệm được sử dụng để hỗ trợ việc ra quyết định. Giai đoạn này đánh dấu sự chuyển đổi từ kiểm soát chi phí sang quản lý hiệu quả.

Từ năm 1965 đến 1985, kế toán quản trị tập trung vào việc giảm hao phí nguồn lực trong các quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh. Các kỹ thuật phân tích quá trình và quản lý chi phí được sử dụng để xác định và loại bỏ các lãng phí. Giai đoạn này đánh dấu sự tập trung vào cải tiến hiệu suất.

Chức năng chính của kế toán quản trị là cung cấp thông tin cho việc hoạch định và kiểm soát. Hoạch định bao gồm việc lập kế hoạch, dự toán và đặt mục tiêu. Kiểm soát bao gồm việc theo dõi, đánh giá và điều chỉnh hoạt động để đạt được mục tiêu. Kế toán quản trị giúp nhà quản lý đưa ra các quyết định sáng suốt và hiệu quả.

Nội dung của kế toán quản trị rất đa dạng, bao gồm: lập dự toán ngân sách, kế toán theo trung tâm trách nhiệm (ví dụ trung tâm chi phí, trung tâm doanh thu, trung tâm lợi nhuận), hệ thống kế toán chi phí (ví dụ tính giá thành sản phẩm), phân tích biến động chi phí (so sánh chi phí thực tế với chi phí dự kiến) và thiết lập thông tin kế toán cho việc ra quyết định (ví dụ quyết định đầu tư, quyết định sản xuất).

Kế toán quản trị sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để thu thập, xử lý và phân tích thông tin. Các phương pháp chính bao gồm: phương pháp chứng từ kế toán, phương pháp tài khoản kế toán, phương pháp tính giá (ví dụ tính giá thành theo chi phí thực tế, chi phí tiêu chuẩn), phương pháp tổng hợp cân đối (ví dụ lập báo cáo quản trị).

Tỉnh Kiên Giang có nhiều doanh nghiệp chế biến thủy sản, đóng góp quan trọng vào nền kinh tế địa phương. Các doanh nghiệp này có quy trình chế biến thủy sản đặc thù, ảnh hưởng đến chi phí và giá thành sản phẩm. Sản phẩm thủy sản của Kiên Giang được tiêu thụ trong nước và xuất khẩu ra thị trường quốc tế. Đặc điểm về nhân lực và trình độ công nghệ cũng ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

Khảo sát cho thấy, việc áp dụng kế toán quản trị tại các doanh nghiệp chế biến thủy sản tỉnh Kiên Giang còn hạn chế. Nhiều doanh nghiệp chưa có hệ thống kế toán quản trị hoàn chỉnh. Các nội dung kế toán quản trị được áp dụng chủ yếu là kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Việc phân tích và sử dụng thông tin kế toán quản trị để ra quyết định còn ít được quan tâm.

Những tồn tại và hạn chế về kế toán quản trị trong các doanh nghiệp chế biến thủy sản tỉnh Kiên Giang bao gồm: việc vận dụng nội dung và phương pháp kỹ thuật quản trị còn hạn chế, trình độ quản lý của nhà quản trị doanh nghiệp còn hạn chế, trình độ chuyên môn của nhân viên kế toán quản trị còn hạn chế và chưa ứng dụng khoa học kỹ thuật vào công tác kế toán quản trị.

Quan điểm vận dụng kế toán quản trị cần tương xứng, phù hợp với đặc điểm của doanh nghiệp chế biến thủy sản. Cần cân nhắc giữa lợi ích và chi phí khi triển khai các nội dung kế toán quản trị. Kế toán quản trị nên được áp dụng trên cơ sở kết hợp với kế toán tài chính để đảm bảo tính toàn diện và chính xác của thông tin.

Xây dựng mô hình tổ chức bộ máy kế toán quản trị phù hợp với quy mô và đặc thù của doanh nghiệp. Cần xác định rõ vai trò, trách nhiệm và quyền hạn của từng bộ phận trong bộ máy kế toán. Đảm bảo sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận để cung cấp thông tin kịp thời và chính xác.

Tổ chức hệ thống dự toán ngân sách chi tiết, bao gồm dự toán doanh thu, dự toán chi phí sản xuất, dự toán chi phí bán hàng, dự toán chi phí quản lý doanh nghiệp. Dự toán ngân sách là công cụ quan trọng để lập kế hoạch và kiểm soát hoạt động. Cần thường xuyên theo dõi và so sánh thực tế với dự toán để kịp thời phát hiện và điều chỉnh các sai lệch.

Doanh nghiệp cần nhận thức rõ vai trò của kế toán quản trị trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động và năng lực cạnh tranh. Đầu tư vào việc đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ kế toán quản trị. Chủ động tìm hiểu và áp dụng các phương pháp kế toán quản trị tiên tiến. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp coi trọng thông tin và phân tích.

Các trường đại học, cao đẳng cần đổi mới chương trình đào tạo kế toán, tăng cường kiến thức thực tế về kế toán quản trị. Mời các chuyên gia kế toán quản trị đến giảng dạy và chia sẻ kinh nghiệm. Tổ chức các buổi hội thảo, workshop về kế toán quản trị để nâng cao nhận thức cho sinh viên.

Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong việc áp dụng kế toán quản trị. Hội nghề nghiệp kế toán cần tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng về kế toán quản trị cho các hội viên. Xây dựng mạng lưới kết nối các chuyên gia kế toán quản trị để chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ lẫn nhau.