Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt trong ngành sản xuất và dịch vụ, việc đo lường kết quả hoạt động doanh nghiệp trở thành yếu tố sống còn để duy trì và phát triển bền vững. Theo báo cáo tài chính của Công ty Cổ phần Mía đường Cần Thơ (CASUCO), doanh thu sản phẩm chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng doanh thu với sản lượng đường cung cấp hàng năm từ 80 đến 100 nghìn tấn, phân phối rộng khắp các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long và TP. Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, việc đo lường kết quả hoạt động tại CASUCO hiện nay chủ yếu dựa trên các thước đo tài chính truyền thống, chưa phản ánh đầy đủ các yếu tố phi tài chính và chưa hỗ trợ hiệu quả cho quản trị chiến lược dài hạn.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là vận dụng mô hình Bảng điểm cân bằng (Balance Scorecard - BSC) để đo lường kết quả hoạt động tại CASUCO, nhằm xây dựng chiến lược, các mục tiêu, thước đo và chỉ tiêu phù hợp trên bốn phương diện: tài chính, khách hàng, quy trình kinh doanh nội bộ, học hỏi và phát triển. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào toàn bộ công ty trong niên độ tài chính từ 01/7/2018 đến 30/6/2019. Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong việc giúp CASUCO triển khai chiến lược một cách toàn diện, nâng cao hiệu quả quản trị và tạo lợi thế cạnh tranh bền vững trong ngành mía đường.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên mô hình Bảng điểm cân bằng (BSC) do Robert S. Kaplan và David P. Norton phát triển, tập trung đo lường kết quả hoạt động doanh nghiệp trên bốn phương diện chính: tài chính, khách hàng, quy trình kinh doanh nội bộ, học hỏi và phát triển. Mô hình này giúp chuyển đổi tầm nhìn và chiến lược thành các mục tiêu cụ thể, thước đo và chỉ tiêu, đồng thời thiết lập mối quan hệ nhân quả giữa các phương diện để đảm bảo sự liên kết chặt chẽ trong quản trị.

Chiến lược doanh nghiệp được hiểu là cách thức doanh nghiệp tạo ra giá trị khác biệt cho khách hàng và đạt được lợi thế cạnh tranh. Trong nghiên cứu, chiến lược của CASUCO là “Luôn đảm bảo chất lượng và có lợi sức khỏe cho người tiêu dùng”. Các khái niệm chính bao gồm mục tiêu chiến lược, thước đo và chỉ tiêu, được xây dựng theo từng phương diện của BSC nhằm đo lường hiệu quả thực hiện chiến lược.

Bản đồ chiến lược được sử dụng để minh họa mối quan hệ nhân quả giữa các mục tiêu trên bốn phương diện, bắt đầu từ phương diện học hỏi và phát triển, quy trình kinh doanh nội bộ, khách hàng và cuối cùng là tài chính. Mô hình này giúp doanh nghiệp xác định rõ các yếu tố then chốt để đạt được mục tiêu tài chính dài hạn.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp thu thập dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Tác giả tổng hợp các tài liệu nghiên cứu trong và ngoài nước về BSC, đồng thời phân tích thực trạng đo lường kết quả hoạt động tại CASUCO dựa trên báo cáo tài chính và khảo sát nội bộ.

Cỡ mẫu nghiên cứu gồm các nhà quản trị cấp cao của CASUCO được phỏng vấn hai lần để xây dựng và kiểm tra chiến lược, cũng như khảo sát các nhà quản trị về mục tiêu, thước đo và chỉ tiêu của bốn phương diện trong BSC. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu phi xác suất theo phương pháp thuận tiện và chuyên gia nhằm đảm bảo thu thập thông tin chính xác và phù hợp.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả để xác định mức độ đồng thuận và ý nghĩa thống kê của các mục tiêu, thước đo và chỉ tiêu. Quá trình nghiên cứu được thực hiện trong niên độ tài chính từ 01/7/2018 đến 30/6/2019, đảm bảo tính cập nhật và phù hợp với thực tiễn hoạt động của CASUCO.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chiến lược và bản đồ chiến lược BSC tại CASUCO: Chiến lược “Luôn đảm bảo chất lượng và có lợi sức khỏe cho người tiêu dùng” được chuyển hóa thành các mục tiêu cụ thể trên bốn phương diện BSC. Ví dụ, phương diện tài chính tập trung vào tăng doanh thu và cải thiện cấu trúc chi phí; phương diện khách hàng hướng đến tăng sự hài lòng và giữ chân khách hàng; phương diện quy trình kinh doanh nội bộ chú trọng cải tiến chất lượng và thời gian chu trình sản xuất; phương diện học hỏi và phát triển tập trung nâng cao năng lực nhân viên và hệ thống công nghệ thông tin.

  2. Thước đo và chỉ tiêu cụ thể: Qua khảo sát, các mục tiêu như tăng doanh thu sản phẩm mía đường từ 5-7% mỗi năm, giảm chi phí sản xuất 3-5%, nâng cao mức độ hài lòng khách hàng lên trên 85%, và tăng tỷ lệ nhân viên có kỹ năng phù hợp lên 90% được xác định là các chỉ tiêu quan trọng. Các thước đo này có độ tin cậy cao và phù hợp với đặc thù ngành mía đường.

  3. Mối quan hệ nhân quả giữa các phương diện: Kết quả phân tích cho thấy mối quan hệ nhân quả rõ ràng giữa các phương diện. Ví dụ, cải thiện kỹ năng nhân viên và hệ thống công nghệ thông tin (phương diện học hỏi và phát triển) góp phần nâng cao chất lượng quy trình sản xuất (phương diện quy trình kinh doanh nội bộ), từ đó tăng sự hài lòng khách hàng và cuối cùng cải thiện kết quả tài chính.

  4. Thực trạng đo lường kết quả hoạt động tại CASUCO: Hiện tại, CASUCO chủ yếu sử dụng các chỉ tiêu tài chính truyền thống, chưa đo lường đầy đủ các yếu tố phi tài chính như sự hài lòng khách hàng, hiệu quả quy trình nội bộ và năng lực nhân viên. Điều này hạn chế khả năng dự báo và quản trị chiến lược dài hạn.

Thảo luận kết quả

Việc xây dựng và vận dụng BSC tại CASUCO giúp khắc phục những hạn chế của hệ thống đo lường truyền thống, đồng thời tạo ra một công cụ quản lý chiến lược toàn diện và linh hoạt. So với các nghiên cứu trong ngành sản xuất khác, CASUCO đã xác định rõ ràng các mục tiêu và thước đo phù hợp với đặc thù ngành mía đường, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ thể hiện sự tăng trưởng doanh thu, mức độ hài lòng khách hàng và tỷ lệ hoàn thành mục tiêu quy trình sản xuất theo từng năm, giúp minh họa rõ nét hiệu quả của việc áp dụng BSC. Kết quả này cũng phù hợp với các nghiên cứu quốc tế về ứng dụng BSC trong doanh nghiệp sản xuất, nhấn mạnh vai trò của mối quan hệ nhân quả giữa các phương diện trong BSC.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Triển khai hệ thống BSC toàn diện tại CASUCO: Đề nghị ban lãnh đạo công ty xây dựng và áp dụng hệ thống BSC trên toàn bộ các phòng ban, với mục tiêu hoàn thành trong vòng 12 tháng. Việc này giúp đồng bộ hóa mục tiêu chiến lược và hoạt động thực tiễn.

  2. Đào tạo nâng cao năng lực nhân viên: Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng và kiến thức về BSC cho cán bộ quản lý và nhân viên nhằm nâng tỷ lệ nhân viên có năng lực phù hợp lên trên 90% trong vòng 6 tháng. Đây là nền tảng để đảm bảo hiệu quả vận hành BSC.

  3. Cải tiến quy trình kinh doanh nội bộ: Tập trung cải thiện chất lượng và rút ngắn thời gian chu trình sản xuất, giảm chi phí sản xuất từ 3-5% trong năm tài chính tiếp theo. Phòng ban quản lý quy trình cần phối hợp chặt chẽ với các bộ phận liên quan để thực hiện.

  4. Tăng cường đo lường và phản hồi khách hàng: Thiết lập hệ thống khảo sát mức độ hài lòng khách hàng định kỳ, hướng tới mức độ hài lòng trên 85% trong vòng 1 năm. Phòng kinh doanh và marketing chịu trách nhiệm thu thập và phân tích dữ liệu để điều chỉnh chiến lược phù hợp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp sản xuất: Giúp hiểu rõ cách xây dựng và vận dụng BSC để đo lường kết quả hoạt động toàn diện, từ đó nâng cao hiệu quả quản trị chiến lược.

  2. Nhà quản lý cấp trung và nhân viên phòng kế hoạch, kiểm soát nội bộ: Hỗ trợ trong việc thiết kế các mục tiêu, thước đo và chỉ tiêu phù hợp với chiến lược công ty, đồng thời theo dõi và đánh giá hiệu quả thực hiện.

  3. Chuyên gia tư vấn quản trị và đào tạo doanh nghiệp: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn về ứng dụng BSC trong ngành sản xuất mía đường, làm tài liệu tham khảo để tư vấn cho các doanh nghiệp tương tự.

  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh chuyên ngành Kinh tế, Quản trị kinh doanh: Là nguồn tài liệu học thuật quý giá về vận dụng mô hình BSC trong thực tiễn doanh nghiệp sản xuất, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp công nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Bảng điểm cân bằng (BSC) là gì và tại sao cần áp dụng tại doanh nghiệp?
    BSC là hệ thống đo lường kết quả hoạt động doanh nghiệp trên bốn phương diện: tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ và học hỏi phát triển. Nó giúp doanh nghiệp không chỉ tập trung vào kết quả tài chính mà còn quản lý các yếu tố phi tài chính để đạt được mục tiêu chiến lược dài hạn.

  2. Làm thế nào để xây dựng bản đồ chiến lược trong BSC?
    Bản đồ chiến lược được xây dựng bằng cách xác định các mục tiêu chiến lược trên bốn phương diện theo trình tự: học hỏi và phát triển → quy trình kinh doanh nội bộ → khách hàng → tài chính, đồng thời thiết lập mối quan hệ nhân quả giữa các mục tiêu này.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn này?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp thu thập dữ liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính và tài liệu nghiên cứu, cùng khảo sát, phỏng vấn các nhà quản trị cấp cao tại CASUCO. Phân tích dữ liệu bằng thống kê mô tả để xác định mức độ đồng thuận và ý nghĩa của các mục tiêu, thước đo.

  4. Các thước đo phi tài chính quan trọng trong BSC là gì?
    Các thước đo phi tài chính bao gồm mức độ hài lòng khách hàng, tỷ lệ giữ chân khách hàng, chất lượng quy trình sản xuất, năng lực và sự hài lòng của nhân viên, cũng như hiệu quả hệ thống công nghệ thông tin.

  5. Lợi ích cụ thể khi CASUCO áp dụng BSC là gì?
    BSC giúp CASUCO đo lường kết quả hoạt động toàn diện, hỗ trợ quản trị chiến lược hiệu quả, nâng cao sự gắn kết của nhân viên với mục tiêu công ty, cải thiện quy trình sản xuất và tăng cường sự hài lòng của khách hàng, từ đó tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.

Kết luận

  • Luận văn đã vận dụng thành công mô hình Bảng điểm cân bằng (BSC) để xây dựng hệ thống đo lường kết quả hoạt động toàn diện tại CASUCO, phù hợp với đặc thù ngành mía đường.
  • Xây dựng bản đồ chiến lược và các mục tiêu, thước đo cụ thể trên bốn phương diện giúp công ty quản lý hiệu quả hơn các yếu tố tài chính và phi tài chính.
  • Kết quả nghiên cứu chỉ ra mối quan hệ nhân quả chặt chẽ giữa các phương diện trong BSC, từ đó hỗ trợ việc triển khai chiến lược một cách đồng bộ và hiệu quả.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm triển khai BSC tại CASUCO trong niên độ tài chính 2018-2019, tập trung vào đào tạo nhân lực, cải tiến quy trình và tăng cường đo lường khách hàng.
  • Khuyến nghị các bước tiếp theo bao gồm triển khai hệ thống BSC toàn công ty, theo dõi và đánh giá định kỳ kết quả, đồng thời mở rộng nghiên cứu ứng dụng BSC trong các doanh nghiệp ngành mía đường khác để nâng cao hiệu quả quản trị chiến lược.

Hành động ngay hôm nay để áp dụng BSC sẽ giúp CASUCO nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong tương lai.